گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ (سىزۋدان كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى)
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، سىزۋ 9 سىنىپ
تاقىرىپتار:
1. گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ.
2. تەسىگى نەمەسە ويىعى بار گەومەتريالىق دەنەلەردىڭ پروەكسيالارى.
3. دەنەنى پروەكسيالار جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار تۇزۋدەن اينالدىرۋ.
4. نەگىزگى كورىنىستەر.
5. نەگىزگى كورىنىستەر. 3 - تەست
سىنىپ 9
ساباقتىڭ تاقىرىبى: گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ تاسىلدەرىن جانە ولاردىڭ سىزبالارىن تۇسىرۋگە ۇيرەتۋ، لوگيكالىق ويلاۋعا قالىپتاستىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ب) تاربيەلىلىك: ماقساتىنا جەتۋگە ۇمتىلدىرۋ، ۇقىپتىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا، وزدىگىمەن جۇمىس ىستەۋگە، بىلىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ا4 پىشىمىندەگى قاعاز، قارىنداشتار، سىزعىش، وشىرگىش، شەڭبەرسىزار جانە تاعى باسقا.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
دۇرىس ءۇشبۇرىشتى پريزمانى فرونتال پروەكسيالاۋشى جازىقتىقپەن قيايىق (86 - سۋرەت). تۇتاس پريزمانىڭ پروەكسيالارى 86، ا - سۋرەتتە كەسكىندەلگەن. وندا قيۋشى جازىقتىقتىڭ تۇزۋگە كەسكىندەلەتىن پروەكسياسى ا1 كورسەتىلگەن. وسى ا جازىقتىعىمەن قيعاندا پريزما ەكىگە بولىنەدى. پريزمانىڭ بولىكتەرى 86، ءا - سۋرەتتە قيعاشبۇرىشتى فرونتال ديمەتريالىق پروەكسيادا كورسەتىلگەن. پريزمانىڭ جوعارعى بولىگىن الىپ تاستايىق، ال ونىڭ قالعان بولىگىنە كوڭىل اۋدارايىق. بۇرىن پريزمانىڭ ءبۇيىر قىرلارى ءوزارا تەڭ ەدى، ەندى ولار تەڭ بولماي قالدى. العاشقىدا پريزمانىڭ تاباندارى پاراللەل ەدى، ەندى ولار پاراللەل ەمەس. قيمادا پايدا بولعان اۆس ءۇشبۇرىشى فرونتال پروەكسيالانۋشى فيگۋرا بولادى. سوندىقتان ونىڭ توبەلەرىنىڭ فرونتال پروەكسيالارى - ا1، ۆ1 جانە س1، نۇكتەلەرى ءبىر ءتۇزۋدىڭ بويىندا جاتادى. اۆس ءۇشبۇرىشىنىڭ گوريزونتال پروەكسياسى پريزمانىڭ گوريزونتال پروەكسياسىمەن بەتتەسەدى، ال ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىزۋ كەرەك. ول ءۇشىن ا1، ۆ1 جانە س1 نۇكتەلەرى ارقىلى گوريزونتال بايلانىس سىزىقتارى پريزمانىڭ سايكەس قىرلارىنىڭ پروفيل پروەكسيالارىمەن قيىلىسقانشا جۇرگىزىلەدى. تابىلعان ا3، ۆ3 جانە س3 نۇكتەلەرىن كەسىندىلەرمەن قوسامىز (86، ب - سۋرەت).
پيراميدانى تابانىنا پاراللەل جازىقتىقپەن قيعاندا پايدا بولاتىن گەومەتريالىق دەنەنى قيىق پيراميدا دەيدى. ءتورتبۇرىشتى قيىق پيراميدانىڭ پايدا بولۋى 87 - سۋرەتتە كورسەتىلگەن. دۇرىس ءتورتبۇرىشتى پيراميدا SاۆسD 87، ا - سۋرەتتە فرونتال جانە گوريزونتال پروەكسيالارىمەن بەرىلگەن. ونى تابانىنا پاراللەل ا جازىقتىعىمەن قيعاندا كىشكەنە پيراميدا جانە قيىق پيراميدا شىعادى (87، ءا - سۋرەت). كىشكەنتاي پيراميدانى الىپ تاستاعاننان كەيىن قالاتىن باستاپقى پيراميدانىڭ بولىگىن كەسكىندەيىك. ونىڭ فرونتال پروەكسياسىن سالۋ قيىن ەمەس (87، ب - سۋرەت). قيمادا پايدا بولعان ءتورتبۇرىش ەعمN پيراميدا تابانىنا ۇقساس؛ ونىڭ قابىرعالارى پيراميدا تابانىنىڭ قابىرعالارىنا پاراللەل. ە جانە N نۇكتەلەرىنىڭ فرونتال پروەكسيالارى ە1 جانە N1 نۇكتەلەرى ارقىلى بايلانىس سىزىقتارىن جۇرگىزىپ، ولاردىڭ گوريزونتال پروەكسيالارىن ا2 مەن س2 نۇكتەلەرىن قوساتىن كەسىندى بويىنان تابامىز. تابىلعان ە2 جانە N2 نۇكتەلەرى ارقىلى پيراميدانىڭ تابان قىرلارىنىڭ گوريزونتال پروەكسيالارىنا پاراللەل تۇزۋلەر جۇرگىزسەك، ولار ۆ2 مەن ۆ2 نۇكتەلەرى ارقىلى وتەتىن ۆەرتيكال تۇزۋدە قيىلىسادى. تابىلعان قيىلىسۋ نۇكتەلەرى ع2 مەن م2 قيما توبەلەرىنىڭ گوريزونتال پروەكسيالارىن بەرەدى.
كونۋستى تابانىنا پاراللەل جازىقتىقپەن قيۋدىڭ ناتيجەسىندە قيىق كونۋس الىنادى (88 - سۋرەت). 88، ا - سۋرەتتە كونۋستىڭ فرونتال، گوريزونتال پروەكسيالارى جانە قيۋشى جازىقتىق كورسەتىلگەن. جازىقتىق كونۋستى كىشكەنە كونۋسقا جانە قيىق كونۋسقا بولەدى (88، ءا - سۋرەت). قيىق كونۋستىڭ پروەكسيالارى 88، ب - سۋرەتتە كەلتىرىلگەن. ونىڭ فرونتال پروەكسياسى - تەڭبۇيىرلى تراپەسيا، ال گوريزونتال پروەكسياسى ءبىر سەنتردەن جۇرگىزىلگەن ەكى شەڭبەردەن تۇرادى. بۇل شەڭبەرلەردىڭ ديامەترلەرى تراپەسيانىڭ تاباندارىنا تەڭ.
تەحنيكادا كونۋس ءتارىزدى تەتىكبولشەكتەردى جاساۋدا جانە ولاردىڭ سىزبالارىن سالۋدا كونۋستىلىق دەگەن ۇعىم پايدالانىلادى. كونۋستىلىق دەپ قيىق كونۋس تاباندارىنداعى شەڭبەرلەردىڭ ديامەترلەرىنىڭ ايىرىمىن ونىڭ بيىكتىگىنە بولگەندە شىعاتىن بولشەكتى ايتادى. كونۋستىلىقتى ك، قيىق كونۋستىڭ ۇلكەن ديامەترىن D، كىشى ديامەترىن d جانە بيىكتىگىن L ارىپتەرىمەن بەلگىلەسەك، مىنا ورنەكتى الامىز:
ك =.
سىزبادا كونۋستىلىق “ ” سياقتى جازۋمەن بەلگىلەنەدى. بۇل جازۋ نە كونۋستىڭ وستىك سىزىعىنىڭ ۇستىنە وعان پاراللەل (88، ب - سۋرەت)، نە ونىڭ وسىنە پاراللەل بولاتىن شىعارما سورەگە جازىلادى. تاڭبانىڭ ءسۇيىر بۇرىشىن كونۋس توبەسىنە قاراي باعىتتايدى. مىسالى، قيىق كونۋستىڭ ۇلكەن ديامەترى D=40، بيىكتىگى L=30 جانە كونۋستىلىق ك=1: 3 بەرىلسىن. قيىق كونۋستىڭ كىشى ديامەترىن شىعارىپ الۋعا بولادى. شىنىندا دا = ولشەم بىرلىگى. شاردى جازىقتىقپەن قيعاندا قيما دوڭگەلەك بولادى. 89، ا - سۋرەتتە بەرىلگەن شاردى گوريزونتال ا جازىقتىعىمەن قيايىق. شاردىڭ ا جازىقتىعىنان جوعارعى بولىگىن الىپ تاستاعاننان كەيىن قالعان بولىگىنىڭ پروەكسيالارى 89، ءا - سۋرەتتە سالىنعان.
جاتتىعۋلار ورىندايىق.
1. فرونتال پروەكسيالار جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار جازىقتىقپەن قيىلعان ءتورتبۇرىشتى پريزمانىڭ پروفيل پروەكسياسىن سال (90، ا - سۋرەت).
2. فرونتال پروەكسيالار جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار جازىقتىقپەن قيىلعان ءۇشبۇرىشتى پيراميدانىڭ گوريزونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىز (90، ا - سۋرەت).
3. 90، ب - سۋرەتتەگى قيىق پيراميدانىڭ گوريزونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىز.
4. 91، ا - سۋرەتتە بەرىلگەن قيىق ءسيليندردىڭ گوريزونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن سال.
5. تابانى فرونتال جازىقتىقتا ورنالاسقان كيىق كونۋستىڭ فرونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىز (91، ا - سۋرەت).
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: 91، ب - سۋرەتتە بەرىلگەن شار گوريزونتال جانە پروفيل پروەكسيالار جازىقتىقتارىنا پاراللەل جازىقتىقتارمەن قيىلعان. گوريزونتال پروەكسيانى سالۋدى اياقتاپ، پروفيل پروەكسيانى تۇرعىز.
6، 7، 8، 9، 10 ساباقتاردى قاراۋ
11، 12، 13، 14، 15 ساباقتاردى قاراۋ
16، 17، 18، 19، 20 ساباقتاردى قاراۋ
21 ساباقتى قاراۋ
1، 2، 3، 4، 5 پراكتيكالىق ساباقتاردى قاراۋ
6، 7، 8، 9، 10 پراكتيكالىق ساباقتاردى قاراۋ
11، 12 پراكتيكالىق ساباقتاردى قاراۋ
تاقىرىپتار:
1. گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ.
2. تەسىگى نەمەسە ويىعى بار گەومەتريالىق دەنەلەردىڭ پروەكسيالارى.
3. دەنەنى پروەكسيالار جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار تۇزۋدەن اينالدىرۋ.
4. نەگىزگى كورىنىستەر.
5. نەگىزگى كورىنىستەر. 3 - تەست
سىنىپ 9
ساباقتىڭ تاقىرىبى: گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: گەومەتريالىق دەنەلەردى جازىقتىقپەن قيۋ تاسىلدەرىن جانە ولاردىڭ سىزبالارىن تۇسىرۋگە ۇيرەتۋ، لوگيكالىق ويلاۋعا قالىپتاستىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ب) تاربيەلىلىك: ماقساتىنا جەتۋگە ۇمتىلدىرۋ، ۇقىپتىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا، وزدىگىمەن جۇمىس ىستەۋگە، بىلىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ا4 پىشىمىندەگى قاعاز، قارىنداشتار، سىزعىش، وشىرگىش، شەڭبەرسىزار جانە تاعى باسقا.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
دۇرىس ءۇشبۇرىشتى پريزمانى فرونتال پروەكسيالاۋشى جازىقتىقپەن قيايىق (86 - سۋرەت). تۇتاس پريزمانىڭ پروەكسيالارى 86، ا - سۋرەتتە كەسكىندەلگەن. وندا قيۋشى جازىقتىقتىڭ تۇزۋگە كەسكىندەلەتىن پروەكسياسى ا1 كورسەتىلگەن. وسى ا جازىقتىعىمەن قيعاندا پريزما ەكىگە بولىنەدى. پريزمانىڭ بولىكتەرى 86، ءا - سۋرەتتە قيعاشبۇرىشتى فرونتال ديمەتريالىق پروەكسيادا كورسەتىلگەن. پريزمانىڭ جوعارعى بولىگىن الىپ تاستايىق، ال ونىڭ قالعان بولىگىنە كوڭىل اۋدارايىق. بۇرىن پريزمانىڭ ءبۇيىر قىرلارى ءوزارا تەڭ ەدى، ەندى ولار تەڭ بولماي قالدى. العاشقىدا پريزمانىڭ تاباندارى پاراللەل ەدى، ەندى ولار پاراللەل ەمەس. قيمادا پايدا بولعان اۆس ءۇشبۇرىشى فرونتال پروەكسيالانۋشى فيگۋرا بولادى. سوندىقتان ونىڭ توبەلەرىنىڭ فرونتال پروەكسيالارى - ا1، ۆ1 جانە س1، نۇكتەلەرى ءبىر ءتۇزۋدىڭ بويىندا جاتادى. اۆس ءۇشبۇرىشىنىڭ گوريزونتال پروەكسياسى پريزمانىڭ گوريزونتال پروەكسياسىمەن بەتتەسەدى، ال ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىزۋ كەرەك. ول ءۇشىن ا1، ۆ1 جانە س1 نۇكتەلەرى ارقىلى گوريزونتال بايلانىس سىزىقتارى پريزمانىڭ سايكەس قىرلارىنىڭ پروفيل پروەكسيالارىمەن قيىلىسقانشا جۇرگىزىلەدى. تابىلعان ا3، ۆ3 جانە س3 نۇكتەلەرىن كەسىندىلەرمەن قوسامىز (86، ب - سۋرەت).
پيراميدانى تابانىنا پاراللەل جازىقتىقپەن قيعاندا پايدا بولاتىن گەومەتريالىق دەنەنى قيىق پيراميدا دەيدى. ءتورتبۇرىشتى قيىق پيراميدانىڭ پايدا بولۋى 87 - سۋرەتتە كورسەتىلگەن. دۇرىس ءتورتبۇرىشتى پيراميدا SاۆسD 87، ا - سۋرەتتە فرونتال جانە گوريزونتال پروەكسيالارىمەن بەرىلگەن. ونى تابانىنا پاراللەل ا جازىقتىعىمەن قيعاندا كىشكەنە پيراميدا جانە قيىق پيراميدا شىعادى (87، ءا - سۋرەت). كىشكەنتاي پيراميدانى الىپ تاستاعاننان كەيىن قالاتىن باستاپقى پيراميدانىڭ بولىگىن كەسكىندەيىك. ونىڭ فرونتال پروەكسياسىن سالۋ قيىن ەمەس (87، ب - سۋرەت). قيمادا پايدا بولعان ءتورتبۇرىش ەعمN پيراميدا تابانىنا ۇقساس؛ ونىڭ قابىرعالارى پيراميدا تابانىنىڭ قابىرعالارىنا پاراللەل. ە جانە N نۇكتەلەرىنىڭ فرونتال پروەكسيالارى ە1 جانە N1 نۇكتەلەرى ارقىلى بايلانىس سىزىقتارىن جۇرگىزىپ، ولاردىڭ گوريزونتال پروەكسيالارىن ا2 مەن س2 نۇكتەلەرىن قوساتىن كەسىندى بويىنان تابامىز. تابىلعان ە2 جانە N2 نۇكتەلەرى ارقىلى پيراميدانىڭ تابان قىرلارىنىڭ گوريزونتال پروەكسيالارىنا پاراللەل تۇزۋلەر جۇرگىزسەك، ولار ۆ2 مەن ۆ2 نۇكتەلەرى ارقىلى وتەتىن ۆەرتيكال تۇزۋدە قيىلىسادى. تابىلعان قيىلىسۋ نۇكتەلەرى ع2 مەن م2 قيما توبەلەرىنىڭ گوريزونتال پروەكسيالارىن بەرەدى.
كونۋستى تابانىنا پاراللەل جازىقتىقپەن قيۋدىڭ ناتيجەسىندە قيىق كونۋس الىنادى (88 - سۋرەت). 88، ا - سۋرەتتە كونۋستىڭ فرونتال، گوريزونتال پروەكسيالارى جانە قيۋشى جازىقتىق كورسەتىلگەن. جازىقتىق كونۋستى كىشكەنە كونۋسقا جانە قيىق كونۋسقا بولەدى (88، ءا - سۋرەت). قيىق كونۋستىڭ پروەكسيالارى 88، ب - سۋرەتتە كەلتىرىلگەن. ونىڭ فرونتال پروەكسياسى - تەڭبۇيىرلى تراپەسيا، ال گوريزونتال پروەكسياسى ءبىر سەنتردەن جۇرگىزىلگەن ەكى شەڭبەردەن تۇرادى. بۇل شەڭبەرلەردىڭ ديامەترلەرى تراپەسيانىڭ تاباندارىنا تەڭ.
تەحنيكادا كونۋس ءتارىزدى تەتىكبولشەكتەردى جاساۋدا جانە ولاردىڭ سىزبالارىن سالۋدا كونۋستىلىق دەگەن ۇعىم پايدالانىلادى. كونۋستىلىق دەپ قيىق كونۋس تاباندارىنداعى شەڭبەرلەردىڭ ديامەترلەرىنىڭ ايىرىمىن ونىڭ بيىكتىگىنە بولگەندە شىعاتىن بولشەكتى ايتادى. كونۋستىلىقتى ك، قيىق كونۋستىڭ ۇلكەن ديامەترىن D، كىشى ديامەترىن d جانە بيىكتىگىن L ارىپتەرىمەن بەلگىلەسەك، مىنا ورنەكتى الامىز:
ك =.
سىزبادا كونۋستىلىق “ ” سياقتى جازۋمەن بەلگىلەنەدى. بۇل جازۋ نە كونۋستىڭ وستىك سىزىعىنىڭ ۇستىنە وعان پاراللەل (88، ب - سۋرەت)، نە ونىڭ وسىنە پاراللەل بولاتىن شىعارما سورەگە جازىلادى. تاڭبانىڭ ءسۇيىر بۇرىشىن كونۋس توبەسىنە قاراي باعىتتايدى. مىسالى، قيىق كونۋستىڭ ۇلكەن ديامەترى D=40، بيىكتىگى L=30 جانە كونۋستىلىق ك=1: 3 بەرىلسىن. قيىق كونۋستىڭ كىشى ديامەترىن شىعارىپ الۋعا بولادى. شىنىندا دا = ولشەم بىرلىگى. شاردى جازىقتىقپەن قيعاندا قيما دوڭگەلەك بولادى. 89، ا - سۋرەتتە بەرىلگەن شاردى گوريزونتال ا جازىقتىعىمەن قيايىق. شاردىڭ ا جازىقتىعىنان جوعارعى بولىگىن الىپ تاستاعاننان كەيىن قالعان بولىگىنىڭ پروەكسيالارى 89، ءا - سۋرەتتە سالىنعان.
جاتتىعۋلار ورىندايىق.
1. فرونتال پروەكسيالار جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار جازىقتىقپەن قيىلعان ءتورتبۇرىشتى پريزمانىڭ پروفيل پروەكسياسىن سال (90، ا - سۋرەت).
2. فرونتال پروەكسيالار جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار جازىقتىقپەن قيىلعان ءۇشبۇرىشتى پيراميدانىڭ گوريزونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىز (90، ا - سۋرەت).
3. 90، ب - سۋرەتتەگى قيىق پيراميدانىڭ گوريزونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىز.
4. 91، ا - سۋرەتتە بەرىلگەن قيىق ءسيليندردىڭ گوريزونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن سال.
5. تابانى فرونتال جازىقتىقتا ورنالاسقان كيىق كونۋستىڭ فرونتال پروەكسياسىن سالۋدى اياقتاپ، ونىڭ پروفيل پروەكسياسىن تۇرعىز (91، ا - سۋرەت).
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: 91، ب - سۋرەتتە بەرىلگەن شار گوريزونتال جانە پروفيل پروەكسيالار جازىقتىقتارىنا پاراللەل جازىقتىقتارمەن قيىلعان. گوريزونتال پروەكسيانى سالۋدى اياقتاپ، پروفيل پروەكسيانى تۇرعىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
6، 7، 8، 9، 10 ساباقتاردى قاراۋ
11، 12، 13، 14، 15 ساباقتاردى قاراۋ
16، 17، 18، 19، 20 ساباقتاردى قاراۋ
21 ساباقتى قاراۋ
1، 2، 3، 4، 5 پراكتيكالىق ساباقتاردى قاراۋ
6، 7، 8، 9، 10 پراكتيكالىق ساباقتاردى قاراۋ
11، 12 پراكتيكالىق ساباقتاردى قاراۋ
You Might Also Like
-
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، گەوگرافيا 7 سىنىپ
-
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ادەبيەتى 7 سىنىپتاقىرىپتار:41 - ساباق. ع. مۇسىرەپوۆ «انانىڭ اناسى»42 - ساباق. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ «انانىڭ اناسى» اڭگىمەسىن وقىتۋ43 - ساباق. قاسىم امانجولوۆ «ءوزىم تۋرالى»...
