جەر بەتىندەگى قاشىقتىقتى ولشەۋ
تاقىرىبى: جەر بەتىندەگى قاشىقتىقتى ولشەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جەر بەتىندە قاشىقتىقتى ولشەۋ. قاشىقتىقتى قاعاز بەتىنە بەلگىلەۋ. ماسشتاب
ساباقتىڭ وقىتۋ ماقساتى: ماسشتاب، ونىڭ تۇرلەرىن ءبىلۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋ ماقساتى: قاشىقتىقتى ولشەۋدە كارتادان ماسشتابتى پايدالانا ءبىلۋ.
ساباقتىڭ وقۋ جابدىعى: وقۋلىق، توپوگر. كارتادا، اتلاس
ساباقتىڭ بارىسى:
1. امانداسۋ، تۇگەندەۋ
2. وقۋلىق، اتلاس، داپتەر، كۇندەلىك، بوياۋ كارانداشتارىن تۇگەندەۋ.
3. كەزەكشىگە بۇگىنگى كۇندى جازعىزۋ.
4. ساباق بارىسى:
وتكەندى قايتالاۋ:
1. باعدارلاۋ
2. ازيمۋت
3. ازيمۋتتالدى نەمەسە پوليارلى سەمكا /ءبىر نۇكتەدەن/
4. ازيمۋت بويىنشا ءجۇرىپ وتىرىپ باعدارلاۋ
5. 3، 4، 5 تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
جاڭا ساباق:
جەر بەتىندە قاشىقتىقتى تاسپامەن، ولشەۋىش اشامەن ولشەنەدى. قاداممەن ولشەگەندە ءار ادام ءوز قادامىنىڭ ورتاشا ۇزىندىعىن انىقتاعان ءجون. وقۋلىقتا كوز مولشەرمەن انىقتاۋ كەستەسى كورسەتىلگەن.
ماسشتاب – جەر بەتىندە ولشەنگەن قاشىقتىقتى قاعاز بەتىنە ءتۇسىرۋ ءۇشىن كىشىرەيتىلگەن دارەجەسى. قانشا رەت كىشىرەيتىلگەندىگىن كورسەتەتىن بولشەك سان ماسشتاب د. ا. الىمى ءارقاشان 1 سم - گە تەڭ، ءبولىمى كىشىرەيتۋ مولشەرىنە سايكەس كەلەدى. نەعۇرلىم بولشەكتىڭ بولىمىندەگى سان كوبەيگەن سايىن، سوعۇرلىم ماسشتاب ۇساق دەپ ەسەپتەلەدى. كەرىسىنشە بولىمىندەگى ساننىڭ مولشەرى از بولعان سايىن، ماسشتاب ىرىلەنە تۇسەدى. ماسەلەن، 1: 10 000 ماسشتابى 1: 50 000 ماسشتابقا قاراعاندا ءىرى.
كارتانىڭ ماسشتابى سوزبەن دە جازىلادى 1: 10 000 ماسشتابتى سوزبەنەن 1 سم - دە 100م. مۇنى اتاۋلى ماسشتاب دەيدى. مىسالدى وقىتۋ.
وزەندەردىڭ ۇزىندىعىن سيركۋل ارقىلى ولشەيدى. اراسىن 5مم ەتىپ ولشەپ، ونىڭ سانىن 5مم - گە كوبەيتىپ، سودان كەيىن ماسشتابقا كوبەيتەدى.
پلان – 2 000دەيىن جانە ودان ءىرى، توپوگراف. كارتادا – 1: 10 000 نان 1: 100 000 - عا دەيىن بولادى.
بەكىتۋ: 5 تاپسىرمانى ورىنداۋ
7 تاپس. ورىنداۋ
ۇيگە تاپسىرما 6 تاپس. ورىنداۋ، انىقت. مازمۇنداۋ
تاپسىرمالار
1. ەگەر 1كم - ءدى ادام 15مينۋتتە جۇرسە، وندا ول 1ساعاتتا نەشە كم جۇرەدى؟
2) 1سم – 1كم اتاۋلىق ماسشتابتى ساندىق ماسشتابقا اينالدىر
(1كم - 1000م - 100 000سم مىس: 1م - 100سم، 10م - 1000سم، 100 - 10 000سم، 1000م - 100 000سم) نەمەسە 1000م *100سم =100 000سم
3) 1: 80 000 000 ساندىق ماسشتابتى اتاۋلىعى اينالدىر (1كم - 1000م - 100 000سم، 80كم - 80 000م - 8 000 000، 800كم - 800 000م - 80 000 000سم)
4). 1سم - 1كم سىزىقتىق ماسشتابتى جاسا (23بەت)
5). استانا - قاراعاندى ارا قاشىقتىعىن ەسەپتەۋ
6) ماسشابتى پايدالانىپ 50مەتر قاشىقتىقتى سىز: م: 1سم – 10م
7) وقۋشى 500مەتر قاشىقتىقتى ۇزىندىعى 5سم كەسىندى ەتىپ سىزدى. بۇل تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن ول قانداي ساندىق ماسشتابتى قولداندى؟ (50 000سم)
شارتتى بەلگىلەر بويىنشا تاپسىرمالار
1. توپوگرافيالىق ديكتانت: تۋريستەر كەسىلگەن ورماننان شىعىپ، وڭتۇستىك شىعىستاعى تاس جولمەن 300م ءجۇرىپ، سولتۇستىك - شىعىستان وڭتۇستىك - باتىسقا قاراي اعىپ جاتقان، ەنى 5م وزەننەن اعاش كوپىر ارقىلى ءوتىپ، وزەننىڭ سول جاعىنداعى شالعىندىقتىڭ اراسىنداعى جالعىز اياق جولمەن سولتۇستىككە قاراي 2كم ءجۇرىپ، ورمانشىنىڭ ۇيىنەن ءوتىپ، 1كم شىعىسقا ءجۇرىپ، بۇلاققا توقتايدى.
ماسشتاب: 1سم - 500م بويىنشا تۋريستەردىڭ جۇرگەن جولىنىڭ پلانىڭ ءتۇسىر.
2. تۋريستتەر ا نۇكتەسىنەن لاگەرگە دەيىن 180گر. ازيمۋت بويىنشا 5 كم ءجۇرىپ، 45گر. ازيمۋت بويىنشا 1، 5 كم جانە 90گر. ازيمۋت بويىنشا 3كم ءجۇرىپ ءوتۋ كەرەك. ولاردىڭ جۇرگەن جولىن سىزبا تۇرىندە سال. م: 1سم – 1000م
پروفيل - كەسىندى جاساۋدى ۇيرەنۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جەر بەتىندە قاشىقتىقتى ولشەۋ. قاشىقتىقتى قاعاز بەتىنە بەلگىلەۋ. ماسشتاب
ساباقتىڭ وقىتۋ ماقساتى: ماسشتاب، ونىڭ تۇرلەرىن ءبىلۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋ ماقساتى: قاشىقتىقتى ولشەۋدە كارتادان ماسشتابتى پايدالانا ءبىلۋ.
ساباقتىڭ وقۋ جابدىعى: وقۋلىق، توپوگر. كارتادا، اتلاس
ساباقتىڭ بارىسى:
1. امانداسۋ، تۇگەندەۋ
2. وقۋلىق، اتلاس، داپتەر، كۇندەلىك، بوياۋ كارانداشتارىن تۇگەندەۋ.
3. كەزەكشىگە بۇگىنگى كۇندى جازعىزۋ.
4. ساباق بارىسى:
وتكەندى قايتالاۋ:
1. باعدارلاۋ
2. ازيمۋت
3. ازيمۋتتالدى نەمەسە پوليارلى سەمكا /ءبىر نۇكتەدەن/
4. ازيمۋت بويىنشا ءجۇرىپ وتىرىپ باعدارلاۋ
5. 3، 4، 5 تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
جاڭا ساباق:
جەر بەتىندە قاشىقتىقتى تاسپامەن، ولشەۋىش اشامەن ولشەنەدى. قاداممەن ولشەگەندە ءار ادام ءوز قادامىنىڭ ورتاشا ۇزىندىعىن انىقتاعان ءجون. وقۋلىقتا كوز مولشەرمەن انىقتاۋ كەستەسى كورسەتىلگەن.
ماسشتاب – جەر بەتىندە ولشەنگەن قاشىقتىقتى قاعاز بەتىنە ءتۇسىرۋ ءۇشىن كىشىرەيتىلگەن دارەجەسى. قانشا رەت كىشىرەيتىلگەندىگىن كورسەتەتىن بولشەك سان ماسشتاب د. ا. الىمى ءارقاشان 1 سم - گە تەڭ، ءبولىمى كىشىرەيتۋ مولشەرىنە سايكەس كەلەدى. نەعۇرلىم بولشەكتىڭ بولىمىندەگى سان كوبەيگەن سايىن، سوعۇرلىم ماسشتاب ۇساق دەپ ەسەپتەلەدى. كەرىسىنشە بولىمىندەگى ساننىڭ مولشەرى از بولعان سايىن، ماسشتاب ىرىلەنە تۇسەدى. ماسەلەن، 1: 10 000 ماسشتابى 1: 50 000 ماسشتابقا قاراعاندا ءىرى.
كارتانىڭ ماسشتابى سوزبەن دە جازىلادى 1: 10 000 ماسشتابتى سوزبەنەن 1 سم - دە 100م. مۇنى اتاۋلى ماسشتاب دەيدى. مىسالدى وقىتۋ.
وزەندەردىڭ ۇزىندىعىن سيركۋل ارقىلى ولشەيدى. اراسىن 5مم ەتىپ ولشەپ، ونىڭ سانىن 5مم - گە كوبەيتىپ، سودان كەيىن ماسشتابقا كوبەيتەدى.
پلان – 2 000دەيىن جانە ودان ءىرى، توپوگراف. كارتادا – 1: 10 000 نان 1: 100 000 - عا دەيىن بولادى.
بەكىتۋ: 5 تاپسىرمانى ورىنداۋ
7 تاپس. ورىنداۋ
ۇيگە تاپسىرما 6 تاپس. ورىنداۋ، انىقت. مازمۇنداۋ
تاپسىرمالار
1. ەگەر 1كم - ءدى ادام 15مينۋتتە جۇرسە، وندا ول 1ساعاتتا نەشە كم جۇرەدى؟
2) 1سم – 1كم اتاۋلىق ماسشتابتى ساندىق ماسشتابقا اينالدىر
(1كم - 1000م - 100 000سم مىس: 1م - 100سم، 10م - 1000سم، 100 - 10 000سم، 1000م - 100 000سم) نەمەسە 1000م *100سم =100 000سم
3) 1: 80 000 000 ساندىق ماسشتابتى اتاۋلىعى اينالدىر (1كم - 1000م - 100 000سم، 80كم - 80 000م - 8 000 000، 800كم - 800 000م - 80 000 000سم)
4). 1سم - 1كم سىزىقتىق ماسشتابتى جاسا (23بەت)
5). استانا - قاراعاندى ارا قاشىقتىعىن ەسەپتەۋ
6) ماسشابتى پايدالانىپ 50مەتر قاشىقتىقتى سىز: م: 1سم – 10م
7) وقۋشى 500مەتر قاشىقتىقتى ۇزىندىعى 5سم كەسىندى ەتىپ سىزدى. بۇل تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن ول قانداي ساندىق ماسشتابتى قولداندى؟ (50 000سم)
شارتتى بەلگىلەر بويىنشا تاپسىرمالار
1. توپوگرافيالىق ديكتانت: تۋريستەر كەسىلگەن ورماننان شىعىپ، وڭتۇستىك شىعىستاعى تاس جولمەن 300م ءجۇرىپ، سولتۇستىك - شىعىستان وڭتۇستىك - باتىسقا قاراي اعىپ جاتقان، ەنى 5م وزەننەن اعاش كوپىر ارقىلى ءوتىپ، وزەننىڭ سول جاعىنداعى شالعىندىقتىڭ اراسىنداعى جالعىز اياق جولمەن سولتۇستىككە قاراي 2كم ءجۇرىپ، ورمانشىنىڭ ۇيىنەن ءوتىپ، 1كم شىعىسقا ءجۇرىپ، بۇلاققا توقتايدى.
ماسشتاب: 1سم - 500م بويىنشا تۋريستەردىڭ جۇرگەن جولىنىڭ پلانىڭ ءتۇسىر.
2. تۋريستتەر ا نۇكتەسىنەن لاگەرگە دەيىن 180گر. ازيمۋت بويىنشا 5 كم ءجۇرىپ، 45گر. ازيمۋت بويىنشا 1، 5 كم جانە 90گر. ازيمۋت بويىنشا 3كم ءجۇرىپ ءوتۋ كەرەك. ولاردىڭ جۇرگەن جولىن سىزبا تۇرىندە سال. م: 1سم – 1000م
پروفيل - كەسىندى جاساۋدى ۇيرەنۋ
You Might Also Like
