گرافيكتىك پروسەدۋرالار
كلاسى: 8
ساباقتىڭ تاقىرىبى: " گرافيكتىك پروسەدۋرالار"
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىمەن تانىستىرۋ.
2. پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىن مەڭگەرتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعىن قالىپتاستىرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىن مەڭگەرۋگە اۋدارۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: پراكتيكالىق ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دك، وقۋلىق، سلايدتار توپتاماسى، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، اعىلشىن ءتىلى
وقىتۋ فورمالارى: جەكە، توپتىق جانە ۇجىمدىق.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
1. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
2. ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ
3. ساباقتىڭ ماقساتىن ايتۋ
ءىى. توپتاستىرۋ (پسيحوگەومەتريالىق ساراپتاما) (وقۋشىلاردى تاڭداعان فيگۋرالارى بويىنشا توپتاستىرىپ، وزدەرىنىڭ العان فيگۋرالارى بويىنشا مىنەزدەمە بەرۋ).
كۆادرات. ەڭبەكقورلىق، ءبىر باستاعان ءىسىن سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ. ونىڭ نەگىزگى قاسيەتتەرى: شىدامدىلىق، بايىپتىلىق، ول ءاربىر نارسە ءوز ورنىندا بولعانىن، قاتاڭ ءتارتىپتى قالايدى. ومىردە كەزدەسەتىن وزگەرىستەردى سۇيمەيدى، ول ءۇشىن بارلىعى جوسپارلانعان كۇيدە جۇزەگە اسۋى ءتيىس.
ءۇشبۇرىش. بۇل ليدەرلىكتىڭ بەلگىسى. ول الدىنا ناقتى ماقسات قويىپ، سوعان بارلىق قابىلەتىن شوعىرلاندىرادى. ول ءوزىنىڭ جانە قاراماعىنداعىلاردىڭ جۇمىسىن باسشىلىققا كورسەتە بىلەدى. ءۇشبۇرىشتىڭ ەڭ باستى قاسيەتى وزىنە سەنىمدىلىك. ول ءاردايىم جوعارى جەتىستىككە جەتۋدى كوزدەيدى.
شەڭبەر. بارلىق فيگۋرالاردىڭ ىشىندە ەڭ جاقسى قارىم قاتىناسقا ءتۇسۋشى جانە تىڭداۋشى. وعان ءتان قاسيەتتەردىڭ ءبىرى جوعارى ەمپاتياسىنىڭ دامىعاندىعى مەن سەزىمتالدىق. شەڭبەر تۋما پسيحولوگ، ادامنىڭ جان دۇنيەسىن جاقسى تانيدى، باسقالاردىڭ قۋانىشى مەن قايعىسى ءوزىنىڭ باسىنان كەشكەندەي سەزىنەدى. سوندىقتان اينالاسىنداعىلار شەڭبەرگە جاقىن تارتىلادى.
زيگزاگ. شىعارماشىلىق بەلگىسى. ولارعا ءار ءتۇرلى ءبىر بىرىمەن كەلىسپەيتىن يدەيالاردى ارالاستىرىپ، جاڭا ەرەكشە كوزقاراس قالىپتاستىرۋ ۇنايدى. ويىنا وتە قىزىقتى جانە جاڭا يدەيالار تۇسسە جەر بەتىندەگىلەردىڭ بارىنە جەتكىزۋگە دايار.
ءىىى. «ينسەرت» كەستەسىن تولتىرىڭىزدار
.........
وقۋشىلار «ءبىلدىم» جانە «بىلگىم كەلەدى» باعاندارىن تولتىرادى، ساباقتىڭ سوڭىندا ءۇشىنشى «ۇيرەندىم» باعانىن تولتىرادى.
«كىم جىلدام؟» سۇراق - جاۋاپ (بۇل بولىمدە توپتارعا سۇراق بىردەي قويىلادى. قاي توپتىڭ مۇشەلەرى ءبىرىنشى بولىپ قولىن كوتەرەدى، سول توپ سۇراقتاردىڭ جاۋابىن بەرەدى. ەگەر سۇراقتىڭ جاۋابىنان قاتەلەسسە وندا كەلەسى توپتارعا جاۋاپ بەرۋگە مۇمكىندىك بار.)
1. پاسكال باعدارلاماسىندا گرافيكالىق مۇمكىندىكتى قولدانۋعا بولا ما؟
2. گرافيكالىق رەجيمدە نەشە ءتۇس بار؟
3. گرافيكالىق رەجيمدەگى كوورديناتالار جازىقتىعىنداعى ءبىرىنشى ح كوورديناتاسى مەن ەكىنشى ۋ كوورديناتاسى قالاي وزگەرىپ وتىرادى؟
4. كوورديناتانىڭ باسى قاي نۇكتەدەن باستالادى؟
5. ەكران فونىنىڭ جانە فيگۋرا جيەگىنىڭ ءتۇسىن بىلدىرەتىن پروسەدۋرالاردى اتا.
6. شەڭبەر سالۋ پروسەدۋراسىنا سيپاتتاما بەر
7. تىكتورتبۇرىش سالۋ پروسەدۋراسىنا سيپاتتاما بەر.
8. تۇيىق وبلىستى بوياۋ پروسەدۋراسى قالاي اتالادى؟
9. تۇيىق وبلىس دۇرىس بويالۋى ءۇشىن نەنى ەسكەرۋىمىز كەرەك؟
10. گرافيكالىق درايۆەر، گرافيكالىق رەجيم قالاي ىسكە قوسىلادى؟
11. بويالعان نۇكتە سالۋ پروسەدۋراسى قالاي اتالادى؟
12. ءتۇزۋ سالۋ پروسەدۋراسى قالاي جازىلادى؟
ءىV. «ميعا شابۋىل». كەستەدەگى «جازىلۋ ۇلگىسى»، «اتقاراتىن قىزمەتى» باعاندارىن تولتىرىڭىزدار.
گرافيكالىق پروسەدۋرالار ---------- جازىلۋ ۇلگىسى --------------- اتقاراتىن قىزمەتتەرى
LINE
RECTANGLE
BAR
CIRCLE
ELLIPSE
ARC
FLOODFILL
PUTPIXEL
OUTTEXT
OUTTEXTXY
SETTEXTSTYLE
SETUSERSIZE
SETBKCOLOR
SETCOLOR
V. اقپاراتتىق ديكتانت. اتالعان فيگۋرا جانە پروسەدۋرالاردى پروگراممالاۋ تىلىنە اۋدارىپ (اعىلشىن تىلىندە)، ساۋاتتى جازىڭدار.
1. ءتۇس، 2. بويالعان نۇكتە، 3. ءتۇزۋ (سىزىق)، 4. تىكتورتبۇرىش، 5. ءىشى بويالعان تىكتورتبۇرىش، 6. شەڭبەر، 7. ەكراننىڭ فونىنىڭ ءتۇسى، 8. فيگۋرا جيەگىنىڭ ءتۇسى، 9. تۇيىق وبلىستىڭ ءۇشىن بوياۋ، 10. ەلليپس، 11. دوعا، 12. بەرىلگەن ورنىنان (پوزيسيادان) باستاپ ەكرانعا ءماتىن جولىن شىعاراتىن پروسەدۋرا.
(Color، PutPixel، Line، Rectangle، Bar، Circle، SetBkColor، SetColor، FloodFill، Ellipse، Arc، Outtext)
VI. پراكتيكالىق جۇمىس.
№1 تاپسىرما. تەك ءبىر گەومەتريالىق فيگۋرانى پايدالانىپ سۋرەت سالىڭىز؛ گرافيگىن قۇرىپ، ونىڭ پروگرامماسىن جازىڭدار.
1-توپ – ءتورتبۇرىش؛
2-توپ – شەڭبەر؛
3-توپ – ءتۇزۋ (سىزىق)؛
4-توپ – ەلليپس جانە دوعا.
№2. جاڭا جىلدىق شىرشانىڭ سۋرەتىن سالىڭىزدار. شىرشاعا ءتۇرلى - ءتۇستى ويىنشىقتار ورنالاستىرىپ، جانىپ - ءسونىپ تۇراتىن شامدارمەن بەزەندىرىڭدەر.
VءىI. ساباقتى بەكىتۋ.
1. ينسەرت كەستەسىنىڭ 3 - ءشى باعانى («ۇيرەندىم») تولتىرىلادى.
ءبىلدىم بىلگىم كەلەدى ۇيرەندىم
2. كوورديناتالارى (0؛ 0)، (- 1؛ 1)، (- 3؛ 1)، (- 2؛ 3)، (- 4؛ 6)، (0، 8)، (2؛ 11)، (6؛ 10)، (3؛ 9)، (4؛ 5)؛ (2؛ 5)، (3؛ 0)، (2؛ 0)، (3؛- 8)، (1؛- 7)، (0؛ 8)، (0، 0) نۇكتەلەردى سالىپ، شىققان نۇكتەلەردى قوسىڭىزدار. نە پايدا بولدى؟ (شىققان نۇكتەلەردى تىزبەكتەي قوسقاندا تۇيەقۇستىڭ بەينەسى شىعادى).
Vءىىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ءىح. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ح. ءۇي تاپسىرماسى: «گرافيكا. گرافيكالىق پروسەدۋرالار مەن فۋنكسيالار» تاقىرىبىن وقۋ. ءماتىنى بار سۋرەت سالىپ، پروگرامماسىن جازۋ.
ءحى. ساباقتى اياقتاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: " گرافيكتىك پروسەدۋرالار"
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىمەن تانىستىرۋ.
2. پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىن مەڭگەرتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعىن قالىپتاستىرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىن مەڭگەرۋگە اۋدارۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: پراكتيكالىق ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دك، وقۋلىق، سلايدتار توپتاماسى، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، اعىلشىن ءتىلى
وقىتۋ فورمالارى: جەكە، توپتىق جانە ۇجىمدىق.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
1. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
2. ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ
3. ساباقتىڭ ماقساتىن ايتۋ
ءىى. توپتاستىرۋ (پسيحوگەومەتريالىق ساراپتاما) (وقۋشىلاردى تاڭداعان فيگۋرالارى بويىنشا توپتاستىرىپ، وزدەرىنىڭ العان فيگۋرالارى بويىنشا مىنەزدەمە بەرۋ).
كۆادرات. ەڭبەكقورلىق، ءبىر باستاعان ءىسىن سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ. ونىڭ نەگىزگى قاسيەتتەرى: شىدامدىلىق، بايىپتىلىق، ول ءاربىر نارسە ءوز ورنىندا بولعانىن، قاتاڭ ءتارتىپتى قالايدى. ومىردە كەزدەسەتىن وزگەرىستەردى سۇيمەيدى، ول ءۇشىن بارلىعى جوسپارلانعان كۇيدە جۇزەگە اسۋى ءتيىس.
ءۇشبۇرىش. بۇل ليدەرلىكتىڭ بەلگىسى. ول الدىنا ناقتى ماقسات قويىپ، سوعان بارلىق قابىلەتىن شوعىرلاندىرادى. ول ءوزىنىڭ جانە قاراماعىنداعىلاردىڭ جۇمىسىن باسشىلىققا كورسەتە بىلەدى. ءۇشبۇرىشتىڭ ەڭ باستى قاسيەتى وزىنە سەنىمدىلىك. ول ءاردايىم جوعارى جەتىستىككە جەتۋدى كوزدەيدى.
شەڭبەر. بارلىق فيگۋرالاردىڭ ىشىندە ەڭ جاقسى قارىم قاتىناسقا ءتۇسۋشى جانە تىڭداۋشى. وعان ءتان قاسيەتتەردىڭ ءبىرى جوعارى ەمپاتياسىنىڭ دامىعاندىعى مەن سەزىمتالدىق. شەڭبەر تۋما پسيحولوگ، ادامنىڭ جان دۇنيەسىن جاقسى تانيدى، باسقالاردىڭ قۋانىشى مەن قايعىسى ءوزىنىڭ باسىنان كەشكەندەي سەزىنەدى. سوندىقتان اينالاسىنداعىلار شەڭبەرگە جاقىن تارتىلادى.
زيگزاگ. شىعارماشىلىق بەلگىسى. ولارعا ءار ءتۇرلى ءبىر بىرىمەن كەلىسپەيتىن يدەيالاردى ارالاستىرىپ، جاڭا ەرەكشە كوزقاراس قالىپتاستىرۋ ۇنايدى. ويىنا وتە قىزىقتى جانە جاڭا يدەيالار تۇسسە جەر بەتىندەگىلەردىڭ بارىنە جەتكىزۋگە دايار.
ءىىى. «ينسەرت» كەستەسىن تولتىرىڭىزدار
.........
وقۋشىلار «ءبىلدىم» جانە «بىلگىم كەلەدى» باعاندارىن تولتىرادى، ساباقتىڭ سوڭىندا ءۇشىنشى «ۇيرەندىم» باعانىن تولتىرادى.
«كىم جىلدام؟» سۇراق - جاۋاپ (بۇل بولىمدە توپتارعا سۇراق بىردەي قويىلادى. قاي توپتىڭ مۇشەلەرى ءبىرىنشى بولىپ قولىن كوتەرەدى، سول توپ سۇراقتاردىڭ جاۋابىن بەرەدى. ەگەر سۇراقتىڭ جاۋابىنان قاتەلەسسە وندا كەلەسى توپتارعا جاۋاپ بەرۋگە مۇمكىندىك بار.)
1. پاسكال باعدارلاماسىندا گرافيكالىق مۇمكىندىكتى قولدانۋعا بولا ما؟
2. گرافيكالىق رەجيمدە نەشە ءتۇس بار؟
3. گرافيكالىق رەجيمدەگى كوورديناتالار جازىقتىعىنداعى ءبىرىنشى ح كوورديناتاسى مەن ەكىنشى ۋ كوورديناتاسى قالاي وزگەرىپ وتىرادى؟
4. كوورديناتانىڭ باسى قاي نۇكتەدەن باستالادى؟
5. ەكران فونىنىڭ جانە فيگۋرا جيەگىنىڭ ءتۇسىن بىلدىرەتىن پروسەدۋرالاردى اتا.
6. شەڭبەر سالۋ پروسەدۋراسىنا سيپاتتاما بەر
7. تىكتورتبۇرىش سالۋ پروسەدۋراسىنا سيپاتتاما بەر.
8. تۇيىق وبلىستى بوياۋ پروسەدۋراسى قالاي اتالادى؟
9. تۇيىق وبلىس دۇرىس بويالۋى ءۇشىن نەنى ەسكەرۋىمىز كەرەك؟
10. گرافيكالىق درايۆەر، گرافيكالىق رەجيم قالاي ىسكە قوسىلادى؟
11. بويالعان نۇكتە سالۋ پروسەدۋراسى قالاي اتالادى؟
12. ءتۇزۋ سالۋ پروسەدۋراسى قالاي جازىلادى؟
ءىV. «ميعا شابۋىل». كەستەدەگى «جازىلۋ ۇلگىسى»، «اتقاراتىن قىزمەتى» باعاندارىن تولتىرىڭىزدار.
گرافيكالىق پروسەدۋرالار ---------- جازىلۋ ۇلگىسى --------------- اتقاراتىن قىزمەتتەرى
LINE
RECTANGLE
BAR
CIRCLE
ELLIPSE
ARC
FLOODFILL
PUTPIXEL
OUTTEXT
OUTTEXTXY
SETTEXTSTYLE
SETUSERSIZE
SETBKCOLOR
SETCOLOR
V. اقپاراتتىق ديكتانت. اتالعان فيگۋرا جانە پروسەدۋرالاردى پروگراممالاۋ تىلىنە اۋدارىپ (اعىلشىن تىلىندە)، ساۋاتتى جازىڭدار.
1. ءتۇس، 2. بويالعان نۇكتە، 3. ءتۇزۋ (سىزىق)، 4. تىكتورتبۇرىش، 5. ءىشى بويالعان تىكتورتبۇرىش، 6. شەڭبەر، 7. ەكراننىڭ فونىنىڭ ءتۇسى، 8. فيگۋرا جيەگىنىڭ ءتۇسى، 9. تۇيىق وبلىستىڭ ءۇشىن بوياۋ، 10. ەلليپس، 11. دوعا، 12. بەرىلگەن ورنىنان (پوزيسيادان) باستاپ ەكرانعا ءماتىن جولىن شىعاراتىن پروسەدۋرا.
(Color، PutPixel، Line، Rectangle، Bar، Circle، SetBkColor، SetColor، FloodFill، Ellipse، Arc، Outtext)
VI. پراكتيكالىق جۇمىس.
№1 تاپسىرما. تەك ءبىر گەومەتريالىق فيگۋرانى پايدالانىپ سۋرەت سالىڭىز؛ گرافيگىن قۇرىپ، ونىڭ پروگرامماسىن جازىڭدار.
1-توپ – ءتورتبۇرىش؛
2-توپ – شەڭبەر؛
3-توپ – ءتۇزۋ (سىزىق)؛
4-توپ – ەلليپس جانە دوعا.
№2. جاڭا جىلدىق شىرشانىڭ سۋرەتىن سالىڭىزدار. شىرشاعا ءتۇرلى - ءتۇستى ويىنشىقتار ورنالاستىرىپ، جانىپ - ءسونىپ تۇراتىن شامدارمەن بەزەندىرىڭدەر.
VءىI. ساباقتى بەكىتۋ.
1. ينسەرت كەستەسىنىڭ 3 - ءشى باعانى («ۇيرەندىم») تولتىرىلادى.
ءبىلدىم بىلگىم كەلەدى ۇيرەندىم
2. كوورديناتالارى (0؛ 0)، (- 1؛ 1)، (- 3؛ 1)، (- 2؛ 3)، (- 4؛ 6)، (0، 8)، (2؛ 11)، (6؛ 10)، (3؛ 9)، (4؛ 5)؛ (2؛ 5)، (3؛ 0)، (2؛ 0)، (3؛- 8)، (1؛- 7)، (0؛ 8)، (0، 0) نۇكتەلەردى سالىپ، شىققان نۇكتەلەردى قوسىڭىزدار. نە پايدا بولدى؟ (شىققان نۇكتەلەردى تىزبەكتەي قوسقاندا تۇيەقۇستىڭ بەينەسى شىعادى).
Vءىىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ءىح. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ح. ءۇي تاپسىرماسى: «گرافيكا. گرافيكالىق پروسەدۋرالار مەن فۋنكسيالار» تاقىرىبىن وقۋ. ءماتىنى بار سۋرەت سالىپ، پروگرامماسىن جازۋ.
ءحى. ساباقتى اياقتاۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دوپتى تومەننەن قابىلداۋ ءادىسى (ۆولەيبول)
