- 05 ناۋ. 2024 02:50
- 374
ءبىلىم. وتەباي تۇرمانجانوۆ
باستاۋىش سىنىپ. ادەبيەتتىك وقۋ
قايىرلى تاڭ دەپ ايتامىز،
كۇندە بىرگە قايتامىز.
وتباسىنىڭ گۇلىمىز،
كوڭىلدى وتەر كۇنىمىز
توپتاستىرۋ: كىتاپ جانە قارىنداش
ءۇي تاپسىرماسىن قايتالاۋ
«جىلىجاي»
ۋ ءارىپى
جىلىجاي دەگەن نە؟
جىلى جايدا نەلەردى وسىرۋگە بولادى؟
اۋەن، اۋا، ءداۋىت، جۋسان، سەرۋەن، ساۋىسقان، قاۋىن، ەگەۋ
جاڭا ساباق:
ال قانەكەي باستايىق،
قيىندىقتان قاشپايىق.
جاڭا ساباق يگەرىپ،
ءبىلىمدى مولايتىپ تاستايىق.
جۇمباقتار
بىلىمنەن مول سىي - اسى،
بالعىنداردىڭ ۇياسى.
(؟)
قابات - قابات قاتتاما،
اقىلىڭ بولسا اتتاما.
(؟)
شاكىرتكە جاناشىر،
مەيىرمان كىم، جانى اسىل.
(؟)
ءجىپ - جىڭىشكە دەنەسى،
ورتاسىندا شەگەسى.
(؟)
جازۋ جازىپ جالىقپاعان،
جازا - جازا ارىقتاعان.
(؟)
ولەڭ اۆتورى
وتەباي تۇرمانجانوۆتىڭ «ءبىلىم» اتتى ولەڭىمەن تانىسامىز.
تۇرمانجانوۆ وتەباي (15 جەلتوقسان 1905، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، بوگەن اۋدانى، جالعىزاعاش اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1978 جىلى قايتىس بولعان.) – جازۋشى. بالالارعا ارنالعان ءارتۇرلى تاقىرىپتا اڭگىمەلەرى مەن ولەڭدەرى بار. سونىڭ ءبىرى «ءبىلىم» اتتى ولەڭى.
ءبىلىم
ءبىلىم دەگەن بايلىق بار،
ەش بايلىق وعان جەتپەيدى.
جاسىڭدا وقىپ، جيىپ ال،
تەپكىلەسەڭ كەتپەيدى.
ورتىڭە ول كۇيمەيدى،
ۇرىلار دا تيمەيدى.
جاتىپ ىشەر جامباستاپ،
جالقاۋدى ول سۇيمەيدى
ەكى توپقا سۇراق
ولەڭدە اقىن ءبىلىمدى نەگە بايلىق دەپ اتادى؟
ءبىلىمدى قالاي جيناۋعا بولادى؟
ءبىلىمدى بولۋ ءۇشىن قانداي بولۋ كەرەك؟
سەرگىتۋ ءساتى
ءبىز بالدىرعان بالامىز،
قۇستاي قانات قاعامىز.
دۇنيەنى ارالاپ،
وقىپ ءبىلىم الامىز.
كوزدى سالىپ قاراڭىز،
بىلاي قانات قاعامىز.
ءبىر، ەكى، ءۇش
وتىرامىز تىپ - تىنىش
ەرەجە
سوزدەگى داۋىستى دىبىستار جۋان بولسا، ءسوز جۋان ايتىلادى: اۋىل، قۇس، جولبارىس
داپتەرمەن جۇمىس
ماقالدى كوشىرىپ جاز
وقۋ - ءبىلىم بۇلاعى،
ءبىلىم - ءومىر شىراعى.
وقۋ ءتۇبى - توقۋ.
وقۋ ينەمەن قۇدىق قازعانداي
ويىن
كىمنىڭ جۇلدىزى بيىك
ماقال ماتەل سايىسى
كورسەتىلگەن سوزدەردى پايدالانىپ ماقالدى قۇرا:
ءبىلىم، بۇلاق، وقۋ
شىراق، ءبىلىم، ءومىر
قورىتىندىلاۋ
ءبىلىمدى بولۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
ۇيگە تاپسىرما
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2. 44 - جاتتىعۋدى ورىنداۋ.
3. انا ءتىلى جۇمىس داپتەرىنەن
17 – بەتتەگى 3 جاتتىعۋ
قايىرلى تاڭ دەپ ايتامىز،
كۇندە بىرگە قايتامىز.
وتباسىنىڭ گۇلىمىز،
كوڭىلدى وتەر كۇنىمىز
توپتاستىرۋ: كىتاپ جانە قارىنداش
ءۇي تاپسىرماسىن قايتالاۋ
«جىلىجاي»
ۋ ءارىپى
جىلىجاي دەگەن نە؟
جىلى جايدا نەلەردى وسىرۋگە بولادى؟
اۋەن، اۋا، ءداۋىت، جۋسان، سەرۋەن، ساۋىسقان، قاۋىن، ەگەۋ
جاڭا ساباق:
ال قانەكەي باستايىق،
قيىندىقتان قاشپايىق.
جاڭا ساباق يگەرىپ،
ءبىلىمدى مولايتىپ تاستايىق.
جۇمباقتار
بىلىمنەن مول سىي - اسى،
بالعىنداردىڭ ۇياسى.
(؟)
قابات - قابات قاتتاما،
اقىلىڭ بولسا اتتاما.
(؟)
شاكىرتكە جاناشىر،
مەيىرمان كىم، جانى اسىل.
(؟)
ءجىپ - جىڭىشكە دەنەسى،
ورتاسىندا شەگەسى.
(؟)
جازۋ جازىپ جالىقپاعان،
جازا - جازا ارىقتاعان.
(؟)
ولەڭ اۆتورى
وتەباي تۇرمانجانوۆتىڭ «ءبىلىم» اتتى ولەڭىمەن تانىسامىز.
تۇرمانجانوۆ وتەباي (15 جەلتوقسان 1905، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، بوگەن اۋدانى، جالعىزاعاش اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1978 جىلى قايتىس بولعان.) – جازۋشى. بالالارعا ارنالعان ءارتۇرلى تاقىرىپتا اڭگىمەلەرى مەن ولەڭدەرى بار. سونىڭ ءبىرى «ءبىلىم» اتتى ولەڭى.
ءبىلىم
ءبىلىم دەگەن بايلىق بار،
ەش بايلىق وعان جەتپەيدى.
جاسىڭدا وقىپ، جيىپ ال،
تەپكىلەسەڭ كەتپەيدى.
ورتىڭە ول كۇيمەيدى،
ۇرىلار دا تيمەيدى.
جاتىپ ىشەر جامباستاپ،
جالقاۋدى ول سۇيمەيدى
ەكى توپقا سۇراق
ولەڭدە اقىن ءبىلىمدى نەگە بايلىق دەپ اتادى؟
ءبىلىمدى قالاي جيناۋعا بولادى؟
ءبىلىمدى بولۋ ءۇشىن قانداي بولۋ كەرەك؟
سەرگىتۋ ءساتى
ءبىز بالدىرعان بالامىز،
قۇستاي قانات قاعامىز.
دۇنيەنى ارالاپ،
وقىپ ءبىلىم الامىز.
كوزدى سالىپ قاراڭىز،
بىلاي قانات قاعامىز.
ءبىر، ەكى، ءۇش
وتىرامىز تىپ - تىنىش
ەرەجە
سوزدەگى داۋىستى دىبىستار جۋان بولسا، ءسوز جۋان ايتىلادى: اۋىل، قۇس، جولبارىس
داپتەرمەن جۇمىس
ماقالدى كوشىرىپ جاز
وقۋ - ءبىلىم بۇلاعى،
ءبىلىم - ءومىر شىراعى.
وقۋ ءتۇبى - توقۋ.
وقۋ ينەمەن قۇدىق قازعانداي
ويىن
كىمنىڭ جۇلدىزى بيىك
ماقال ماتەل سايىسى
كورسەتىلگەن سوزدەردى پايدالانىپ ماقالدى قۇرا:
ءبىلىم، بۇلاق، وقۋ
شىراق، ءبىلىم، ءومىر
قورىتىندىلاۋ
ءبىلىمدى بولۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
ۇيگە تاپسىرما
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2. 44 - جاتتىعۋدى ورىنداۋ.
3. انا ءتىلى جۇمىس داپتەرىنەن
17 – بەتتەگى 3 جاتتىعۋ