InfoHub Logo

ءححى عاسىر – عىلىم مەن تەحنيكانىڭ زاماناۋي نىشاندارىن جاڭا مازمۇندا ىلگەرىلتىپ، ادامزات بولمىسىنىڭ ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە ۇزدىكسىز ءبىلىم الىپ، جەتىلۋ قاجەتتىلىگىن كورسەتىپ وتىر. مىنە، وسى ماقساتتا مامىر ايىنىڭ 22-جۇلدىزى مەن ماۋسىم ايىنىڭ 9-جۇلدىزى ارالىعىندا  اۋدانىمىزدىڭ «قازاق ءتىلى» مەن «قازاق ادەبيەتى» ءپان ماماندارى ءوز بىلىكتىلىكتەرىن زاماناۋي وقۋ مەن وقىتۋ ۇدەرىسىندە دامىتا ءبىلىم الدى.                                                                                     

ءپان مۇعالىمدەرى جاڭارتىلعان باعدارلاما اياسىندا «ورلەۋ» بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ ۇلتتىق ورتالىعى» اكسيونارلىك قوعامىنىڭ فيليالى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى پەداگوگيكالىق قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ينستيتۋتىنىڭ  اعا وقىتۋشىسى – قانسەيتوۆا جۇماگۇل جۇمابەكقىزىنان ءدارىس الدى. اعا وقىتۋشىمىزدىڭ تۇلعاسى – تىڭداۋشىلاردىڭ ونەگە ايناسىنا اينالعانداي. ىزەت پەن شىدامدىلىق، سابىرلىلىق پەن ونەگەلىك، يماندىلىق پەن مەيىرىم ءجۇزى تۇنعان كەلبەتى: «مىنە، جاڭاشىل ۇستاز كەلبەتى وسىنداي بولۋى كەرەك!» – دەگەندەي. جاڭاشا وقىتۋ باعدارلاماسىنىڭ جاڭا ساتىسىنا كوشۋ دەڭگەيىندە ءبىلىم الۋشىلاردىڭ اربىرىنە جۇماگۇل جۇمابەك قىزىنىڭ بەرگەن جاڭا مازمۇندى ادىس-تاسىلدەرى مەن دارىستەرى ءار ءپان ءمۇعالىمىنىڭ ەرتەڭگى كۇنگە دەگەن ءۇمىتى بولعانداي.

جاڭا تەحنولوگيانىڭ بۇگىنگى كۇن تالابىنداعى سۇرانىسى نەدەن تۋىنداپ وتىرعاندىعىن ءپان مۇعالىمەرىنە تۇسىندىرۋدەن باستاپ، ەلىمىزىڭ بولاشاعى-شاكىرت بولمىسىن تۇلعا ەتىپ قالىپاستىرۋا، وقىتۋ مەن وقۋدىڭ جاڭا ستاندارتتى ۇدەرىستەرىن جاڭا باعىتتاعى باعدارلامادا دامىتا  وقىتۋ ماقساتىندا تۋىنداپ وتىرعان قاجەتتىلىكتەر نەگىزىن: جان-جاقتى ىس-تاجىريبە ونىمىندە جانە تەوريانىڭ ناقتىلى بەرىلۋى باعىتىندا بەرىلگەن تاپسىرمانى شاكىرتتەرگە جۇيەلى جوسپار قۇرا جۇرگىزۋ مىندەتىن ايقىنداۋدا ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى.

ۇستازدار ءۇشاپتالىق ءبىلىم جەتىلدىرۋ بارىسىندا 12 جىلدىق ءبىلىم باسپالداعىنا كوشۋ ساتىسىندا جاڭارتىلعان باعدارلاما ادىس-تاسىلدەرىن، سونداي-اق: ۇزاق مەرزىمدى جوسپار، ورتا مەرزىمدى جوسپار مەن قىسقا مەرزىمدى جوسپاردى وقۋ باعدارلاماسىنىڭ ماقساتىنا ساي وقۋ مەن وقىتۋ ستراتەگيالارىنا ساي ىقشامداپ، وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگى مەن وقىلىم، تىڭدالىم، ايتىلىم، جازىلىم جانە تىلدىك داعدىلارىن دامىتۋدا، كەرى بايلانىس جاساۋ بارىسىندا وقۋشىنىڭ ءوز ءبىلىم دەڭگەيىنىڭ يەرارحياسىنىڭ تۇلعالىق قالىپتاسۋىنا باعىت-باعدار مەن جاڭاشا قۇرىلىمدا ءوسۋ ساتىسىندا وقىتۋ قاجەتتىلىگىن ناقتىلادى.  

وقۋ باعدارلاماسىنىڭ مازمۇنىنىڭ ماقساتى-قولدانىستاعى ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن الەمدىك دەڭگەي ساتىسىنا كوتەرۋ بولىپ وتىر. نازاربايەۆ زياكەرلىك مەكتەپتەرى حالىقارالىق وزىق تاجىريبەنى وقىتۋ جانە وقۋ ۇدەرىسىنە ەنگىزۋ ماقساتىندا ءبىلىم باعدارلاماسىن وزگەرتتى. باعدارلاما مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلىنىڭ وقىتىلۋىمەن قاتار ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندە جەكەلەگەن پاندىك وقىتىلۋلاردىڭ ۇشتىلدىلىك ءبىلىم نەگىزىندەقولدانىسقا ەنگىزىلەتىندىگى دە اتاپ وتىلگەن.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2014 جىلعى 17 قاڭتارداعى جولداۋىندا: «ماڭگىلىك ەل» – بۇل  بارلىق قازاقستاندىقتاردى بىرىكتىرەتىن جالپىۇلتتىق قۇندىلىقتار جانە ەلىمىزىڭ بولاشاعىنىڭ ىرگەتاسىن قۇرايدى»، – دەپ اتاپ كورسەتكەندەي، «ماڭگىلىك ەل» – جالپىۇلتتىق  يدەياسىنىڭ ماڭىزدىلىعى، سول – ەلباسىمىز اتاپ وتكەن «ءبىر ماقسات، ءبىر مۇددە، ءبىر كەلەشەك» تۇتاستىعىندا ەكەندىگىن وسى جاڭارتىلعان باعدارلاما اياسىندا تۇسىنە الدىق.

ءبىزدىڭ ەلىمىز بۇگىنگى تاڭدا زايىرلى، الەم الدىندا كەڭ قانات جايا: ەكونوميكالى، يندۋستريالى، ءبىلىم مەن تەحنيكانىڭ وركەندەۋىندە يننوۆاسيالارعا بەت العان جاس مەملەكەت ەكەندىگىن كورسەتتى. مۇنىڭ دالەلى، ماۋسىم ايىنىڭ 10-جۇلدىزى مەن قىركۇيەك ايىنىڭ 10-جۇلدىزى ارالىعىندا ەلىمىزدىڭ باس قالاسى – استانادا وتىلگەن  ەكسپو حالىقارالىق كورمەسىنىڭ تمد جانە ورتا ازيا مەملەكەتتەرى اراسىندا تۇڭعىش ءبىزدىڭ قازاقستانعا اياق تىرەۋىندە. وسى ءۇش اي كوپتىڭ كوكەيىنە قازاقستاندىق ءاربىر بولاشاقتىڭ كوپتىلدى ساياساتتى قولداۋعا قادام باساتىندىعىن  ايقىنداپ كورسەتتى دەسەك بولادى. ويتكەنى، وركەنيەت ءورىسى بيىكتەردەن قول بۇلعاپ شاقىرۋدا. ول ءۇشىن - ءبىزدىڭ بۇگىنگى جاستارىمىز،ەرتەڭگى ەل تىرەكتەرى بىرنەشە ءتىلدى مەڭگەرە، عىلىم مەن تەحنيكادا دامۋ كوشىنە ىلەسە، توپ جارۋ قاجەت. ال مۇنىڭ ءوزى، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ  ەندىگى ساتتە  الەم الدىندا ۇنەمى ۇزدىك تەحنولوگيالار مەن ۇزدىك ەكونوميكالىق تابىستار ناتيجەسىندە كورىنۋدى تالاپ ەتەدى. وسى ورايدا، «ماڭگىلىك ەل» جالپىۇلتتىق يدەلارىنىڭ قۇندىلىقتارىن ءبىلىم بەرۋ مازمۇنى ارقىلى جۇزەگە اسىرۋدا وقۋ ءپانىنىڭ وقىتىلۋ ماقساتتارى مەن وقۋ جوسپارلارى الەمدىك ءبىلىم بەرۋ ستاندارتتارىنا سايكەس جاڭارتىلعان باعدارلامادا جوسپارلانىپ، قازاقستاندىق ءپان مۇعالىمدەرىنە وقىتىلۋدا. سونىڭ ىشىندە، ۇلىلار مەكەنىنەن وتىرارلىق ۇستازدار دا كوشقاتارىندا وزىندىك ءبىلىم بەرۋ تەحنيكالارىن تەوريا مەن تاجىريبەدە ۇشتاستىرا جەتىلدىرۋدە.

جاڭارتىلعان باعدارلامانىڭ نەگىزگى يدەيالارىنىڭ ءبىرى «ماڭگىلىك ەل» اياسى – ۇلتجاندى، مادەني-تانىمدى قالىپتاسقان ءاربىر ازامات، مەملەكەتىمىزدىڭ ەرتەڭگى جارقىن بولاشاعى بولىپ تابىلىپ قويماي، بۇگىنگى زاماناۋي وقىتۋ تەحنولوگياسى ارقىلى كەشەگى زيالى قازاق ۇلىسىنىڭ تاريحي قۇندىلىقتارىن مەڭگەرە، ەرتەڭگى بولاشاعىنىڭ زياتكەرلىككە باستاۋ الار تۇلعا كوشباسشىسى رەتىندە باعىتقا الا ۇستانار رۋحاني ازىعى بولۋى ءتيىس دۇنيەتانىمى ەكەندىگىن دە بىلگەنىمىز ابزال.

ءيا، وسى جاڭارتىلعان باعدارلاما بارىسىندا – ءححى عاسىر – ۇشتىلدىلىك ساياساتتىڭ قاجەتتىلىگىمەن قاتار، «قازاقستاندىقپىن» دەگەن ءاربىر  ازاماتتىڭ پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەنۋىنە جانە ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىندا ورتاق يدەولوگيالىق قۇندىلىقتاردى بويلارىنا سىڭىرۋىنە  مەملەكەتتىك ءتىلىمىز - قازاق ءتىلىنىڭ ءرولى زور ەكەندىگىن بىلە الدىق. ءاربىر قازاق ازاماتى ۇلتتىق ءتىلىمىزدىڭ بۇگىنگى ءحالى ەۋرازيا كىندىگىندە جارقىن بولاشاقتىڭ كەلبەتىندەي جايقالعان ەلوردامىز استاناداي ەكەندىگىن كوز الدارىنا تۇسىنە بىلسە، انا ءتىلىمىزدىڭ ەرتەڭگى تاڭى ارايلى دا شۋاقتى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزە الار ەدى. ۇلى دالا ءتىلى – قىپشاق ءتىلى ۇلى جىبەك جولىمەن ەۋروپا مەن ازيالىق مادەنيەتكە ءوز كەزەڭىندە قانداي ءرول الا العاندىعىن ءبىر ساتكە ەلەستەتەر بولساق، ونىڭ ىشىندە مەديسينا اتاسى – يبن سينا، ەكىنشى عۇلاما – ءابۋ ءناسىر ءال فارابي مەن  مىسىر بيلەۋشىسى اتانعان ماملۇك بەيبارىس پەن  تاعى دا باسقا تۇلعالاردى جەكە دارا دالەل رەتىندە اتاپ وتپەگەندە، ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ ۇلتتىق ءتىلى – انا ءتىلىمىزدىڭ بولاشاعى دا كوپتىلدىلىكتىڭ كىندىگىنە اينالارىنا سەنىمىمىز مول.

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى
وتىرار اۋدانى، شىلىك اۋىلى
م.شاحانوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەپ
قازاق ءتىلى مەن قازاق ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
وزىقباي ءقالبيبى ءجۇسىپجان قىزى

---