InfoHub Logo

بيولوگيا 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جابىق تۇقىمدى وسىمدىكتەردىڭ سيپاتتاماسى، كوپتۇرلىلىگى. قوسجارناقتى وسىمدىكتەردىڭ تۇقىمداستارى. جابىق تۇقىمدى وسىمدىكتەردىڭ تابيعاتتاعى جانە ادام شارۋاشىلىعىنداعى ماڭىزى. گۇلدى وسىمدىكتەردىڭ قوسجارناقتى جانە داراجارناقتى كلاستارىنا ءبولىنۋى.
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: جابىق تۇقىمدى وسىمدىكتەر تۋرالى بىلىمدەرىن ارتتىرۋ. جابىق تۇقىمدى وسىمدىكتەردىڭ تۇقىمى جەمىسىنىڭ ىشىندە جەتىلەتىندىگىن، كوبەيۋ مۇشەسى گۇل ەكەنىن جانە ادام ومىرىندەگى ماڭىزى تۋرالى ءبىلىم بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: ءتۇرلى ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانىپ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: قوشاعان ورتا مەن تابيعاتتى ايالاۋعا، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردى قورعاۋعا، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، رەبۋس شەشۋ، سالىستىرۋ كەستەسى، بيولوگيالىق ديكتانت
كورنەكىلىكتەرى: پرەزەنتاسيا، سۋرەتتەر، قاعاز قيىندىلارى، كارتوچكا
ءپان ارالىق بايلانىس: حيميا

ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) امانداسۋ
ءا) وقۋشىلاردى تۇگەلدەپ، جۋرنالعا بەلگى سوعۋ
ب) كابينەت جاعدايى
ۆ) ساباق بارىسىمەن تانىستىرۋ

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ كەزەڭى:( وقۋشىلار قاعاز قيىندىلارىن قۇراستىرىپ رەبۋس شەشەدى، رەبۋس شەشىلگەن پاراقتىڭ ارتىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى)
1. رەبۋس شەشۋ
2. سۇراقتار
1. ەروزيا دەگەنىمىز نە؟
2. قىلقان جاپىراقتى وسىمدىكتەردى اتا
3. قاراعاي نەلىكتەن ءبىر ءۇيلى وسىمدىك دەپ اتالادى؟
4. سۇرەك دەگەنىمىز نە؟
5. قىلقان جاپىراقتى وسىمدىكتەر نەلىكتەن اشىق تۇقىمدىلار بولىمىنە جاتقىزىلادى؟
6. ءدىڭ دەگەنىمىز نە؟ جانە ءدىڭ نەدەن تۇرادى؟

ءىىى. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى
جابىق تۇقىمدى وسىمدىكتەر - وسىمدىكتەر دۇنيەسىنىڭ ءبىر ءبولىمى. بۇلاردىڭ كوبەيۋ مۇشەسى - گۇل. سوندىقتان گۇلدى وسىمدىكتەر دەپ تە اتالادى.
گۇلدى وسىمدىكتەر - قازىرگى كەزدەگى وسىمدىكتەر دۇنيەسىنىڭ تۇرلەرىنىڭ سانى جاعىنان ەڭ كوپ تارالعان توبى.
ەرەكشەلىكتەرى:
- تەك جابىق تۇقىمدى وسىمدىكتەردە عانا گۇلدەر تۇزىلەدى.
- گۇلدەردە جىنىستى كوبەيۋ مۇشەلەرى - اتالىقتار مەن انالىقتار جەتىلەدى. گۇل تۇيىندەرىندە انالىقتاردىڭ تۇقىم بۇرشىكتەرى ورنالاسقان.
- تەك گۇلدى وسىمدىكتەرگە قوسارلانىپ ۇرىقتانۋ پروسەسى ءتان. اتالىقتىڭ توزاڭقابىندا تۇزىلگەن توزاڭ داندەرى انالىقتاردىڭ اۋزىنا كەلىپ تۇسەدى. وسى جەردە ولار ءوسىپ توزاڭ تۇتىكتەرىن تۇزەدى. توزاڭ تۇتىكتەرىمەن سپەرميالار تۇقىم بۇرشىگىنە جەتىپ، ونىڭ ىشىنە وتەدى. وسى جەردە توزاڭ تۇتىگىنىڭ ىشىندەگى ەكى سپەرميانىڭ ءبىرى جۇمىرتقا جاسۋشاسىن ۇرىقتاندىرادى، ال ەكىنشى سپەرميا تۇقىم بۇرشىگىنىڭ ورتالىق جاسۋشاسىمەن قوسىلادى. ۇرىقتانۋدىڭ تەك گۇلدى وسىمدىكتەرگە ءتان مۇنداي ءتۇرىن قوسارلانىپ ۇرىقتانۋ دەپ اتايدى. سونىمەن ۇرىقتانعان جۇمىرتقا جاسۋشاسىنان زيگوتا تۇزىلەدى، ودان ۇرىق پايدا بولادى. ورتالىق جاسۋشا ەكىنشى سپەرميامەن قوسىلعاننان كەيىن ۇلعايىپ ءوسىپ، بولىنەدى، ناتيجەسىندە ودان ۇرىققا قاجەتتى قور زاتتارىن جينايتىن ۇلپا - ەندوسپەرم تۇزىلەدى. تۇقىمبۇرشىگەنەن تۇقىم، ال گۇل ءتۇيىنىنىڭ قابىرعالارىنان جەمىسقاپ تۇزىلەدى.

ماڭىزى:
وسىمدىكتەر ادامعا قاجەتتى تاماق ونىمدەرى جانە اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى جانۋارعا قورەكتىك زات بولادى. وسىمدىكتەر شيكىزات رەتىندە ءوندىرىستىڭ ءار ءتۇرلى سالالارىندا قولدانىلادى. ولاردان ءدارى - دارمەكتەر دە جاسايدى.
جابىقتۇقىمدى وسىمدىكتەر ءبولىمى ەكى ۇلكەن كلاسقا بولىنەدى:
1. داراجارناقتىلار كلاسى
2. قوسجارناقتىلار كلاسى
ەكەۋى تۇقىم قۇرىلىسى، تامىر جۇيەسى، ساباق، جاپىراق، گۇل قۇرىلىسى بويىنشا ءبىر بىرىنەن ەرەكشەلەنەدى.

ءىV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ كەزەڭى
1. اشىق تۇقىمدىلار مەن جابىق تۇقىمدىلاردى سالىستىرۋ كەستەسى.