ىلىك سەپتىك
ماڭعىستاۋ وبلىسى، مۇنايلى اۋدانى،
ماڭعىستاۋ سەلوسى №5 جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى ەلۋبايەۆا ا.ق.
قازاق ءتىلى 4 سىنىپ
تاقىرىبى: «ىلىك سەپتىك» (سلايدىمەن)
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: زات ەسىمنىڭ سەپتەلۋى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ؛
ىلىك سەپتىگى جانە ونىڭ سۇراقتارى مەن جالعاۋلارى تۋرالى ءبىلىم قالىپتاستىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: سوزدىك قورىن بايىتۋ، سويلەم ىشىنەن ىلىك سەپتىگىندە تۇرعان سوزدەردى تابۋعا ۇيرەتۋ
تاربيەلىك: ۇجىممەن جۇمىس جاساۋعا، اينالاسىنداعىلاردى تىڭداي بىلۋگە، قورىتىندى جاساۋعا، ويىن جيناقتاۋعا ماشىقتاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتيپى: سايىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: توپپەن جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ، ويىندار،
جەكە وقۋشىمەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەستە، قيما قاعازدار، سلايدتار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
- وقۋشىلاردى ساباق ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
- بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە بولماقشى. ءار توپ مۇشەسى تاپسىرمالاردى مۇقيات ورىنداپ، ءوزىنىڭ توبىنا ۇپاي جيناۋعا ءتيىس. بۇگىنگى سايىس ساباعىمىز مىناداي بولىمدەردەن تۇرادى:
1. كورشىڭدى تەكسەر.
2. وتكەنگە شولۋ.
3. وقۋلىقپەن جۇمىس.
4. كورۋ ديكتانتى. دەمالىس.
5. ماتىنمەن جۇمىس. اقپاراتتىق ىزدەۋ.
6. دەمالىس.
7. بىلگەنىڭدى پايدالان.
8. ۇيگە تاپسىرما.
9. باعالاۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
«ۇلكەنگە دە ءسىز،
كىشىگە دە ءسىز.
سالەم بەردىك سىزدەرگە
ىزەتپەنەن ءبىز!»
ءى. «كورشىڭدى تەكسەر» (ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ)
ءار وقۋشى كورشىسىنىڭ ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرەدى، باعالانادى.
ءىى. «وتكەنگە شولۋ».
سەپتىك اتاۋلارى. سۇراقتارى. سەپتىك جالعاۋلارى.
اتاۋ سەپتىك كىم؟ نە؟
ىلىك سەپتىك كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟ - نىڭ، - ءنىڭ، - دىڭ، ءدىڭ، - تىڭ، - ءتىڭ،.
بارىس سەپتىك كىمگە؟ نەگە؟ قايدا؟ - عا، - گە، - قا، - كە.
تابىس سەپتىك كىمدى؟ نەنى؟ - نى، - ءنى، - دى، - ءدى، - تى، - ءتى.
جاتىس سەپتىك كىمدە؟ نەدە؟ - دا، - دە، - تا، - تە.
شىعىس سەپتىك كىمنەن؟ نەدەن؟ - نان، - نەن، - دان، - دەن، - تان، - تەن.
كومەكتەس سەپتىك كىممەن؟ نەمەن؟ - مەن، - بەن، - پەن.
اتاۋ سەپتىكتەگى زات ەسىمدەر كىم؟ نە؟ كىمدەر؟ نەلەر؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى، سويلەمدە باستاۋىش بولادى. قار قالىڭ جاۋدى.
ءىىى. «وقۋلىقپەن جۇمىس»
ا) 25 - جاتتىعۋ. سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ، ىلىك سەپتىكتەگى سوزدەردى تابۋ، ولاردىڭ سويلەمدە قانداي مۇشە بولىپ تۇرعاندارىن ايتۋ.
ءا) 26 - جاتتىعۋ.
«اباي» توپتاستىرۋ ستراتەگياسىن قۇرۋ.
جازعىتۇرى قالمايدى قىستىڭ سىزى،
ماساتاداي قۇلپىرار جەردىڭ ءجۇزى.
جان - جانۋار، ادامزات انتالاسا،
اتا - اناداي ەلجىرەر كۇننىڭ كوزى.
تاپسىرمالار: 1 - توپ: ولەڭدى جاتقا جازۋ.
2 - توپ: توپتاستىرۋ ستراتەگياسىن قۇرايدى.
3 - توپ. ىلىك سەپتىكتەگى سوزدەردى تاۋىپ، ولاردىڭ قاي سوزبەن بايلانىسىپ تۇرعانىن سىزبامەن كورسەت.
IV. كورۋ ديكتانتى
سۋرەتكە جالعاۋلاردىڭ ءتيىستىسىن جالعاۋ ارقىلى ىلىك سەپتىكتە ءسوز جاساۋ. جالعاۋلاردىڭ سوزدەرگە ءار ءتۇرلى جالعانۋ سەبەبىن دالەلدە. ىلىك سەپتىكتەگى سوزدەردىڭ ءارقايسىسىن ءوزى بايلانىساتىن سوزبەن تىركەستىرىپ جاز.
ۇلگى: شىرشانىڭ ءتۇسى، جۇلدىزدىڭ بۇرىشى،...
V. اقپاراتتىق ىزدەنىس.
ماتىنمەن جۇمىس.
28 - جاتتىعۋ. ءماتىندى وقى. ماتىنگە ات قوي. ماتىننەن ىلىك سەپتىكتەگى زات ەسىمدەردى تاپ.
قالتالىلار، قالتالى جانۋارلار، تومەنگى ساتىداعى اڭدار (Metatherءىa) – سۇتقورەكتىلەردىڭ ءبىر كلاسس تارماعى. سولتۇستىك امەريكادا تومەنگى بور كەزەڭىنەن، ال ەۋروپادا ەوسەن – ميوسەن داۋىرلەرىنەن بەلگىلى. اۆستراليا، تاسمانيا، جاڭا گۆينەيا، ۇلكەن زوند ارالىندا، وڭتۇستىك، ورتالىق جانە سولتۇستىك امەريكادا كەزدەسەدى. جاڭا زەلانديادا جەرسىندىرىلگەن. قالتالى جانۋارلاردىڭ دەنە قۇرىلىسىندا وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرى بار. كوپتەگەن ءتۇرىنىڭ باۋىرىندا قالتاسى بولادى. قالتاسى جوق تۇرلەرى دە كەزدەسەدى.
VI. «دەمالىس» (سەرگىتۋ ءساتى)
«ءبىر، ەكى، ءۇش،
بويعا جيناپ كۇش.
ءتورت، بەس، التى، جەتى،
مىناۋ اۋىل شەتى.
سەگىز، توعىز، ون،
ال، قانەكي، قون!»
Vءىى. «بىلگەنىڭدى پايدالان» (ساباقتى بەكىتۋ)
ا) ماقالداردى ىلىك سەپتىكتە تۇرعان قاجەت ءسوزدى قويىپ كوشىرىپ جازۋ:
تۋعان... ءتۇتىنى دە ىستىق.
... وزەگى تالماس.
اس -... ارقاۋى.
... شيەسىن شىن شىعارادى.
قاجەتتى سوزدەر: ونەرلىنىڭ، ادامنىڭ، جەردىڭ، وتىرىكتىڭ
ءا) سويلەمدەردى جاقشا ىشىندەگى زات ەسىمدى ىلىك سەپتىگىنە قويىپ، كوشىرىپ جازۋ.
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما:
29 - جاتتىعۋ. ولەڭدى مانەرلەپ وقىپ، ىلىك سەپتىكتەگى زات ەسىمدەردى تەرىپ جازۋ.
ءىح. باعالاۋ: ساباققا جاقسى قاتىسقانداردى باعالايمىن.
ماڭعىستاۋ سەلوسى №5 جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى ەلۋبايەۆا ا.ق.
قازاق ءتىلى 4 سىنىپ
تاقىرىبى: «ىلىك سەپتىك» (سلايدىمەن)
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: زات ەسىمنىڭ سەپتەلۋى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ؛
ىلىك سەپتىگى جانە ونىڭ سۇراقتارى مەن جالعاۋلارى تۋرالى ءبىلىم قالىپتاستىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: سوزدىك قورىن بايىتۋ، سويلەم ىشىنەن ىلىك سەپتىگىندە تۇرعان سوزدەردى تابۋعا ۇيرەتۋ
تاربيەلىك: ۇجىممەن جۇمىس جاساۋعا، اينالاسىنداعىلاردى تىڭداي بىلۋگە، قورىتىندى جاساۋعا، ويىن جيناقتاۋعا ماشىقتاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتيپى: سايىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: توپپەن جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ، ويىندار،
جەكە وقۋشىمەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەستە، قيما قاعازدار، سلايدتار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
- وقۋشىلاردى ساباق ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
- بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە بولماقشى. ءار توپ مۇشەسى تاپسىرمالاردى مۇقيات ورىنداپ، ءوزىنىڭ توبىنا ۇپاي جيناۋعا ءتيىس. بۇگىنگى سايىس ساباعىمىز مىناداي بولىمدەردەن تۇرادى:
1. كورشىڭدى تەكسەر.
2. وتكەنگە شولۋ.
3. وقۋلىقپەن جۇمىس.
4. كورۋ ديكتانتى. دەمالىس.
5. ماتىنمەن جۇمىس. اقپاراتتىق ىزدەۋ.
6. دەمالىس.
7. بىلگەنىڭدى پايدالان.
8. ۇيگە تاپسىرما.
9. باعالاۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
«ۇلكەنگە دە ءسىز،
كىشىگە دە ءسىز.
سالەم بەردىك سىزدەرگە
ىزەتپەنەن ءبىز!»
ءى. «كورشىڭدى تەكسەر» (ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ)
ءار وقۋشى كورشىسىنىڭ ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرەدى، باعالانادى.
ءىى. «وتكەنگە شولۋ».
سەپتىك اتاۋلارى. سۇراقتارى. سەپتىك جالعاۋلارى.
اتاۋ سەپتىك كىم؟ نە؟
ىلىك سەپتىك كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟ - نىڭ، - ءنىڭ، - دىڭ، ءدىڭ، - تىڭ، - ءتىڭ،.
بارىس سەپتىك كىمگە؟ نەگە؟ قايدا؟ - عا، - گە، - قا، - كە.
تابىس سەپتىك كىمدى؟ نەنى؟ - نى، - ءنى، - دى، - ءدى، - تى، - ءتى.
جاتىس سەپتىك كىمدە؟ نەدە؟ - دا، - دە، - تا، - تە.
شىعىس سەپتىك كىمنەن؟ نەدەن؟ - نان، - نەن، - دان، - دەن، - تان، - تەن.
كومەكتەس سەپتىك كىممەن؟ نەمەن؟ - مەن، - بەن، - پەن.
اتاۋ سەپتىكتەگى زات ەسىمدەر كىم؟ نە؟ كىمدەر؟ نەلەر؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى، سويلەمدە باستاۋىش بولادى. قار قالىڭ جاۋدى.
ءىىى. «وقۋلىقپەن جۇمىس»
ا) 25 - جاتتىعۋ. سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ، ىلىك سەپتىكتەگى سوزدەردى تابۋ، ولاردىڭ سويلەمدە قانداي مۇشە بولىپ تۇرعاندارىن ايتۋ.
ءا) 26 - جاتتىعۋ.
«اباي» توپتاستىرۋ ستراتەگياسىن قۇرۋ.
جازعىتۇرى قالمايدى قىستىڭ سىزى،
ماساتاداي قۇلپىرار جەردىڭ ءجۇزى.
جان - جانۋار، ادامزات انتالاسا،
اتا - اناداي ەلجىرەر كۇننىڭ كوزى.
تاپسىرمالار: 1 - توپ: ولەڭدى جاتقا جازۋ.
2 - توپ: توپتاستىرۋ ستراتەگياسىن قۇرايدى.
3 - توپ. ىلىك سەپتىكتەگى سوزدەردى تاۋىپ، ولاردىڭ قاي سوزبەن بايلانىسىپ تۇرعانىن سىزبامەن كورسەت.
IV. كورۋ ديكتانتى
سۋرەتكە جالعاۋلاردىڭ ءتيىستىسىن جالعاۋ ارقىلى ىلىك سەپتىكتە ءسوز جاساۋ. جالعاۋلاردىڭ سوزدەرگە ءار ءتۇرلى جالعانۋ سەبەبىن دالەلدە. ىلىك سەپتىكتەگى سوزدەردىڭ ءارقايسىسىن ءوزى بايلانىساتىن سوزبەن تىركەستىرىپ جاز.
ۇلگى: شىرشانىڭ ءتۇسى، جۇلدىزدىڭ بۇرىشى،...
V. اقپاراتتىق ىزدەنىس.
ماتىنمەن جۇمىس.
28 - جاتتىعۋ. ءماتىندى وقى. ماتىنگە ات قوي. ماتىننەن ىلىك سەپتىكتەگى زات ەسىمدەردى تاپ.
قالتالىلار، قالتالى جانۋارلار، تومەنگى ساتىداعى اڭدار (Metatherءىa) – سۇتقورەكتىلەردىڭ ءبىر كلاسس تارماعى. سولتۇستىك امەريكادا تومەنگى بور كەزەڭىنەن، ال ەۋروپادا ەوسەن – ميوسەن داۋىرلەرىنەن بەلگىلى. اۆستراليا، تاسمانيا، جاڭا گۆينەيا، ۇلكەن زوند ارالىندا، وڭتۇستىك، ورتالىق جانە سولتۇستىك امەريكادا كەزدەسەدى. جاڭا زەلانديادا جەرسىندىرىلگەن. قالتالى جانۋارلاردىڭ دەنە قۇرىلىسىندا وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرى بار. كوپتەگەن ءتۇرىنىڭ باۋىرىندا قالتاسى بولادى. قالتاسى جوق تۇرلەرى دە كەزدەسەدى.
VI. «دەمالىس» (سەرگىتۋ ءساتى)
«ءبىر، ەكى، ءۇش،
بويعا جيناپ كۇش.
ءتورت، بەس، التى، جەتى،
مىناۋ اۋىل شەتى.
سەگىز، توعىز، ون،
ال، قانەكي، قون!»
Vءىى. «بىلگەنىڭدى پايدالان» (ساباقتى بەكىتۋ)
ا) ماقالداردى ىلىك سەپتىكتە تۇرعان قاجەت ءسوزدى قويىپ كوشىرىپ جازۋ:
تۋعان... ءتۇتىنى دە ىستىق.
... وزەگى تالماس.
اس -... ارقاۋى.
... شيەسىن شىن شىعارادى.
قاجەتتى سوزدەر: ونەرلىنىڭ، ادامنىڭ، جەردىڭ، وتىرىكتىڭ
ءا) سويلەمدەردى جاقشا ىشىندەگى زات ەسىمدى ىلىك سەپتىگىنە قويىپ، كوشىرىپ جازۋ.
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما:
29 - جاتتىعۋ. ولەڭدى مانەرلەپ وقىپ، ىلىك سەپتىكتەگى زات ەسىمدەردى تەرىپ جازۋ.
ءىح. باعالاۋ: ساباققا جاقسى قاتىسقانداردى باعالايمىن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «تۋعان جەرىن اندەتكەن ە. حاسانعالييەۆ»
-
1) قۇستار تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. قۇستاردىڭ، جانۋارلاردىڭ ماڭىزدى توبى ەكەندىگى، جابايى جانە ءۇي قۇستارى، ولاردىڭ تىرشىلىگى، كۇتىمى، ولاردىڭ ادامعا پايداسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
