InfoHub Logo

جالبىردىڭ شىن اتى — بايسال، جاستاي جالپىلداپ جاۋعا شاۋىپ، توپتان قالماعان سوڭ «جالبىر» اتانىپ كەتىپتى. جاس كەزىمدە كوپ كوردىك، قولىنا سۋ قۇيدىق، قولىنان ەت اسادىق، وراسان ءىرى كىسى ەدى، ساۋساعىنىڭ سالاسى ءبىزدىڭ ءبىر قارىسىمىزداي، قۇلاعى ءبىر قارىس، باسى كىشىگىرىم قازانداي، داۋسى وراسان كۇشتى، جاي سويلەگەنىنىڭ وزىندە تورت-بەس شاقىرىم جەرگە باراتىن. مەنىڭ اكەم ايتاتىن ەدى «ءبىر جىلى ءبورىبايدىڭ جىلقىسى قىرعا جايلاۋعا كەتتى، ارادان ءبىر جەتىدەي وتكەندە، ءبورىبايدىڭ قاسيەتتى شۇبار ايعىرى ساۋىرسىندا ساۋ جەرى جوق، نايزا تيگەن جاراقات، دالاداي قان، اۋىل تۇسىنان داريادان ءجۇزىپ ءوتىپ، جايلاۋداعى اۋىلىمىزدىڭ قوتانىن اينالا شاۋىپ، كىسىنەپ ءجۇردى. اۋىلدىڭ كوپ كىسىلەرى مامبەت باتىردى (ءبورىبايدىڭ قويانباي دەگەن بالاسىنىڭ بالاسى جالبىرعا نەمەرە ءىنى) قالادا ۋەزد اكىم شاقىرىپ سوعان كەتىپ ەدى، جالبىر اۋىلدا ەدى. شۇبار ايعىردىڭ جاعدايىن كورگەن جالبىر بۇرىنعى بويىنشا شۇباردى ۇستاتىپ، جۇگەندەپ، بەلىنە توقىم تاستاپ جايداق ءمىنىپ، قارۋ- جاراق الماستان جىلقىنىڭ سوڭىنان جالعىز كەتتى. جىلقىعا تيگەن شۋ بويىنداعى تاما دەگەن ەلدىڭ باتىرلارى ەكەن، بەس-التى كىسى جىلقىعا داق سالماي، جىلقىنى قۋا جونەلگەندە، شۇبار ايعىر جىلقىنى قايىرا بەرگەن سوڭ، جاۋ شۇباردى نايزامەن ساۋىر شانشىپ، نايزا باتقان شۇبار سىرعا كەلىپ كورىنىس بەرىپتى. جىلقىشىلار جاۋمەن سوزگە كەلىپ: «سەندەر ۇرى بولساڭدار، جىلقىنى الىپ جۇرە بەرىڭ، باتىر بولساڭدار، بۇل جىلقى كىشى ءجۇز جاپپاس ءبورىباي باتىردىڭ جىلقىسى، ءبورىبايدىڭ مامبەت، جالبىر دەگەن باتىر بالالارى بار، كەشەگى شۇبار ايعىر سىرعا كەتتى، سول باتىرلاردى الىپ كەلەدى، كۇتىڭدەر»، — دەسىپتى.

وزدەرىنە سەنگەن تامانىڭ باتىرلارى: «مۇنىڭ باتىرىن كورىپ كەتەلىك»، — دەپ شاتىرلارىن كوك مايساعا تىگىپ، تاي سويىپ جەپ، كۇتىپ جاتىپتى.

سول دەگەنشە شۇبارعا جايداق مىنگەن جالبىر دا كەلىپ جەتىپ، سوزگە كەلمەستەن «اكەي» دەپ جاۋعا جالعىز تيەدى.

تامانىڭ قارۋ-جاراعى ساي قىرىق باتىرى جايداق اتتاعى جالبىردى اينالا نايزالاپ، اتتان تۇسىرەدى. جالبىر قارتقا باسقان سەمىز كىسى ەدى، قارنىنىڭ كوكەتىن نايزا جىرىپ، شاربى مايى اقتارىلىپ وتىرىپ قالادى. تامانىڭ باتىرلارى سونشالىق اۋىر جاراقاتتى ەلەستىرمەي، اقتارىلعان شاربىسىن ەكى قولىمەن كەزەك-كەزەك باسىپ وتىرعان باتىردىڭ ءتۇر سيپاتىنا تاڭدانا قاراسىپ: «انىق ءبۇتىن تۋعان جان ەكەن، بۇلاي تاستاپ كەتپەيىك»، — دەسىپ، اتتارىنان ءتۇسىپ، قاق جىڭعىلدان ينە جاساپ، جىبەك بەلبەۋدىڭ سۋىرتباعىنان ءجىپ جاساپ، جالبىردى تىگۋگە كىرىسكەندە، جالبىردىڭ شاربى مايى قايتادان ورنىنا سىيماپتى. تامالار: «و، باتىر قارنىڭنىڭ كوكەتىن تىگەيىك دەپ ەدى، شاربى مايىڭ سىيماي جاتىر، مۇنى قايتەمىز؟» — دەپتى.

جالبىر: «سىرتىما سىيماعان ماي، ىشىمە سىيادى، قىلىشپەن كەسىپ بەرىڭدەر، جۇتىپ قويام»، — دەپتى.

تامالار سىيماعان مايىن وزىنە جۇتقىزىپ، جالبىردىڭ قارنىن تىگىپ، كيىز كۇيدىرىپ باسىپ، قانىن تىيىپ، بىلعارى توقىم سالىپ، بەلىن مىقتاپ بايلاپ: «ال، باتىر ءبىز جۇرەمىز»، — دەسىپتى.

جالبىر تامالارعا: «سەندەر جۇرمەڭدەر، مەنىڭ مامبەت دەگەن نەمەرە ءىنىم بار ەدى، ول قالادا ءجۇرىپ حابارسىز قالدى، مەن سونى شاقىرايىن، ونى دا كورىپ كەتىڭدەر»، — دەپتى. تامانىڭ باتىرلارى «ماقۇل» دەستى. جالبىر جايلاپ بيىك قۇمنىڭ باسىنا شىعىپ، ەكى قولىمەن قارنىن باسىپ تۇرىپ، سىرعا قاراپ: «ءا-ي، مامبەت!» دەپ ءۇش رەت ايعايلايدى، جالبىردىڭ داۋسىنان جەر سىلكىنگەندەي بولىپ، جاۋدىڭ اتتارى ۇركىپ، دالا جاڭعىرادى.

بۇل داۋىستى اقمەشىت قالاسىنىڭ كوشەسىندە جۇرگەن مامبەت ەستىپ (ەكى اراسى 50-60 شاقىرىم) تەزدەتىپ جىگىتتەرىمەن اۋىلعا كەلسە، جالبىردىڭ كەتكەنىنە ەكى كۇن بولعان ەكەن. مامبەت قارۋ- جاراقتانىپ، ءجۇز قارالى جىگىتپەن جالبىرعا جەتەدى. تامانىڭ باتىرلارى كوپتەن قورىقپاي سوعىسىپ، جەڭىلىس تاۋىپ، اتتارىنان تۇسەدى.

ەكى جاق سول قۇبا جوندا ءبىتىسىپ، جالبىردىڭ جارالى بولعان جەرىنەن قۇدىق قازىپ، سەكسەۋىلمەن شەگەندەپ، جالبىردىڭ شىعىپ داۋىستاپ سىرداعى مامبەتتى داۋىستاپ شاقىرعان بيىك قۇمىنىڭ باسىنان سەكسەۋىل مەن شىمنان بايلانىستىرىپ، بيىك مۇنارا جاساپ، بەلگى ورناتىپ تارقايدى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

جالبىر باتىر (ءى نۇسقا)

سىرىمنىڭ نۇرالى حاندى شابۋى (ءىى نۇسقا)

بايماعامبەت سۇلتان مەن سىرىم باتىر

---