InfoHub Logo

ەگەس بارناۋلدىڭ تۇبىندە، پويىز رەلس بۋىندارىن تارسىلداتىپ، وب كوپىرىنەن جايلاپ ءوتىپ بارا جاتقان كەزدە باستالدى.

ءسىبىردىڭ ۇلى وزەنىن كورمەك بولىپ، جولاۋشىلار تەرەزەلەرگە تۇرا-تۇرا ۇمتىلىستى، ءبىراق ىلعال قاردان وزگە ەشتەڭەنى كورە المادى. جەل ونى اق تۇتىنشە شاڭىتىپ ايداپ جاتىر، تەك سوناۋ تومەننەن، كوپىر تىرەۋىنىڭ تۇبىنەن قورعاسىنداي قارا سۋدى كورۋگە بولاتىن ەدى. ودان سۋىق بۋ بۇرقىراي كوتەرىلەدى.

اعاش بالداقتى جاۋىنگەر تەرەزەدەن بۇرىلىپ، شىرت تۇكىردى دە، شىلىمىن وراپ، نارازى كوڭىلمەن ءتىل قاتتى.

— تۋھ، مىنا سىبىرلەرىڭىزدىڭ' اۋا رايىن-اي. ەكى كۇننەن بەرى كوز اشتىرماي، جاڭبىر ارالاس قار توپەپ تۇر، توپەپ تۇر، قارعىس اتسىن بۇل ارانى!

— مىنا سىنشىعا قاراڭدار! - دەدى كۇبىرلەپ ساقالى تىكىرەيگەن ۇزىن بويلى جاۋىنگەر. ء-سىبىردى جاقتىرمايدى ءوزى. جەر بەتىندە سىبىردەن باي ەل جوق. ىلگەرىدە ورمان ىشىمەن كوردونداعى ۇيىمە بارا جاتقاندا، اربانىڭ دوڭگەلەگىنە ەكى ەلى بولىپ، ەزىلگەن جيدەك جابىسىپ قالۋشى ەدى.

— قانداي جيدەك؟ - دەدى تۇلىمى شولتاڭداعان كىشكەنە قىز.

— بۇلدىرگەن دە باياعى.

— ە، بايعۇس، چالدونىم-اي. ءبىزدىڭ ءۆلاديميردىڭ تۇبىندە ءبىر اي تۇرىپ كورسەڭ، باسقاشا اندەتەر ەدىڭ-اۋ، - دەدى بالداقتى جاۋىنگەر كۇرسىنىپ.

— قاعىسىپ قايتەسىندەر، قاراقتارىم، ءار تاۋىق ءوز ۇياسىن كۇپتەيدى دەگەن. ماعان سالساڭ، ەشبىر ءۋايالاتتا التايدان اسقان ەل بولمايدى. التايدىڭ ارعىماقتارى وت ەمەس پە! قويان جۇرەك قورقاقتار ولاردىڭ ماڭىنا دا جۋي المايدى.

ەگەس ەتەك الىپ بارادى. از كۇن دەمالىسقا كەلە جاتقان جارالى جاۋىنگەرلەر مەن جولاۋشىلار اتامەكەن - تۋعان جەرلەرىن جاپپاي-جارىسا ماقتاي باستادى. مۇنىڭ ءبىر عاجابى، ولاردىڭ ءبارى دە ءادىلىن ايتىپ وتىرعان. قولىن يىعىنا اسىپ قويعان جاۋىنگەر قازاق قانا ءۇن قاتپايدى. ول اۋەلى ۇيالا كۇلىمسىرەدى دە، سوسىن ماعان قاراي ۇمسىنا ءتۇسىپ:

— ەلىمە كەلە جاتىرمىن! - دەدى سىبىرلاپ. مەن وعان قاراپ ەدىم، ءسوزىن ساباقتاي بەردى.

— جاركەنتكە، اۋىلىما بارا جاتىرمىن. تابانى كۇرەكتەي ءبىر ايعا. كەيبىرەۋلەر: سەنىڭ ەلىڭ قۇلازىعان ءشول، - دەيدى. ەندى بىرەۋلەرى: ىسمايىل، سەنىڭ جەرىڭدى كۇن قاقتاپ تاستاعان، اسپاننان تامشى تامبايتىن قۋ مەديەن دەيدى. ءاي، بىلمەيدى عوي!

ول ۇندەمەي قالدى.

— اتتى قازاق قاراپ وتىرمايدى، ولەڭ ايتادى، - دەدى ول، ماعان قۇپيا سىرىن ايتقانداي سىبىرلاپ. - ول سوناۋ شالعايدا كەلە جاتادى، ءتىپتى قاراسى دا كورىنبەيدى، ال، ونىڭ ءانى قاسىندا، وزىمەن بىرگە جۇرەدى. قالاي ويلايسىڭ، بۇل نەلىكتەن، ا؟ ويتكەنى بۇكىل الەمدە قازاقستاننىڭ اۋاسىنداي ساف اۋا جوق. ءمولدىر اۋا مۇحيتى. ولەڭ قالىقتاپ، الىسقا كەتەدى، ونىڭ جولىن بوگەر جان بولمايدى. ءان - ءبىزدىڭ ەلدىڭ عاشىعى.

جاۋىنگەر قازاق دۇرىس ايتادى. قازاقتاردىڭ ولەڭ ايتۋعا قۇمار بولاتىن ءبىر سەبەبى -وسىناۋ ۇلان دالانىڭ اينەكتەي شىڭىلتىر اۋاسى ادام داۋسىن ايرىقشا اۋەزدى ەتىپ، كۇشەيتىپ جىبەرەتىن شىعار؟ قازاقتار سياقتى ءتۇل تابيعاتپەن بەتپە-بەت جاقىن جۇرەتىن حالىقتار الەمدە از عوي. قازاقتاردىڭ انگە اۋەستىگى وسىدان. قازاق عالىمى شوقان ءۋاليحانوۆ تابيعاتتىڭ - جۇلدىزى اشىق اسپان مەن شەتسىز-شەكسىز جاسىل جازىقتىڭ ءاردايىم كوز الدىندا تۇرۋى - دالا حالىقتارى رۋحىنىڭ ءان مەن ولەڭگە، دانالىققا بەيىم بولۋىنىڭ دايەكتى دالەلى دەپ بەكەردەن-بەكەر جازباسا كەرەك.

بالداقتى جاۋىنگەر ىسمايىلدىڭ ءسوزىن ەستىسىمەن، قولما-قول جاۋاپ قايتاردى.

— باۋىرىم-اۋ، ەگەر سەنىڭ ەلىڭ قۇلازىپ جاتقان قۋ مەكەن بولسا، ولەڭ قالىقتاپ الىسقا كەتپەگەندە قايتەدى؟ ەگەر سەن ءبىزدىڭ ۆلاديمير قالاسىنىڭ توڭىرەگىندە تۇرساڭ، ورمان توعايدىڭ شۋىلىن تىڭداساڭ، وندا ۇجماق دەگەننىڭ نە ەكەنىن بىلەر ەدىڭ.

ىسمايىل ءلام دەپ، جاۋاپ قايتارمادى.

سەمەيدەن كەيىن تومەنگە تونگەن بۇلت پەردەسىنىڭ ار جاعىنان جارقىراپ اشىق اسپان كورىندى دە، پويىز لەكىلدەپ كەلىپ، مۇلدە ءبىر وزگە وڭىرگە كىرىپ كەتتى. ءسىبىر شورت كەسىلىپ قالىپ قويعان ءتارىزدى. توڭىرەكتە كۇن كوزىنە ەلجىرەپ، قۋاڭ دالا جاتىر. ايالدامالاردا جەل بيىك قۋ ءشوپتى سىبدىرلاتا قوزعايدى، كوكجيەكتە ماڭقيىپ، سارى مۇعار تاۋلار تۇر. دالا ۇستىندە اقسارىلار اينالا شالىقتاپ ءجۇر. سالقىن اۋادان كوزگە كورىنبەيتىن ءبىر قۇستاردىڭ شىرىلى ەستىلەدى.

ولاردىڭ كىشكەنەلىگى سونداي، بالكىم، تۇڭعيىق كوك اسپاندا ءتىپتى كوزگە شالىنبايتىن دا شىعار.

— بوزتورعايلار عوي، جارىقتىق، - دەدى ماعان ىسمايىل

بالداقتى سولدات تىم-تىرىس تىنىشتالىپ، باعانادان تەرەزە الدىندا تۇر، جۋساندى جازىققا قاراپ، ءبىر ويعا شومىپ كەتكەن ءتارىزدى. ال، ىسمايىل بولسا، ءجيى-جيى الاڭشاعا كەتىپ قالادى دا، ۆاگون تەپكىشەگىنە جايعاسىپ الىپ، ىرعالىپ ولەڭ ايتادى. دوڭگەلەكتەر تارسىلى مەن بۋفەرلەر زىركىلىن باسىپ، وسى ءبىر ءان ۆاگونداعى بىزگە دە جەتەدى.

سو مەزەتتە بالداقتى سولدات ءبىر كۇرسىنىپ، ءسوز باستايدى.

— انە، قازاق ولەڭ ايتىپ وتىر، تۋعان جەرىمەن تىلدەسىپ جاتىر عوي ءقايتسىن. ول نەنى ولەڭگە قوسىپ كەلەدى، بىلەسىز بە؟ وكىنىشتى-اق. وداردىڭ تىلىنە مەن دە تۇسىنبەيمىن. مەنىڭشە، ول ءوز جەرىمەن امانداسىپ، ارمىسىڭ ايتىپ كەلە جاتقان ءتارىزدى: "مىنە، ءبىز تاعى دا كەزدەستىك، تاعى دا جۇزدەستىك، كەڭ دالام، سەن مەنى تۋعان ۇلىڭداي قارسى ال، ويتكەنى مەن مايدان شەبىندە سەن ءۇشىن قان توكتىم"، - دەيدى ول.

اقجالدان وتكەننەن كەيىن قيانداعى ءبىر رازەزدە پويىز ۇزاق تۇردى. جاۋىنگەرلەر جاپىرلاسىپ دالاعا شىقتى، جول جيەگىندەگى تۇرپىدەي ءشوپ ۇستىنە جاتا-جاتا كەتىپ، تامىلجىعان ءشول تىنىشتىعىندا پاروۆوزدىڭ دەمىگە تىنىستاپ تۇرعانىن تىڭدادى. قول سوزىم جەردە ءبىر سۇرعىلت جارتاستار موينىن سوزىپ، سورايىپ-سورايىپ تۇر. ولار جەر قوڭىن جارىپ شىعىپ، وسىناۋ تەگىس جازىقتان كوتەرىلىپ بارىپ، توقتاپ قالعان تاۋ شىڭدارى ءتارىزدى. جارتاستار بەتكەيىندە قارا قويلار جايىلىپ ءجۇر. ولاردىڭ جۇنىنەن ويدىم-ويدىم الا داق كورىنەدى، ءبىراق سالدەن كەيىن، قويلار پويىزعا تاياپ كەلگەندە الگى الا داقتار جۇنگە جۇعىپ قالعان جۋسان توزاڭى بولىپ شىقتى.

قويعا ىلەسە قويشىنىڭ ءوزى دە جەتتى - بۇل تەرى قۇلاقشىنىنىڭ ەكى قۇلاعى بەلۋارىنا تۇسكەن، قوي كوزى ۇدايى كۇلىمسىرەپ تۇراتىن كارى قازاق ەكەن.

ول جاۋىنگەردىڭ قاسىنا كەلىپ، ءبىراز قاراپ تۇردى دا، شەكپەنىنىڭ قوينىنان ەسكى سيسا ورامالعا وراعان ىرىمشىك الىپ، ءبىر ۇرلەپ، سولداتتارعا ءۇن-تۇنسىز ۇسىنا بەردى. شالدى رەنجىتپەيىك دەپ، جاۋىنگەرلەر ىرىمشىكتى الىپ، وعان تەمەكى ۇسىنىستى. دالا قىسىنىڭ جارقىراپ تۇرعان اق كۇنىنەن وزگە شوكىمدەي بۇلتى جوق زەڭگىر اسپانعا قاراي تەمەكىنىڭ كوك ءتۇتىنى كوتەرىلدى.

— ەھ، باۋىرىم، - دەدى بالداقتى سولدات ىسمايىلدى يىعىنان ءبىر قاعىپ قالىپ، - مىنا جەردىڭ يەن تىرلىگىن-اي. وسى اراعا كەلىپ، تۇرعىم كەلەدى، ءبىلدىڭ بە. سوعىس بىتكەسىن، وسىندا كەلەمىن-داعى، دوربامدى ارقالاپ، مىنا رازەزدەن تۇسەمىن، سوسىن قاشان سۋ كەزدەسكەنشە ماڭىپ جۇرە بەرەمىن - ول تۇسكەي جاقتى مەگزەدى. - انا جاقتا سۋ بار ما؟

— بار. الاكول دەيدى ونى. كول بولعاندا قانداي، سىڭسىعان قامىس، جىپىرلاعان قۇستار. جەل سوقسا بولعانى، سۋ ۇستىمەن بۇرقىراپ قۇس ۇپەلەگى ۇشادى. ال، سەن عوي الگىدە، مۇنى جەر ەمەس، بوس قۋىس دەدىڭ-اۋ.

قۋىستىڭ ءبارى بىردەي ەمەس، - دەدى بالداقتى جاۋىنگەر ۇيالا كۇبىرلەپ.

مەن انا ءبىر عاجايىپ جارتاستارعا قاراپ تۇرىپ، اكادەميك فەرسمان اشقان ءبىر جاڭالىقتى ەسىمە ءتۇسىردىم. ول قازاقستان جەرىنىڭ بەتى تۇگەلدەي توپىراق، قۇم باسىپ قالعان تاۋ جوتالارىنان تۇرادى دەگەن. وسىناۋ جەراستى جوندارى وراسان زور دوعا سياقتى ءيىلىپ، ورالدان تيان-شانعا، التايعا دەيىن سوزىلادى. ولار جەز بەن مىس-مىرىشقا، قورعاسىن، كۇمىس پەن التىنعا، قالايىعا تۇنىپ جاتىر. دەمەك، وسى ءبىر جۋسان مەن شي وسكەن ءشول دالانىڭ استىڭدا الىپ تاۋلار مەن اسىل مەتالل قازىناسى كومىلىپ قالعان.

ىسمايىل دۇرىس ايتادى. قازاقستان مۇحيتتاي ۇلى، ونىڭ بايلىعى دا ماڭگى سارقىلمايدى. ءتىپتى سوعىسقا دەيىن قازاقستان قازىناسى جەر قوينىنان جوسپار بويىنشا الىنا باستاعان، وسىعان ورايلاس قازاق رەسپۋبليكاسى دا گۇلدەنىپ وسە بەرگەن، ال، ەندى مىنا سوعىس قازاقستان بايلىعىن پايداعا اسىرۋدى بۇرىن ەل قۇلاعى ەستىمەگەن جىلدامدىقپەن، كەڭ قۇلاشپەن جۇرگىزىپ جاتىر.

وسى ءبىر ەلدىڭ كۇش-قۇدىرەتىن ۇتۋ ءۇشىن، ونىڭ مايدانعا كورسەتىپ جاتقان كومەگىنىڭ كولەم-مولشەرىن ءبىلۋ ءۇشىن، سو بايلىقتى تىركەپ وتسەك تە جەتىپ جاتىر. بالقاش جاعالاۋى مەن الىس جەزقازعاندا مىس رۋدنيكتەرى مەن زاۋىتتارى، ەجەلگى تۇركىستان ماڭىنداعى اششىسايدىڭ قۋاڭ تاۋلارىندا قورعاسىن كەنى، اقتوبە ءتۇبى مەن مۇعالجار تاۋىندا نيكەل، قارساقپايدا تەمىر رۋداسى، ماڭعىستاۋ تۇبەگىندە مارگانەس، ەمبىدە مۇناي بار، ال، ونىڭ تۇزدى كولدەرىنىڭ قىزعىلت سۋىن كەشىپ مۇناي مۇنارالارى تۇرادى، قاراعاندى كومىرى، كاسپيي ءوڭىرى شولىندەگى فوسفوريتتەر، تورعاي سۇرمەسى، التايداعى التىن مەن سيرەك مەتالدار تاعى بار...

لeپci ستانسياسىندا جول بويىنداعى ۇيلەردىڭ ىرگەلەرىنە جال-جال بولىپ قۇم ءۇيىلىپ قالىپتى. بۋفەتتىڭ ەسىگى الدىندا شۋداسى جەلكىلدەپ، قوس وركەشتى تۇيە تۇر ماڭقيىپ، ول ىستىق سۋ الۋعا جامىراي جۇگىرىپ بارا جاتقان جاۋىنگەرلەرگە كەكىرەيە قارايدى. سوناۋ الىستان، قۇم شاعىلدارى مەن اسپان اراسىنان كوز جاۋىن الا جالتىراپ، ءبىر كوك شالقار كورىنەدى. ول - قازاقستاننىڭ كول-تەڭىزدەرىنىڭ ءبىرى - بالقاش ەدى.

كۇن شاعىل توبەلەر تاساسىنا قاراي ەڭكەيىپ بارادى. قۇم بۇيراتتارى بارقىن تارتىپ، جىلى جارىقتان مازدار تۇر. سەمافور وتى دا جاندى، سو زامات كۇڭگىرت اسپاندا اندىزداپ جۇلدىزدار شىعا كەلدى. ولار اسپان توسىندە جىبىرلاپ، جىلجىپ جۇرگەندەي جانە ءسات سايىن جارىعى ارتىپ، جارقىراي تۇسكەندەي بولادى. ءسويتىپ جۇلدىزدار بىرتە-بىرتە جەرگە جاقىنداپ كەلە جاتقانداي بولىپ كورىنەدى.

ىسمايىل ۆاگون الاڭشاسىندا تۇرعان. مەن شىلىم شەگۋگە شىققانمىن، ول ماعان جىميا قاراپ، ءتىل قاتتى:

— جۇلدىزداردىڭ كوپتىگىنەن بە، ايتەۋىر، ءبىزدىڭ جەردە ءتۇن ەتە جارىق بولادى. دالا جولدارى سايراپ جاتادى، كىشكەنە تىشقاندارىنا دەيىن كورىنەدى. ولار تۇندە جولعا شىعىپ، شاڭعا اۋناپ، ويناپ جاتادى.

— سەن مايداندا جۇرگەندە اتامەكەنىڭدى ءجيى-جيى ەسكە الىپ ءجۇردىڭ بە، ىسمايىل؟ - دەپ سۇرادىم مەن ودان.

— كۇن قۇرعاتپاي. قالاي ويلاماسسىڭ؟ قالاي ەسكە الماسسىڭ؟ ايتپەسە، سوعىسۋ دا مۇمكىن ەمەس قوي، - دەدى ول

پويىز بەيمالىم بۇلىڭعىر قيانعا قاراي زۋلاپ كەلەدى، مەن سول ارادا تۇرىپ، الماتى ماڭىندا، الاتاۋ ىشىندە ەتكەن ءبىر قىس ءتۇنىن ەسىمە الدىم. جابايى الما توعايى اراسىندا، قارعا مالىنعان تاۋ وزەنى شۋلايدى، ۇلپا قار شۋدالانىپ، تيان-شان شىرشالارىنان شاڭىتىپ، ۇشىپ ءتۇسىپ جاتتى. تاۋ شىڭدارىنىڭ بىردە و جەرىنەن، بىردە بۇ جەرىنەن كوگىلدىر ساۋلە جارقىلداپ، ءجانىپ-سونىپ تۇردى، بۇل ءزاۋلىم شىڭدار تاساسىنداعى شوعىر جۇلدىزدار جارقىلى ەدى.

— ايتپەسە، سوعىسا دا المايسىڭ، - دەدى ىسمايىل الگى ءسوزىن قايتالاپ. مەنىڭ اكەم تىلەنشى بولىپتى، قوجاسىنا ارناپ، ۇزاقتى كۇن دالادان تەزەك تەرىپ جۇرەدى ەكەن؛ ال، مەن اقىلدى كىتاپتار وقۋدى ۇيرەندىم - اباي مەن پۋشكيندى وقىدىم جانە موتوردىڭ قايتكەندە جۇمىس ىستەيتىنىن، جەردىڭ كۇندى قالاي اينالاتىنىن بىلەمىن. اكەم تىلەنشى بولعان، ءوزىم سەرجانتپىن، ال، قارىنداسىم الماتىدا ارتيستكا. اكەم ءبىر ءيىنى كەلگەندە ءاردايىم: ءبىزدىڭ جەرىمىز كوگەرىپ، كوكتەيدى ءالى، ءۇي-جايىمىز دا باق-داۋلەتكە تولادى، ونى قۇدايى قوناقتارىمىزعا كورسەتۋگە تۇنەمەلىكتە جارىق جەتپەيدى ءالى، - دەپ وتىرۋشى ەدى، جارىقتىق. ىسمايىل ءۇنسىز تۇرىپ قالدى. - ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز باقىت ءۇشىن كۇرەسكەن، سول ءۇشىن كۇرەسۋدى بىزگە دە ميراس ەتكەن. مەنىڭ اتام يساتاي تايمانوۆتىڭ ءوزىن بىلگەن، سونىڭ جاساعىندا بولىپ، ءبىر كۇنى يساتايدىڭ جانىپ تۇرعان بومباعا ءبىر تۇكىرگەندە - ونىڭ جارىلماي، پىش ەتىپ ءسونىپ قالعانىن ءوز كوزىمەن كورگەن. يساتايدىڭ كوتەرىلىسىن كورگەن كىسىلەر ءقازىر از قالدى، ال، مەنىڭ اتام ونى ەسىنەن شىعارمايتىن. سۇلتاندار جارلى-جاقىبايلاردى تالاپ-توناماۋى ءۇشىن الىسقان عوي يساتاي. سوسىن ونىڭ كوزىن قۇرتقان. ءبىراق ول ولە-ولگەنشە قىلىشىن قولدان تۇسىرمەگەن.

مەن XIX عاسىردىڭ باس كەزىندە بولعان تايمانوۆ كوتەرىلىسىن شالا-پۇلا ءبىلۋشى ەدىم. كوتەرىلىسشىلەر قولىنىڭ ەكى كوسەمى، ەكى دوس - يساتاي تايمانوۆ پەن اقىن ماحامبەت وتەمىسوۆ بولعان. ىسمايىلمەن كەزدەسكەننەن كەيىن، مەن سو كوتەرىلىس جونىندە كونە مۇراعات ماتەريالدارىن تاۋىپ الىپ، مۇقيات وقىپ شىقتىم.

كەدەيلەردىڭ وسىناۋ كوتەرىلىسى اسا باتىل، قاجىماس قايسار ءىس بولعان. "سۇلتاندار مەن بايلار، - دەپ جازىپتى يساتاي كوتەرىلىستەن بۇرىن ورىس وكىمەتىنە، - كەز كەلگەن جەردە ءبىزدى كىناسىزدان-كىناسىز قىسپاققا الادى، دۇرە سوعىپ، ازاپتايدى، جەكە مەنشىك مۇلكىمىزدى باس-كوز دەمەي الا بەرەدى. بىزگە اراشا تۇسەتىن اعايىن جوق".

يساتاي كىشى ءجۇزدىڭ كوشپەلى قازاقتارىن باستاپ، گۋريەۆ ماڭىنداعى بەكەي ورداسى سۇلتانىنىڭ سارايىنا اپارادى.

نەبىر قىرعىن سوعىس، الاپات ايقاس بولادى. سولاردىڭ بىرىندە يساتاي مەرت بولادى. ول ءولىمشى بولىپ جارالانسا دا، ادىرناسىن اڭىراتىپ، ساداق تارتىپ، سەمسەرىن جالاقتاتىپ، وڭمەڭدەگەن جاۋلاردان ءوشىن الادى. حالىق كوسەمى مەن شەشەنى، قاھارمان باتىردىڭ دەنەسى الدىندا ءتىپتى دۇشپاندارىنىڭ ءوزى دە باس ءيىپ، تاعزىم ەتەدى دە، كەيىن ءوز ەستەلىكتەرىندە: "ول ءوزىنىڭ كوزسىز ەرلىگىنىڭ قۇربانى بولدى"، - دەپ جازادى.

يساتاي ءوزىنىڭ كەيىنگى جۇراعاتتارى - قىزىل اسكەردىڭ قازىرگى جاۋىنگەرلەرى سياقتى عاجايىپ باتىر بولعان. ريم پاپاسىنان شىڭعىسحاننىڭ نەمەرەسىنە ەلشى بولىپ اتتانىپ، قازاق ساحاراسىن كوكتەي وتكەن ورتا عاسىر تاحۋاسى كارپيني قازاقتار تۋرالى: "دۇشپانىن كورە سالا، ولار اتا جاۋلارىنا اشىقتان-اشىق دۇرسە قويا بەرەدى دە، سۇر جەبەلەرىمەن بوراتىپ، ولاردىڭ كوزىن جويادى"، - دەپ تەگىننەن-تەگىن جازباسا كەرەك.

سارىوزەك ستانسياسىنا كەلگەندە، ىسمايىل پويىزدان ءتۇستى، ءبىز، بالكىم، ونىمەن ءبىرجولا ايىرىلىسقان شىعارمىز. قوشتاساردا ىسمايىل جاۋىنگەرلەردىڭ، پيمالى كەمپىر مەن تۇلىمى شولتاڭداعان كىشكەنە قىزدىڭ قولىن قاتتى-قاتتى قىستى. ال، مەنىمەن شەتكەرىرەك بارىپ، كوكەيىندەگى بىرەر ءسوزىن ايتتى:

— بايقاپ تۇرسام، جولداسىم، ءسىز مەنىڭ اتامەكەنىمدى جاقسى كورەدى ەكەنسىز جانە گازەتكە ءسوز جازاتىن كورىنەسىز. وسىناۋ ەل مەن جەر تۋرالى جازىڭىز. مايدانداعى جاۋىنگەرلەرىمىز وقىسىن. سوندا ولاردىڭ ءارقايسىسى ءوزىنىڭ دالاسىن، تاۋ-تاسىن، ورمان-توعايىن، بالالىق شاعىن ەسىنە ءتۇسىرسىن. الماتىنى ەسىنە السىن. سۇلۋ قالا، كەرەمەتتەي سۇلۋ - مەنىڭ اكەم وندا باياعىدا، اعاش ۇيلەرى سامساپ تۇرعان كەزدە، ءۇي قابىرعالارىنداعى ساڭىلاۋلاردى شوپ-شالاممەن بىتەگەن كەزدەرى بولعان. قۇس بىتكەن الگى ءشوپ-شالامدى شۇقىپ، تۇتە-تۇتەسىن شىعارادى ەكەن، سول سەبەپتى دە قىستىڭ كۇنى ۇيلەرى وتە سۋىق بولادى ەكەن. ال، حوش بولىڭىز!

ىسمايىل جول دورباسىن ارقالاپ الىپ، جوڭعار تاۋلارىنا اپاراتىن جولعا قاراي بەتتەپ بارا جاتتى.

اۋدارعان ءابىلمىجىن جۇمابايەۆ

---