جول بەلگىلەرى
تاقىرىبى: جول بەلگىلەرى
ماقساتى: بالالاردى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىمەن جانە باعدارشامنىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرۋ. جول بەلگىلەرىن ايىرا ءبىلۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، كوشە جاعدايىنداعى كەڭىستىكتى باعدارلاي ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ. بالالاردى مەيىرىمدىلىككە، زەيىندى بولۋعا، ءوزىن - ءوزى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: جول ماكەتى، جول بەلگىلەرى، باعدارشام ۇلگىسى، جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى، ويىنشىق ماشينالار.
ءادىس - تاسىلدەرى: ويىن، سۇراق - جاۋاپ، ساحنالاۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. بالالار شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ امانداسادى.
- ارمىسىڭ ارداقتى اسپان اتا؟!
- ارمىسىڭ مەيىرىمدى جەر انا؟!
- ارمىسىڭ شۇعىلالى التىن كۇن؟!
كۇلىپ شىقتى كۇن بۇگىن!
ارمىسىزدار ءقادىرلى قوناقتار!
1. جۇرگىزۋشى:
ءاربىر ادام جاياۋ جۇرگىنشىلەر، كولىكپەن نەمەسە ۆەلوسيپەدپەن كۇنىنە جولدى كەم دەگەندە ەكى رەت كەسىپ وتەدى ەكەن. ءبىز جول قوزعالىسىمەن كۇندە قاتىناسىپ وتىرامىز. سوندىقتاندا ءبىز جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن - ءجۇرۋ بەلگىلەرىن ايىرا ءبىلىپ، باعدارشامنىڭ قىزمەتىن ءبىلۋىمىز كەرەك.
بالالار ەگەر ءوز ومىرلەرىڭدى، دەنساۋلىقتارىڭدى ساقتاعىلارىڭ كەلسە، ءارقاشاندا جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىنە ساق بولىڭدار.
جۇرگىزۋشى: جاياۋ جۇرگىنشىلەر تەك تروتۋارلارمەن جولدىڭ وڭ قول قاناتىمەن عانا ءجۇرۋى قاجەت. ەندەشە ەكرانعا نازار اۋدارايىقشى. (كورىنىس)
ادەماي:
تراتۋار جۇرەر جولى جاياۋدىڭ
جەلاياقتىڭ جايباساردىڭ باياۋدىڭ
ماشينانىڭ جولى كوشە ورتاسى
سونى ۇمىتىپ كەتە كورمە اياۋلىم.
جۇرگىزۋشى: بالالار ءبىز ۇنەمى تروتۋاردان شىقپاي جۇرەمىز بە؟
جولداردان قالاي وتەمىز؟ ول ءۇشىن ءبىز ەرتەگىلەر ەلىنە بارايىق.
كوزىمىزدى جۇمىپ، ەرتەگىلەر ەلىن ەلەستەتەيىك.
(مۋزىكا اۋەنىمەن) ەرتەكشى:
قىزىل تەلپەك قىدىرىپ
اجەسىنە بارماقشى
جەتۋ ءۇشىن ورمانعا
بەلگىنى ەسكە الماقشى
جول بەلگىسىن بىلمەسە
اجەنىڭ ءۇيىن تاپپايدى.
«قىزىل تەلپەك» ءانىنىڭ اۋەنىمەن:
باعدارشامنىڭ جولى سىلتەر
بويىندا بار ءتۇرلى كوزدەر
جاسىل جانسا دايىندال
قىزىل جانسا توقتايسىڭ
جولدا جۇرسەڭ بايقاعايسىڭ
اباي بولشى سەن ۇنەمى
جولدى كەسىپ وتكەندە.
(قاسقىر شىعادى)
جول ەرەجەسىن بىلمەگەننەن جاراقاتتانادى.
- كومەكتەسىڭدەرشى! قىزىل تەلپەك كومەكتەسشى!
قىزىل تەلپەك:
- قاسقىرجان، سەن جول ەرەجەسىن بىلمەيسىڭ بە؟ اسىقپاساڭشى.
قاسقىر:
- بىلمەيمىن.
قىزىل تەلپەك:
- كوردىڭ بە، سەن جول ەرەجەسىن بىلمەگەندىكتەن جول اپاتىنا ۇشىرادىڭ، مەن سەنى جول ەرەجەسىمەن تانىستىرايىن. تىڭدا! بەلگىلەر شىعادى.
ال ەندى جول بەلگىلەرىنە ءسوز بەرەيىك.
1. ەسكەرتۋ بەلگىسى (ارۋجان)
ءۇشبۇرىشتى قىزىل،
بوياۋمەن كورسەڭ ابايلا.
جول باسىندا ءقاۋىپتى ءتۇس
الدان شىعار دەگەندى
ابايلا بۇل ەسكەرتۋ بەلگىسى.
2. تىيىم بەلگىسى: (ايلانا)
ءدوپ - دوڭگەلەك قىزىل شەڭبەرمىن
كورسەم: «توقتا، قانە»
دەپ جار سالار،
تىيىم ساۋ مەن بولام.
3. كورسەتكىش بەلگىسى: (جانەل)
ءدوپ - دوڭگەلەك جاسىل شەڭبەرمىن
كورسەم: «جول اشىق!»
مەن كولىك پەن جاياۋ ادام جۇرەر جولدى نۇسقايمىن!
انىقتاما بەلگىسى: (اسىلاي)
بەلگىمەن كورسەتەر
جىلدامدىق پەن باعىتتى
ىلدي مەن بۇرىشتى
قاتەر مەن ءقاۋىپتى.
اتىراۋ قالاسى، بىرلىك اۋىلى،
№35 «بالاقاي» بوبەكجاي - باقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
كيرتانوۆا امانگۇل ساعىندىق قىزى
جول بەلگىلەرى. جۇكتەۋ
ماقساتى: بالالاردى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىمەن جانە باعدارشامنىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرۋ. جول بەلگىلەرىن ايىرا ءبىلۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، كوشە جاعدايىنداعى كەڭىستىكتى باعدارلاي ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ. بالالاردى مەيىرىمدىلىككە، زەيىندى بولۋعا، ءوزىن - ءوزى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: جول ماكەتى، جول بەلگىلەرى، باعدارشام ۇلگىسى، جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى، ويىنشىق ماشينالار.
ءادىس - تاسىلدەرى: ويىن، سۇراق - جاۋاپ، ساحنالاۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. بالالار شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ امانداسادى.
- ارمىسىڭ ارداقتى اسپان اتا؟!
- ارمىسىڭ مەيىرىمدى جەر انا؟!
- ارمىسىڭ شۇعىلالى التىن كۇن؟!
كۇلىپ شىقتى كۇن بۇگىن!
ارمىسىزدار ءقادىرلى قوناقتار!
1. جۇرگىزۋشى:
ءاربىر ادام جاياۋ جۇرگىنشىلەر، كولىكپەن نەمەسە ۆەلوسيپەدپەن كۇنىنە جولدى كەم دەگەندە ەكى رەت كەسىپ وتەدى ەكەن. ءبىز جول قوزعالىسىمەن كۇندە قاتىناسىپ وتىرامىز. سوندىقتاندا ءبىز جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن - ءجۇرۋ بەلگىلەرىن ايىرا ءبىلىپ، باعدارشامنىڭ قىزمەتىن ءبىلۋىمىز كەرەك.
بالالار ەگەر ءوز ومىرلەرىڭدى، دەنساۋلىقتارىڭدى ساقتاعىلارىڭ كەلسە، ءارقاشاندا جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىنە ساق بولىڭدار.
جۇرگىزۋشى: جاياۋ جۇرگىنشىلەر تەك تروتۋارلارمەن جولدىڭ وڭ قول قاناتىمەن عانا ءجۇرۋى قاجەت. ەندەشە ەكرانعا نازار اۋدارايىقشى. (كورىنىس)
ادەماي:
تراتۋار جۇرەر جولى جاياۋدىڭ
جەلاياقتىڭ جايباساردىڭ باياۋدىڭ
ماشينانىڭ جولى كوشە ورتاسى
سونى ۇمىتىپ كەتە كورمە اياۋلىم.
جۇرگىزۋشى: بالالار ءبىز ۇنەمى تروتۋاردان شىقپاي جۇرەمىز بە؟
جولداردان قالاي وتەمىز؟ ول ءۇشىن ءبىز ەرتەگىلەر ەلىنە بارايىق.
كوزىمىزدى جۇمىپ، ەرتەگىلەر ەلىن ەلەستەتەيىك.
(مۋزىكا اۋەنىمەن) ەرتەكشى:
قىزىل تەلپەك قىدىرىپ
اجەسىنە بارماقشى
جەتۋ ءۇشىن ورمانعا
بەلگىنى ەسكە الماقشى
جول بەلگىسىن بىلمەسە
اجەنىڭ ءۇيىن تاپپايدى.
«قىزىل تەلپەك» ءانىنىڭ اۋەنىمەن:
باعدارشامنىڭ جولى سىلتەر
بويىندا بار ءتۇرلى كوزدەر
جاسىل جانسا دايىندال
قىزىل جانسا توقتايسىڭ
جولدا جۇرسەڭ بايقاعايسىڭ
اباي بولشى سەن ۇنەمى
جولدى كەسىپ وتكەندە.
(قاسقىر شىعادى)
جول ەرەجەسىن بىلمەگەننەن جاراقاتتانادى.
- كومەكتەسىڭدەرشى! قىزىل تەلپەك كومەكتەسشى!
قىزىل تەلپەك:
- قاسقىرجان، سەن جول ەرەجەسىن بىلمەيسىڭ بە؟ اسىقپاساڭشى.
قاسقىر:
- بىلمەيمىن.
قىزىل تەلپەك:
- كوردىڭ بە، سەن جول ەرەجەسىن بىلمەگەندىكتەن جول اپاتىنا ۇشىرادىڭ، مەن سەنى جول ەرەجەسىمەن تانىستىرايىن. تىڭدا! بەلگىلەر شىعادى.
ال ەندى جول بەلگىلەرىنە ءسوز بەرەيىك.
1. ەسكەرتۋ بەلگىسى (ارۋجان)
ءۇشبۇرىشتى قىزىل،
بوياۋمەن كورسەڭ ابايلا.
جول باسىندا ءقاۋىپتى ءتۇس
الدان شىعار دەگەندى
ابايلا بۇل ەسكەرتۋ بەلگىسى.
2. تىيىم بەلگىسى: (ايلانا)
ءدوپ - دوڭگەلەك قىزىل شەڭبەرمىن
كورسەم: «توقتا، قانە»
دەپ جار سالار،
تىيىم ساۋ مەن بولام.
3. كورسەتكىش بەلگىسى: (جانەل)
ءدوپ - دوڭگەلەك جاسىل شەڭبەرمىن
كورسەم: «جول اشىق!»
مەن كولىك پەن جاياۋ ادام جۇرەر جولدى نۇسقايمىن!
انىقتاما بەلگىسى: (اسىلاي)
بەلگىمەن كورسەتەر
جىلدامدىق پەن باعىتتى
ىلدي مەن بۇرىشتى
قاتەر مەن ءقاۋىپتى.
اتىراۋ قالاسى، بىرلىك اۋىلى،
№35 «بالاقاي» بوبەكجاي - باقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
كيرتانوۆا امانگۇل ساعىندىق قىزى
جول بەلگىلەرى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
جۇرگىزۋشى، اياز اتا، اقشاقار، ۇلپاقارلار، قويان، تۇلكى، پەترۋشكالار، اققالا، بالالار.
-
تىيىم – حالىقتىڭ ءتالىم - تاربيە، ۇلگى - ونەگە، اقىل - كەڭەس بەرۋدەگى تاربيە قۇرالدارىنىڭ ءبىرى. بۇل نەگىزىنەن بالالارعا ارنالعان، ولاردى جامان ادەتتەن، جات پيعىل، ەرسى قىلىق، ادەپسىز ىستەردەن ساقتان...
