جارتىلاي كوشپەلى جانە وتىرىقشى مادەنيەتتەردىڭ ءوزارا اسەرى
جارتىلاي كوشپەلى جانە وتىرىقشى مادەنيەتتەردىڭ ءوزارا اسەرى
كونسپەكت
ورتا عاسىردىڭ باسىندا قالالىق ءومىر قالىپتاسا باستاعان. قالالار مەن جارتىلاي كوشپەلىلەردىڭ اراسىندا مادەني جانە ەكونوميكالىق بايلانىستار دامىعان. 6 - 9 عاسىرلاردا قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگى مەن جەتىسۋدىڭ وڭتۇستىك - باتىس ايماقتارىندا قالالىق مادەنيەت دامىعان. وڭتۇستىك قازاقستاندا وتىرىقشىلىق مادەنيەتتىڭ ورتالىعى وتىرار، ياسى، ساۋران، سىعاناق، قۇلان قالالارى بولعان. جەتىسۋ ايماعىندا تاراز، تالحير، المالىق، قويلىق قالالارى ورنالاسقان. جۇڭگو جىلناماسىندا يسپيدجاب قالاسىنىڭ اتى كەزدەسەدى. بۇل قالا ماحمۋد ءقاشعاريدىڭ جازبالارىندا سايرام دەپ اتالعان.
قالالاردىڭ قۇرىلىسى 3 بولىكتەن جاسالعان. بۇل قالا تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك تەڭسىزدىگىن كورسەتەدى. قالانىڭ ورتالىق بولىگىندە باي - شونجارلار تۇرعان. ورتالىق بولىكتى قورشاي ورنالاسقان ەكىنشى بولىكتە تۇرمىسى ورتاشا قالىپتاعى قالا تۇرعىندارى، قولونەر شەبەرلەرى ورنالاسقان. ءۇشىنشى بولىك ەكىنشىنىڭ سىرتىنان قورشاي ورنالاسقان. مۇندا ەگىنشىلەر مەن كەدەيلەر تۇرعان.
قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋدا تۇرىكتەر كىسە بەلدىك جاساۋعا ەرەكشە كوڭىل بولگەن. ەر ادامداردىڭ كۇندەلىكتى تۇتىنۋ قۇرالدارىن وزىمەن بىرگە الىپ جۇرۋىنە ىڭعايلى بۇيىمدارى بولعان. تۇرىكتەر كەن قورىتۋ ىسىمەن V عاسىردان باستاپ اينالىسقان.
قالا سانىنىڭ ءوسۋى ساۋدانىڭ جاندانۋىنا ۇلكەن اسەرىن تيگىزدى. ساۋدا نەگىزگى ءۇش باعىتتا جۇرگىزىلدى: حالىقارالىق ساۋدا، قالالاردىڭ ءوز اۋماعىنداعى ساۋدا، جانە قالالىقتاردىڭ دالا حالقىمەن ساۋدا بايلانىسى. ۇلى جىبەك جولىنىڭ سولتۇستىك تارماعى وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋ ارقىلى وتكەن. جول بويىندا ورنالاسقان سۋياب، تاراز، يسپيدجاب ارقىلى ساۋدا كەرۋەندەرى جۇرگەن. جىبەك جولىنىڭ تارماقتارى يسپيدجابتان فارابقا، ودان تۇركىستان ارقىلى ورتالىق قازاقستانعا قاراي سوزىلعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. كانگۋ تاربان دەگەن تۇرىك بىرلەستىگىنىڭ تەڭگەلەرى تابىلدى:
2. يران، ۆيزانتيامەن ساۋدا كەلىسسوزدەرىن جۇرگىزگەن تۇرىك قاعانى:
3. ۇلى جىبەك جولىنىڭ سولتۇستىك تارماعى وتەتىن ايماق:
4. Cاۋدانىڭ جاندانۋىنا اسەر ەتتى:
5. تۇرىك كەزەڭىندە ءتۇستى مەتالدار وندىرىلگەن ايماق:
6. تۇرىكتەر كەن قورىتۋ ىسىمەن اينالىسقان كەزەڭ:
7. تۇرىكتەر قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋدا ەرەكشە كوڭىل ءبولدى:
8. كيىز ءۇي تۋرالى جازىلعان دەرەكتەر:
9. قىستاق - كەنت تۇرعىندارىنىڭ نەگىزگى شارۋاشىلىعى:
10. قالالاردىڭ قۇرىلىس جۇيەسىنىڭ بولىكتەرى:
11. قازىرگى سايرام قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى:
12. 6 - 9 عاسىرلاردا قالالىق مادەنيەت دامىعان ايماق:
13. قالالىق ءومىر قالىپتاسا باستادى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
ورتا عاسىردىڭ باسىندا قالالىق ءومىر قالىپتاسا باستاعان. قالالار مەن جارتىلاي كوشپەلىلەردىڭ اراسىندا مادەني جانە ەكونوميكالىق بايلانىستار دامىعان. 6 - 9 عاسىرلاردا قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگى مەن جەتىسۋدىڭ وڭتۇستىك - باتىس ايماقتارىندا قالالىق مادەنيەت دامىعان. وڭتۇستىك قازاقستاندا وتىرىقشىلىق مادەنيەتتىڭ ورتالىعى وتىرار، ياسى، ساۋران، سىعاناق، قۇلان قالالارى بولعان. جەتىسۋ ايماعىندا تاراز، تالحير، المالىق، قويلىق قالالارى ورنالاسقان. جۇڭگو جىلناماسىندا يسپيدجاب قالاسىنىڭ اتى كەزدەسەدى. بۇل قالا ماحمۋد ءقاشعاريدىڭ جازبالارىندا سايرام دەپ اتالعان.
قالالاردىڭ قۇرىلىسى 3 بولىكتەن جاسالعان. بۇل قالا تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك تەڭسىزدىگىن كورسەتەدى. قالانىڭ ورتالىق بولىگىندە باي - شونجارلار تۇرعان. ورتالىق بولىكتى قورشاي ورنالاسقان ەكىنشى بولىكتە تۇرمىسى ورتاشا قالىپتاعى قالا تۇرعىندارى، قولونەر شەبەرلەرى ورنالاسقان. ءۇشىنشى بولىك ەكىنشىنىڭ سىرتىنان قورشاي ورنالاسقان. مۇندا ەگىنشىلەر مەن كەدەيلەر تۇرعان.
قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋدا تۇرىكتەر كىسە بەلدىك جاساۋعا ەرەكشە كوڭىل بولگەن. ەر ادامداردىڭ كۇندەلىكتى تۇتىنۋ قۇرالدارىن وزىمەن بىرگە الىپ جۇرۋىنە ىڭعايلى بۇيىمدارى بولعان. تۇرىكتەر كەن قورىتۋ ىسىمەن V عاسىردان باستاپ اينالىسقان.
قالا سانىنىڭ ءوسۋى ساۋدانىڭ جاندانۋىنا ۇلكەن اسەرىن تيگىزدى. ساۋدا نەگىزگى ءۇش باعىتتا جۇرگىزىلدى: حالىقارالىق ساۋدا، قالالاردىڭ ءوز اۋماعىنداعى ساۋدا، جانە قالالىقتاردىڭ دالا حالقىمەن ساۋدا بايلانىسى. ۇلى جىبەك جولىنىڭ سولتۇستىك تارماعى وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋ ارقىلى وتكەن. جول بويىندا ورنالاسقان سۋياب، تاراز، يسپيدجاب ارقىلى ساۋدا كەرۋەندەرى جۇرگەن. جىبەك جولىنىڭ تارماقتارى يسپيدجابتان فارابقا، ودان تۇركىستان ارقىلى ورتالىق قازاقستانعا قاراي سوزىلعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. كانگۋ تاربان دەگەن تۇرىك بىرلەستىگىنىڭ تەڭگەلەرى تابىلدى:
2. يران، ۆيزانتيامەن ساۋدا كەلىسسوزدەرىن جۇرگىزگەن تۇرىك قاعانى:
3. ۇلى جىبەك جولىنىڭ سولتۇستىك تارماعى وتەتىن ايماق:
4. Cاۋدانىڭ جاندانۋىنا اسەر ەتتى:
5. تۇرىك كەزەڭىندە ءتۇستى مەتالدار وندىرىلگەن ايماق:
6. تۇرىكتەر كەن قورىتۋ ىسىمەن اينالىسقان كەزەڭ:
7. تۇرىكتەر قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋدا ەرەكشە كوڭىل ءبولدى:
8. كيىز ءۇي تۋرالى جازىلعان دەرەكتەر:
9. قىستاق - كەنت تۇرعىندارىنىڭ نەگىزگى شارۋاشىلىعى:
10. قالالاردىڭ قۇرىلىس جۇيەسىنىڭ بولىكتەرى:
11. قازىرگى سايرام قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى:
12. 6 - 9 عاسىرلاردا قالالىق مادەنيەت دامىعان ايماق:
13. قالالىق ءومىر قالىپتاسا باستادى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
وعىز مەملەكەتى (9 عاسىردىڭ سوڭى – 11 عاسىردىڭ باسى)
