جاڭا تالپىنىس، جاڭا باعىت
جاڭا تالپىنىس، جاڭا باعىت
«ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» (ق ر «ءبىلىم تۋرالى» زاڭنىڭ 8 - بابى)- دا ايتىلعانداي جاڭا اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالارىن مەڭگەرۋ – قازىرگى زامان تالابى. ءححى عاسىر – اقپاراتتىق تەحنولوگيا عاسىرى. وسىعان بايلانىستى قازىرگى قوعامداعى ءبىلىم جۇيەسىن ودان ارى قاراي دامىتۋدا اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ ماڭىزى زور ەكەندىگىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. ءبىلىم سالاسىندا اقپاراتتىق قۇزىرەتتىلىكتى قالىپتاستىرۋدىڭ باستى ماقساتى – وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتى بەرۋ، تۇرلەندىرۋ جانە ونى قولدانۋ بىلىمدەرىمەن قارۋلاندىرۋ، ولاردىڭ كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانى ءوز قىزمەتتەرىنە ەركىن، ءتيىمدى پايدالانا الۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ بولىپ وتىر. ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا اكت - نى ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ءتۇرلى باسقا دا اقپاراتتارمەن تولىقتىرا الامىز. سونىمەن قاتار اكت - نى قولدانۋ وقۋشىلاردىڭ جان جاقتى ىزدەنە وتىرىپ ءبىلىمىن شىڭداۋىنا زور ىقپال ەتەدى. ەلباسىمىزدىڭ «بولاشاقتا ەڭبەك ەتىپ، ءومىر سۇرەتىندەر بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى، ءمۇعالىم ولاردى قالاي تاربيەلەسە قازاقستان سول دەڭگەيدە بولادى. سوندىقتان ۇستازعا جۇكتەلەتىن مىندەت اۋىر» - دەگەن سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر. ياعني بولاشاق ۇرپاقتى جان جاقتى ەتىپ تاربيەلەۋ ءبىزدىڭ مىندەتىمىز. وسىعان وراي قازىرگى زامان تالابىنا ساي زامانۋي ءبىلىم بەرۋدە اقپاراتتىق كومۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانىڭ الار ورنى ەرەكشە. اكت - نى قولدانۋ ارقىلى بولاشاق ۇرپاققا ءبىلىمدى جاڭاشا تۇردە بەرۋ مۇمكىندىگىنە، وزدىگىنەن ىزدەنە وتىرىپ ءبىلىم الۋعا، ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا وقۋشىلاردى جان جاقتى قالىپتاستىرۋعا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىگىمىز بار. قازىرگى تاڭدا مەكتەپ قابىرعاسىندا قولدانىستا اكت - نىڭ تۇرلەرى بۇل ينتەرنەت جەلىسى، كوميۋتەر مەن ينتەربەلسەندى تاقتا ەكەنى بارشامىزعا ءمالىم. كومپيۋتەردى پايدالانa وتىرىپ ينتەرنەت جەلىسىندە ءتۇرلى وليمپيادالارعا قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى جانە كەز كەلگەن اقپاراتتى ىزدەي وتىرىپ ءوزىنىڭ وي ءورىسىن دامىتا الادى. وسى باعدارلامانى قولدانا وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ ىزدەنىس شەڭبەرى كەڭەيەدى دەگەن ويعا كەلدىم. اكت وقۋشىلارعا ءپان بويىنشا عىلىمي ۇعىمداردى ءتۇسىندىرۋ، وسى ۇعىمداردى قولدانۋىن جانە ءتۇسىنۋىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىكتەر بەرىپ، ۇستازدارعا دا كومەكشى قۇرال بولىپ تابىلادى. عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامىعان زامانىندا ساباقتا وقۋشىلارعا بەلگىلى ءبىر تاقىرىپتى مەڭگەرتۋدە ينتەرنەت، ساباققا بايلانىستى ۆيدەوروليكتەر، ەلەكتروندى وقۋلىق، ينتەربەلسەندى تاقتانىڭ بىزگە بەرەر كومەگى زور. ياعني وسى تەحنولوگيالار ارقىلى وقۋشىلارعا تاقىرىپتى تۇسىنۋگە، مەڭگەرۋگە كوپ مۇمكىندىك بەرەمىز. ءاربىر پەداگوگتىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعى اكت - نى قولدانۋدا، جەكە تاجىريبەسىن تۇجىرىمداۋدا ساپالى تۇردە ارتىپ وتىرادى. قازىرگى تاڭداعى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ زامانىندا، وقۋ - اعارتۋ سالاسىنىڭ وقىتۋ ۇردىسىندە جاڭا تەحنولوگيالىق پەداگوگتىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعى اكت پايدالانۋداعى جەكە تاجىريبەسىن تۇجىرىمداۋ ەسەبىنەن ساپالى تۇردە ارتادى.
اكت - نى وقۋ - تاربيە ۇردىسىندە قولدانۋ وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، شىعارماشىلىق شابىتىن شىڭداپ، عىلىمي كوزقاراسىن قالىپتاستىرادى.
ۇستاز ءۇشىن ناتيجەگە جەتۋ شاكىرتىنىڭ ءبىلىمدى بولۋى عانا ەمەس، ءبىلىمدى وزدىگىنەن الۋى جانە العان بىلىمدەرىن قاجەتىنە قولدانۋ بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى بالا – ەرتەنگى جاڭا الەم. بۇگىنگى كۇنى اقپاراتتار اعىمى وتە كوپ. اقپاراتتىق ورتادا جۇمىس جاساۋ ءۇشىن كەز كەلگەن پەداگوگ ءوز ويىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە الاتىنداي، كوممۋنيكاتيۆتى جانە اقپاراتتىق مادەنيەتى دامىعان، ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانا الاتىن، ون - لاين رەجيمىندە جۇمىس جاساۋ ادىستەرىن مەڭگەرگەن ءمۇعالىم بولۋى ءتيىس. زامان تالابىنا ساي جاڭا تەحنولوگيا ادىستەرىن ۇيرەتۋ، باعات - باعدار بەرۋشى – مۇعالىمدەرمىز. وقۋشىلاردىڭ جاڭا تۇرمىسقا، جاڭا وقۋعا، جاڭا قاتىناستارعا بەيىمدەلۋى ءتيىس. وسى ۇردىسپەن باسەكەگە ساي دامىعان ەلدەردىڭ قاتارىنا ەنۋ ۇستازدار قاۋىمىنا زور مىندەتتەر جۇكتەلەتىنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.
قازىرگى كەزدە ءمۇعالىمنىڭ ساباقتى قىزىقتى ءارى تارتىمدى وتكىزۋ مۇمكىندىگى اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيا ارقىلى تۋادى. اقپاراتتىق - كوممۋنيكاتيۆتىك تەحنولوگيالاردى جانە كومپيۋتەرلىك جەلى ارقىلى جاڭا ءبىلىم ادىستەرىن پايدالانۋى كەڭەيتىلىپ كەلەدى.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ءبىلىم جۇيەسىندە قولدانۋدىڭ نەگىزگى كۇشى – ادام. وسى باعدارلامانى ءتيىمدى پايدالانۋ وقۋشى ءۇشىن دە، ءمۇعالىم ۇشىندە اسا ماڭىزدى. ءمۇعالىم ساباقتى جوسپارلاپ، ءبىلىم بەرۋدە جان جاقتى ىزدەنىپ، وقۋشىلاردى ءتۇرلى اقپاراتتارمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرۋ قاجەت. مىسالى ساباقتا ينتەرنەتتەن الىنعان اقپاراتتاردى، ۆيدەوروليكتەردى، ەلەكتروندى وقۋلىقتاردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلارعا قوسىمشا ءتۇرلى اقپاراتتار بەرە وتىرىپ ساباقتى تۇرلەندىرە وتە الامىز. تاعى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنىپ جۇمىس جاساۋىنا دا مۇمكىندىك تۋعىزا الامىز. وقۋشىعا ءبىر تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرما بەرسەك ولار وسى تاپسىرمانى ورىنداۋعا قىزىعادى. سەبەبى تاپسىرمانى ولارعا ءمۇعالىم ايتا سالعاننان گورى ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنگەن قىزىقتىراق. ولاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتادى
قورىتا ايتقاندا، ساباقتىڭ قىزىقتى دا تۇسىنىكتى بولۋى ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگى مەن ىزدەنىمپازدىعىنا تىكەلەي بايلانىستى. ينتەرنەت جەلىسىندە جۇمىس ىستەۋ دە وقۋشىلارىمىزعا الەمدىك ءبىلىم مەن عىلىم جەتىستىگىنەن حاباردار بولىپ، ونى يگەرۋىنە شەكسىز مۇمكىندىكتەر اشا الامىز. قازىرگى زامانعى دامۋدىڭ تالاپتارىنا لايىق اقپاراتتىق - كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيالارسىز جوعارىدا ايتىلعانداردى شەشۋ مۇمكىن ەمەس.
م. ابەنوۆا اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەپ
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى:
ەسبولعانوۆا زاميرا نۇرجىگىت قىزى
«ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» (ق ر «ءبىلىم تۋرالى» زاڭنىڭ 8 - بابى)- دا ايتىلعانداي جاڭا اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالارىن مەڭگەرۋ – قازىرگى زامان تالابى. ءححى عاسىر – اقپاراتتىق تەحنولوگيا عاسىرى. وسىعان بايلانىستى قازىرگى قوعامداعى ءبىلىم جۇيەسىن ودان ارى قاراي دامىتۋدا اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ ماڭىزى زور ەكەندىگىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. ءبىلىم سالاسىندا اقپاراتتىق قۇزىرەتتىلىكتى قالىپتاستىرۋدىڭ باستى ماقساتى – وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتى بەرۋ، تۇرلەندىرۋ جانە ونى قولدانۋ بىلىمدەرىمەن قارۋلاندىرۋ، ولاردىڭ كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانى ءوز قىزمەتتەرىنە ەركىن، ءتيىمدى پايدالانا الۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ بولىپ وتىر. ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا اكت - نى ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ءتۇرلى باسقا دا اقپاراتتارمەن تولىقتىرا الامىز. سونىمەن قاتار اكت - نى قولدانۋ وقۋشىلاردىڭ جان جاقتى ىزدەنە وتىرىپ ءبىلىمىن شىڭداۋىنا زور ىقپال ەتەدى. ەلباسىمىزدىڭ «بولاشاقتا ەڭبەك ەتىپ، ءومىر سۇرەتىندەر بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى، ءمۇعالىم ولاردى قالاي تاربيەلەسە قازاقستان سول دەڭگەيدە بولادى. سوندىقتان ۇستازعا جۇكتەلەتىن مىندەت اۋىر» - دەگەن سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر. ياعني بولاشاق ۇرپاقتى جان جاقتى ەتىپ تاربيەلەۋ ءبىزدىڭ مىندەتىمىز. وسىعان وراي قازىرگى زامان تالابىنا ساي زامانۋي ءبىلىم بەرۋدە اقپاراتتىق كومۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانىڭ الار ورنى ەرەكشە. اكت - نى قولدانۋ ارقىلى بولاشاق ۇرپاققا ءبىلىمدى جاڭاشا تۇردە بەرۋ مۇمكىندىگىنە، وزدىگىنەن ىزدەنە وتىرىپ ءبىلىم الۋعا، ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا وقۋشىلاردى جان جاقتى قالىپتاستىرۋعا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىگىمىز بار. قازىرگى تاڭدا مەكتەپ قابىرعاسىندا قولدانىستا اكت - نىڭ تۇرلەرى بۇل ينتەرنەت جەلىسى، كوميۋتەر مەن ينتەربەلسەندى تاقتا ەكەنى بارشامىزعا ءمالىم. كومپيۋتەردى پايدالانa وتىرىپ ينتەرنەت جەلىسىندە ءتۇرلى وليمپيادالارعا قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى جانە كەز كەلگەن اقپاراتتى ىزدەي وتىرىپ ءوزىنىڭ وي ءورىسىن دامىتا الادى. وسى باعدارلامانى قولدانا وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ ىزدەنىس شەڭبەرى كەڭەيەدى دەگەن ويعا كەلدىم. اكت وقۋشىلارعا ءپان بويىنشا عىلىمي ۇعىمداردى ءتۇسىندىرۋ، وسى ۇعىمداردى قولدانۋىن جانە ءتۇسىنۋىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىكتەر بەرىپ، ۇستازدارعا دا كومەكشى قۇرال بولىپ تابىلادى. عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامىعان زامانىندا ساباقتا وقۋشىلارعا بەلگىلى ءبىر تاقىرىپتى مەڭگەرتۋدە ينتەرنەت، ساباققا بايلانىستى ۆيدەوروليكتەر، ەلەكتروندى وقۋلىق، ينتەربەلسەندى تاقتانىڭ بىزگە بەرەر كومەگى زور. ياعني وسى تەحنولوگيالار ارقىلى وقۋشىلارعا تاقىرىپتى تۇسىنۋگە، مەڭگەرۋگە كوپ مۇمكىندىك بەرەمىز. ءاربىر پەداگوگتىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعى اكت - نى قولدانۋدا، جەكە تاجىريبەسىن تۇجىرىمداۋدا ساپالى تۇردە ارتىپ وتىرادى. قازىرگى تاڭداعى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ زامانىندا، وقۋ - اعارتۋ سالاسىنىڭ وقىتۋ ۇردىسىندە جاڭا تەحنولوگيالىق پەداگوگتىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعى اكت پايدالانۋداعى جەكە تاجىريبەسىن تۇجىرىمداۋ ەسەبىنەن ساپالى تۇردە ارتادى.
اكت - نى وقۋ - تاربيە ۇردىسىندە قولدانۋ وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، شىعارماشىلىق شابىتىن شىڭداپ، عىلىمي كوزقاراسىن قالىپتاستىرادى.
ۇستاز ءۇشىن ناتيجەگە جەتۋ شاكىرتىنىڭ ءبىلىمدى بولۋى عانا ەمەس، ءبىلىمدى وزدىگىنەن الۋى جانە العان بىلىمدەرىن قاجەتىنە قولدانۋ بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى بالا – ەرتەنگى جاڭا الەم. بۇگىنگى كۇنى اقپاراتتار اعىمى وتە كوپ. اقپاراتتىق ورتادا جۇمىس جاساۋ ءۇشىن كەز كەلگەن پەداگوگ ءوز ويىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە الاتىنداي، كوممۋنيكاتيۆتى جانە اقپاراتتىق مادەنيەتى دامىعان، ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانا الاتىن، ون - لاين رەجيمىندە جۇمىس جاساۋ ادىستەرىن مەڭگەرگەن ءمۇعالىم بولۋى ءتيىس. زامان تالابىنا ساي جاڭا تەحنولوگيا ادىستەرىن ۇيرەتۋ، باعات - باعدار بەرۋشى – مۇعالىمدەرمىز. وقۋشىلاردىڭ جاڭا تۇرمىسقا، جاڭا وقۋعا، جاڭا قاتىناستارعا بەيىمدەلۋى ءتيىس. وسى ۇردىسپەن باسەكەگە ساي دامىعان ەلدەردىڭ قاتارىنا ەنۋ ۇستازدار قاۋىمىنا زور مىندەتتەر جۇكتەلەتىنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.
قازىرگى كەزدە ءمۇعالىمنىڭ ساباقتى قىزىقتى ءارى تارتىمدى وتكىزۋ مۇمكىندىگى اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيا ارقىلى تۋادى. اقپاراتتىق - كوممۋنيكاتيۆتىك تەحنولوگيالاردى جانە كومپيۋتەرلىك جەلى ارقىلى جاڭا ءبىلىم ادىستەرىن پايدالانۋى كەڭەيتىلىپ كەلەدى.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ءبىلىم جۇيەسىندە قولدانۋدىڭ نەگىزگى كۇشى – ادام. وسى باعدارلامانى ءتيىمدى پايدالانۋ وقۋشى ءۇشىن دە، ءمۇعالىم ۇشىندە اسا ماڭىزدى. ءمۇعالىم ساباقتى جوسپارلاپ، ءبىلىم بەرۋدە جان جاقتى ىزدەنىپ، وقۋشىلاردى ءتۇرلى اقپاراتتارمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرۋ قاجەت. مىسالى ساباقتا ينتەرنەتتەن الىنعان اقپاراتتاردى، ۆيدەوروليكتەردى، ەلەكتروندى وقۋلىقتاردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلارعا قوسىمشا ءتۇرلى اقپاراتتار بەرە وتىرىپ ساباقتى تۇرلەندىرە وتە الامىز. تاعى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنىپ جۇمىس جاساۋىنا دا مۇمكىندىك تۋعىزا الامىز. وقۋشىعا ءبىر تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرما بەرسەك ولار وسى تاپسىرمانى ورىنداۋعا قىزىعادى. سەبەبى تاپسىرمانى ولارعا ءمۇعالىم ايتا سالعاننان گورى ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنگەن قىزىقتىراق. ولاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتادى
قورىتا ايتقاندا، ساباقتىڭ قىزىقتى دا تۇسىنىكتى بولۋى ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگى مەن ىزدەنىمپازدىعىنا تىكەلەي بايلانىستى. ينتەرنەت جەلىسىندە جۇمىس ىستەۋ دە وقۋشىلارىمىزعا الەمدىك ءبىلىم مەن عىلىم جەتىستىگىنەن حاباردار بولىپ، ونى يگەرۋىنە شەكسىز مۇمكىندىكتەر اشا الامىز. قازىرگى زامانعى دامۋدىڭ تالاپتارىنا لايىق اقپاراتتىق - كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيالارسىز جوعارىدا ايتىلعانداردى شەشۋ مۇمكىن ەمەس.
م. ابەنوۆا اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەپ
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى:
ەسبولعانوۆا زاميرا نۇرجىگىت قىزى