جولدا جۇرە بىلەسىڭ بە، بالاقاي؟
ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى،
سام ورتا مەكتەبىندە باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ەنسەگەنوۆ كالىباي
جولدا جۇرە بىلەسىڭ بە، بالاقاي؟
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ، ءىس - جۇزىندە اسىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ويدا ساقتاي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: تارتىپتىلىككە، ساق بولۋعا، كوشەدە وزدەرىن دۇرىس ۇستاپ جۇرۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. كىرىسپە ءسوز. ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن حابارلاۋ
- بالالار، بۇگىنگى ساباقتا بىزدەر جول ءجۇرۋ ەرەجەلەرى قالاسىنا بارامىز. جول ەرەجەلەر قالاسىنداعى سەندەرگە دايىنداپ وتىرعان تاپسىرمالارى بار. سەندەردى جول ءتارتىبى بويىنشا بىلىمدەرىڭدى سىناماقشى. سىننان وتۋگە دايىنبىز با؟
وي قوزعاۋ.
- ەندەشە، بالالار كجت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- كوشەدە ءجۇرۋ ءتارتىبى.
- كوشەدە ءجۇرۋ ءتارتىبى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- جاياۋ جۇرگىنشى، تروتۋار، جول بەلگىلەر، ماشينالار، باعدارشام، ينسپەكتور، قيىلىستار
- جول ەرەجەلەر قالاسىنىڭ تاپسىرمالارىن 3 توپقا ءبولىنىپ، سايىسقا تۇسەمىز.
1 – وقۋشى: (باعدارشام بولىپ كيىنەدى)
باعدارشام اتى،
كوپ كوزى بار باتىر.
توق بولعان مەن زاتى،
وزىندە كوپ اقىل.
تۇرادى ول ءدايىم،
بۇرىشىندا جولدىڭ.
قيىپ وتكەن سايىن،
قارايتۇعىن بالعىن.
- سونىمەن بالالار، بىزدەر باعدارشامدى «كوپ كوزى بار باتىر» ەكەن دەدىك. كىم ايتادى باعدارشامنىڭ نەشە كوزى بار؟
- ەندەشە ءبىزدىڭ توپتارىمىز وسى باعدارشامنىڭ كوزدەرىنە بايلانىستى اتاۋلارىن الىپ وتىر. قاي توپتىڭ مۇشەلەرى تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداسا، «ۇزدىك جۇرگىنشىلەر» اتاعىنا يە بولدى.
- سايىستى باستاماس بۇرىن ءادىلقازىلار سايلاپ الايىق.
ارمانعا الدا كۇتكەن اسىعارمىز،
ءبىز قالاي تولقىن اتپاي باسىلارمىز.
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن جاقسى ءبىلىپ،
ساقتىققا تۇرا الاتىن جاس ۇلانبىز.
جالعايتىن دوستاستىرىپ بار ەلمەنەن،
جولداردان تۇرادى عوي الەم دەگەن، - دەپ سايىسىمىزدىڭ كەزەڭدەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
• سايىس كەزەڭدەرى
1. ءوز ورنىڭدى تاپ.
2. رەتتەۋشى ينسپەكتور قىزمەتكەرىنىڭ ساۋالى
3. قالا الىپپەسى (توپ باسشىلارىمەن جارىس)
4. ماي ەمتيحانى.
5. سەن بىلەسىڭ بە؟
• 1 - كەزەڭ
1 – كەزەڭ بويىنشا «ورنىن تاپ» ويىنىن وينايمىز. ءار توپتان وزدەرىنىڭ شارتتى بەلگىلەرىمەن باعدارشامداعى ورنىن تابادى جانە توپتارىن قورعايدى.
قىزىل توپ
سارى توپ
جاسىل توپ
1 – كەزەڭ بويىنشا ءادىلقازىلار القاسى ءوز باعالارىڭىزدى بەرسەڭىزدەر
• 2 – كەزەڭ
ءمۇعالىم:
- باعدارشامنان باسقا جولدا كىم تۇرادى؟
- رەتتەۋشى ينسپەكتور قىزمەتكەرلەرى الا تاياعىمەن تۇرادى.
- ەندەشە كەلەسى سايىسىمىزدىڭ ءبولىمى «رەتتەۋشى ينسپەكتور قىزمەتكەرىنىڭ ساۋالى» وزدەرىڭ قالاپ العان ۇپاي ساندار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەسىڭدەر؟
1. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟ (ابايلا، بالالار!) 5 ۇپاي
2. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟ (قوزعالىسقا تىيىم سالىنادى) 5 ۇپاي
3. سىمعا اسىلىپ، ءجۇر اسىعىپ (تروللەيبۋس) 10 ۇپاي
4. مىنا كولىكتەر قالاي اتالادى، كولىك وقيعاسىنا تاپ بولعان ادامدار، قانداي تەلەفوندارعا قوڭىراۋ شالادى؟
(ءورت ءسوندىرۋ – 101، جەدەل جاردەم – 103 پوليسيا 102 نومىرىنە قوڭىراۋ شالادى) 10 ۇپاي
5. اۆتوبۋسقا قاي ەسىكتەن ءمىنىپ، قاي ەسىكتەن تۇسەمىز؟ (الدىڭعى ەسىكتەن ءتۇسىپ، ارتقى ەسىكتەن مىنەمىز) 15 ۇپاي
6. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟ ( جول بەرىڭىز) 15 ۇپاي
2 – كەزەڭ بويىنشا ءادىلقازىلار القاسى ءوز باعالارىڭىزدى بەرسەڭىزدەر
• 3 - كەزەڭ
ءمۇعالىم:
- بالالار، جول ەرەجەلەر قالاسىندا دا قالا الىپپەسى بار. «جول بەلگىلەردى» قالا الىپپەسى دەيمىز. بۇل بولىمىمىزدە توپ باسشىلارى سايىسقا تۇسەدى. وزدەرىنىڭ تاڭداپ العان بەلگىلەرى بويىنشا بەلگىلەردى تاۋىپ، جيناقتاپ ماي باستىعىنا تاپسىراسىزدار.
قۇرمەتتى ءادىلقازىلار جول بەلگىلەرىن تاپقاندارىن تەكسەرىپ جىبەرسەڭىزدەر.
ەسكەرتۋ بەلگىسى: ءوزى قىزىل، ءۇشبۇرىشتى،
ەسكەرتۋىڭ مەن بولام،
حابارلايتىن بار ءقاۋىپتى وڭ ساپاردى جولداعان.
جولى بولىپ ساتسىزدىككە ەشقاشاندا قالماعان
تىيىم سالۋ بەلگىسى: قىزىل مەن بويالعان شەڭبەرىم اۋماقتى،
تىيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن، سالماقتى.
مەن تۇرعان جەرلەردە حاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار باعدارلا، كوز سالىپ جان - جاقتا.
كورسەتكىش بەلگىسى: باراتىن ساپاردىڭ قاشىعىن تۇراعىن،
ءۇن - ءتۇنسىز جان سىلتەپ، كورسەتىپ تۇرامىن.
كۇندىز دە، ءتۇندى دە وت بولىپ جانادى،
كوكپەنەن بويالعان ءتورتبۇرىش شىراعىم.
ءمۇعالىم:
- ادامعا ماشينانى جۇرگىزۋگە قانداي قۇجات كەرەك؟
- جۇرگىزۋشى كۋالىگى.
- ەندەشە كەلەسى 4 – كەزەڭىمىز ماي ەمتيحانى. ماي ەمتيحانىن ءساتتى تاپسىرساڭدار، ماي باستىعى جۇرگىزۋشى كۋالىگىن تابىس ەتەدى.
•
4 – كەزەڭ ماي ەمتيحانى. ساۋالناما
1. جۇرگىنشىلەر دەگەن كىم؟
ا. ماشينا جۇرگىزەتىن ادامدار
ۆ. كوشەدە جاياۋ جۇرگەن ادامدار
س. بەلگىلەر
2. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟
ا. كىرۋگە تىيىم سالىنادى
ۆ. باستى جول
س. جول بەرىڭىز!
3. كولىك كەلە جاتقاندا جولاۋشىعا جۇرگىزۋشىمەن سويلەسۋگە بولا ما؟
ا. بولادى
ۆ. بولمايدى
س. بىلمەيمىن
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سام ورتا مەكتەبىندە باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ەنسەگەنوۆ كالىباي
جولدا جۇرە بىلەسىڭ بە، بالاقاي؟
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ، ءىس - جۇزىندە اسىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ويدا ساقتاي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: تارتىپتىلىككە، ساق بولۋعا، كوشەدە وزدەرىن دۇرىس ۇستاپ جۇرۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. كىرىسپە ءسوز. ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن حابارلاۋ
- بالالار، بۇگىنگى ساباقتا بىزدەر جول ءجۇرۋ ەرەجەلەرى قالاسىنا بارامىز. جول ەرەجەلەر قالاسىنداعى سەندەرگە دايىنداپ وتىرعان تاپسىرمالارى بار. سەندەردى جول ءتارتىبى بويىنشا بىلىمدەرىڭدى سىناماقشى. سىننان وتۋگە دايىنبىز با؟
وي قوزعاۋ.
- ەندەشە، بالالار كجت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- كوشەدە ءجۇرۋ ءتارتىبى.
- كوشەدە ءجۇرۋ ءتارتىبى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- جاياۋ جۇرگىنشى، تروتۋار، جول بەلگىلەر، ماشينالار، باعدارشام، ينسپەكتور، قيىلىستار
- جول ەرەجەلەر قالاسىنىڭ تاپسىرمالارىن 3 توپقا ءبولىنىپ، سايىسقا تۇسەمىز.
1 – وقۋشى: (باعدارشام بولىپ كيىنەدى)
باعدارشام اتى،
كوپ كوزى بار باتىر.
توق بولعان مەن زاتى،
وزىندە كوپ اقىل.
تۇرادى ول ءدايىم،
بۇرىشىندا جولدىڭ.
قيىپ وتكەن سايىن،
قارايتۇعىن بالعىن.
- سونىمەن بالالار، بىزدەر باعدارشامدى «كوپ كوزى بار باتىر» ەكەن دەدىك. كىم ايتادى باعدارشامنىڭ نەشە كوزى بار؟
- ەندەشە ءبىزدىڭ توپتارىمىز وسى باعدارشامنىڭ كوزدەرىنە بايلانىستى اتاۋلارىن الىپ وتىر. قاي توپتىڭ مۇشەلەرى تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداسا، «ۇزدىك جۇرگىنشىلەر» اتاعىنا يە بولدى.
- سايىستى باستاماس بۇرىن ءادىلقازىلار سايلاپ الايىق.
ارمانعا الدا كۇتكەن اسىعارمىز،
ءبىز قالاي تولقىن اتپاي باسىلارمىز.
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن جاقسى ءبىلىپ،
ساقتىققا تۇرا الاتىن جاس ۇلانبىز.
جالعايتىن دوستاستىرىپ بار ەلمەنەن،
جولداردان تۇرادى عوي الەم دەگەن، - دەپ سايىسىمىزدىڭ كەزەڭدەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
• سايىس كەزەڭدەرى
1. ءوز ورنىڭدى تاپ.
2. رەتتەۋشى ينسپەكتور قىزمەتكەرىنىڭ ساۋالى
3. قالا الىپپەسى (توپ باسشىلارىمەن جارىس)
4. ماي ەمتيحانى.
5. سەن بىلەسىڭ بە؟
• 1 - كەزەڭ
1 – كەزەڭ بويىنشا «ورنىن تاپ» ويىنىن وينايمىز. ءار توپتان وزدەرىنىڭ شارتتى بەلگىلەرىمەن باعدارشامداعى ورنىن تابادى جانە توپتارىن قورعايدى.
قىزىل توپ
سارى توپ
جاسىل توپ
1 – كەزەڭ بويىنشا ءادىلقازىلار القاسى ءوز باعالارىڭىزدى بەرسەڭىزدەر
• 2 – كەزەڭ
ءمۇعالىم:
- باعدارشامنان باسقا جولدا كىم تۇرادى؟
- رەتتەۋشى ينسپەكتور قىزمەتكەرلەرى الا تاياعىمەن تۇرادى.
- ەندەشە كەلەسى سايىسىمىزدىڭ ءبولىمى «رەتتەۋشى ينسپەكتور قىزمەتكەرىنىڭ ساۋالى» وزدەرىڭ قالاپ العان ۇپاي ساندار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەسىڭدەر؟
1. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟ (ابايلا، بالالار!) 5 ۇپاي
2. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟ (قوزعالىسقا تىيىم سالىنادى) 5 ۇپاي
3. سىمعا اسىلىپ، ءجۇر اسىعىپ (تروللەيبۋس) 10 ۇپاي
4. مىنا كولىكتەر قالاي اتالادى، كولىك وقيعاسىنا تاپ بولعان ادامدار، قانداي تەلەفوندارعا قوڭىراۋ شالادى؟
(ءورت ءسوندىرۋ – 101، جەدەل جاردەم – 103 پوليسيا 102 نومىرىنە قوڭىراۋ شالادى) 10 ۇپاي
5. اۆتوبۋسقا قاي ەسىكتەن ءمىنىپ، قاي ەسىكتەن تۇسەمىز؟ (الدىڭعى ەسىكتەن ءتۇسىپ، ارتقى ەسىكتەن مىنەمىز) 15 ۇپاي
6. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟ ( جول بەرىڭىز) 15 ۇپاي
2 – كەزەڭ بويىنشا ءادىلقازىلار القاسى ءوز باعالارىڭىزدى بەرسەڭىزدەر
• 3 - كەزەڭ
ءمۇعالىم:
- بالالار، جول ەرەجەلەر قالاسىندا دا قالا الىپپەسى بار. «جول بەلگىلەردى» قالا الىپپەسى دەيمىز. بۇل بولىمىمىزدە توپ باسشىلارى سايىسقا تۇسەدى. وزدەرىنىڭ تاڭداپ العان بەلگىلەرى بويىنشا بەلگىلەردى تاۋىپ، جيناقتاپ ماي باستىعىنا تاپسىراسىزدار.
قۇرمەتتى ءادىلقازىلار جول بەلگىلەرىن تاپقاندارىن تەكسەرىپ جىبەرسەڭىزدەر.
ەسكەرتۋ بەلگىسى: ءوزى قىزىل، ءۇشبۇرىشتى،
ەسكەرتۋىڭ مەن بولام،
حابارلايتىن بار ءقاۋىپتى وڭ ساپاردى جولداعان.
جولى بولىپ ساتسىزدىككە ەشقاشاندا قالماعان
تىيىم سالۋ بەلگىسى: قىزىل مەن بويالعان شەڭبەرىم اۋماقتى،
تىيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن، سالماقتى.
مەن تۇرعان جەرلەردە حاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار باعدارلا، كوز سالىپ جان - جاقتا.
كورسەتكىش بەلگىسى: باراتىن ساپاردىڭ قاشىعىن تۇراعىن،
ءۇن - ءتۇنسىز جان سىلتەپ، كورسەتىپ تۇرامىن.
كۇندىز دە، ءتۇندى دە وت بولىپ جانادى،
كوكپەنەن بويالعان ءتورتبۇرىش شىراعىم.
ءمۇعالىم:
- ادامعا ماشينانى جۇرگىزۋگە قانداي قۇجات كەرەك؟
- جۇرگىزۋشى كۋالىگى.
- ەندەشە كەلەسى 4 – كەزەڭىمىز ماي ەمتيحانى. ماي ەمتيحانىن ءساتتى تاپسىرساڭدار، ماي باستىعى جۇرگىزۋشى كۋالىگىن تابىس ەتەدى.
•
4 – كەزەڭ ماي ەمتيحانى. ساۋالناما
1. جۇرگىنشىلەر دەگەن كىم؟
ا. ماشينا جۇرگىزەتىن ادامدار
ۆ. كوشەدە جاياۋ جۇرگەن ادامدار
س. بەلگىلەر
2. مىنا بەلگى نەنى بىلدىرەدى؟
ا. كىرۋگە تىيىم سالىنادى
ۆ. باستى جول
س. جول بەرىڭىز!
3. كولىك كەلە جاتقاندا جولاۋشىعا جۇرگىزۋشىمەن سويلەسۋگە بولا ما؟
ا. بولادى
ۆ. بولمايدى
س. بىلمەيمىن
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
