ەسىمدىكتىڭ ەملەسى
تاقىرىبى: ەسىمدىكتىڭ ەملەسى
ماقساتى: 1) ەسىمدىكتەردىڭ جازىلۋ ەملەسىن ۇقتىرىپ، ساۋاتتىلىعىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، وي - ءورىسىن ارتتىرۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ىزدەنۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛ تاپقىرلىققا، ۇتىمدى، ءدال جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ؛ بىلىكتىلىك تانىم دەڭگەيىن جەتىلدىرۋ؛
3) تۋعان تىلىنە، تۋعان جەرگە، تاۋەلسىز وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى وياتۋ، سالاۋاتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباق ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ.
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
1) سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
2) سويلەسۋ.
- بالالار كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
- وندا جاقسى كوڭىل - كۇيمەن ۇرانىمىزدى قايتالاپ الايىق. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى، ءبىلىمسىز ءبىردى جىعادى.»
- وتە دۇرىس. ولاي بولسا، بىلىكتى ەكەنىمىزدى ءبىر بايقاتايىق. مەن قازاق تىلىندە ماقالدار وقيىن، سەندەر سول ماقالداردىڭ ورىس، اعىلشىن تىلىندەگى بالاماسىن تابىڭىزدار.
- بالالار كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
- وندا جاقسى كوڭىل - كۇيمەن ۇرانىمىزدى قايتالاپ الايىق. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى، ءبىلىمسىز ءبىردى جىعادى.»
- وتە دۇرىس. ولاي بولسا، بىلىكتى ەكەنىمىزدى ءبىر بايقاتايىق. مەن قازاق تىلىندە ماقالدار وقيىن، سەندەر سول ماقالداردىڭ ورىس، اعىلشىن تىلىندەگى بالاماسىن تابىڭىزدار.
1) ءوز ءۇيىم - كەڭ سارايىم، بوز ءۇيىم.
موي دوم - مويا كرەپوست
مۋ house is my castle.
2) ەشتەن كەش جاقسى
لۋچشە پوزدنو، چەم نيكوگدا.
Better late than never.
3) ءوز ءۇيىم - ولەڭ توسىگىم
ۆ گوستياح حوروشو، ا دوما لۋچشە.
East or west، home is best.
- بالالار، مۇنىڭ ىشىنەن بىزگە تانىس قانداي ەسىمدىكتەردى كەزدەستىردىڭدەر؟
جالپى ەسىمدىك دەگەنىمىز نە؟
ەسىم سوزدەردىڭ (زات ەسىم، سىن ەسىم، سان ەسىمنىڭ) بەلگىسىن دە سانىن دا اتاماي، تەك سولاردىڭ ورنىنا قولدانىلاتىن سوزدەر بولادى. سول سوزدەردى ەسىمدىك دەيمىز.
ەسىمدىكتىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (وقۋشىلارعا جازدىرۋ)
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ
- ءبىزدىڭ ۇرانىمىز قانداي ەدى؟
ۇيگە نە بەرىلىپ ەدى؟
1) بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى دەگەنىمىز نە؟
2) بەلگىسىزدىك ەسىمدىگىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
ءىىى. جاڭا ساباق.
– بالالار، بۇگىنگى وتەتىن ساباعىمىز «ەسىمدىكتىڭ ەملەسى»
تاقىرىپتىڭ ماقساتى: ەسىمدىكتىڭ جازىلۋ ەملەسىن ۇعىپ، ساۋاتتىلىعىمىزدى ارتتىرىپ، وي - ءورىسىمىزدى، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىمىزدى دامىتا ءتۇسۋ، سونداي - اق ءوزىمىزدى ىزدەنىمپازدىققا تاپقىرلىققا، تۋعان ءتىلىمىز بەن تاۋەلسىز وتانىمىزدى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
داپتەرگە تاقىرىپتى جازۋ.
كەستەگە نازار اۋدارىڭىزدار.
ەسىمدىكتىڭ ەملەسى
1. دارا ەسىمدىكتەر بولەك جازىلادى.
بۇل تاقىرىپتى ءوزىم تاڭدادىم.
2. كەيبىر سوزدەر باسقا ەسىمدىكتەرمەن بىرىگىپ، كۇردەلى ەسىمدىكتەر بولادى.
ولار بىرگە جازىلادى. مىسالى: ەشكىم، ءارقاشان، الدەكىم - تاعى باسقالار.
3. كەيبىر سوزدەر باسقا ءسوز تاپتارى مەن (زات ەسىم، كەيدە قاتىستىق سىن ەسىمدەرمەن) تىركەسىپ قولدانىلادى. ولار بولەك جازىلادى.
ءىۇ. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ.
208 جاتتىعۋ. كۇردەلى ەسىمدىكتەردى تەرىپ جازۋ، ەملەسىن ۇعۋ.
بىرەۋ بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى. زات ەسىمنىڭ ورنىنا جۇمسالادى.
قايسىسى بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى
ءقايسىبىرى بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى
بۇل – دارا ەسىمدىك
سولار – دارا ەسىمدىك
اركىم – بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى بىرگە جازىلادى.
ءاربىر بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى بىرگە جازىلادى.
كەيبىرەۋلەر بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى بىرگە جازىلادى.
نە ءتۇرلى – قاتىستىق سىن ەسىممەن تىركەسىپ، بولەك جازىلادى.
ءار كاسىپكە – زات ەسىممەن تىركەسىپ، بولەك جازىلادى.
209 - جاتتىعۋ.
كۇردەلى ەسىمدىكتەردىڭ قانداي ەسىمدىكتەرمەن بىرىگىپ جاسالعانىن انىقتاۋ.
كەيبىر كەي جانە ءبىر دەگەن ەكى تۇبىردەن قۇرالعان، بىرگە جازىلادى.
الدەنە بىرگە جازىلادى.
الدەكىم بىرگە جازىلادى.
الدەنە – بىرگە جازىلادى.
نەشەبىر بىرگە جازىلادى.
ءۇ. بەكىتۋ.
1. قازاقستان – كوك بايراقتى نۇر ەدىڭ،
سەن دەگەندە لۇپىلدەيدى جۇرەگىم.
ءوزىڭ مەنىڭ قۋانىشىم، باقىتىم،
ءوزىڭ مەنىڭ ماقتانىشىم، تىرەگىم.
2. قاسيەتتىڭ ءبارى كەرەك ادامعا،
جۇمباعى كوپ، مىناۋ ۇلكەن عالامدا.
3. ۇستاز، اناداي بەسىك تەربەتكەن،
ءتۇن قاتىپ سانسىز
داپتەرگە قانشا تۇنەيسىڭ؟
سۋارىپ ءبىلىم شارباتپەن
دۇنيەدەن بىزگە، جاقسىلىق قانا تىلەيسىڭ.
4. ءتورت اناعا ءانىن جالعاي الماعان،
پەندەلەردىڭ باسى قايدا قالماعان
ءتورت اناسىن قورىماعان حالىقتىڭ
ەشقاشاندا ب ا ق جۇلدىزى جانباعان
5. ءارقاشان كۇن سونبەسىن
اسپاننان بۇلت تونبەسىن
قاسىمدا بولسىن انام
بولايىن مەندە امان.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما
1. ەسىمدىكتەردىڭ ەملەسىن جاتتاۋ.
2. 210 - جاتتىعۋ.
بولەك جازىلاتىن كۇردەلى ەسىمدىكتەردى تەرىپ جازىپ، ەستە ساقتاۋ.
ءۇىى. باعالاۋ
ماقساتى: 1) ەسىمدىكتەردىڭ جازىلۋ ەملەسىن ۇقتىرىپ، ساۋاتتىلىعىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، وي - ءورىسىن ارتتىرۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ىزدەنۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛ تاپقىرلىققا، ۇتىمدى، ءدال جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ؛ بىلىكتىلىك تانىم دەڭگەيىن جەتىلدىرۋ؛
3) تۋعان تىلىنە، تۋعان جەرگە، تاۋەلسىز وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى وياتۋ، سالاۋاتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباق ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ.
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
1) سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
2) سويلەسۋ.
- بالالار كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
- وندا جاقسى كوڭىل - كۇيمەن ۇرانىمىزدى قايتالاپ الايىق. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى، ءبىلىمسىز ءبىردى جىعادى.»
- وتە دۇرىس. ولاي بولسا، بىلىكتى ەكەنىمىزدى ءبىر بايقاتايىق. مەن قازاق تىلىندە ماقالدار وقيىن، سەندەر سول ماقالداردىڭ ورىس، اعىلشىن تىلىندەگى بالاماسىن تابىڭىزدار.
- بالالار كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
- وندا جاقسى كوڭىل - كۇيمەن ۇرانىمىزدى قايتالاپ الايىق. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى، ءبىلىمسىز ءبىردى جىعادى.»
- وتە دۇرىس. ولاي بولسا، بىلىكتى ەكەنىمىزدى ءبىر بايقاتايىق. مەن قازاق تىلىندە ماقالدار وقيىن، سەندەر سول ماقالداردىڭ ورىس، اعىلشىن تىلىندەگى بالاماسىن تابىڭىزدار.
1) ءوز ءۇيىم - كەڭ سارايىم، بوز ءۇيىم.
موي دوم - مويا كرەپوست
مۋ house is my castle.
2) ەشتەن كەش جاقسى
لۋچشە پوزدنو، چەم نيكوگدا.
Better late than never.
3) ءوز ءۇيىم - ولەڭ توسىگىم
ۆ گوستياح حوروشو، ا دوما لۋچشە.
East or west، home is best.
- بالالار، مۇنىڭ ىشىنەن بىزگە تانىس قانداي ەسىمدىكتەردى كەزدەستىردىڭدەر؟
جالپى ەسىمدىك دەگەنىمىز نە؟
ەسىم سوزدەردىڭ (زات ەسىم، سىن ەسىم، سان ەسىمنىڭ) بەلگىسىن دە سانىن دا اتاماي، تەك سولاردىڭ ورنىنا قولدانىلاتىن سوزدەر بولادى. سول سوزدەردى ەسىمدىك دەيمىز.
ەسىمدىكتىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (وقۋشىلارعا جازدىرۋ)
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ
- ءبىزدىڭ ۇرانىمىز قانداي ەدى؟
ۇيگە نە بەرىلىپ ەدى؟
1) بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى دەگەنىمىز نە؟
2) بەلگىسىزدىك ەسىمدىگىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
ءىىى. جاڭا ساباق.
– بالالار، بۇگىنگى وتەتىن ساباعىمىز «ەسىمدىكتىڭ ەملەسى»
تاقىرىپتىڭ ماقساتى: ەسىمدىكتىڭ جازىلۋ ەملەسىن ۇعىپ، ساۋاتتىلىعىمىزدى ارتتىرىپ، وي - ءورىسىمىزدى، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىمىزدى دامىتا ءتۇسۋ، سونداي - اق ءوزىمىزدى ىزدەنىمپازدىققا تاپقىرلىققا، تۋعان ءتىلىمىز بەن تاۋەلسىز وتانىمىزدى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
داپتەرگە تاقىرىپتى جازۋ.
كەستەگە نازار اۋدارىڭىزدار.
ەسىمدىكتىڭ ەملەسى
1. دارا ەسىمدىكتەر بولەك جازىلادى.
بۇل تاقىرىپتى ءوزىم تاڭدادىم.
2. كەيبىر سوزدەر باسقا ەسىمدىكتەرمەن بىرىگىپ، كۇردەلى ەسىمدىكتەر بولادى.
ولار بىرگە جازىلادى. مىسالى: ەشكىم، ءارقاشان، الدەكىم - تاعى باسقالار.
3. كەيبىر سوزدەر باسقا ءسوز تاپتارى مەن (زات ەسىم، كەيدە قاتىستىق سىن ەسىمدەرمەن) تىركەسىپ قولدانىلادى. ولار بولەك جازىلادى.
ءىۇ. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ.
208 جاتتىعۋ. كۇردەلى ەسىمدىكتەردى تەرىپ جازۋ، ەملەسىن ۇعۋ.
بىرەۋ بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى. زات ەسىمنىڭ ورنىنا جۇمسالادى.
قايسىسى بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى
ءقايسىبىرى بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى
بۇل – دارا ەسىمدىك
سولار – دارا ەسىمدىك
اركىم – بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى بىرگە جازىلادى.
ءاربىر بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى بىرگە جازىلادى.
كەيبىرەۋلەر بەلگىسىزدىك ەسىمدىگى بىرگە جازىلادى.
نە ءتۇرلى – قاتىستىق سىن ەسىممەن تىركەسىپ، بولەك جازىلادى.
ءار كاسىپكە – زات ەسىممەن تىركەسىپ، بولەك جازىلادى.
209 - جاتتىعۋ.
كۇردەلى ەسىمدىكتەردىڭ قانداي ەسىمدىكتەرمەن بىرىگىپ جاسالعانىن انىقتاۋ.
كەيبىر كەي جانە ءبىر دەگەن ەكى تۇبىردەن قۇرالعان، بىرگە جازىلادى.
الدەنە بىرگە جازىلادى.
الدەكىم بىرگە جازىلادى.
الدەنە – بىرگە جازىلادى.
نەشەبىر بىرگە جازىلادى.
ءۇ. بەكىتۋ.
1. قازاقستان – كوك بايراقتى نۇر ەدىڭ،
سەن دەگەندە لۇپىلدەيدى جۇرەگىم.
ءوزىڭ مەنىڭ قۋانىشىم، باقىتىم،
ءوزىڭ مەنىڭ ماقتانىشىم، تىرەگىم.
2. قاسيەتتىڭ ءبارى كەرەك ادامعا،
جۇمباعى كوپ، مىناۋ ۇلكەن عالامدا.
3. ۇستاز، اناداي بەسىك تەربەتكەن،
ءتۇن قاتىپ سانسىز
داپتەرگە قانشا تۇنەيسىڭ؟
سۋارىپ ءبىلىم شارباتپەن
دۇنيەدەن بىزگە، جاقسىلىق قانا تىلەيسىڭ.
4. ءتورت اناعا ءانىن جالعاي الماعان،
پەندەلەردىڭ باسى قايدا قالماعان
ءتورت اناسىن قورىماعان حالىقتىڭ
ەشقاشاندا ب ا ق جۇلدىزى جانباعان
5. ءارقاشان كۇن سونبەسىن
اسپاننان بۇلت تونبەسىن
قاسىمدا بولسىن انام
بولايىن مەندە امان.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما
1. ەسىمدىكتەردىڭ ەملەسىن جاتتاۋ.
2. 210 - جاتتىعۋ.
بولەك جازىلاتىن كۇردەلى ەسىمدىكتەردى تەرىپ جازىپ، ەستە ساقتاۋ.
ءۇىى. باعالاۋ
You Might Also Like
-
قازاق حالقىنىڭ انشىلىك ءداستۇرى. ەتىستىكتىڭ وتكەن، كەلەر شاقتارى
