
- 05 ءساۋ. 2018 00:00
- 601
گرافەندى پايدالانۋ ءومىرىمىزدى قالاي وزگەرتۋى مۇمكىن
رەسەيلىك عالىمدار ويلاپ تاپقان گرافەندى پايدالانۋدىڭ جاڭا ادىستەرى قولعا الىنىپ جاتىر. سولتۇستىك-باتىس ۋنيۆەرسيتەتى (اقش) زەرتتەۋشىلەرى وسى كومىرتەكتىڭ وتە جۇقا موديفيكاسياسى نەگىزىندە شاشقا ارنالعان وتە كۇشتى بوياۋ جاساپ شىعاردى. گرافەندى باسقا سالالاردا دا كەڭىنەن قولدانىپ ءجۇر. ونىڭ نەگىزىندە وق وتپەيتىن بروندى كەۋدەشەلەر جاسايدى، ونى سۋتەك وتىنىن الۋ ءۇشىن جانە نانوقۇرىلعىلاردا پايدالانادى.
كورىنبەيدى جانە بەرىك
گرافەن قالىڭدىعى بار بولعانى ءبىر اتوم بولاتىن، ارانىڭ ۇياسىنا ۇقساس تورعا ورنالاستىرىلعان تىعىز بايلانىسقان كومىرتەك اتومدارىنان تۇرادى. ول كوزگە كورىنبەيتىن، ءبىراق وتە بەرىك جانە يكەمدى الەمدەگى ەڭ جۇقا ماتەريال. ەڭ العاش گرافەندى 2004-جىلى مانچەستەر ۋنيۆەرسيتەتىندە جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ورىس عالىمدارى اندرەي گەيم مەن كونستانتين ءنوۆوسولوۆ انىقتادى. التى جىلدان كەيىن فيزيكتەردىڭ بۇل تاجىريبەسى نوبەل سىيلىعىنا لايىقتى بولدى.
سۇلۋلىق – قۇرباندىقتى قاجەت ەتپەيدى
سولتۇستىك-باتىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (اقش) ماماندارى «تابيعاتىنان» قارا گرافەندى شاشقا ارنالعان كۇشتى بوياۋعا اينالدىردى. تاجىريبە بارىسىندا امەريكالىق عالىمدار ادامنىڭ شاش ۇلگىسىن گرافەن جاپىراقشالارىنان جاسالعان ەرىتىندىمەن بويادى. وسىلايشا، فيزيكتەر اق، سارى ءتۇستى شاشتاردى كومىردەي قارا شاشقا اينالدىردى. جاڭا ءتۇس 30 رەت جۋسا دا ءوڭىن بەرمەيتىندەي بەرىك بولدى. گرافەن نەگىزىندە جاسالعان بوياۋدىڭ تاعى ءبىر ارتىقشىلىعى بار دەيدى امەريكالىق عالىمدار. ونىمەن بويالعان ءار شاش جىلۋ مەن ەلەكتر وتكىزە الاتىن كىشكەنتاي وتكىزگىشكە ۇقسايدى. دەمەك، گرافەن بوياۋمەن بويالعان شاش ستاتيكالىق ەلەكتردى وڭاي تاراتىپ جىبەرەدى دە، ەلەكترلەنەتىن شاشتاردىڭ ماسەلەسىن شەشەدى.
ءسان مەن سۇلۋلىق يندۋسترياسى
ءسان مەن سۇلۋلىق يندۋسترياسىنا گرافەن بريتاندىق Cute Circuit كومپانياسى وسى كەرەمەت ماتەريالدىڭ ەلەمەنتتەرىمەن جاسالعان كويلەكتى كورسەتكەن 2017-جىلدان باستاپ ەندى. جارىقديودتاردان قۇرالعان Graphene Dress كويلەگى ونى كيگەن ادامنىڭ تىنىس الۋ «ىرعاعىنا» قاراي ءتۇسىن وزگەرتەدى. «بولاشاقتىڭ ماتەريالى» كويلەك رەتىندە ەكى تاپسىرمانى بىردەن ورىندايدى: ول تىنىس الۋ جيىلىگىن قابىلداپ الاتىن داچيك جانە كويلەكتىڭ ءتۇسىن وزگەرتىپ تۇراتىن جارىقديودىنىڭ قۋات كۇشى. اقىلدى كيىمدى جاساۋشىلار گرافەندى ءتۇسىن تولىقتاي وزگەرتە الاتىن ماتا توقۋ ءۇشىن پايدالانۋعا بولادى دەيدى. Graphene Dress كويلەگىن تانىستىرۋ وسى ماتەريالدىڭ وتانى مانچەستەردە ءوتتى.
قىزىقتى فيزيكالىق قاسيەتتەرى
گرافەننىڭ وتە قىزىقتى فيزيكالىق قاسيەتتەرى مەن قۇبىلىستارى بار. مىسالى، ەلەكتروندىق قاسيەتى گرافەندى كۇردەلى ەلەكتروندى نانوقۇرىلعىنى قۇراستىرۋعا قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ءىرى تەحنولوگيالىق كومپانيالار گرافەندى پايدالانىپ، سمارتفوندارعا ارنالعان ليتيي اككۋمۋلياتوردى جاساۋدى قولعا الدى. يننوۆاسيالىق تەحنولوگيا باتارەيانى تەزىرەك قۋاتتاپ، ۇزاق ۋاقىت ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
گرافەن بيولوگياعا دا ەندى. 2016-جىلى جۇڭگو عالىمدارى جىبەك قۇرتتارىن قۇرامىندا گرافەنى بار قوسپا شاشىلعان تۇت اعاشىمەن قورەكتەندىردى. ناتيجەسىندە تاجىريبە جاساۋشىلار ەلەكتردى جاقسى وتكىزەتىن جانە وتە بەرىك گرافەن جىبەك ءجىپ الدى.
دەرەكوزى: russian.rt.com