InfoHub Logo

كوممۋنيست پارتياسىنىڭ جالپىروسسيالىق 12-جيىلىسى تۇرمىستىڭ ءاربىر قالتارىسىن باجايلاپ اقتارىپ، تەكسەرىپ قاراپ، كەڭەستىك روسسيانىڭ قۇراماسىنىڭ جالپى تۇرمىسىن جوندەۋگە، 14ء-شى جىلدان بەرى سىرتقى ءام ىشكى سوعىستاردىڭ سالدارىنان حالىقتىڭ كۇيزەلگەن، بۇلىنگەن شارۋاسىن، شايقالعان داۋلەتىن وڭداۋ ماقساتىن كوزدەپ، كەڭەس قۇراماسىنىڭ ءاربىر بۇرىنعى ەزىلگەن، بۇرىنعى كەمدىكتە جۇرگەن ۇلتتارىن بىر-بىرىمەن تەڭەلتىپ، بارلىعىنىڭ تۇرمىسىن ءىس جۇزىندە جوندەۋگە ءتۇرلى شارتتار كورسەتىپ، قارارلار شىعاردى.

قازاقستان ءتارىزدى بۇرىن روسسيانىڭ پاتشاسىنىڭ ءام ۇلىقتارىنىڭ ىزعارىن كورىپ قالعان، ءوز اراسىندا ەڭبەكشىل — كەدەي تابى ءوز بايلارىنىڭ تىزەسىن كورىپ قالعان حالىقتارعا 12-پارتيا جيىلىسىنىڭ ەڭ ءبىرىنشى ماعىنالى، كەرەكتى ماسەلەسى — ۇلت ماسەلەسىن تۋرا شەشۋگە جول كورسەتىپ قارار قىلعانى. بۇل تۋرالى «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنىڭ نۇسقاپ، جول كورسەتىپ شىعارعان قارارىن قازاقشاعا اۋدارىپ باسقانبىز.

ۇلت ماسەلەسىن تۋرا شەشۋگە جول كورسەتكەندە 12-پارتيا جيىلىسىنىڭ ءبىراۋىزدان ايتقان سوزدەرىنىڭ شىعارعان قارارىنىڭ قورىتىندىسى مىناۋ:

1. بۇرىنعى قورلىقتا، كەمدىكتە ءجۇرىپ قالعان ۇلتتاردىڭ اراسى مەن روسسيانىڭ ەنبەكشى تابىنىڭ اراسىن جاقىنداستىرۋ، بۇرىنعى قوجا بولىپ قالعان ورىس ۇلتىنا ۋاق ۇلتتاردىڭ سەنىمسىز قاراۋلارىن جويدىرۋ.

2. بۇل ايتقان ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ءىس جۇزىندە ورىس ەڭبەكشىل تابىنىڭ كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ۋاق ۇلتتارعا تەڭدىك، ەرىك، بيلىك بەرەتىنىن كورسەتۋ، جەرگىلىكتى ۋاق ۇلتتاردىڭ كوپ جەرىندە مەكەمەلەردە ءىستى سول ۋاق ۇلتتاردىڭ انا تىلىندە جۇرگىزۋ.

3. مەكەمەلەردىڭ باسقارمالارىنا جەرگىلىكتى ۇلتتاردىڭ ادامدارىن كوپ كىرگىزۋ.

4. بۇرىنعى ونەر-بىلىم رەتىندە، ونەركاسىپ دۇكەندەرى، كاسىپ شارۋالار رەتىندە ارتتا قالعان ۋاق ۇلتتاردىڭ مەكەندەرىندە ونەر دۇكەندەرىن، كاسىپ دۇكەندەرىن ورناتىپ، سولاردى جۇرگىزۋ (پرومىشلەننوست).

5. اسكەر الىنباي جۇرگەن ۋاق ۇلتتاردان اسكەر الىنىپ، ولاردان بولەك ۇلت اسكەرىن جاساۋ كەرەك دەگەن.

قىسقاسى، بۇرىنعى كەمدىك كورىپ قالعان ۇلتتارعا كوبىرەك سەنىم قىلۋ كەرەك دەگەن.

مىنە، ءبىرازى وسى. تاعى دا كوپ شارتتار، كوپ نۇسقالار كورسەتكەن.

12-جيىلىستىڭ بۇل ايتقاندارىن ورنىنا كەلتىرسەك، كوممۋنيست پارتياسىنىڭ بۇرىنعى كەمدىك كورىپ قالعان روسسياداعى ۋاق ۇلتتار بىلاي تۇرسىن، كۇللى كۇنشىعىس حالىقتارىنا الاقانى جايىلادى.

سوندا عانا كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ نەگىزى بەكىپ، جەر-دۇنيەگە قاناتىن ەركىن جايادى. مۇنى جيىلىستىڭ قارارىندا انىق قىلىپ ايتتى.

1923 جىل

---