سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ءىV حالىقارالىق رR كوكتەمگى مەكتەبى وڭىردەگى مەدياساۋاتتىلىق جۇيەسىن دامىتۋعا ارنالدى

تالدىقورعان قالاسىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، الماتى وبلىسى ىشكى ساياسات باسقارماسى، الماتى وبلىسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتى، ءىلياس جانسۇگىروۆ اتىنداعى جەتىسۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «تۇراقتى دامۋ ماقساتىنداعى كوممۋنيكاسيا جانە مەديا» اتتى ءىV حالىقارالىق رR كوكتەمگى مەكتەبى وتكىزىلدى. 

كوكتەمگى مەكتەپ قازاقستاندىقتاردىڭ ساندىق جۇيەنى قولدانۋداعى ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋعا جانە ءبىلىم بەرۋ، مەديا اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق جۇيەسىن دامىتۋعا ارنالدى. 

ادامزاتتىڭ جاھاندىق داعدارىستان شىعۋدىڭ جولدارىن ىزدەستىرۋى زاڭدى. جالپى الەمدىك قاۋىمداستىق مويىنداعان داعدارىستان شىعۋدىڭ نەگىزگى جولى – تۇراقتى دامۋ. ونىڭ باستى يدەياسى – ىسىراپقا جول بەرمەۋ، رەسۋرستاردى ادىلەتتى ءارى تەڭ ءبولۋ، قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ. وسى ۇدەرىستەردىڭ بارلىعىندا ماڭىزدى ءرول وينايتىن، دامۋدىڭ نەگىزگى فاكتورى - عىلىم جانە ءبىلىم بەرۋ ەكەندىگى داۋ تۋعىزبايدى. تۇراقتى دامۋ تەك ەكونوميكالىق ءوسۋ، يننوۆاسيا جانە ونىمدىلىك قانا ەمەس، الەۋمەتتىك دامۋ مەن تۇراقتىلىقتىڭ ىرگەلى مىندەتتەرىن دە قاراستىرادى. تۇراقتى دامۋدىڭ 17 ماقساتى بار. سونىڭ 4ء-شى ماقساتى – ساپالى بىلىمگە قولجەتىمدىلىك جانە ءومىر بويى وقۋعا (ۇزدىكسىز) مۇمكىندىك بەرۋ. وڭىرلەردە تۇراقتى ينفراقۇرىلىم قالىپتاستىرۋ قاجەت. سول سەبەپتى ايماقتاردا تۇراقتى دامۋ ماقساتىنداعى سەمينار-ترەنينگتەردىڭ وتكىزىلۋى قاجەتتىلىك.

تۇراقتى دامۋ تەوريا مەن پراكتيكانى ۇشتاستىرۋدى، ياعني دۋالدى وقىتۋدى تالاپ ەتەدى. ۋنيۆەرسيتەتتەر ەندى تەك وقۋ باعدارلامالارىمەن عانا اينالىسپايدى، قالا، ءوڭىر، ەل دەڭگەيىندەگى وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە دە بەلسەنە قاتىسادى. ياعني، ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ قىزمەتى وڭىرلەردەگى تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا باعىتتالعان ۇلتتىق جانە حالىقارالىق باعدارلامالارمەن تىعىز بايلانىستى بولۋى ءتيىس. وسى ورايدا، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بۇۇ-نىڭ «اكادەميالىق ىقپال» جاھاندىق حابىنا جەتەكشىلىك ەتۋ مەرزىمى 2020 جىلعا دەيىن ۇزارتىلۋى وقۋ ورنىنا زور جاۋاپكەرشىلىكتەر جۇكتەيدى. قازىرگى تاڭدا قازاقستاننىڭ 25 جوعارى وقۋ ورىندارى بۇۇ-نىڭ «اكادەميالىق ىقپال» باعدارلاماسىنا قوسىلعان.  

كوكتەمگى مەكتەپتە «ءادىل ءسوز» ءسوز بوستاندىعىن قورعاۋ حالىقارالىق قورىنىڭ ساراپشىسى ع. اجەنوۆا، بەلگىلى PR مامانى ق. دومباي، «مىنبەر» جۋرناليستەردى قولداۋ ورتالىعى قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى ە. كاپ قىزى، قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى، اقىن ب. اشىربايەۆ، Factcheck.kz رەداكتورى د. سماقوۆ، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ تەلەراديوكەشەنىنىڭ ديرەكتورى د. مۇحامەدجانوۆ، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ دوسەنتى، ف.ع.ك. ا. روجكوۆ، «Medianet» حالىقارالىق جۋرناليستيكا ورتالىعى، Factcheck.kz سايتىنىڭ ءجۋرناليسى ج. تلەۋحان شەبەرلىك سىنىپتارىن وتكىزدى. قازىرگى تاڭداعى مەدياكەڭىستىك پەن رR نارىعىنداعى وزەكتى ماسەلەلەر ورتاعا سالىنىپ، شەشىلۋ جولدارى كورسەتىلدى. 

كوكتەمگى مەكتەپتەگى العاشقى شەبەرلىك سىنىپتى «رۋحاني جاڭعىرۋ جانە ۇلتتىق جۋرناليستيكا» تاقىرىبىمەن ب. اشىربايەۆ جۇرگىزدى. ول زامانعا ساي جاڭعىرۋداعى وتاندىق مادەنيەتتىڭ الاتىن ەرەكشە ورنىنا توقتالىپ، قازاقستاننىڭ بىرەگەي تاريحي جانە مادەنيەتى بار ەل رەتىندەگى الەمدىك ديدارىن ايقىنداۋ، ۇلتتىق برەند قالىپتاستىرۋداعى قاجەتتىلىكتى جانە ۇلتتىق جۋرناليستيكاعا جۇكتەلەتىن مىندەتتەردى، رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى اياسىنداعى ۇلتتىق جۋرناليستيكا كوتەرەتىن تاقىرىپتاردى ساراپتادى. 

بەدەل – ماتەريالدىق بولماعانىمەن، جەكە ادام ءۇشىن دە، بۇتىندەي ۇجىم ءۇشىن دە اسا ماڭىزدى اكتيۆ. قازىرگى زاماندا بەدەلدى باسقارۋعا بولادى. بۇل ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيا – بەدەل مەنەدجمەنتى دەپ اتالادى. بەلگىلى PR مامانى ق. دومباي ابىروي-بەدەل مەنەدجمەنتى تاقىرىبىنا توقتالىپ، كومپانيا بەدەلىن قالىپتاستىرۋدىڭ جولدارىن باياندادى. كومپانيانىڭ نارىقتاعى دۇرىس پوزيسيالانۋى، اقپاراتتىق كەڭىستىكتەگى ءتيىمدى ىس-ارەكەتى ءدارىستىڭ نەگىزگى وزەگىن قۇرادى. PR سالاسىندا ۇزاق جىلدىق تاجىريبەسى بار ماماننىڭ: «كومپانيانىڭ قۇنىنا بەدەلى دە كىرەدى. بەدەلدى كومپانيانىڭ باعاسى دا جوعارى. ولاي بولسا، بەدەل قارجىمەن ولشەنەدى. كوپ جاعدايدا  كومپانيانىڭ بەدەلىن باسشىسى ەمەس، قىزمەتكەرى قالىپتاستىرادى»، - دەۋى كوڭىلگە قونىمدى. ق. دومباي شەبەرلىك سىنىبى تىڭداۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزىپ، اۋديتوريا تاراپىنان قويىلعان ساۋالدار كوپ بولدى.

د. مۇحامەدجانوۆ قازىرگى تاڭداعى زاماناۋي تەحنولوگيالارعا توقتالىپ، مەكتەپ قاتىسۋشىلارىن حابار جاساۋدىڭ قىر-سىرلارىنا قانىقتىردى.  ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ تەلەراديوكەشەنىنىڭ مىسالىندا ستۋدەنتتىك تەليەۆيدەنيەنىڭ اقپارات بەرۋدەگى ەرەكشەلىكتەرىن سيپاتتادى. 

Factcheck.kz رەداكتورى د. سماقوۆ پەن وسى سايتتىڭ ءجۋرناليسى ج. تلەۋحان جالعان اقپاراتتى انىقتاۋ، تەكسەرۋ، ناقتى دەرەككوزدەرىن ءبىلۋ، فاكتىلەرمەن جۇمىس ىستەۋ تاسىلدەرىن كورسەتىپ، اقپاراتتى تەكسەرۋدىڭ تەوريالىق جانە پراكتيكالىق ادىستەرى تۋرالى ءوز تاجىريبەلەرىمەن ءبولىستى.  تىڭداۋشىلارعا: «ءاربىر ادامنىڭ شىندىققا تالاسى بار. سىزدەر اقپاراتتاعى ناقتى فاكتىلەرگە نازار اۋدارىپ، قانشالىقتى تەكسەرىلگەنىن، قانداي دەرەككوزدەرگە جۇگىنگەندىگىن، اقپاراتتىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزدىلىعىن انىقتاي بىلۋلەرىڭىز كەرەك. ءاربىر ماقالانى تەكسەرۋدەن قورىقپاۋ كەرەك. ايتىلعان پىكىردى رەسمي، اشىق رەسۋرستار ارقىلى تەكسەرۋگە بولادى»، - دەگەن كەڭەستەر ايتتى.  

كوكتەمگى مەكتەپتىڭ ەكىنشى كۇنى مازمۇندى دارىستەرمەن جالعاستى.

ع. اجەنوۆا مەدياماتىندەردەگى قورلاۋ مەن جالا جابۋعا توقتالىپ، بەينەسيۋجەتتەردى مىسالعا كەلتىرە وتىرىپ، تىڭداۋشىلارعا مول اقپارات بەردى. 

ە. كاپ قىزىنىڭ جاسىرىن كامەرانى پايدالانۋ تۋرالى ۇتىمدى كەيستەرى اۋديتورياعا وتە قىزىقتى بولدى. اقپاراتتى دەرەككوزدەن، اشىق رەسۋرستاردان الۋ ادىستەرى، سەنىمدىلىگىنە كوز جەتكىزۋ، اقپاراتتى زاڭسىز جانە الداۋ ارقىلى الماۋ، جاسىرىن كامەرانى پايدالانۋعا ماجبۇرلەيتىن جاعدايلار، قوعام ءبىلۋى ءتيىس اقپاراتتى تاراتۋ جانە اقپاراتتىڭ قاينار كوزىن كورسەتۋ قاجەتتىلىگى، اقپاراتتىڭ جەكە ادامدارعا زيانىن تيگىزبەۋ ماسەلەلەرى جان-جاقتى تالقىلاندى. ە. كاپ قىزى ءوزىنىڭ شەبەرلىك سىنىبىن: «جاسىرىن كامەراعا بارۋ ءۇشىن، ول اقپاراتتىڭ قوعامعا قانشالىقتى پايدالى ەكەندىگىن ەكشەپ الۋىمىز كەرەك. ياعني، اقپارات الۋ ءبىزدىڭ شىندىق پرينسيپىمىزبەن سايكەسۋى ءتيىس»، - دەگەن پىكىرمەن اياقتادى. 

ا. روجكوۆ تىڭداۋشىلارعا جاڭا مەدياعا ارنالعان كوممۋنيكاتيۆتىك فورماتتار تۋرالى اقپارات بەردى. باق-تىڭ قوعامعا ىقپال ەتۋ ادىستەرى، اقپاراتتى قابىلداۋدىڭ جاڭا فورمالارى، ستوريتەللينگ، PR-دىڭ ءداستۇرلى جانە يننوۆاسيالىق قۇرالدارى تۋرالى شەبەرلىك سىنىبى دا قىزىقتىلىعىمەن ەرەكشەلەندى. 

ينتەراكتيۆتى فورماتتا وتكەن كوكتەمگى مەكتەپ قاتىسۋشىلارعا مول اقپاراتتار بەرۋىمەن، پراكتيكالىق ترەنينگتەر وتكىزۋىمەن قۇندى بولدى.

قوعامدى اقپاراتتى اق-قاراسىن ايىرىپ، دۇرىس قابىلداۋعا، سۇرىپتاۋعا داعدىلاندىرۋدى ماقسات ەتكەن كوكتەمگى مەكتەپ سوڭىندا قاتىسۋشىلارعا سەرتيفيكاتتار تاپسىرىلدى.  

ءال-فارابي ات. قازۇۋ

فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى 

نازگۇل شىڭعىسوۆا 


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما