جەلتوقسان جەلى
«جەلتوقسان جەلى»
زالدى بەزەندىرۋ: كىتاپ كورمەسى، دايەكسوزدەر.
كورمەگە قويىلاتىن كىتاپتار: «مەنىڭ ەلىم قازاقستان»، « قايسار رۋحتى قايرات»، «تاۋەلسىزدىك تارتۋلارى»، «دەكابر. 1986»، «جەلتوقسان ىزعارى»، «جەلتوقسان قۇرباندارىن جوقتاۋ»، «جەلتوقسان. 1986».
وتكىزۋ جوسپارى:
1. جەلتوقسان وقيعاسى تۋرالى تۇسىنىك.
2. 1986 ج. 16 جەلتوقسان كۇنگى بەينەبايان.
3. تاۋەلسىزدىكتىڭ كەلۋى.
4. تاۋەلسىزدىك جايلى ولەڭ جولدارىن وقۋ.
ءالقيسسا. 1986 جىلى 17 - 18 جەلتوقساندا بۇكىل ەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن عالامات وقيعا بولدى. سوۆەت وكىمەتى تۇسىندا بۇرىن - سوڭدى بولماعان قۇبىلىس. «الماتىدا دەمونستراسيا. برەجنيەۆ الاڭىندا قاپتاعان جۇرت. كوشەدە ساپ تۇزەگەن جاستار»،- دەگەن سوزدەر ەل قۇلاعىنا جەتتى. ەلەڭدەگەن ەل نە ءۇشىن بولىپ جاتقان وقيعا ەكەنىن تۇسىنبەي دەل-سال بولدى. بۇل وقيعا 1825 جىلعى ورىس دەكابريستەرىنىڭ كوتەرىلىسىنە ۇقساپ، قازاق دەكابريستەر كوتەرىلىسى اتانىپ كەتتى.
بۇل كوتەرىلىستىڭ سەبەبى، بىلاي بولعان ەدى: 1985 جىلعى قايتا قۇرۋ مەن جاريالىق پروسەستەرى ءامىردىڭ بارلىق سالاسىن قامتىپ، جاڭا وزگەرىستەر بولىپ جاتتى. كادر ماسەلەسى قاتتى قولعا الىنىپ، باسشى قىزمەتكەرلەرى ءبىرى ورنىنان الىنىپ، ءبىرى جاۋاپقا تارتىلىپ جاتسا، ەندى ءبىرىنىڭ جۇلدىزى جانىپ جوعارى ورلەپ جاتتى. وسى كەزدە رەسپۋبليكا جۇرتىن مازالاعان جاعدايدىڭ ءبىرى - دىنمۇحامەت احمەت ۇلى قونايەۆ جاسى كەلگەنىنە بايلانىستى قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى مىندەتىنەن بوساۋ - بوساماۋى ەدى. اياق استىنان پلەنۋم بولاتىندىعى تۋرالى حابار سىبىس تەز تارادى. قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى پلەنۋمى 1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا وتەتىن، وندا ۇيىم ماسەلەسى قارالاتىن كۇن جەتتى. پلەنۋم قونايەۆ جولداستى پەنسياعا شىعۋىنا بايلانىستى رەسپۋبليكا كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى مىندەتىنەن بوساتتى. ونىڭ ورنىنا شەتتەن اكەلىنگەن گەنناديي ۆاسيليەۆيچ كولبين سايلاندى. ەسكى ءتارتىپ بويىنشا ەشكىمنىڭ لەبىزىن تىڭداماي جوعارىدان شەشىلىپ قويىلعان ۇسىنىس بويىنشا بولدى. ءوزارا ىشتەي وتكىزىلگەن پلەنۋمدى قونايەۆتىڭ وزىنە جۇرگىزدىرتپەي، سوۆەت وداعىنىڭ كومپارتيا كوميتەتىنىڭ سول كەزدەگى حاتشىسى رازۋموۆسكيي قونايەۆقا قىسقاشا عانا العىس ايتىپ، ونى بوساتۋ، ال ورنىنا كولبيندى سايلاۋ جونىندە ۇسىنىس جاسادى.(وسى پلەنۋمعا قاتىسقان (كوكپ) ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇيىمدىق پارتيالىق جۇمىس ءبولىمىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى ن. ف. ميششەنكو تەككە باقىلاپ وتىرماپتى).
پلەنۋم جونىندەگى العاشقى اقپارات سول 16 جەلتوقسان كۇنى ساعات 15 - تە رەسپۋبليكالىق راديودان بەرىلدى. ەرتەڭىندە، ياعني، 17 جەلتوقساندا «سوسياليستىك راديودان بەرىلدى»جانە «كازاحستانسكايا پراۆدا»گازەتتەرىندە جاريالاندى. وندا كولبيننىڭ ءومىرى قىسقاشا باياندالدى.
وكىمەتتىڭ وسى جاسىرىن ىستەرىنە اشىنعان قازاق حالقى، اسىرەسە جاستار قاۋىمى 17 - جەلتوقساندا تاڭعى ساعات 8 - دە بۇرىنعى برەجنيەۆ الاڭىنا جاستاردىڭ العاشقى توبى كەلدى. ولاردىڭ سانى 200 - 300 شاماسىندا ەدى. بارا - بارا جاستار سانى كوبەيە باستادى. كوپ كەشىكپەي الاڭعا قارۋلى كۇشتەر اكەلىندى. استاناعا كىرەر جولداردىڭ ءبارى جابىلدى. شەرۋگە جينالعان جاستار سانى بىرتە - بىرتە ارتا ءتۇسىپ، تۇستەن كەنىن 5000 - عا جەتتى. ساعات كەشكى 7 - لەر شاماسىندا جاستاردى قۋۋ، تاراتۋ قيمىلى باستالىپ كەتتى. ءورت ءسوندىرۋ ماشينالارى كەلىپ سۋ شاشا باستادى. ال جاستار بولسا، قايمىقپاستان ماشينالارعا قاراي لاپ قويدى، سول كۇنگى ايقاي شۋ تاڭ اتقانشا باسىلا قويمادى.
ەندى كورىنىسكە نازار اۋدارساق.
نەمەرە: اجە، نەگە مۇنشا كۇڭىرەنەسىز، نەگە كۇرسىنەسىز؟ اجە، ماعان تاۋەلسىزدىكتىڭ 21 جىلدىعىنا بايلانىستى قازاقستاننىڭ تاريحىنان شەجىرە ايتىپ بەرىڭىزشى.
اجە: ە، بالام، بۇل ەسكەرتكىش تاقتا 1990 جىلى17 - جەلتوقساندا «جەلتوقسان قۇرباندارىنا»ارناپ ورناتىلعان ەدى. ءيا، بۇل كۇنگە جەتۋ ءۇشىن اتا - بابامىز قانىن توكتى، جانىن بەردى، بۇكىل جەرىمىزدىڭ تۇتاستىعىن ساقتاپ ۇرپاقتان ۇرپاققا تابىس ەتتى...
نەمەرە: اجە، نەگە توقتاپ قالدىڭىز؟ مەن تىڭداۋعا ءازىرمىن.
اجە: ە، ە بالام، قاسيەتتى قازاق دالاسى تالاي دۇنيەلەردى، قاندى وقيعالاردى باستان كەشتى عوي! 260 جىل پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارى بولدىق، 70 جىل ءامىرشىل - اكىمشىل ۇكىمەت ۇستەمدىك ەتتى، تىلىمىزدەن، دىنىمىزدەن ايىرىلۋ ءقاۋپى تۇردى. تاۋەلسىزدىك ءۇشىن حالقىمىز 325 رەت كوتەرىلىسكە شىقتى.
1916 جىلى ۇلى دۇربەلەڭ بولدى. قازاق جىگىتتەرىن مايدانعا قارا جۇمىسقا الۋ جونىندەگى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ 1916 جىلعى 25 - ماۋسىمداعى جارلىعىنا قارسى جەتىسۋدا، تورعايدا ت. ب. وڭىرلەردە ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس زور قارقىن الدى.
1920 - 21، 1931 - 32 جىلدارى ۇلتىمىزعا قولدان جاسالعان اشتىق بولدى، زورلىق - زومبىلىقتان ەلىنەن بەزىپ، ءوز وتباسىن، رۋىن، تۋعان - تۋىسقاندارىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن 44 ەلگە تارىداي شاشىلىپ كەتتى.
1937 جىل. ستاليندىك رەپرەسسيا ءوز بىلگەنىن جاسادى. قازاقستاننان شىققان بەدەلدى ازاماتتاردى «حالىق جاۋى»دەگەن جالامەن اتقىزدى، قۋعىنعا سالدى.
ال 1941 جىلى 22 - ماۋسىمدا فاشيستىك گەرمانيا كەڭەس وداعىنا وپاسىزدىقپەن شابۋىل جاسادى. بۇل حالىق ءۇشىن اۋىر كەزەڭ بولدى. بۇل جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق.
نەمەرە: ءيا، اجە، مەن سسرو - گەرمانيا سوعىسىنا قاتىسقان باتىرلاردى بىلەمىن، ولار: قاسىم قايسەنوۆ، باۋىرجان مومىش ۇلى، نۇركەن ءابدىروۆ، تالعات بيگەلدينوۆ، مانشۇك مامەتوۆا، ءاليا مولداعۇلوۆا.
اجە: 1954 جىلى تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋ ماقساتىندا قازاق جەرىنە كوپتەگەن ۇلت وكىلدەرى قونىستاندى. تىڭ يگەرۋگە كەلگەن باسقا ۇلت وكىلدەرىن قازاق حالقى قۇشاعىن جايىپ قارسى الىپ، كەڭدىگىن كورسەتتى.
وسىدان 26 جىل بۇرىن ءدال وسى الاڭدا ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرۋگە شىققان جاستاردىڭ بەيبىت شەرۋى ءوتتى. ءبىراق ول شەرۋدىڭ اياعى قاندى قىرعىنعا ۇلاستى. بۇل قاسىرەتتى كۇن قايرات، قايىرگەلدى، تۇگەلباي، ءسابيرا، ەربول، ءلاززات سىندى جۇزدەگەن - مىڭداعان قىرشىنداردىڭ قاناتىن قيىپ تۇسكەن وزبىرلىق كۇنى، وكتەمدىك ءۇنى ەدى.
ە، بالام - اي، 1991 جىلى 16 - جەلتوقساندا «ەگەمەن بولماي ەل بولماس، تاۋەلسىز بولماي ءتىل بولماس» دەمەكشى، ەگەمەندى ەل، تاۋەلسىز مەملەكەت بولدىق.
نەمەرە: اجە، «وسى تاقتاعا قولىڭدى قويىپ، ارمان ايتساڭ ورىندالادى» دەگەن راس پا؟
اجە: وي، قۇلىنىم، راس، ارمانىڭدى ويلاپ جىبەرشى قانە...
ءجۇر، بالام، ارمانىڭدى ايتىپ بولساڭ قايتايىق ۇيگە.
نەمەرە: اجە، نەندەي ارمان ويلاعانىمدى ايتايىن با؟ مەن ەلىمىزدە تەك تىنىشتىق بولىپ، سوعىس ءورتى جەرىمىزدى شالماسىن، بەيبىتشىلىك بولسىن دەدىم!
اجە: بالاپانىم - اي، ءبىز كورگەن قيىنشىلىقتى سىزدەردىڭ باستارىڭا بەرمەسىن، جەر - انامىز تىنىش بولسىن قۇلىنىم!
وسى وقيعاعا بايلانىستى ولەڭدەرگە كەزەك بەرەيىك.
ءاسيا:
ءسال ايالداپ، تاعزىم ەتپەي بۇل الاڭنان وتپەڭدەر...
جەلتوقساندا ىزعىرىقتان تىتىركەنىپ كوك پەن بەل،
بۇل جەر، قالقام، اسقاق رۋح جارىلىسى وتكەن جەر
قايتا ويانعان ۇلت نامىسى قىزىل قانعا بوككەن جەر،
ەرتە ەسەيگەن ارۋ قىزدى شاشتان سۇيرەپ، تەپكەن جەر،
جاتتى مۇندا ەستەن تانىپ كۇزگە اينالعان كوكتەمدەر.
الاڭ شەتىن قورشاپ تۇرعان شىرشالارعا الا كوك،
جاس ءبۇلدىرشىن، سەزىمىڭدى جانار ەتىپ قاراپ ءوت.
سول ارادان ساتقىندىقتا ەلەستەيدى قارا بەت،
قارا بەتتىڭ كوبى بۇگىن دارا تۇلعا، دارا بەت،
جاس ءبۇلدىرشىن، مۇز جامىلعان شىرشالارعا قاراپ ءوت،
زامانىڭنىڭ جەڭىسى مەن جەڭىلىسىن ساناپ ءوت
ۇلتتىڭ باعى جانار ما ەكەن حاس تۇلپارى نارى جوق
ال بىرەۋلەر نامىسى جوق جىگەر قاۋقار قارى جوق
كەمسىتپەشى «جەلتوقساننىڭ جالاڭ اياقتارى» دەپ
جوق! كەشەگى سىن ساعاتتا كوكىرەگىندە جانىپ وت
تۇرعان سولار اياز سورعان قىزىل بەتتىڭ ارى بوپ
زالدى بەزەندىرۋ: كىتاپ كورمەسى، دايەكسوزدەر.
كورمەگە قويىلاتىن كىتاپتار: «مەنىڭ ەلىم قازاقستان»، « قايسار رۋحتى قايرات»، «تاۋەلسىزدىك تارتۋلارى»، «دەكابر. 1986»، «جەلتوقسان ىزعارى»، «جەلتوقسان قۇرباندارىن جوقتاۋ»، «جەلتوقسان. 1986».
وتكىزۋ جوسپارى:
1. جەلتوقسان وقيعاسى تۋرالى تۇسىنىك.
2. 1986 ج. 16 جەلتوقسان كۇنگى بەينەبايان.
3. تاۋەلسىزدىكتىڭ كەلۋى.
4. تاۋەلسىزدىك جايلى ولەڭ جولدارىن وقۋ.
ءالقيسسا. 1986 جىلى 17 - 18 جەلتوقساندا بۇكىل ەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن عالامات وقيعا بولدى. سوۆەت وكىمەتى تۇسىندا بۇرىن - سوڭدى بولماعان قۇبىلىس. «الماتىدا دەمونستراسيا. برەجنيەۆ الاڭىندا قاپتاعان جۇرت. كوشەدە ساپ تۇزەگەن جاستار»،- دەگەن سوزدەر ەل قۇلاعىنا جەتتى. ەلەڭدەگەن ەل نە ءۇشىن بولىپ جاتقان وقيعا ەكەنىن تۇسىنبەي دەل-سال بولدى. بۇل وقيعا 1825 جىلعى ورىس دەكابريستەرىنىڭ كوتەرىلىسىنە ۇقساپ، قازاق دەكابريستەر كوتەرىلىسى اتانىپ كەتتى.
بۇل كوتەرىلىستىڭ سەبەبى، بىلاي بولعان ەدى: 1985 جىلعى قايتا قۇرۋ مەن جاريالىق پروسەستەرى ءامىردىڭ بارلىق سالاسىن قامتىپ، جاڭا وزگەرىستەر بولىپ جاتتى. كادر ماسەلەسى قاتتى قولعا الىنىپ، باسشى قىزمەتكەرلەرى ءبىرى ورنىنان الىنىپ، ءبىرى جاۋاپقا تارتىلىپ جاتسا، ەندى ءبىرىنىڭ جۇلدىزى جانىپ جوعارى ورلەپ جاتتى. وسى كەزدە رەسپۋبليكا جۇرتىن مازالاعان جاعدايدىڭ ءبىرى - دىنمۇحامەت احمەت ۇلى قونايەۆ جاسى كەلگەنىنە بايلانىستى قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى مىندەتىنەن بوساۋ - بوساماۋى ەدى. اياق استىنان پلەنۋم بولاتىندىعى تۋرالى حابار سىبىس تەز تارادى. قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى پلەنۋمى 1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا وتەتىن، وندا ۇيىم ماسەلەسى قارالاتىن كۇن جەتتى. پلەنۋم قونايەۆ جولداستى پەنسياعا شىعۋىنا بايلانىستى رەسپۋبليكا كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى مىندەتىنەن بوساتتى. ونىڭ ورنىنا شەتتەن اكەلىنگەن گەنناديي ۆاسيليەۆيچ كولبين سايلاندى. ەسكى ءتارتىپ بويىنشا ەشكىمنىڭ لەبىزىن تىڭداماي جوعارىدان شەشىلىپ قويىلعان ۇسىنىس بويىنشا بولدى. ءوزارا ىشتەي وتكىزىلگەن پلەنۋمدى قونايەۆتىڭ وزىنە جۇرگىزدىرتپەي، سوۆەت وداعىنىڭ كومپارتيا كوميتەتىنىڭ سول كەزدەگى حاتشىسى رازۋموۆسكيي قونايەۆقا قىسقاشا عانا العىس ايتىپ، ونى بوساتۋ، ال ورنىنا كولبيندى سايلاۋ جونىندە ۇسىنىس جاسادى.(وسى پلەنۋمعا قاتىسقان (كوكپ) ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇيىمدىق پارتيالىق جۇمىس ءبولىمىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى ن. ف. ميششەنكو تەككە باقىلاپ وتىرماپتى).
پلەنۋم جونىندەگى العاشقى اقپارات سول 16 جەلتوقسان كۇنى ساعات 15 - تە رەسپۋبليكالىق راديودان بەرىلدى. ەرتەڭىندە، ياعني، 17 جەلتوقساندا «سوسياليستىك راديودان بەرىلدى»جانە «كازاحستانسكايا پراۆدا»گازەتتەرىندە جاريالاندى. وندا كولبيننىڭ ءومىرى قىسقاشا باياندالدى.
وكىمەتتىڭ وسى جاسىرىن ىستەرىنە اشىنعان قازاق حالقى، اسىرەسە جاستار قاۋىمى 17 - جەلتوقساندا تاڭعى ساعات 8 - دە بۇرىنعى برەجنيەۆ الاڭىنا جاستاردىڭ العاشقى توبى كەلدى. ولاردىڭ سانى 200 - 300 شاماسىندا ەدى. بارا - بارا جاستار سانى كوبەيە باستادى. كوپ كەشىكپەي الاڭعا قارۋلى كۇشتەر اكەلىندى. استاناعا كىرەر جولداردىڭ ءبارى جابىلدى. شەرۋگە جينالعان جاستار سانى بىرتە - بىرتە ارتا ءتۇسىپ، تۇستەن كەنىن 5000 - عا جەتتى. ساعات كەشكى 7 - لەر شاماسىندا جاستاردى قۋۋ، تاراتۋ قيمىلى باستالىپ كەتتى. ءورت ءسوندىرۋ ماشينالارى كەلىپ سۋ شاشا باستادى. ال جاستار بولسا، قايمىقپاستان ماشينالارعا قاراي لاپ قويدى، سول كۇنگى ايقاي شۋ تاڭ اتقانشا باسىلا قويمادى.
ەندى كورىنىسكە نازار اۋدارساق.
نەمەرە: اجە، نەگە مۇنشا كۇڭىرەنەسىز، نەگە كۇرسىنەسىز؟ اجە، ماعان تاۋەلسىزدىكتىڭ 21 جىلدىعىنا بايلانىستى قازاقستاننىڭ تاريحىنان شەجىرە ايتىپ بەرىڭىزشى.
اجە: ە، بالام، بۇل ەسكەرتكىش تاقتا 1990 جىلى17 - جەلتوقساندا «جەلتوقسان قۇرباندارىنا»ارناپ ورناتىلعان ەدى. ءيا، بۇل كۇنگە جەتۋ ءۇشىن اتا - بابامىز قانىن توكتى، جانىن بەردى، بۇكىل جەرىمىزدىڭ تۇتاستىعىن ساقتاپ ۇرپاقتان ۇرپاققا تابىس ەتتى...
نەمەرە: اجە، نەگە توقتاپ قالدىڭىز؟ مەن تىڭداۋعا ءازىرمىن.
اجە: ە، ە بالام، قاسيەتتى قازاق دالاسى تالاي دۇنيەلەردى، قاندى وقيعالاردى باستان كەشتى عوي! 260 جىل پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارى بولدىق، 70 جىل ءامىرشىل - اكىمشىل ۇكىمەت ۇستەمدىك ەتتى، تىلىمىزدەن، دىنىمىزدەن ايىرىلۋ ءقاۋپى تۇردى. تاۋەلسىزدىك ءۇشىن حالقىمىز 325 رەت كوتەرىلىسكە شىقتى.
1916 جىلى ۇلى دۇربەلەڭ بولدى. قازاق جىگىتتەرىن مايدانعا قارا جۇمىسقا الۋ جونىندەگى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ 1916 جىلعى 25 - ماۋسىمداعى جارلىعىنا قارسى جەتىسۋدا، تورعايدا ت. ب. وڭىرلەردە ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس زور قارقىن الدى.
1920 - 21، 1931 - 32 جىلدارى ۇلتىمىزعا قولدان جاسالعان اشتىق بولدى، زورلىق - زومبىلىقتان ەلىنەن بەزىپ، ءوز وتباسىن، رۋىن، تۋعان - تۋىسقاندارىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن 44 ەلگە تارىداي شاشىلىپ كەتتى.
1937 جىل. ستاليندىك رەپرەسسيا ءوز بىلگەنىن جاسادى. قازاقستاننان شىققان بەدەلدى ازاماتتاردى «حالىق جاۋى»دەگەن جالامەن اتقىزدى، قۋعىنعا سالدى.
ال 1941 جىلى 22 - ماۋسىمدا فاشيستىك گەرمانيا كەڭەس وداعىنا وپاسىزدىقپەن شابۋىل جاسادى. بۇل حالىق ءۇشىن اۋىر كەزەڭ بولدى. بۇل جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق.
نەمەرە: ءيا، اجە، مەن سسرو - گەرمانيا سوعىسىنا قاتىسقان باتىرلاردى بىلەمىن، ولار: قاسىم قايسەنوۆ، باۋىرجان مومىش ۇلى، نۇركەن ءابدىروۆ، تالعات بيگەلدينوۆ، مانشۇك مامەتوۆا، ءاليا مولداعۇلوۆا.
اجە: 1954 جىلى تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋ ماقساتىندا قازاق جەرىنە كوپتەگەن ۇلت وكىلدەرى قونىستاندى. تىڭ يگەرۋگە كەلگەن باسقا ۇلت وكىلدەرىن قازاق حالقى قۇشاعىن جايىپ قارسى الىپ، كەڭدىگىن كورسەتتى.
وسىدان 26 جىل بۇرىن ءدال وسى الاڭدا ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرۋگە شىققان جاستاردىڭ بەيبىت شەرۋى ءوتتى. ءبىراق ول شەرۋدىڭ اياعى قاندى قىرعىنعا ۇلاستى. بۇل قاسىرەتتى كۇن قايرات، قايىرگەلدى، تۇگەلباي، ءسابيرا، ەربول، ءلاززات سىندى جۇزدەگەن - مىڭداعان قىرشىنداردىڭ قاناتىن قيىپ تۇسكەن وزبىرلىق كۇنى، وكتەمدىك ءۇنى ەدى.
ە، بالام - اي، 1991 جىلى 16 - جەلتوقساندا «ەگەمەن بولماي ەل بولماس، تاۋەلسىز بولماي ءتىل بولماس» دەمەكشى، ەگەمەندى ەل، تاۋەلسىز مەملەكەت بولدىق.
نەمەرە: اجە، «وسى تاقتاعا قولىڭدى قويىپ، ارمان ايتساڭ ورىندالادى» دەگەن راس پا؟
اجە: وي، قۇلىنىم، راس، ارمانىڭدى ويلاپ جىبەرشى قانە...
ءجۇر، بالام، ارمانىڭدى ايتىپ بولساڭ قايتايىق ۇيگە.
نەمەرە: اجە، نەندەي ارمان ويلاعانىمدى ايتايىن با؟ مەن ەلىمىزدە تەك تىنىشتىق بولىپ، سوعىس ءورتى جەرىمىزدى شالماسىن، بەيبىتشىلىك بولسىن دەدىم!
اجە: بالاپانىم - اي، ءبىز كورگەن قيىنشىلىقتى سىزدەردىڭ باستارىڭا بەرمەسىن، جەر - انامىز تىنىش بولسىن قۇلىنىم!
وسى وقيعاعا بايلانىستى ولەڭدەرگە كەزەك بەرەيىك.
ءاسيا:
ءسال ايالداپ، تاعزىم ەتپەي بۇل الاڭنان وتپەڭدەر...
جەلتوقساندا ىزعىرىقتان تىتىركەنىپ كوك پەن بەل،
بۇل جەر، قالقام، اسقاق رۋح جارىلىسى وتكەن جەر
قايتا ويانعان ۇلت نامىسى قىزىل قانعا بوككەن جەر،
ەرتە ەسەيگەن ارۋ قىزدى شاشتان سۇيرەپ، تەپكەن جەر،
جاتتى مۇندا ەستەن تانىپ كۇزگە اينالعان كوكتەمدەر.
الاڭ شەتىن قورشاپ تۇرعان شىرشالارعا الا كوك،
جاس ءبۇلدىرشىن، سەزىمىڭدى جانار ەتىپ قاراپ ءوت.
سول ارادان ساتقىندىقتا ەلەستەيدى قارا بەت،
قارا بەتتىڭ كوبى بۇگىن دارا تۇلعا، دارا بەت،
جاس ءبۇلدىرشىن، مۇز جامىلعان شىرشالارعا قاراپ ءوت،
زامانىڭنىڭ جەڭىسى مەن جەڭىلىسىن ساناپ ءوت
ۇلتتىڭ باعى جانار ما ەكەن حاس تۇلپارى نارى جوق
ال بىرەۋلەر نامىسى جوق جىگەر قاۋقار قارى جوق
كەمسىتپەشى «جەلتوقساننىڭ جالاڭ اياقتارى» دەپ
جوق! كەشەگى سىن ساعاتتا كوكىرەگىندە جانىپ وت
تۇرعان سولار اياز سورعان قىزىل بەتتىڭ ارى بوپ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
