InfoHub Logo

بۇلار ەسكى زامانداعى تۇرىكتىڭ تەلە، ياكي دينلين دەگەن تابىنان ءھام ورىستار سامويد اتاعان حالىقتاردان. ولاردىڭ ءتورت ۇلكەن تابى بار:

1. قىزىل، ونىڭ رۋلارى – قىزىل، ۇلكەن اشىن، كىشى اشىن، اقى، باعاسار، قاملار، قۇرشىق، چيۋ، ارعىن، قالماق. بۇل سوڭعى ەكەۋى بۇرىن قالماق قولاستىندا بولعان تەلەۋىتتەردەن قىزىلعا قولعا ءتۇسىپ تۇتقىن بولعاندار.

2. ۇلكەن تابى – قاشىن تاتارى، ولاردىڭ رۋى – قاس، ارا، ءتيىن، تىكەستى، تىجارىم، تاجىلتاع، سوقار، توبا. بۇل سوڭعى تورتەۋ سامويدىدان.

3. ۇلكەن تابى — ساعاي، ونىڭ رۋلارى – توران، سارىع، ەرعىت، ەشىك، قايى، ابا، قىرعىز، جەتى رۋ، ءجۇز ساعا، توم ساعاي، شور، بەلتىر، كاكمەن، اق شىستار، قارا شىستار، تابان تاياس، قاللار، قارعا، سايىن، قىزاي، قويبول، بايگەدۋ، قان توراجاق، ءتاجۋدا، مادىر، كول ەنعارا، بەگەشى، ارتشى، كۇيۋق، ەرگە، قايدين؛ ءتىلى – ەسكى تۇرىكشە.

4. ۇلكەن تابى — قاراقاس، قاماسىن. قاراقاس بەس رۋ – سارى قاس، قاس، شوعدۋ، قارا شوعدۋ، شەپتى. قاماسىن – ءبىر بولەگى قاش تاتار، ءبىر بولەگى سامويدىدان، ونىڭ رۋلارى – مادۋر، بوگۇش، بايىف، ءناع، سىيلا.

جانە ەنيسەيدە ەسكى دينلين مەنەن سامويد ءناسىلى بار.

ءبىرىنشى – قۋماندى. بۇلاردىڭ بي وزەنىندەگىلەرى باياعى سو دەگەن ناسىلدەن. تومەندەگىلەرى تاستار دەگەن تاپتان، رۋلارى – يۋتا، چىپراش، تون، قۋماندى دەگەندەر.

ەكىنشى بولەگى – ورىسشا «لەبيديس»، ياعني قۋداعىلار. ولار ەكى رۋ – ياكىشى، شالمان دەگەن.

ءۇشىنشى بولەگى – قارا تاتار، بۇلاردى التايلاعى حالىقتار توبا دەيدى. بۇلار دا سامويدىدان، رۋلارى – كۇزەن، تۇركىش، تورعۋل.

ءتورتىنشى بولەگى – شور، مۇنىڭ ءناسىلى كۋزنەسكيي تاتاردان، رۋلارى – قىزاي، تاياش، قىي، قاراشور، سارىشور، قارعاشەدەبس، قونعا، كۇيە، شەلى، سىبە، تارتقىن، ۇستا، قوبى، ابا، تاعان، كەركىش، بارسۋيات، شالقال، شاراعاش، بەسسۇيەك، مۇنىڭ باسقى بەسەۋى ساعاي ناسىلىنەن.

بەسىنشى بولەگى – كۋزنەسكيي تاتار. تەلەۋىتپەنەن ارالاس، رۋلارى – اش كەشتىم، بايان، بورعۋل، قومنۋش، قاملار، اشىن، شيۋ.

التىنشى – شۋلىمسكيي تاتار. ونىڭ رۋلارى – كىشىك، كۇيرىك، شولىم.

---