جاپىراق. جاپىراقتىڭ قىزمەتى، تۇرلەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاپىراق. جاپىراقتىڭ قىزمەتى، تۇرلەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى جاپىراقتىڭ ىشكى قۇرىلىسىمەن تانىستىرىپ، جاپىراقتىڭ ىشكى قۇرىلىسىنداعى بولىمدەرىمەن ولاردىڭ اتقاراتىن قىزمەتتەرىمەن
تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: جاپىراقتىڭ قىزمەتىنە توقتالىپ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباقتى مەڭگەرگەندىگىن پىسىقتاپ بەكىتۋ.
تاربيەلىك: وسىمدىكتەردىڭ جاپىراعىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىك: وقۋلىق، پلاكاتتار، سۋرەتتەر، كەستە، بيولوگيالىق ديكتانت.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، جوق وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، سىنىپتىڭ دايىندىعىن تەكسەرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
§ساباقتىڭ تۇرلەرى مەن قىزمەتى
بيولوگيالىق ديكتانت
............. – وسىمدىكتىڭ جەر استى مۇشەلەرى مەن جەر ءۇستى مۇشەلەرىن بايلانىستىرىپ تۇرادى. ساباققا......... جاپىراق.........، جەمىس بەكىنەدى............. ساباق ارقىلى قوزعالادى............ قاتىسادى. تىك ساباق -............................................ وسىمدىكتەرىندە كەزدەسەدى.
جاتاعان ساباق – وتە ءالسىز، جۇمساق. جەر باۋىرلاپ جاتادى،.......... بولادى. اسقاباق، قيار، قاۋىن، قاربىز وسىمدىكتەرىندە بولادى.
................... - نازىك بولعاندىقتان اينالاسىنداعى وسىمدىكتەرگە شىرمالىپ وسەدى، مۇرتشالارى بولمايدى................. وسىمدىكتەرىندە كەزدەسەدى.
قابىق – ساباقتىڭ ەڭ سىرتقى قاباتى، ول.............. قاباتتارىنان تۇرادى.......– جاس ساباقتىڭ سىرتىن قاپتايدى،........– بەرىكتىك، مىقتىلىق قاسيەت بەرەدى........– جاسۋشالارى ۇزىن بولىپ تۇتىكشە قۇرايدى، قورەكتىك زاتتار قوزعالادى. تامىرساباق – جاپىراق شىعارمايتىن كوپ جىلدىق جەر استى وركەنى.
........ – ءتۇرىن وزگەرتكەن شىرىندى، قىسقارعان جەر استى وركەنى.
3. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. جاپىراق تۋرالى وقۋشىلار ءوز بىلگەندەرىن جازۋ.
جاڭا تاقىرىپ سۋرەتتەردى پايدالانا وتىرىپ تىرەك - سىزبالار ارقىلى تۇسىندىرىلەدى.
جاپىراق - وسىمدىكتىڭ ءوسۋ مۇشەسى. قىزمەتى:
1. اۋادان كومىرقىشقىل گازى مەن سۋ ءسىڭىرىپ، جارىقتىڭ اسەرىنەن ورگانيكالىق زات تۇزەدى؛
2. جاسۋشاداعى ارتىق سۋدى بۋلاندىرادى؛
3. گاز الماسادى؛
4. ورگانيكالىق زاتتاردى قورعا جينايدى؛
5. كوبەيۋگە قاتىسادى؛
جاپىراقتىڭ سىرتقى قۇرىلىسى.
جاپىراق تاقتادان، ساعاقتان تۇرادى. جاپىراقتىڭ كەڭەيتىلگەن ءبولىمى - تاقتاسى، ساباققا بەكىنەتىن جىڭىشكە بولىگى ساعاعى دەپ اتالادى.
ساعاعى بولمايتىن جاپىراقتاردى ساعاقسىز جاپىراق دەپ اتايدى. فوتوسينتەز، سۋ بۋلانۋ، گاز الماسۋ، ورگانيكالىق زاتتاردى قورعا جيناۋ جاپىراق تاقتاسىندا جۇرەدى. ساعاعى جاپىراقتى جۇلىپ تۇسۋدەن ساقتايتىن بەرىك تىرەك قىزمەتىن اتقارادى. ساعاق جاپىراق تاقتاسىن جارىققا قاراي باعىتتاپ، بۇرىپ قوزعالتادى. ساباقتان ساعاق ارقىلى قورەكتىك زاتتار جاپىراق تاقتاسىنا وتەدى.
باتىس قازاقستان وبلىسى، اقجايىق اۋدانى،
بولدىريەۆ اۋىلى، بولدىريەۆ نەگىزگى مەكتەبى
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى
تلەكقابىلوۆا ريمما سابىرعالي قىزى
جاپىراق. جاپىراقتىڭ قىزمەتى، تۇرلەرى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى جاپىراقتىڭ ىشكى قۇرىلىسىمەن تانىستىرىپ، جاپىراقتىڭ ىشكى قۇرىلىسىنداعى بولىمدەرىمەن ولاردىڭ اتقاراتىن قىزمەتتەرىمەن
تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: جاپىراقتىڭ قىزمەتىنە توقتالىپ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباقتى مەڭگەرگەندىگىن پىسىقتاپ بەكىتۋ.
تاربيەلىك: وسىمدىكتەردىڭ جاپىراعىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىك: وقۋلىق، پلاكاتتار، سۋرەتتەر، كەستە، بيولوگيالىق ديكتانت.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، جوق وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، سىنىپتىڭ دايىندىعىن تەكسەرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
§ساباقتىڭ تۇرلەرى مەن قىزمەتى
بيولوگيالىق ديكتانت
............. – وسىمدىكتىڭ جەر استى مۇشەلەرى مەن جەر ءۇستى مۇشەلەرىن بايلانىستىرىپ تۇرادى. ساباققا......... جاپىراق.........، جەمىس بەكىنەدى............. ساباق ارقىلى قوزعالادى............ قاتىسادى. تىك ساباق -............................................ وسىمدىكتەرىندە كەزدەسەدى.
جاتاعان ساباق – وتە ءالسىز، جۇمساق. جەر باۋىرلاپ جاتادى،.......... بولادى. اسقاباق، قيار، قاۋىن، قاربىز وسىمدىكتەرىندە بولادى.
................... - نازىك بولعاندىقتان اينالاسىنداعى وسىمدىكتەرگە شىرمالىپ وسەدى، مۇرتشالارى بولمايدى................. وسىمدىكتەرىندە كەزدەسەدى.
قابىق – ساباقتىڭ ەڭ سىرتقى قاباتى، ول.............. قاباتتارىنان تۇرادى.......– جاس ساباقتىڭ سىرتىن قاپتايدى،........– بەرىكتىك، مىقتىلىق قاسيەت بەرەدى........– جاسۋشالارى ۇزىن بولىپ تۇتىكشە قۇرايدى، قورەكتىك زاتتار قوزعالادى. تامىرساباق – جاپىراق شىعارمايتىن كوپ جىلدىق جەر استى وركەنى.
........ – ءتۇرىن وزگەرتكەن شىرىندى، قىسقارعان جەر استى وركەنى.
3. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. جاپىراق تۋرالى وقۋشىلار ءوز بىلگەندەرىن جازۋ.
جاڭا تاقىرىپ سۋرەتتەردى پايدالانا وتىرىپ تىرەك - سىزبالار ارقىلى تۇسىندىرىلەدى.
جاپىراق - وسىمدىكتىڭ ءوسۋ مۇشەسى. قىزمەتى:
1. اۋادان كومىرقىشقىل گازى مەن سۋ ءسىڭىرىپ، جارىقتىڭ اسەرىنەن ورگانيكالىق زات تۇزەدى؛
2. جاسۋشاداعى ارتىق سۋدى بۋلاندىرادى؛
3. گاز الماسادى؛
4. ورگانيكالىق زاتتاردى قورعا جينايدى؛
5. كوبەيۋگە قاتىسادى؛
جاپىراقتىڭ سىرتقى قۇرىلىسى.
جاپىراق تاقتادان، ساعاقتان تۇرادى. جاپىراقتىڭ كەڭەيتىلگەن ءبولىمى - تاقتاسى، ساباققا بەكىنەتىن جىڭىشكە بولىگى ساعاعى دەپ اتالادى.
ساعاعى بولمايتىن جاپىراقتاردى ساعاقسىز جاپىراق دەپ اتايدى. فوتوسينتەز، سۋ بۋلانۋ، گاز الماسۋ، ورگانيكالىق زاتتاردى قورعا جيناۋ جاپىراق تاقتاسىندا جۇرەدى. ساعاعى جاپىراقتى جۇلىپ تۇسۋدەن ساقتايتىن بەرىك تىرەك قىزمەتىن اتقارادى. ساعاق جاپىراق تاقتاسىن جارىققا قاراي باعىتتاپ، بۇرىپ قوزعالتادى. ساباقتان ساعاق ارقىلى قورەكتىك زاتتار جاپىراق تاقتاسىنا وتەدى.
باتىس قازاقستان وبلىسى، اقجايىق اۋدانى،
بولدىريەۆ اۋىلى، بولدىريەۆ نەگىزگى مەكتەبى
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى
تلەكقابىلوۆا ريمما سابىرعالي قىزى
جاپىراق. جاپىراقتىڭ قىزمەتى، تۇرلەرى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بيولوگيا عىلىمى. عىلىمدار جۇيەسىندەگى بيولوگيانىڭ ورنى جانە ماڭىزى. بيولوگيانىڭ باسقا عىلىمدارمەن بايلانىسى. جاراتىلىستانۋ عىلىمي پاندەر جۇيەسىندەگى «جالپى بيولوگيا» كۋرسىنىڭ الا...
