گلوبۋس – جەردىڭ ءدال ۇلگىسى، گلوبۋستىڭ گرادۋس تورى
تاقىرىبى: «گلوبۋس – جەردىڭ ءدال ۇلگىسى، گلوبۋستىڭ گرادۋس تورى» (دۇنيەتانۋ 4 سىنىپ)
● بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا گلوبۋس – جەر شارىنىڭ ءپىشىنىن ءدال بەينەلەيتىن
شاعىن ۇلگىسى ەكەندىگىن، ونىڭ بەتىنە گرادۋس تورىن قۇرايتىن پاراللەل جانە مەريديان سىزىقتارى قالاي تۇسەتىندىگىن ءتۇسىندىرۋ.
● دامىتۋشىلىق. وقۋشىلاردىڭ اسپان الەمى، جەر پلانەتاسى تۋرالى تانىمىن شىنداۋ، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋعا باۋلۋ.
● تاربيەلىك. ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان پلانەتاسىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، قامقور بولۋعا، ەكولوگيالىق، اپاتتاردان قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
● ساباقتىڭ ءتۇرى. ارالاس ساباق.
● ساباقتىڭ ءادىسى. سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
● ساباقتىڭ كورنەكىلىگى. گلوبۋس، جارتى شارلار كارتاسى، ماگەلانىنىڭ جەر شارىن اينالۋ ساياحاتىنىڭ كارتاسى. «ول كىم؟ بۇل نە؟» ەنسيكلوپەدياسى
● ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ساباقتى توپتىق جۇمىس رەتىندە وتكىزىپ، وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىن.
● ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان ساباق سۇراۋ.
تەست جۇمىسى. ءار وقۋشى وزىنە بەرىلگەن تەست سۇراقتارىنىڭ جاۋابىن بەلگىلەيدى. ارتىنداعى دۇرىس جاۋابىن سالىستىرىپ وزدەرىن باعالايدى.
ءوزارا سۇراق. ءار توپتاعى وقۋشىلار ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن سۇراقتارىن كەلەسى توپقا قويادى.
● ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ. اكتۋالداۋ.
ا) «نە ارتىق» ويىنى
عارىش، جۇلدىز، كۇن، جەر، اي، يۋپيتەر، ادام
ءا) «كىم كوپ بىلەدى؟» جەر سوزىنە بايلانىستى بىرنەشە سىن ەسىمدەردى قاتاستىرىپ ايتۋ.
بايتاق جەر، كەندى جەر، باي جەر، تۋعان جەر،
ب) «جەر» ءسوزىن توپتاستىرىپ جازۋ.
جەر
↓
جاسىل، دوڭگەلەك، مەكەنىمىز، تىرشىلىك كوزى
● ءىۇ. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ.
1. ءمۇعالىمنىڭ ءتۇسىندىرۋى:
وقۋشىلار، جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەندىگىنە كوزىمىز جەتتى. وسى جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەندىگىن زەرتتەپ بولعان سوڭ، عالىمدار جەردىڭ ۇلگىسىن جاساي باستادى. جەردىڭ بارىنشا كىشىرەيتىلىپ جاسالعان ءدال ۇلگىسى گلوبۋس دەپ اتالادى.
«گلوبۋس» - لاتىن تىلىندە «شار» دەگەن ءسوزدى بىلدىرەدى.
گلوبۋس ءبىزدىڭ كوز الدىمىزعا جەردىڭ ءدال ۇلگىسىن ەلەستەتىپ قانا قويمايدى، ونىمەن ءتۇرلى تاجىريبەلەر جاساۋعا بولادى.
كارتاداعى سياقتى گلوبۋستا دا جەر بەتى ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلارمەن كەسكىندەلەدى. وندا بۇكىل جەر شارىندا قۇرلىق پەن سۋدىڭ تارالۋى كورسەتىلگەن.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
وقۋشىلار ماتىننەن گلوبۋس – جەر شارىنىڭ كىشىرەيتىلگەن ۇلگىسى ەكەندىگىن جانە وندا ماتەريكتەر مەن مۇحيتتاردىڭ تارالۋى جايىنداعى ءبولىمىن وقيدى.
● ءۇ. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ. پىسىقتاۋ سۇراقتارى.
- گلوبۋس نەلىكتەن جەر شارىنىڭ ءدال ۇلگىسى دەپ اتالادى؟
- گلوبۋستا جەر بەتى قالاي بەينەلەنەدى؟
- جەر بەتىندە قانداي مۇحيتتار بار؟
- قانداي ماتەريكتەر بار؟ ءبىزدىڭ ەلىمىز قاي ماتەريككە جاتادى؟
3. گلوبۋسپەن جۇمىس.
ءار پارتاعا ءبىر - ءبىر گلوبۋس تاراتىلىپ بەرىلەدى. وقۋشىلار گلوبۋستان پوليۋستەردى، ەكۆاتوردى، پاراللەل جانە مەريديان سىزىقتارىن تابادى. ماتەريكتەر مەن مۇحيتتاردىڭ ورنىن انىقتايدى. وسىدان كەيىن ءماتىننىڭ گرادۋس تورىنا قاتىستى بولىگىن تاۋىپ وقيدى.
4. كەسكىن سىزباعا گلوبۋستىڭ بەلگىلەرىن جازۋ.
5. كارتامەن جۇمىس. كارتادان ف. ماگەللاننىڭ جەر اينالۋ ساياحاتىن كورسەتۋ.
● ءۇى. قورىتىندى
● ءۇىى. باعالاۋ.
1. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرۋ.
2. داپتەرلەرىڭە گلوبۋستىڭ سۋرەتىن سالىڭدار.
3. باسقا پلانەتاعا حات جازۋ.
4. «جەر - انا» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
● ءىح. باعالاۋ.
● بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا گلوبۋس – جەر شارىنىڭ ءپىشىنىن ءدال بەينەلەيتىن
شاعىن ۇلگىسى ەكەندىگىن، ونىڭ بەتىنە گرادۋس تورىن قۇرايتىن پاراللەل جانە مەريديان سىزىقتارى قالاي تۇسەتىندىگىن ءتۇسىندىرۋ.
● دامىتۋشىلىق. وقۋشىلاردىڭ اسپان الەمى، جەر پلانەتاسى تۋرالى تانىمىن شىنداۋ، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋعا باۋلۋ.
● تاربيەلىك. ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان پلانەتاسىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، قامقور بولۋعا، ەكولوگيالىق، اپاتتاردان قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
● ساباقتىڭ ءتۇرى. ارالاس ساباق.
● ساباقتىڭ ءادىسى. سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
● ساباقتىڭ كورنەكىلىگى. گلوبۋس، جارتى شارلار كارتاسى، ماگەلانىنىڭ جەر شارىن اينالۋ ساياحاتىنىڭ كارتاسى. «ول كىم؟ بۇل نە؟» ەنسيكلوپەدياسى
● ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ساباقتى توپتىق جۇمىس رەتىندە وتكىزىپ، وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىن.
● ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان ساباق سۇراۋ.
تەست جۇمىسى. ءار وقۋشى وزىنە بەرىلگەن تەست سۇراقتارىنىڭ جاۋابىن بەلگىلەيدى. ارتىنداعى دۇرىس جاۋابىن سالىستىرىپ وزدەرىن باعالايدى.
ءوزارا سۇراق. ءار توپتاعى وقۋشىلار ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن سۇراقتارىن كەلەسى توپقا قويادى.
● ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ. اكتۋالداۋ.
ا) «نە ارتىق» ويىنى
عارىش، جۇلدىز، كۇن، جەر، اي، يۋپيتەر، ادام
ءا) «كىم كوپ بىلەدى؟» جەر سوزىنە بايلانىستى بىرنەشە سىن ەسىمدەردى قاتاستىرىپ ايتۋ.
بايتاق جەر، كەندى جەر، باي جەر، تۋعان جەر،
ب) «جەر» ءسوزىن توپتاستىرىپ جازۋ.
جەر
↓
جاسىل، دوڭگەلەك، مەكەنىمىز، تىرشىلىك كوزى
● ءىۇ. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ.
1. ءمۇعالىمنىڭ ءتۇسىندىرۋى:
وقۋشىلار، جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەندىگىنە كوزىمىز جەتتى. وسى جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەندىگىن زەرتتەپ بولعان سوڭ، عالىمدار جەردىڭ ۇلگىسىن جاساي باستادى. جەردىڭ بارىنشا كىشىرەيتىلىپ جاسالعان ءدال ۇلگىسى گلوبۋس دەپ اتالادى.
«گلوبۋس» - لاتىن تىلىندە «شار» دەگەن ءسوزدى بىلدىرەدى.
گلوبۋس ءبىزدىڭ كوز الدىمىزعا جەردىڭ ءدال ۇلگىسىن ەلەستەتىپ قانا قويمايدى، ونىمەن ءتۇرلى تاجىريبەلەر جاساۋعا بولادى.
كارتاداعى سياقتى گلوبۋستا دا جەر بەتى ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلارمەن كەسكىندەلەدى. وندا بۇكىل جەر شارىندا قۇرلىق پەن سۋدىڭ تارالۋى كورسەتىلگەن.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
وقۋشىلار ماتىننەن گلوبۋس – جەر شارىنىڭ كىشىرەيتىلگەن ۇلگىسى ەكەندىگىن جانە وندا ماتەريكتەر مەن مۇحيتتاردىڭ تارالۋى جايىنداعى ءبولىمىن وقيدى.
● ءۇ. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ. پىسىقتاۋ سۇراقتارى.
- گلوبۋس نەلىكتەن جەر شارىنىڭ ءدال ۇلگىسى دەپ اتالادى؟
- گلوبۋستا جەر بەتى قالاي بەينەلەنەدى؟
- جەر بەتىندە قانداي مۇحيتتار بار؟
- قانداي ماتەريكتەر بار؟ ءبىزدىڭ ەلىمىز قاي ماتەريككە جاتادى؟
3. گلوبۋسپەن جۇمىس.
ءار پارتاعا ءبىر - ءبىر گلوبۋس تاراتىلىپ بەرىلەدى. وقۋشىلار گلوبۋستان پوليۋستەردى، ەكۆاتوردى، پاراللەل جانە مەريديان سىزىقتارىن تابادى. ماتەريكتەر مەن مۇحيتتاردىڭ ورنىن انىقتايدى. وسىدان كەيىن ءماتىننىڭ گرادۋس تورىنا قاتىستى بولىگىن تاۋىپ وقيدى.
4. كەسكىن سىزباعا گلوبۋستىڭ بەلگىلەرىن جازۋ.
5. كارتامەن جۇمىس. كارتادان ف. ماگەللاننىڭ جەر اينالۋ ساياحاتىن كورسەتۋ.
● ءۇى. قورىتىندى
● ءۇىى. باعالاۋ.
1. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرۋ.
2. داپتەرلەرىڭە گلوبۋستىڭ سۋرەتىن سالىڭدار.
3. باسقا پلانەتاعا حات جازۋ.
4. «جەر - انا» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
● ءىح. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
8 سىنىپ وقۋشىسى ابدىسامەت قاراكوز ەرلان قىزى
