ەسىمىن يەلەنگەن ايتەكەنىڭ...
ساباق تاقىرىبى: ەسىمىن يەلەنگەن ايتەكەنىڭ....
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا تۋعان جەر تۋرالى دەرەكتەر بەرە وتىرىپ، بىلىمدىلىگىن قالىپتاستىرۋ
تاربيەلىك: تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ
دامىتۋشىلىق: وي ءورىسى مەن سانا سەزىمىن دامىتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ءادىسى: اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، دەرەكتەر كەلتىرۋ
بارىسى
ءى. العاشقى ۇيىمداستىرۋ
(امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، ساباققا نازارىن اۋدارۋ)
ءىى. جاڭا تاقىرىپتى يگەرتۋ
ەسىمىن يەلەنگەن ايتەكەنىڭ....
- بالالار ءبىزدىڭ اۋدان ورتالىعىمىز قالاي اتالادى؟
- ول قانشا اۋماقپەن شەكتەسەتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟
ءبىز بۇگىن ءوزىمىزدىڭ اۋدان ورتالىعىمىزدىڭ تاريحى تۋرالى وتەمىز.
ايتەكە بي اۋدانى – اقتوبە وبلىسىنىڭ سولت.- شىعىس بولىگىندەگى اكىمشىلىك ءبولىنىس.
جەر اۋماعى 36، 3 مىڭ كم².
تۇرعىنى 40، 3 مىڭ ادام، ورتاشا تىعىزدىعى 1 كم²- گە 0، 9 ادامنان كەلەدى (2006).
اۋدان ورتالىعى – كومسومول اۋلى. اۋدان 1996 جىلعا دەيىن قارابۇتاق اۋدانى اتالدى. اۋداندا 50 - دەي ەلدى مەكەن بار. ولاردىڭ ىرىلەرى: ارالتوعاي، ارالتوبە، بوگەتساي، قارابۇتاق، جاباساق، قۇمقۇدىق اۋىلدارى.
گەوگرافياسى. اۋدان جەرى نەگىزىنەن ءۇستىرتتى جازىق (بيىكتىگى 100 – 400 م) كەلەدى. سولت.- شىعىسىن مۇعالجار تاۋى الىپ جاتىر. كليماتى تىم كونتينەنتتىك، قىسى سۋىق، جازى ىستىق. قاڭتاردىڭ ورتاشا تەمپەراتۋراسى – 17°س، شىلدەدە 22°س. جاۋىن - شاشىننىڭ جىلدىق ءمولش. 200 – 250 مم.
اۋدان جەرىنەن سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي ىرعىز وزەن جانە ونىڭ قارابۇتاق، قايراقتى، شولاققايراقتى، ۇلىتالدىق، بالاتالدىق، ت. ب. سالالارى اعىپ وتەدى. اۋدان اۋماعىندا بەلقوپا، ايكە، تەگىسسور كولدەرى بار. اۋدان جەرى نەگىزىنەن قوڭىر، قىزعىلت قوڭىر توپىراقتى كەلەدى.
وسىمدىكتەردەن بوز، بەتەگە، جۋسان، قامىس، كيىكوتى، جوڭىشقا، يزەن، توبىلعى، كوكپەك، قاراعان، الابوتا وسەدى.
جانۋارلاردان تۇلكى، قارساق، قويان، قاسقىر، كۇزەن، بورسىق، اق بوكەن، كيىك؛ قۇستاردان قاز، ۇيرەك، تىرنا، دۋاداق، جىلقىشى، تاۋقۇدىرەت، بالىقشى، قىزعىش، قاراقۇس، جاپالاق، بوزتورعاي، بۇركىت، ت. ب. مەكەندەيدى.
اۋىل شارۋاشىلىعىنا جارامدى جەر اۋماعى 188، 9 مىڭ گا. ونىڭ ىشىندە جىرتىلاتىن جەرى 69، 3 مىڭ گا، شابىندىعى 4، 3 مىڭ گا، جايىلىمى 835، 8 مىڭ گا.
اۋدان جەرى ارقىلى قوستاناي – اقتوبە تەمىر جولى، قىزىلوردا – اقتوبە اۆتوموبيل جولدارى وتەدى.
ايتەكە بي اۋدانىنىڭ وكرۋگتىك كارتاسىمەن تانىستىرۋ
ايتەكە بي اۋدانى التى اۋماقپەن شەكتەسەدى:
رەسەي فەدەراسياسى
قوستاناي وبلىسى ىرعىز اۋدانى
مۇعالجار اۋدانى شالقار اۋدانى
حرومتاۋ اۋدانى
ايتەكە بي اۋدانىنىڭ جەر كولەمى بويىنشا ورنالاسقان وكرۋگتەرى:
№ وكرۋگ اتتارى جەر كولەمى
باسقۇدىق 758. 870
اقتاستى 413. 815
قايراقتى 403. 888
جاباساق 377. 238
قارابۇتاق 290. 059
ايكە 254. 275
كومسومول 218. 330
اقكول 175. 474
قۇمقۇدىق 171. 549
ارالتوعاي 171. 025
ارالتوبە 125. 760
جامبىل 118. 086
سۇلۋكول 79. 818
ءۇشقاتتى 1525
سارات 1325
قورىتىندىلاۋ: ايتەكە بي اۋدانى التى اۋماقپەن شەكتەسەدى، ون بەس وكرۋگتىك اۋىلدار اۋدان قاراماعىندا. ايتەكە بي اۋدانى كىشى جۇزگە تانىمال بي ايتەكە ءبيدىڭ ەسىمىن يەلەنگەن. كەڭەستىك كەزەڭدە بۇل اۋدان كومسومول اتالدى.
ۇيگە تاپسىرما
ايتەكە بي اۋدانى تۋرالى قوسىمشا دەرەكتەر ىزدەنۋ
قولدانىلعان ادەبيەتتەر:
1. اقتاستى القابىندا
2. اقتوبە ەنسيكلوپەدياسى
3. ينتەرنەت ماتەريالدارى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا تۋعان جەر تۋرالى دەرەكتەر بەرە وتىرىپ، بىلىمدىلىگىن قالىپتاستىرۋ
تاربيەلىك: تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ
دامىتۋشىلىق: وي ءورىسى مەن سانا سەزىمىن دامىتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ءادىسى: اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، دەرەكتەر كەلتىرۋ
بارىسى
ءى. العاشقى ۇيىمداستىرۋ
(امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، ساباققا نازارىن اۋدارۋ)
ءىى. جاڭا تاقىرىپتى يگەرتۋ
ەسىمىن يەلەنگەن ايتەكەنىڭ....
- بالالار ءبىزدىڭ اۋدان ورتالىعىمىز قالاي اتالادى؟
- ول قانشا اۋماقپەن شەكتەسەتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟
ءبىز بۇگىن ءوزىمىزدىڭ اۋدان ورتالىعىمىزدىڭ تاريحى تۋرالى وتەمىز.
ايتەكە بي اۋدانى – اقتوبە وبلىسىنىڭ سولت.- شىعىس بولىگىندەگى اكىمشىلىك ءبولىنىس.
جەر اۋماعى 36، 3 مىڭ كم².
تۇرعىنى 40، 3 مىڭ ادام، ورتاشا تىعىزدىعى 1 كم²- گە 0، 9 ادامنان كەلەدى (2006).
اۋدان ورتالىعى – كومسومول اۋلى. اۋدان 1996 جىلعا دەيىن قارابۇتاق اۋدانى اتالدى. اۋداندا 50 - دەي ەلدى مەكەن بار. ولاردىڭ ىرىلەرى: ارالتوعاي، ارالتوبە، بوگەتساي، قارابۇتاق، جاباساق، قۇمقۇدىق اۋىلدارى.
گەوگرافياسى. اۋدان جەرى نەگىزىنەن ءۇستىرتتى جازىق (بيىكتىگى 100 – 400 م) كەلەدى. سولت.- شىعىسىن مۇعالجار تاۋى الىپ جاتىر. كليماتى تىم كونتينەنتتىك، قىسى سۋىق، جازى ىستىق. قاڭتاردىڭ ورتاشا تەمپەراتۋراسى – 17°س، شىلدەدە 22°س. جاۋىن - شاشىننىڭ جىلدىق ءمولش. 200 – 250 مم.
اۋدان جەرىنەن سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي ىرعىز وزەن جانە ونىڭ قارابۇتاق، قايراقتى، شولاققايراقتى، ۇلىتالدىق، بالاتالدىق، ت. ب. سالالارى اعىپ وتەدى. اۋدان اۋماعىندا بەلقوپا، ايكە، تەگىسسور كولدەرى بار. اۋدان جەرى نەگىزىنەن قوڭىر، قىزعىلت قوڭىر توپىراقتى كەلەدى.
وسىمدىكتەردەن بوز، بەتەگە، جۋسان، قامىس، كيىكوتى، جوڭىشقا، يزەن، توبىلعى، كوكپەك، قاراعان، الابوتا وسەدى.
جانۋارلاردان تۇلكى، قارساق، قويان، قاسقىر، كۇزەن، بورسىق، اق بوكەن، كيىك؛ قۇستاردان قاز، ۇيرەك، تىرنا، دۋاداق، جىلقىشى، تاۋقۇدىرەت، بالىقشى، قىزعىش، قاراقۇس، جاپالاق، بوزتورعاي، بۇركىت، ت. ب. مەكەندەيدى.
اۋىل شارۋاشىلىعىنا جارامدى جەر اۋماعى 188، 9 مىڭ گا. ونىڭ ىشىندە جىرتىلاتىن جەرى 69، 3 مىڭ گا، شابىندىعى 4، 3 مىڭ گا، جايىلىمى 835، 8 مىڭ گا.
اۋدان جەرى ارقىلى قوستاناي – اقتوبە تەمىر جولى، قىزىلوردا – اقتوبە اۆتوموبيل جولدارى وتەدى.
ايتەكە بي اۋدانىنىڭ وكرۋگتىك كارتاسىمەن تانىستىرۋ
ايتەكە بي اۋدانى التى اۋماقپەن شەكتەسەدى:
رەسەي فەدەراسياسى
قوستاناي وبلىسى ىرعىز اۋدانى
مۇعالجار اۋدانى شالقار اۋدانى
حرومتاۋ اۋدانى
ايتەكە بي اۋدانىنىڭ جەر كولەمى بويىنشا ورنالاسقان وكرۋگتەرى:
№ وكرۋگ اتتارى جەر كولەمى
باسقۇدىق 758. 870
اقتاستى 413. 815
قايراقتى 403. 888
جاباساق 377. 238
قارابۇتاق 290. 059
ايكە 254. 275
كومسومول 218. 330
اقكول 175. 474
قۇمقۇدىق 171. 549
ارالتوعاي 171. 025
ارالتوبە 125. 760
جامبىل 118. 086
سۇلۋكول 79. 818
ءۇشقاتتى 1525
سارات 1325
قورىتىندىلاۋ: ايتەكە بي اۋدانى التى اۋماقپەن شەكتەسەدى، ون بەس وكرۋگتىك اۋىلدار اۋدان قاراماعىندا. ايتەكە بي اۋدانى كىشى جۇزگە تانىمال بي ايتەكە ءبيدىڭ ەسىمىن يەلەنگەن. كەڭەستىك كەزەڭدە بۇل اۋدان كومسومول اتالدى.
ۇيگە تاپسىرما
ايتەكە بي اۋدانى تۋرالى قوسىمشا دەرەكتەر ىزدەنۋ
قولدانىلعان ادەبيەتتەر:
1. اقتاستى القابىندا
2. اقتوبە ەنسيكلوپەدياسى
3. ينتەرنەت ماتەريالدارى
You Might Also Like
-
ماقساتى: بالالاردى وتان سۇيگىشتىككە، ەلىن، جەرىن قورعاۋعا، قاستەرلەپ قۇرمەتتەۋگە باۋلىپ تاربيەلەۋ. پاتريوتتىق اندەردى ورىنداتۋ ارقىلى بالالاردى جەڭىس مەرەكەسى تۋرالى اڭگىمەلەرىن ايتىپ جەتكىزۋ.
