فيزيكادا كىم جۇيرىك
سىنىپتان تىس شارا تاقىرىبى: فيزيكادا كىم جۇيرىك؟ (8 - سىنىپ)
سىنىپتان تىس شارا ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ فيزيكادان العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ، قايتالاۋ، باعالاۋ ارقىلى فيزيكادان كىم جۇيرىك ەكەنىن انىقتاۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرا وتىرىپ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، تەوريا مەن پراكتيكانى ۇشتاستىرا ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتىپ، فيزيكالىق دۇنيەتانىمدارىن، ەسەپ شىعارۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، توپتىق، جەكە، جۇپتىق جۇمىستار جاساۋعا، باسەكەگە قابىلەتتى، فيزيكانى جەتىك مەڭگەرە الاتىن وسكەلەڭ ۇرپاق تاربيەلەۋ.
سىنىپتان تىس شارا ءتۇرى: سايىس
سىنىپتان تىس شارا كورنەكىلىگى: كىتاپ كورمەسى، وقۋلىقتار - 8سىنىپقا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار جيناعى، تاجىريبە قۇرال - جابدىقتارى (جىلۋوتكىزگىشتىك، قايناۋ)، پلاكاتتار، سلايدتار، باعالاۋ پاراعى، جۇلدىزشالار، گرافوپروەكتور
سىنىپتان تىس شارانىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ، توپقا ءبولۋ (سايىسقا قاتىساتىندار مەن كورەرمەندەر)
ءىى سايىس ءبولىمى:
1 – توپتىڭ اتى، ەمبلەما، ۇرانى
2 – فيزيكا انىقتامالىعى
3 – فيزيكالىق شامالار (بەلگىلەنۋى، اتى، ولشەم بىرلىگى، فورمۋلاسى)
4 – سەن ماعان، مەن ساعان (جۇمباق جاسىرۋ)
5 – فيزيكانىڭ زەرتحاناسىندا (توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى)
6 – فيزيكا – ساحنادا (فيزيكالىق قۇبىلىستى جەست ارقىلى كورسەتۋ)
7 – فيزيكا ءازىلى
(ءاربىر دۇرىس جاۋاپ – 1 بالل)
ءوتۋ بارىسى:
ارمىسىزدار، قۇرمەتتى جينالعان قاۋىم!
تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار!
بوسقا قاراپ تۇرماڭىزدار
فيزيكادان باستالماقشى
«فيزيكادا كىم جۇيرىك؟» سايىسى، - دەپ، بۇگىنگى سايىسىمىزدى اشىق دەپ جاريالايمىن.
ءبىز بۇگىنگى سايىستىڭ كوڭىلدى، وسى سايىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىنىڭ جاقسى بولعانىن قالايمىز. سول سەبەپتى فيزيك عالىمداردىڭ ءازىل - قالجىڭىنان مىسالدار كەلتىرەيىن.
«سەن وتە شارشاعانسىڭ، تۇرىڭنەن ءتۇر قالماپتى، ۇيدەن كەتىپ ءبىر كۇنگە دەمالساڭشى»، دەپتى بەلگىلى امەريكان ونەرتاپقىشى ەديسونعا ايەلى. ەديسون ايەلىنىڭ ايتقانىن ماقۇل كورىپ، ۇيىنەن كەتىپ قالادى. ءبىر كۇننەن كەيىن ايەلى ونى تاجىريبە جاساپ جاتقان جەرىنەن كەزدەستىرەدى. ايەلىن كورگەن ەديسون: «مەن وتە تاماشا دەمالدىم!» دەپ ماقتانىشپەن جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
كيرحگوف ءوزىنىڭ سپەكترلىك اناليز جونىندەگى جۇمىستارى جايلى ايتىپ وتىرادى. «كۇننىڭ سپەكترىنە قاراپ وندا التىن بار ەكەنىن بايقادىم» - دەيدى ول. تىڭداپ وتىرعانداردىڭ ءبىرى: «مۇنداي جاڭالىقتان نە پايدا، كۇندەگى التىندى ءبارىبىر الا المايمىز» - دەيدى. ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن ونىڭ وسى اشقان جاڭالىعىنا التىن مەدال بەرەدى. «مىنە، مەن كۇندەگى التىندى الدىم» دەپ ازىلدەگەن ەكەن ول.
ايتا بەرسەڭ ازىلدەر جەتكىلىكتى عوي. ەندى ورتاعا سايىسۋشى ەكى توپتى شاقىرايىق:
شاقىرىپ جارىستارعا سان - سانامەن
جۇيرىكتەردەن جۇيرىكتەر جار سالادى.
تۋ ەتىپ دوستىق پەنەن تاتۋلىقتى
«جاس فيزيكتەر» ءبىرىن - ءبىرى قارسى الادى.
«جاس فيزيكتەر» بيىكتەرگە قالىقتاسىن
جەڭىسپەن كوك جۇزىندە شارىقتاسىن!
جەڭىس تۋى جەلبىرەپ الاۋلاسىن،
بايگەنى سەدەردەن ەشكىم الا الماسىن - دەي كەلە سايىسىمىزدىڭ 1 - ءبولىمى «توپتىڭ اتى، ەمبلەما، ۇرانى» توپتارعا ءسوز بەرەمىز. (ءار توپ وزدەرى العا شىعىپ فيزيكاعا بايلانىستىرىپ العان وزدەرىنىڭ توپ اتتارىن تانىستىرادى، ۇراندارىن ايتادى، ەمبلەمالارىن تۇسىندىرەدى)
سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 2 – «فيزيكا انىقتامالىعىندا» ءار توپ مۇشەلەرى، توپ بولىپ انىقتاما ايتۋ كەرەك.
ويلا - ويلا تەرەڭنەن
جاقسى ەمەس كوپ بوگەلگەن
فورمۋلانى بىلمەسەڭ
وتە المايسىڭ كوپىردەن، - دەپ سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 3 – «فيزيكالىق شامالاردا» ءار توپ فيزيكالىق شامانىڭ اتىن، بەلگىلەنۋىن، ولشەم بىرلىگىن، فورمۋلاسىن جازىپ تاپسىرۋ كەرەك.
ال، بالالار، بالالار
جىر - شۋماقتى توگەيىك.
تالاي جەردى كورەيىك
اسۋلاردان وتەيىك
ءتۇزۋ جولدى جاسايىق
بىلىمگە ءبىز ەنەيىك
كەدەرگىنى جەڭەيىك، - دەپ ءقازىر سايىسىمىزدىڭ كەلەسى بولىمىندە 4 – «سەن ماعان، مەن ساعان» ءار توپ فيزيكالىق تەرمينگە بايلانىستى ءبىر – بىرىنە جۇمباق قۇراستىرىپ جاسىرادى.
پايدالانادى كوپ عىلىم
فيزيكانىڭ زاڭدارىن
سول زاڭدارمەن تانىدى
تابيعاتتىڭ سىرلارىن، - دەمەكشى، كەلەسى سايىسىمىز 5 – «فيزيكانىڭ زەرتحاناسىندا» توپ باسشىلارىنىڭ دوداسىن تاماشالايمىز. بەرىلگەن فيزيكالىق قۇبىلىستى اشىپ بەرەدى، تاجىريبەسىن جاساپ كورسەتۋ كەرەك.
كورەرمەندەر سايىسى
- كورەرمەندەر سايىسىندا كورەرمەندەر 5 جولدى ولەڭ قۇراستىرادى.
ي. نيۋتوننىڭ 1687 ج. ب. ءا. تارتىلىس قۇبىلىسىنىڭ زاڭىن اشۋىنا سەبەپ بولعان نە؟ («الما» دەپ جاۋاپ بەرگەن كەزدە الما بەرىپ جاۋاپ بەرگەن وقۋشى، كورەرمەنگە، كەلەسى سايىس ءبولىمى ايتىلادى). سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 6 – «فيزيكا – ساحنادا» فيزيكالىق قۇبىلىستى ساحنالاۋ ارقىلى كورسەتۋ، قارسىلاس توپ ونى شەشەدى، توپتىڭ جاسىرۋ شەبەرلىگى مەن شەشۋ دۇرىستىعى، شاپشاڭدىعى باعالانادى.
سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 7 – «فيزيكا ازىلىندە» توپ ەسەپتەر شىعارا وتىرىپ، وعان قوسا فيزيكالىق تەرميندەردى، قۇبىلىستاردى، عۇلاما ادامدار ەڭبەگىن پايدالانىپ ءازىل قۇراستىرادى.
ەسەپتەر:
1. 15 كگ اعاش كومىرى تۇگەل جانعانشا قانشا جىلۋ ءبولىنىپ شىعادى؟
2. تەمپەراتۋراسى 00س، ماسساسى 5 كگ سۋدى قايناتىپ، بۋعا اينالدىرۋ ءۇشىن قانشا مولشەردە ەنەرگيا قاجەت؟
ءىى قورىتىندىلاۋ:
ءسوزىمدى قورىتىندىلاي كەلە، سىزدەرگە دۇنيەدەگى ەڭ جۇيرىك نە؟ – «وي»، گيننەس كىتابىنا العاش ەنگەن قازاق كىم؟ - ت. مۇسابايەۆ، نەمەن ەندى؟ – 1994ج 135 تاۋلىك بويى (4، 5اي) كوسموس كەڭىستىگىندە بولدى، سىزدەردىڭ دە ويلارىڭىزدىڭ تالاي ءبىلىم اسۋلارىن الىپ، ءبىلىم بەلەستەردى باعىندىرىپ، قازاقتان گيننەس كىتابىنا ەنەتىن ادام مەن وي ايتاتىن بولاشاق يەسى بولۋلارىڭىزعا شىن جۇرەكتەن تىلەكتەسپىن.
تالاپتانايىق جاس دوستار عىلىم دەپ
عىلىممەن ۇلتىمىز دا، ۇلت بولىپ بىلىنبەك
عىلىممەن تەرەزەمىز تەڭدىك اپ
بولاشاقتىڭ اتار تاڭى كۇلىمدەپ
جەڭىمپازداردى ماراپاتتاپ، قۇتتىقتاۋ.
- فيزيكا اقىنى
- فيزيكا ءارتىسى
- فيزيكا زەرتحاناشىسى
- فيزيكا كورەرمەندەرىنىڭ كوزايىمى
- فيزيكا شەشەنى
- فيزيكانىڭ جۇيرىك توبى
- فيزيكانىڭ جۇيرىگى
- فيزيكا كورەرمەندەرىنىڭ جۇيرىگى
ساباق اياقتالدى، ساۋ بولىڭىزدار!
كوڭىل قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا، كەلىپ قاتىسقاندارىڭىزعا ۇلكەن راحمەت.
سىنىپتان تىس شارا ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ فيزيكادان العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ، قايتالاۋ، باعالاۋ ارقىلى فيزيكادان كىم جۇيرىك ەكەنىن انىقتاۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرا وتىرىپ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، تەوريا مەن پراكتيكانى ۇشتاستىرا ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتىپ، فيزيكالىق دۇنيەتانىمدارىن، ەسەپ شىعارۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، توپتىق، جەكە، جۇپتىق جۇمىستار جاساۋعا، باسەكەگە قابىلەتتى، فيزيكانى جەتىك مەڭگەرە الاتىن وسكەلەڭ ۇرپاق تاربيەلەۋ.
سىنىپتان تىس شارا ءتۇرى: سايىس
سىنىپتان تىس شارا كورنەكىلىگى: كىتاپ كورمەسى، وقۋلىقتار - 8سىنىپقا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار جيناعى، تاجىريبە قۇرال - جابدىقتارى (جىلۋوتكىزگىشتىك، قايناۋ)، پلاكاتتار، سلايدتار، باعالاۋ پاراعى، جۇلدىزشالار، گرافوپروەكتور
سىنىپتان تىس شارانىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ، توپقا ءبولۋ (سايىسقا قاتىساتىندار مەن كورەرمەندەر)
ءىى سايىس ءبولىمى:
1 – توپتىڭ اتى، ەمبلەما، ۇرانى
2 – فيزيكا انىقتامالىعى
3 – فيزيكالىق شامالار (بەلگىلەنۋى، اتى، ولشەم بىرلىگى، فورمۋلاسى)
4 – سەن ماعان، مەن ساعان (جۇمباق جاسىرۋ)
5 – فيزيكانىڭ زەرتحاناسىندا (توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى)
6 – فيزيكا – ساحنادا (فيزيكالىق قۇبىلىستى جەست ارقىلى كورسەتۋ)
7 – فيزيكا ءازىلى
(ءاربىر دۇرىس جاۋاپ – 1 بالل)
ءوتۋ بارىسى:
ارمىسىزدار، قۇرمەتتى جينالعان قاۋىم!
تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار!
بوسقا قاراپ تۇرماڭىزدار
فيزيكادان باستالماقشى
«فيزيكادا كىم جۇيرىك؟» سايىسى، - دەپ، بۇگىنگى سايىسىمىزدى اشىق دەپ جاريالايمىن.
ءبىز بۇگىنگى سايىستىڭ كوڭىلدى، وسى سايىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىنىڭ جاقسى بولعانىن قالايمىز. سول سەبەپتى فيزيك عالىمداردىڭ ءازىل - قالجىڭىنان مىسالدار كەلتىرەيىن.
«سەن وتە شارشاعانسىڭ، تۇرىڭنەن ءتۇر قالماپتى، ۇيدەن كەتىپ ءبىر كۇنگە دەمالساڭشى»، دەپتى بەلگىلى امەريكان ونەرتاپقىشى ەديسونعا ايەلى. ەديسون ايەلىنىڭ ايتقانىن ماقۇل كورىپ، ۇيىنەن كەتىپ قالادى. ءبىر كۇننەن كەيىن ايەلى ونى تاجىريبە جاساپ جاتقان جەرىنەن كەزدەستىرەدى. ايەلىن كورگەن ەديسون: «مەن وتە تاماشا دەمالدىم!» دەپ ماقتانىشپەن جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
كيرحگوف ءوزىنىڭ سپەكترلىك اناليز جونىندەگى جۇمىستارى جايلى ايتىپ وتىرادى. «كۇننىڭ سپەكترىنە قاراپ وندا التىن بار ەكەنىن بايقادىم» - دەيدى ول. تىڭداپ وتىرعانداردىڭ ءبىرى: «مۇنداي جاڭالىقتان نە پايدا، كۇندەگى التىندى ءبارىبىر الا المايمىز» - دەيدى. ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن ونىڭ وسى اشقان جاڭالىعىنا التىن مەدال بەرەدى. «مىنە، مەن كۇندەگى التىندى الدىم» دەپ ازىلدەگەن ەكەن ول.
ايتا بەرسەڭ ازىلدەر جەتكىلىكتى عوي. ەندى ورتاعا سايىسۋشى ەكى توپتى شاقىرايىق:
شاقىرىپ جارىستارعا سان - سانامەن
جۇيرىكتەردەن جۇيرىكتەر جار سالادى.
تۋ ەتىپ دوستىق پەنەن تاتۋلىقتى
«جاس فيزيكتەر» ءبىرىن - ءبىرى قارسى الادى.
«جاس فيزيكتەر» بيىكتەرگە قالىقتاسىن
جەڭىسپەن كوك جۇزىندە شارىقتاسىن!
جەڭىس تۋى جەلبىرەپ الاۋلاسىن،
بايگەنى سەدەردەن ەشكىم الا الماسىن - دەي كەلە سايىسىمىزدىڭ 1 - ءبولىمى «توپتىڭ اتى، ەمبلەما، ۇرانى» توپتارعا ءسوز بەرەمىز. (ءار توپ وزدەرى العا شىعىپ فيزيكاعا بايلانىستىرىپ العان وزدەرىنىڭ توپ اتتارىن تانىستىرادى، ۇراندارىن ايتادى، ەمبلەمالارىن تۇسىندىرەدى)
سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 2 – «فيزيكا انىقتامالىعىندا» ءار توپ مۇشەلەرى، توپ بولىپ انىقتاما ايتۋ كەرەك.
ويلا - ويلا تەرەڭنەن
جاقسى ەمەس كوپ بوگەلگەن
فورمۋلانى بىلمەسەڭ
وتە المايسىڭ كوپىردەن، - دەپ سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 3 – «فيزيكالىق شامالاردا» ءار توپ فيزيكالىق شامانىڭ اتىن، بەلگىلەنۋىن، ولشەم بىرلىگىن، فورمۋلاسىن جازىپ تاپسىرۋ كەرەك.
ال، بالالار، بالالار
جىر - شۋماقتى توگەيىك.
تالاي جەردى كورەيىك
اسۋلاردان وتەيىك
ءتۇزۋ جولدى جاسايىق
بىلىمگە ءبىز ەنەيىك
كەدەرگىنى جەڭەيىك، - دەپ ءقازىر سايىسىمىزدىڭ كەلەسى بولىمىندە 4 – «سەن ماعان، مەن ساعان» ءار توپ فيزيكالىق تەرمينگە بايلانىستى ءبىر – بىرىنە جۇمباق قۇراستىرىپ جاسىرادى.
پايدالانادى كوپ عىلىم
فيزيكانىڭ زاڭدارىن
سول زاڭدارمەن تانىدى
تابيعاتتىڭ سىرلارىن، - دەمەكشى، كەلەسى سايىسىمىز 5 – «فيزيكانىڭ زەرتحاناسىندا» توپ باسشىلارىنىڭ دوداسىن تاماشالايمىز. بەرىلگەن فيزيكالىق قۇبىلىستى اشىپ بەرەدى، تاجىريبەسىن جاساپ كورسەتۋ كەرەك.
كورەرمەندەر سايىسى
- كورەرمەندەر سايىسىندا كورەرمەندەر 5 جولدى ولەڭ قۇراستىرادى.
ي. نيۋتوننىڭ 1687 ج. ب. ءا. تارتىلىس قۇبىلىسىنىڭ زاڭىن اشۋىنا سەبەپ بولعان نە؟ («الما» دەپ جاۋاپ بەرگەن كەزدە الما بەرىپ جاۋاپ بەرگەن وقۋشى، كورەرمەنگە، كەلەسى سايىس ءبولىمى ايتىلادى). سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 6 – «فيزيكا – ساحنادا» فيزيكالىق قۇبىلىستى ساحنالاۋ ارقىلى كورسەتۋ، قارسىلاس توپ ونى شەشەدى، توپتىڭ جاسىرۋ شەبەرلىگى مەن شەشۋ دۇرىستىعى، شاپشاڭدىعى باعالانادى.
سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى 7 – «فيزيكا ازىلىندە» توپ ەسەپتەر شىعارا وتىرىپ، وعان قوسا فيزيكالىق تەرميندەردى، قۇبىلىستاردى، عۇلاما ادامدار ەڭبەگىن پايدالانىپ ءازىل قۇراستىرادى.
ەسەپتەر:
1. 15 كگ اعاش كومىرى تۇگەل جانعانشا قانشا جىلۋ ءبولىنىپ شىعادى؟
2. تەمپەراتۋراسى 00س، ماسساسى 5 كگ سۋدى قايناتىپ، بۋعا اينالدىرۋ ءۇشىن قانشا مولشەردە ەنەرگيا قاجەت؟
ءىى قورىتىندىلاۋ:
ءسوزىمدى قورىتىندىلاي كەلە، سىزدەرگە دۇنيەدەگى ەڭ جۇيرىك نە؟ – «وي»، گيننەس كىتابىنا العاش ەنگەن قازاق كىم؟ - ت. مۇسابايەۆ، نەمەن ەندى؟ – 1994ج 135 تاۋلىك بويى (4، 5اي) كوسموس كەڭىستىگىندە بولدى، سىزدەردىڭ دە ويلارىڭىزدىڭ تالاي ءبىلىم اسۋلارىن الىپ، ءبىلىم بەلەستەردى باعىندىرىپ، قازاقتان گيننەس كىتابىنا ەنەتىن ادام مەن وي ايتاتىن بولاشاق يەسى بولۋلارىڭىزعا شىن جۇرەكتەن تىلەكتەسپىن.
تالاپتانايىق جاس دوستار عىلىم دەپ
عىلىممەن ۇلتىمىز دا، ۇلت بولىپ بىلىنبەك
عىلىممەن تەرەزەمىز تەڭدىك اپ
بولاشاقتىڭ اتار تاڭى كۇلىمدەپ
جەڭىمپازداردى ماراپاتتاپ، قۇتتىقتاۋ.
- فيزيكا اقىنى
- فيزيكا ءارتىسى
- فيزيكا زەرتحاناشىسى
- فيزيكا كورەرمەندەرىنىڭ كوزايىمى
- فيزيكا شەشەنى
- فيزيكانىڭ جۇيرىك توبى
- فيزيكانىڭ جۇيرىگى
- فيزيكا كورەرمەندەرىنىڭ جۇيرىگى
ساباق اياقتالدى، ساۋ بولىڭىزدار!
كوڭىل قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا، كەلىپ قاتىسقاندارىڭىزعا ۇلكەن راحمەت.
You Might Also Like
-
باقىتتى بالالىق شاق /ادەبي - مۋزىكالىق مونتاج/
