ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى
قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى:
بىلىمدىلىك: ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋ جولدارىن ءتۇسىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، نەگىزگى ماسەلەلەرگە اسا كوڭىل بولۋگە ۇيرەتۋ؛
تاربيەلىك: ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدار، تابليسالار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1) وقۋشىلارمەن امانداسۋ.
2) تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەر.
3) سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ.
4) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن جاتتىعۋدى تەكسەرەمىن. كەسپە قاعازداردى ۇلەستىرىپ جاۋاپ تالاپ ەتەمىن.
1. بۇيرىق راي دەگەنىمىز نە؟
2. راي كاتەگورياسى دەگەنىمىز نە؟
3. رايدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
4. اشىق راي قالاي جاسالادى؟
5. بۇيرىق رايعا - شى،- ءشى جۇرناعى جالعانسا قانداي ماعىنا بەرەدى؟
6. شارتتى راي قانداي جۇرناقتار ارقىلى جاسالادى؟
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ەسىمشە - سويلەمدە ەكى ءتۇرلى ماندە، ەكى ءتۇرلى قىزمەتتە جۇمسالاتىن ەتىستىكتىڭ ەرەكشە ءتۇرى. ول بىردە جىكتەلىپ كەلىپ ەتىستىك قىزمەتىن اتقارسا، ەندى بىردە ەسىمدەرشە تۇرلەنىپ (سەپتەلىپ، تاۋەلدەنىپ، كوپتەلىپ)، ەسىم قىزمەتىن اتقارادى. ەسىمشە (ياعني ەسىمدەر سياقتى) دەپ اتالۋىنىڭ ءوزى وسى قاسيەتىنە بايلانىستى.
ەسىمشە مىنا جۇرناقتار ارقىلى جاسالادى:
1) - عان، - گەن، - قان، - كەن: ال - عان، كور - گەن، ايت - قان، كەت - كەن؛
2) – ار، - ەر، - ر جانە ەتىستىكتىڭ بولىمسىز تۇلعاسىنان كەيىن - ە: بار - ار، كەل - ەر، وقى - ر، ايتپا - س، كورمە - س؛
3) – اتىن، - ەتىن، - يتىن، - ءيتىن: ايت - اتىن، كەل - ەتىن، تىڭدا - يتىن، سويلە - ءيتىن؛
4) – ماق، - مەك، - ب ا ق، - بەك، - پاق، - پەك: بار - ماق، كەل - مەك، جاز - ب ا ق، بەز - بەك، شاش - پاق، توك - پەك؛
ەسىمشەنىڭ تاۋەلدەنۋ ۇلگىسى
ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى:
بىلىمدىلىك: ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋ جولدارىن ءتۇسىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، نەگىزگى ماسەلەلەرگە اسا كوڭىل بولۋگە ۇيرەتۋ؛
تاربيەلىك: ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدار، تابليسالار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1) وقۋشىلارمەن امانداسۋ.
2) تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەر.
3) سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ.
4) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن جاتتىعۋدى تەكسەرەمىن. كەسپە قاعازداردى ۇلەستىرىپ جاۋاپ تالاپ ەتەمىن.
1. بۇيرىق راي دەگەنىمىز نە؟
2. راي كاتەگورياسى دەگەنىمىز نە؟
3. رايدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
4. اشىق راي قالاي جاسالادى؟
5. بۇيرىق رايعا - شى،- ءشى جۇرناعى جالعانسا قانداي ماعىنا بەرەدى؟
6. شارتتى راي قانداي جۇرناقتار ارقىلى جاسالادى؟
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ەسىمشە - سويلەمدە ەكى ءتۇرلى ماندە، ەكى ءتۇرلى قىزمەتتە جۇمسالاتىن ەتىستىكتىڭ ەرەكشە ءتۇرى. ول بىردە جىكتەلىپ كەلىپ ەتىستىك قىزمەتىن اتقارسا، ەندى بىردە ەسىمدەرشە تۇرلەنىپ (سەپتەلىپ، تاۋەلدەنىپ، كوپتەلىپ)، ەسىم قىزمەتىن اتقارادى. ەسىمشە (ياعني ەسىمدەر سياقتى) دەپ اتالۋىنىڭ ءوزى وسى قاسيەتىنە بايلانىستى.
ەسىمشە مىنا جۇرناقتار ارقىلى جاسالادى:
1) - عان، - گەن، - قان، - كەن: ال - عان، كور - گەن، ايت - قان، كەت - كەن؛
2) – ار، - ەر، - ر جانە ەتىستىكتىڭ بولىمسىز تۇلعاسىنان كەيىن - ە: بار - ار، كەل - ەر، وقى - ر، ايتپا - س، كورمە - س؛
3) – اتىن، - ەتىن، - يتىن، - ءيتىن: ايت - اتىن، كەل - ەتىن، تىڭدا - يتىن، سويلە - ءيتىن؛
4) – ماق، - مەك، - ب ا ق، - بەك، - پاق، - پەك: بار - ماق، كەل - مەك، جاز - ب ا ق، بەز - بەك، شاش - پاق، توك - پەك؛
ەسىمشەنىڭ تاۋەلدەنۋ ۇلگىسى
ەسىمشەنىڭ تۇرلەنۋى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ادىستەمەلىك - كومەكشى قۇرالقازاق ءتىلى ساباعىندا ويىن تۇرلەرىنىڭ ءتيىمدى تاسىلدەرىن پايدالانۋ
-
3 - 4 جاستاعى بالالارعا فونەماتيكالىق ەستۋ قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن ارنالعان ويىندار
