جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ساقتايمىز
جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ساقتايمىز بالاباقشاداعى ەرەجەلەر
جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ساقتايمىز
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بالالاردى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ
2. جول قاۋىپسىزدىگىن ەستە ساقتاۋعا، بىلۋگە جول ەرەجەسىنىڭ بەلگىلەرىمەن تانىستىرۋ.
3. وقۋشىلاردى كوشەدە دۇرىس ءجۇرىپ، جول ەرەجەسىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: باعدارشام، جول بەلگىلەرى سالىنعان سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، جول ەرەجەسىنە ارنالعان كىتاپتار.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
كىرىسپە: «جول ءتراۆماتيزمىنىڭ الدىن الۋ» اتتى تاربيە ساعاتىن باستاعالى وتىرمىز.
جول زاڭى دۇرىس ءجۇرىپ، اباي بولۋدى تالاپ ەتەدى. جول ءتارتىبىن بۇزبا ول قاتەر تۋدىرادى. جولدىڭ قالىپتى قوزعالىسى كوبىنەسە بالالاردىڭ جول بويىندا قالاي بولسا سولاي ءجۇرىپ، دوپ قۋالايتىنى، شاڭعى تەبەتىنى، ءجۇرىپ بارا جاتقان ماشيناعا جابىساتىنى، قالتارىستان جولعا شىعىپ كەلەتىن سالدارىنان بۇزىلادى. جول ءتارتىبىن بۇزعاندىقتان كەيبىرەۋلەر ماشينا دوڭگەلەگىنە ءىلىنىپ قازا تاۋىپ، كەيبىرەۋلەرى جاراقات الادى. ال كەيبىرەۋلەرى ومىرلىك مۇگەدەك بولىپ قالادى.
سوندىقتان ءاربىر وقۋشى مەكتەپتە وقىلاتىن» جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى» تاقىرىبىنداعى ساباقتى مۇقيات تىڭداپ، ءار ساباقتان قورىتىندى جاساپ وتىرۋعا مىندەتتى. ۇلگىلى، ءتارتىپتى وقۋشى كوشەدە، جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن زاڭىن بۇزبايدى.
سونىمەن قانداي بالا جول ەرەجەسىن بۇزبايدى؟
بالالار: ۇلگىلى، ءتارتىپتى بالا.
تاربيەشى: ال ەندى» جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ساقتايمىز!» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى اشىق دەپ جاريالايمىن.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم:
تاقتاداعى جۇمباقتاردى شەشۋ:
جۇمباقتار
1. الا تاياق ۇستاعان،
جول ءتارتىبىن نۇسقاعان.
ءومىرىڭدى كۇزەتكەن. (اۆتوبۋس)
2. كولىكتىڭ قانشاسىن ۇستىنەن وتكىزگەن،
ىرگەدەن باستالىپ، الىسقا جەتكىزگەن. (جول)
3. جوق وزىندە باس تا، اۋىزدا دا، قۇلاق تا،
باقىرايعان ءۇش كوزى بار ءبىراق تا. (باعدارشام)
4. ارقانىم بار تىم ۇزىن،
الا - المايسىڭ ءبىر ءۇزىم.
تابىڭدارشى، بالالار،
بۇل جۇمباقتىڭ شەشۋىن. (جول)
5. ءوزى سويلەي بىلمەيدى،
ءبىراق «توقتا، ءجۇر!» دەيدى. (باعدارشام)
تاربيەشى: باعدارشام ءومىرىمىزدى جازىمنان ساقتاندىراتىن كومەكشىمىز. ونىڭ سىرىن ءبىلىپ، ءتىلىپ الۋ بارشامىزعا كەرەك.
1. نەگە؟
ءبىزدىڭ قالامىزدا، سول سياقتى ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ قالا، اۋىلدارىنا بارىنە ورتاق كوشە قاتىناس ەرەجەسى ەنگىزىلگەن. بۇل ەرەجەنى وقۋشىلار دا، ۇلكەندەر دە، ياعني بارلىق جۇرگىزۋشىلەر، كولىك جۇرگىزەتىن جۇرگىزۋشىلەر دە بۇلجىتپاي ورىنداۋى كەرەك.
2. بالالار، سەندەر كوشەدە ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلەسىڭدەر مە ەكەن، كورەيىك. مىناداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەرشى.
3. جيەك جول دەگەن نە؟ ادامدار جاياۋ جۇرەتىن كوشە جيەگىندەگى تار جول.
4. جاياۋ ادامعا قاي جەرمەن جۇرۋگە بولمايدى؟ كولىك جۇرەتىن كوشەنىڭ ورتاسىمەن جۇرۋگە رۇقسات ەتىلمەيدى.
تاقتادا
قىزىل – توقتا!
سارى – ساقتان!
جاسىل – جول اشىق!
قىزىل كوزىن اشقاندا،
سىنىق سۇيەم باسپا العا!
سارى كوزىن اشقاندا،
قاراپ قالما اسپانعا!
جاسىل كوزىن اشقاندا،
وتە بەرگىن، جاسقانبا!
بالالار باعدارشام سيگنالدارىن قولدارىنا ۇستاپ، كەزەگى كەلگەندە كورسەتىپ تۇرادى.
ءان: باعدارشام
1. كوشەدە ءبىز ساق بولايىق،
قايمىقپاسىن اتا – انا.
جولدا سەن بول لايىق،
جاس ۇلان دەگەن اتقا
ق - سى:
ءارقاشان كۇن سونبەسىن،
اسپاننان بۇلت تونبەسىن.
قاسىمدا بولسىن انام،
بولايىن مەن دە امان!
2. جولدا ءجۇرۋ الىپپەسىن
بىلگەن ءجون بەس ساۋساقتاي.
سوندا عانا جۇرە الاسىڭ،
سەن ءوزىڭدى ساۋ ساقتاپ
ساحنالىق كورىنىس: «مايماق ايۋدىڭ دوستارى»
ينسپەكتور:
مەدبيكە اپامىز ءبارىمىزدى ەمدەيدى،
اۋىرسا ادامدى، اڭدى دا ەمدەيدى.
وتىرعان مىناۋ مەدبيكە اپاعا
ايتىڭدارشى، قانە كىمدەر كەلمەيدى؟
(وسى كەزدە باسىن اق شۇبەرەكپەن تاڭعان، سىرتىنان قان شىپ – شىپ شىققان ايۋ وكىرىپ كەلە جاتادى)
ينسپەكتور:
اپا، قاراڭىز مىنا سۇمدىقتى،
مايماقتى كىم قىنجىلتتى؟
مەد. بيكە:
مايماعىم، نە بولعان وزىڭە،
كوكپەڭبەك ىسىنگەن باس – كوزىڭدە؟
ايۋ:
ايتايىن مەن جاسىرماي شىنىمدى – اي،
ساقتاپ قال، اپا جانىمدى شىبىنداي.
جارماسىپ بال تاسىر ماشينا ۇستىنە
دومالاپ ءتۇسىپ شىڭعىردىم قۇلىنداي.
مەد. بيكە:
ءبىر اسار ءتاتتى بال ءۇشىن،
ءتارتىپتى بۇزدىڭ قارىننىڭ قامى ءۇشىن.
مىنە، ەندى ەڭىرەپ تۇرعانىڭ ۇيات – اق،
ءتارتىپ كەرەك، ءبىلىپ ال، جان ءۇشىن!
ايۋ.
مەدبيكە اپا، ينسپەكتور جولداس، ەندى ءتارتىپتى بۇزبايمىن. كەشىرىڭىزدەر مەنى!
تاربيەشى: باعدارشام جوق كوشەلەردەن قالاي وتەمىز؟
ەگەر وتەتىن جەردە باعدارشام بولماسا كوشەدەن وتە بەرە اۋەلى سول جاققا قارايمىز. كوشەنىڭ ورتا تۇسىنا جەتكەندە، وڭ جاعىمىزعا كوز سالامىز. ەگەر ول جاقتان ماشينا كەلە جاتسا، ءوتىپ كەتكەنشە، سول ورىندا كۇتە تۇرامىز. ەندەشە، مىنا جولدارمەن باعدارشامسىز، باعدارشام باردا قالاي جۇرەتىنىمىزدى كورەيىك.
بالا قالاي وتەتىنىن كورسەتەدى.
ينسپەكتور
كورەگەن، ءداۋ قىراعى.
كوشەمىزدە تۇرادى.
ونىڭ اتى – باعدارشام،
جول سىلتەيدى ءارقاشان.
ول بەرگەندە كوماندا،
باعىنامىز ءاماندا.
باعدارشام
تۇرامىن كوشەنىڭ قيىلىسىن تۇراقتاپ،
قاشپايمىن ءمۇدىرىپ، ەشقانداي سۇراقتان.
بەلگىسى جولداردىڭ ءتورت توپتان تۇرادى،
جارقىراپ كورىنەر تۇندە دە جىراقتان.
باعدارشام
اشسا كەزەك ءۇش كوزىن،
ايتتى دەپ ۇق ءۇش ءسوزىن.
«توقتا، ساقتان، جول اشىق!»
جۇرمە جولعا تالاسىپ.
ديانا:
ءتورت توپتان قۇرالعان،
بەلگىلەر تۋىستاي.
جول سىلتەپ تۇرادى.
ۋ - شۋسىز ۇرىسپاي.
ساقتاندىرۋ، ەسكەرتۋ بەلگىسى
قىپ – قىزىل ءۇشبۇرىش،
قاۋىپتەن ساق بول دەپ ءسات – ساپار جولداعان.
امان – ساۋ جۇرەدى جاياۋ دا، كولىك تە،
مەن بەرگەن بەلگىنى ساقتاعان، قولداعان.
تىيىم سالۋ بەلگىسى
قىزىلمەن بويالعان، شەڭبەرمىن اۋماقتى،
تىيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن سالماقتى.
مەن تۇرعان جەرلەردە حاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار، باعدارلا كوز سالىپ جان – جاقتى.
مىندەتتەۋ بەلگىسى
بەلگىمىن كورسەتەر جىلدامدىق باعىتتى،
مىندەتتى بۇرىلىس، ايتپەسە ءقاۋىپتى.
بارلىعىن انىقتاپ تۇرامىن جولىڭدا،
اباي بول، شارتىڭدى مىندەتتى ورىندا!
ڭۇسقاۋ بەلگىسى
باراتىن جەرىڭنىڭ باعىتىن، تۇراعىن،
ءۇن – ءتۇنسىز جول سىلتەپ، جول نۇسقاپ تۇرامىن.
كۇندىز دە، تۇندە دە وت بولىپ جانادى،
كوك تۇسكە بويالعان ءتورت بۇرىش شىراعىم.
تاربيەشى: بالالار، ءبىز ءار بەلگىنىڭ نە ماقساتتا قولدانىلاتىنىن بىلدىك.
قورىتىندىلاۋ:
تاربيەشى: بالالار، بۇگىنگى ساباقتى قورىتا كەلە «جاس ءداۋىردىڭ بالالارى» ءانىن ايتايىق. دەنىمىز ساۋ، ەلىمىز تىنىش، جول ءتارتىبىن ساقتاپ، امان – ەسەن جۇرەلىك. قورىتا كەلە:
يرەك – يرەك كوشەلەر،
كوشە دەگەن مىڭ يرەك.
قيىندىققا ايتسە دە،
ۇيرەنەسىڭ بىرتىندەپ.
بارار جەرگە اسىقپا،
بايگە المايسىڭ بۇرىن كەپ.
جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ساقتايمىز
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بالالاردى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ
2. جول قاۋىپسىزدىگىن ەستە ساقتاۋعا، بىلۋگە جول ەرەجەسىنىڭ بەلگىلەرىمەن تانىستىرۋ.
3. وقۋشىلاردى كوشەدە دۇرىس ءجۇرىپ، جول ەرەجەسىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: باعدارشام، جول بەلگىلەرى سالىنعان سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، جول ەرەجەسىنە ارنالعان كىتاپتار.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
كىرىسپە: «جول ءتراۆماتيزمىنىڭ الدىن الۋ» اتتى تاربيە ساعاتىن باستاعالى وتىرمىز.
جول زاڭى دۇرىس ءجۇرىپ، اباي بولۋدى تالاپ ەتەدى. جول ءتارتىبىن بۇزبا ول قاتەر تۋدىرادى. جولدىڭ قالىپتى قوزعالىسى كوبىنەسە بالالاردىڭ جول بويىندا قالاي بولسا سولاي ءجۇرىپ، دوپ قۋالايتىنى، شاڭعى تەبەتىنى، ءجۇرىپ بارا جاتقان ماشيناعا جابىساتىنى، قالتارىستان جولعا شىعىپ كەلەتىن سالدارىنان بۇزىلادى. جول ءتارتىبىن بۇزعاندىقتان كەيبىرەۋلەر ماشينا دوڭگەلەگىنە ءىلىنىپ قازا تاۋىپ، كەيبىرەۋلەرى جاراقات الادى. ال كەيبىرەۋلەرى ومىرلىك مۇگەدەك بولىپ قالادى.
سوندىقتان ءاربىر وقۋشى مەكتەپتە وقىلاتىن» جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى» تاقىرىبىنداعى ساباقتى مۇقيات تىڭداپ، ءار ساباقتان قورىتىندى جاساپ وتىرۋعا مىندەتتى. ۇلگىلى، ءتارتىپتى وقۋشى كوشەدە، جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن زاڭىن بۇزبايدى.
سونىمەن قانداي بالا جول ەرەجەسىن بۇزبايدى؟
بالالار: ۇلگىلى، ءتارتىپتى بالا.
تاربيەشى: ال ەندى» جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ساقتايمىز!» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى اشىق دەپ جاريالايمىن.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم:
تاقتاداعى جۇمباقتاردى شەشۋ:
جۇمباقتار
1. الا تاياق ۇستاعان،
جول ءتارتىبىن نۇسقاعان.
ءومىرىڭدى كۇزەتكەن. (اۆتوبۋس)
2. كولىكتىڭ قانشاسىن ۇستىنەن وتكىزگەن،
ىرگەدەن باستالىپ، الىسقا جەتكىزگەن. (جول)
3. جوق وزىندە باس تا، اۋىزدا دا، قۇلاق تا،
باقىرايعان ءۇش كوزى بار ءبىراق تا. (باعدارشام)
4. ارقانىم بار تىم ۇزىن،
الا - المايسىڭ ءبىر ءۇزىم.
تابىڭدارشى، بالالار،
بۇل جۇمباقتىڭ شەشۋىن. (جول)
5. ءوزى سويلەي بىلمەيدى،
ءبىراق «توقتا، ءجۇر!» دەيدى. (باعدارشام)
تاربيەشى: باعدارشام ءومىرىمىزدى جازىمنان ساقتاندىراتىن كومەكشىمىز. ونىڭ سىرىن ءبىلىپ، ءتىلىپ الۋ بارشامىزعا كەرەك.
1. نەگە؟
ءبىزدىڭ قالامىزدا، سول سياقتى ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ قالا، اۋىلدارىنا بارىنە ورتاق كوشە قاتىناس ەرەجەسى ەنگىزىلگەن. بۇل ەرەجەنى وقۋشىلار دا، ۇلكەندەر دە، ياعني بارلىق جۇرگىزۋشىلەر، كولىك جۇرگىزەتىن جۇرگىزۋشىلەر دە بۇلجىتپاي ورىنداۋى كەرەك.
2. بالالار، سەندەر كوشەدە ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلەسىڭدەر مە ەكەن، كورەيىك. مىناداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەرشى.
3. جيەك جول دەگەن نە؟ ادامدار جاياۋ جۇرەتىن كوشە جيەگىندەگى تار جول.
4. جاياۋ ادامعا قاي جەرمەن جۇرۋگە بولمايدى؟ كولىك جۇرەتىن كوشەنىڭ ورتاسىمەن جۇرۋگە رۇقسات ەتىلمەيدى.
تاقتادا
قىزىل – توقتا!
سارى – ساقتان!
جاسىل – جول اشىق!
قىزىل كوزىن اشقاندا،
سىنىق سۇيەم باسپا العا!
سارى كوزىن اشقاندا،
قاراپ قالما اسپانعا!
جاسىل كوزىن اشقاندا،
وتە بەرگىن، جاسقانبا!
بالالار باعدارشام سيگنالدارىن قولدارىنا ۇستاپ، كەزەگى كەلگەندە كورسەتىپ تۇرادى.
ءان: باعدارشام
1. كوشەدە ءبىز ساق بولايىق،
قايمىقپاسىن اتا – انا.
جولدا سەن بول لايىق،
جاس ۇلان دەگەن اتقا
ق - سى:
ءارقاشان كۇن سونبەسىن،
اسپاننان بۇلت تونبەسىن.
قاسىمدا بولسىن انام،
بولايىن مەن دە امان!
2. جولدا ءجۇرۋ الىپپەسىن
بىلگەن ءجون بەس ساۋساقتاي.
سوندا عانا جۇرە الاسىڭ،
سەن ءوزىڭدى ساۋ ساقتاپ
ساحنالىق كورىنىس: «مايماق ايۋدىڭ دوستارى»
ينسپەكتور:
مەدبيكە اپامىز ءبارىمىزدى ەمدەيدى،
اۋىرسا ادامدى، اڭدى دا ەمدەيدى.
وتىرعان مىناۋ مەدبيكە اپاعا
ايتىڭدارشى، قانە كىمدەر كەلمەيدى؟
(وسى كەزدە باسىن اق شۇبەرەكپەن تاڭعان، سىرتىنان قان شىپ – شىپ شىققان ايۋ وكىرىپ كەلە جاتادى)
ينسپەكتور:
اپا، قاراڭىز مىنا سۇمدىقتى،
مايماقتى كىم قىنجىلتتى؟
مەد. بيكە:
مايماعىم، نە بولعان وزىڭە،
كوكپەڭبەك ىسىنگەن باس – كوزىڭدە؟
ايۋ:
ايتايىن مەن جاسىرماي شىنىمدى – اي،
ساقتاپ قال، اپا جانىمدى شىبىنداي.
جارماسىپ بال تاسىر ماشينا ۇستىنە
دومالاپ ءتۇسىپ شىڭعىردىم قۇلىنداي.
مەد. بيكە:
ءبىر اسار ءتاتتى بال ءۇشىن،
ءتارتىپتى بۇزدىڭ قارىننىڭ قامى ءۇشىن.
مىنە، ەندى ەڭىرەپ تۇرعانىڭ ۇيات – اق،
ءتارتىپ كەرەك، ءبىلىپ ال، جان ءۇشىن!
ايۋ.
مەدبيكە اپا، ينسپەكتور جولداس، ەندى ءتارتىپتى بۇزبايمىن. كەشىرىڭىزدەر مەنى!
تاربيەشى: باعدارشام جوق كوشەلەردەن قالاي وتەمىز؟
ەگەر وتەتىن جەردە باعدارشام بولماسا كوشەدەن وتە بەرە اۋەلى سول جاققا قارايمىز. كوشەنىڭ ورتا تۇسىنا جەتكەندە، وڭ جاعىمىزعا كوز سالامىز. ەگەر ول جاقتان ماشينا كەلە جاتسا، ءوتىپ كەتكەنشە، سول ورىندا كۇتە تۇرامىز. ەندەشە، مىنا جولدارمەن باعدارشامسىز، باعدارشام باردا قالاي جۇرەتىنىمىزدى كورەيىك.
بالا قالاي وتەتىنىن كورسەتەدى.
ينسپەكتور
كورەگەن، ءداۋ قىراعى.
كوشەمىزدە تۇرادى.
ونىڭ اتى – باعدارشام،
جول سىلتەيدى ءارقاشان.
ول بەرگەندە كوماندا،
باعىنامىز ءاماندا.
باعدارشام
تۇرامىن كوشەنىڭ قيىلىسىن تۇراقتاپ،
قاشپايمىن ءمۇدىرىپ، ەشقانداي سۇراقتان.
بەلگىسى جولداردىڭ ءتورت توپتان تۇرادى،
جارقىراپ كورىنەر تۇندە دە جىراقتان.
باعدارشام
اشسا كەزەك ءۇش كوزىن،
ايتتى دەپ ۇق ءۇش ءسوزىن.
«توقتا، ساقتان، جول اشىق!»
جۇرمە جولعا تالاسىپ.
ديانا:
ءتورت توپتان قۇرالعان،
بەلگىلەر تۋىستاي.
جول سىلتەپ تۇرادى.
ۋ - شۋسىز ۇرىسپاي.
ساقتاندىرۋ، ەسكەرتۋ بەلگىسى
قىپ – قىزىل ءۇشبۇرىش،
قاۋىپتەن ساق بول دەپ ءسات – ساپار جولداعان.
امان – ساۋ جۇرەدى جاياۋ دا، كولىك تە،
مەن بەرگەن بەلگىنى ساقتاعان، قولداعان.
تىيىم سالۋ بەلگىسى
قىزىلمەن بويالعان، شەڭبەرمىن اۋماقتى،
تىيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن سالماقتى.
مەن تۇرعان جەرلەردە حاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار، باعدارلا كوز سالىپ جان – جاقتى.
مىندەتتەۋ بەلگىسى
بەلگىمىن كورسەتەر جىلدامدىق باعىتتى،
مىندەتتى بۇرىلىس، ايتپەسە ءقاۋىپتى.
بارلىعىن انىقتاپ تۇرامىن جولىڭدا،
اباي بول، شارتىڭدى مىندەتتى ورىندا!
ڭۇسقاۋ بەلگىسى
باراتىن جەرىڭنىڭ باعىتىن، تۇراعىن،
ءۇن – ءتۇنسىز جول سىلتەپ، جول نۇسقاپ تۇرامىن.
كۇندىز دە، تۇندە دە وت بولىپ جانادى،
كوك تۇسكە بويالعان ءتورت بۇرىش شىراعىم.
تاربيەشى: بالالار، ءبىز ءار بەلگىنىڭ نە ماقساتتا قولدانىلاتىنىن بىلدىك.
قورىتىندىلاۋ:
تاربيەشى: بالالار، بۇگىنگى ساباقتى قورىتا كەلە «جاس ءداۋىردىڭ بالالارى» ءانىن ايتايىق. دەنىمىز ساۋ، ەلىمىز تىنىش، جول ءتارتىبىن ساقتاپ، امان – ەسەن جۇرەلىك. قورىتا كەلە:
يرەك – يرەك كوشەلەر،
كوشە دەگەن مىڭ يرەك.
قيىندىققا ايتسە دە،
ۇيرەنەسىڭ بىرتىندەپ.
بارار جەرگە اسىقپا،
بايگە المايسىڭ بۇرىن كەپ.
You Might Also Like
-
العاشقى ۇستاز، العاشقى دانا بابام
