InfoHub Logo

ءدىنتانۋ جانە مادەنيەتتانۋ كافەدراسى
«ءدىنتانۋ» ماماندىعىنىڭ
4 كۋرس ستۋدەنتى كۋتلىمۋراتوۆا ج.م
جەتەكشى اعا وقىتۋشى تۋنگاتوۆا.ۋ.ا

www.kaznu.kz

قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن قارقىن العان ۇردىستەردىڭ ءبىرى ءدىنتانۋ ماماندارىن دايارلاۋ بولىپ تابىلادى. ەلىمىزدەگى ءدىنتانۋ ماماندارى باكالاۆريات، ماگيستراتۋرا جانە دوكتورانتۋرا دەڭگەيلەرىندە دايارلانادى.

ءدىنتانۋلىق ءبىلىم تاريحى 1992 جىلى العاش رەت ق.ا.ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە «ءدىن جانە ەركىن ويلاۋ» ماماندىعىنىڭ اشىلۋىنان باستاۋ الادى. ءقازىر ءدىنتانۋ باكالاۆرلارىن ەلىمىزدەگى ل.ن گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءدىنتانۋ كافەدراسى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلوسوفيا عىلىمدارى جانە ءدىنتانۋ كافەدراسى، ە.ا.بۋكەتوۆ اتىنداعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلوسوفيا جانە مادەنيەت تەورياسى كافەدراسى، «نۇر-مۇباراك» مىسىر يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءدىنتانۋ كافەدراسى، ق.ا.ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءدىنتانۋ جانە تەولوگيا كافەدراسى، شەت تىلدەر جانە ىسكەرلىك كارەرا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءدىنتانۋ فاكۋلتەتى دايارلايدى.

قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنەن وزگە اتالعان وقۋ ورىندارىندا ءدىنتانۋ ماماندىعى بويىنشا ماگيستراتۋرا اشىلعان. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن «نۇر» قازاق-ەگيپەت يسلام ۋنيۆەرسيتەتى ءدىنتانۋ ماماندىعى بويىنشا PhD دوكتورلارىن دايارلايدى.

ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى تاراپىنان «ءدىنتانۋ» ماماندىعىنا جىل سايىن 65 مەملەكەتتىك گرانت ءبولىنىپ كەلگەن بولاتىن. 2013-2014 وقۋ جىلىنان باستاپ، وقۋ گرانتى 77-گە كوبەيتىلدى. جەكەلەگەن وقۋ ورىندارى ءوز گرانتتارى ارقىلى ءدىنتانۋشىلاردىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىنىڭ اقىسىز ءبىلىم الۋىن قامتاماسىز ەتۋدە. ءدىنتانۋ ءپانىنىڭ وقىتىلۋ اياسىن كەڭەيتۋ ەلىمىزدەگى قازىرگى ءدىني احۋال جانە كونفەسسيالىق كەڭىستىكتىڭ الۋان تۇرلىلىگى جاعدايىندا دا وتە ماڭىزدى. ورتا مەكتەپتە ءدىنتانۋ باعىتىندا جۇيەلى ءارى ساپالى ءبىلىمنىڭ بەرىلۋى بولاشاقتا ەلىمىزدىڭ ىشكى تۇراقتىلىعىنا سەپتىگىن تيگىزەتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان اتالعان ءپاننىڭ ساعات سانىن كوبەيتۋ ماسەلەسىنە مۇمكىندىگىنشە تەرەڭىرەك ماڭىز بەرگەن ءجون.

سونىمەن قاتار «ءدىنتانۋ نەگىزدەرى» ءپانىنىڭ باعدارلاماسى قازىرگى زاماناۋي احۋال تۇرعىسىنان ءبىرشاما جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەتىنى بەلگىلى. ەلىمىزدە 2009 جىلدان باستاپ تۇركىستان قالاسىنداعى قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە «تەولوگيا» ماماندىعى بويىنشا ءدىني جانە ءدىنتانۋلىق سالالاردى استاستىرعان جوعارى ءبىلىم بەرىلە باستادى. بۇل ماماندىقتىڭ ەرەكشەلىگى – ءدىندى تەك سىرتتاي تالداۋ، باعالاۋ، پايىمداۋ ارقىلى تانۋ جانە تانىتۋمەن شەكتەلمەي، دىندەردىڭ ىشكى بولمىسىن زەردەلەي وقىتاتىن كۋرستاردىڭ ۇلەس سالماعى باسىم بولۋىندا. ءدىن ۇستانۋشىنىڭ سانا-سەزىمىنىڭ ديناميكاسىن زەرتتەيتىن، تۇسىندىرەتىن پاندەر تاعىلىمىن تاجىريبەمەن ۇشتاستىرۋعا، ءدىنتانۋ عىلىمىن ءوز كەزەگىندە ەكىنشى ءبىر شەتىن كوزقاراس بولىپ تابىلاتىن اتەيزم ۇستانىمدارىمەن ءبىرجاقتى قارۋلاندىرۋدان ساق بولۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن اتالعان ماماندىقتىڭ ەلىمىزدىڭ ءدىني جانە ءدىنتانۋلىق ءبىلىم جۇيەسىندە وزىندىك ورنى بولارى ءسوزسىز.

«يسلامتانۋ» ماماندىعىنىڭ دەربەس قالىپتاسۋى قازاقستانداعى ءدىني جانە ءدىنتانۋلىق ءبىلىمنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بولىپ تابىلادى. اتالعان ماماندىق «نۇر-مۇباراك» مىسىر يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ يسلامتانۋ كافەدراسى بازاسىندا دايارلانادى. يسلامتانۋ ماماندىعىنىڭ دەربەس وقۋ ستاندارتى بار، ول يسلامتانۋشى مامانداردى، يسلام ءدىن قىزمەتكەرلەرىن، عىلىمي كادرلاردى دايارلاۋعا باعىتتالعان. بۇل ماماندىق بويىنشا باكالاۆريات، ماگيستراتۋرا جانە دوكتورانتۋرا دەڭگەيلەرىندە ءبىلىم بەرىلەدى.

قورىتا كەلگەندە، قازىرگى قازاقستانداعى ءدىنتانۋلىق ءبىلىم وزىندىك بازاعا، ءتيىستى ءبىلىم ۇدەرىسى قۇجاتتارىنا، قالىپتاسقان تاجىريبەگە يە، حالىقارالىق عىلىمي جانە بىلىمدىك بايلانىستاردى جانداندىرۋعا وزىندىك ۇلەس قوسىپ وتىرعان قوعام ومىرىندەگى ماڭىزى جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسى بولىپ تابىلادى. وزگە دە ءبىلىم سالالارى سەكىلدى ءدىنتانۋلىق ءبىلىم ۋاقىت تالابىنا ساي باعىتتىلىعى جونىنەن بىرىزدىلەندىرىلىپ، مازمۇنى تۇرعىسىنان بايىتىلىپ وتىرۋعا ءتيىس. ءدىنتانۋلىق ءبىلىمنىڭ ديناميكالىلىعىن ارتتىرۋ، قاساڭ كوزقاراستاردان ارىلتۋ، تاجىريبەلىك كۋرستار سانىن كوبەيتۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرۋ ناتيجەلى بولماق.

---