ەرتەگى
كورشىسى اۋلاداعى قاراعايدىڭ الاسا بۇتاعىنا قوس قولتىعىمەن اسىلعان قالپى تەمەكىسىن قۇشىرلانا سورىپ، تومەندە قاقشيىپ تۇرعان بەيباققا قارادى:
— اعاشتى ۇكىمەت جاراتپاعانىنا شۇكىر!
— ايتپا. مىنانى كورسەم، — بەيباق بەتى كەدىر-بۇدىر ورىندىقتى يەگىمەن نۇسقاپ، — تىك ىشەگىم سولقىلداپ كەتەدى!
— اۋىسايىق پا؟
— جوق ا، ءوزىڭ دەمالىپ ال. جۇمىسسىز جاتىرسىڭ عوي.
— ايتپاقشى، جۇمىسىڭ قۇتتى بولسىن!
— سول... كۇنى بويى قۇم سۋارام. ۇيدە جاتقاننان جاقسى...
ەكەۋىنىڭ دە كوزدەرى كىرتيىپ تۇر. ابدەن قاجىعان. كورشىسى ءتىپتى، تاپ وسى بۇتاققا اسىلعان كۇيى قالعىپ كەتۋگە بار. اتتەڭ ەلدەن ۇيات.
— جارايدى، كورشى، جۇمىسقا كەتتىم.
بەيباق تەمەكىسىنىڭ تۇقىلىن ورىندىقتىڭ ارقالىعىنا مىجىپ ءسوندىردى. كورشىسى اۋزىمەن-اق بۇرە سالىپ، سەكىرىپ جەرگە ءتۇستى. سوسىن ەكىنشى قاباتتاعى جالدامالى پاتەرىنىڭ تەرەزەسىنە قاراپ كۇرسىندى:
— كەلىنشەگىمنىڭ بۇيرەگى بولماي ءجۇر. ءوزىمنىڭ دە دەنەم ۇيىپ قالاتىندى شىعاردى.
— ەلدىڭ ءبارى سول. وسى كۇندە تۇرەگەلىپ تۇرىپ اس ءىشىپ، تۇرەگەلىپ تۇرىپ ۇيىقتايتىن
بولدىق قوي.
— ءبۇيتىپ حالىقتىڭ قامىن جەگەنى قۇرىسىن!
وسىلاي ورازا اشقان كورشىلەر ازىرشە بىر-بىرىنە دەگەن اياۋشىلىقپەن تارقاسا تۇرسىن، مارتەبەلى وقىرمانىم، مەن سىزدەرگە بۇل ەرتەگىنىڭ نەدەن باستالعانىن ايتايىن.
حوش. قيسىندى-قيسىنسىز، وڭدى-سولدى قارار قابىلداپ، جارلىق شاشىپ، ونىسىن قاراشا حالىققا كۇشتەپ تاڭىپ، سودان ءلاززات الۋدى بيىك ونەر دارەجەسىنە جەتكىزگەن سارايداعىلاردى تاعى دا شابىت قىسقان...
— وسىنداي كونبىس ەلدى كورسەم كوزىم شىقسىن! – باس ءۋازىر اسا ءبىر كۇيىنىشتى كەيىپپەن وتىرعاندارعا جاعالاي كوز تاستادى. – وتكەن ايدا عانا «اۋانى ميليگرامداپ تۇتىنۋ تۋرالى» زاڭ شىعارعان ەدىك، حالىق بالىققا اينالىپ شىعا كەلدى... ۇلتتان ۇنەمدەۋ سالاسىنا جاۋاپتى ءۋازىر شاشالىپ قالدى. سوسىن قاقپاعىن تەسىپ، تۇتىكپەن قوماعايلانا جۇتىپ وتىرعان اۋا تولى ءۇش ليترلىك شىنى قۇمىرانى جالما-جان بۇتىنىڭ اراسىنا تىعا قويعان. باس ءۋازىر قىراعى ەكەن، بايقاپ قويىپ:
— مەشكەيىچ، تۇنشىعىپ قالماڭىز. ول زاڭنىڭ وسىنداعىلارعا ەش قاتىسى جوق – دەدى مۇرتىنان جىميىپ. باس ءۋازىردىڭ ءجۇزى جىلىعان سوڭ باسقالار دا جارىسقا ءتۇسىپ، ساراي ءىشىن تارقىلداعان، بارقىلداعان، شيقىلداپ-قيقىلداعان نەشە ءتۇرلى كۇلكى كەرنەپ كەتتى.
— قۇرمەتتى ارىپتەستەر، كەمەڭگەر پاتشامىزدىڭ سەنىپ تاپسىرۋىمەن مىنا ءبىر جاڭا زاڭ جوباسىن الدارىڭىزعا اكەلىپ وتىرمىن. ءبىر اۋىزدان ماقۇلدايمىز عوي؟ باس ءۋازىردىڭ كەز كەلگەن باستى يدىرەتىن جىمىسقى ءجۇزى بۇل جولى دا قالعان قوششى-قۇشىناشتى تىرپ ەتكىزبەدى... سونداعى كەزەكتى سۋ جاڭا نيزامنىڭ اتاۋى – «پاتشالىقتاعى سەمىزدىكپەن جاپپاي كۇرەسۋ تۋرالى» بولاتىن. جورالعىسى: «مەكتەپتەگى پارتا، كوشەدەگى – تروتۋار، ۇيدەگى – ۇستەل، ورىندىق، ەدەن، توسەكتىڭ بەتى، قىل اياعى اس قاسىققا دەيىن كەدىر-بۇدىر، ۇشكىر-تومپاق ەتىپ كومكەرىلۋى كەرەك».
بەيباق «پاتشالىقتاعى سەمىزدىكپەن كۇرەسكە» قارسى پەتيسيا ۇيىمداستىرىپ، ءوزى سەكىلدى ميلليون بەيباقتىڭ ءارىز-وتىنىشىن قولتىقتاپ قىزىل كىلەم توسەلگەن ۇزە-ە-ە-ەن ءدالىزدىڭ اياعىندا تۇر. بىردەن باسقا شاۋىپ، توسكە ورلەمەي، الدىمەن ەتەكتەگىلەردىڭ الدىنان ءوتۋدى ۇيعاردى. بالكىم شارۋام وسىلاردىڭ الدىندا-اق بىتەر دەپ ويلاعان. قايدام. كىشكەنتاي شەنەۋنىكتىڭ قۇزىرەتى دە ۇلكەن بولماي شىقتى. بايعۇس اتشاپتىرىم كابينەت پەن ىزديگەن حاتشى قىزعا الدانىپ قانا وتىرسا كەرەك، مىنا ورىندا. مۇنداي ماسەلەمەن اينالىسا المايتىنىن ايتىپ، ءوزىنىڭ ۇستىندە وتىرعان ۋازىرگە بارىڭىز دەدى. بەيباق ەندى مۇلگىگەن ۇزىن دالىزدەگى ەكىنشى ەسىككە كىردى. ءبىراق ونداعى ءبىر حاتشىسى مەن ەكى ورىنباسارى بار ءسال-پال ىرىلەۋ شەنەۋنىكتەن دە قايىر بولمادى. ول دا قۇزىرەتىنىڭ كەمشىن ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ، جاعدايدى ءوزىنىڭ ۇستىندەگى ۋازىرگە سىلتەگەن. ميلليون بەيباقتىڭ قولقاسىن قولتىقتاعان ءبىر بەيباق ەندى قىزىل كىلەمدى يمەنە باسىپ، ءۇشىنشى ەسىككە كىردى. ونداعى ءبىر حاتشىسى، ەكى ورىنباسارى، سوسىن تاعى ءبىر كومەكشىسى بار جۋان كىسى دە... شاراسىز بولىپ شىقتى. مىنە، كەيىپكەرىم وسىلايشا قاي-قايسىسىنان تاۋى شاعىلسا دا قايتپاي ورلەپ، ءدالىزدىڭ باسىنداعى ۇلكە-ە-ە-ەن ەمەن ەسىككە دە جەتتى-اۋ. ەسىك ەمەس قامالدىڭ قاقپاسى دەرسىڭ. قاقپانى وڭشەڭ ءبىر ىشىندە قۇسىعى بار بوپ-بوز ادامدار تورىپ ءجۇر. توڭىرەكتە ءولى تىنىشتىق ورناعان. بوز ادامدار بىر-بىرىمەن ىمداسىپ، سىبىرلاپ قانا سويلەسەدى. باتىلى جەتسە ارينە. ءبارىنىڭ ارمانى – قايتىپ بولسىن قاقپانىڭ ارعى جاعىنداعى كەنەۋسىز بيلىك يەسىن ءسۇيۋ. ەتىگىنەن.
مىنا عاجاپتى قاراڭىز، ءدالىزدى ورلەگەن سايىن، ەسىكتەن ەسىك توزدىرعان سايىن، بۇنى قابىلداعان ۋازىرلەردىڭ دارەجەسى زورايعان سايىن، ءبىزدىڭ بەيباق كەرىسىنشە كىشىرەيە بەردى، كىشىرەيە بەردى. ءسويتىپ زورعا دەگەندە قاقپا كەيىپتى الىپ ەمەن ەسىكتىڭ الدىنا بارعاندا... و قۇدىرەت، الگى ميلليون بەيباقتىڭ ءارىز-وتىنىشى جازۋلى، قولدان قولعا ءوتىپ ابدەن ۋماجدالعان كۇس-كۇس پاراق قاۋىرسىنداي قالقىپ بارىپ جەرگە ءتۇستى دە، ەمەن ەسىكتى كۇزەتكەن توبىردىڭ تابانىندا قالدى. ال بەيباقتا وعان يە بولار قاۋقار جوق ەدى. ويتكەنى، جاڭا ايتتىم ەمەس پە، كىشىرەيگەننەن-كىشىرەيىپ، اقىرى توزاڭعا اينالىپ جوق بولىپ كەتتى.
قىمباتتى وقىرمانىم، بەيباق باي بولىپ بارشا مۇراتىنا جەتە الماعانىنا كەشىرىم وتىنەم. وسى زاماننىڭ ەرتەگىسى وسىلاي بولادى.
You Might Also Like
-
جاڭا جىلدان كەيىنگى ءبىر اپتاعا جۋىق دەمالىس كوزدى اشىپ-جۇمعانشا زۋ ەتىپ وتە شىقتى. جۇمىستىڭ العاشقى كۇنى-اق جوعارى جاقتان كەلىپ تۇسكەن شۇعىل حابارلاما جەرگىلىكتى باسقارۋ ۇكىمەتىن ابدەن ابىگەرگە سال...
-
اي كولەڭكە بەتى شەرميىپ ۇيەلەپ جاتىر. اسپان تاپ الاتاۋدىڭ ەتەگىنەن باستالعانداي، جۇلدىزى قايسى، شامى قايسى ايىرىپ بولمايدى. شىقسا كىرگىسى جوق، كەتسە قايرىلعىسى جوق، قايرىلماسقا بەكىنگەندە بەت كورىس...
