جوسپارلاۋ ءادىسى تۋرالى تۇسىنىك
تاقىرىبى: «جوسپارلاۋ ءادىسى تۋرالى تۇسىنىك»
بۇگىنگى قوعامنىڭ ۇستازدار الدىنا قويىپ وتىرعان باستى مىندەتى، ارتار جۇگى – ساپالى ءبىلىم بەرۋمەن قاتار جان - جاقتى دامىعان، وزىندىك وي - پىكىرى قالىپتاسقان، ومىردە ويىن جۇزەگە اسىرا الاتىن تۇلعا قالىپتاستىرۋ. تۇلعا قالىپتاستىرۋدا – ونىڭ ءتانى مەن جانىن قاتار دامىتۋ، تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ىزدەۋ، انىقتاۋ، جۇيەلەۋ، قولدانۋ.
1965 جىلدان بەرى قاراي جوبالاۋ ءادىسى حالىقارالىق دەڭگەيدە قولدانىلا باستادى. بۇل ادىسكە قايتا ورالۋدىڭ باستى سەبەبىن عالىمدار «ماسەلەنى ونىڭ دامۋىندا قاراستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىندىگىمەن» بايلانىستىرادى، ياعني ءبىلىم الۋشىلار ناقتى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ارەكەت ۇستىندە بىرنەشە رەت تەورياعا ۇڭىلەدى، سونىڭ ناتيجەسىندە ءوز ءىسىنىڭ قالاي ورىندالعانىن باعالاي الادى، ءوز قولدارىمەن جاسالعان ءىس ولارعا قاناعاتتانارلىق، وزىنە سەنىمدىلىك اكەلەدى. عالىمدار بۇل تەحنولوگيانىڭ وسى ارتىقشىلىقتارىنا ۇلكەن ءمان بەرگەن. ۆ. كيلپاتريك جوبالاۋ ءادىسىن «وت دۋشي ۆىپولنياەمىي زامىسەل» دەپ ءتۇسىندى. ونىڭ ويىنشا، وقۋ ارەكەتتەرى وقىتۋشىنىڭ قاتىسۋىنسىز ورىندالۋى ءتيىس. سوندا وقۋشى ءوز ارەكەتىنىڭ ناتيجەسىن كورىپ، ءوزىنىڭ قابىلەتىن باعالاي الادى دەپ تۇجىرىمدايدى.
1. ەڭ بىرىنشىدەن جوبالاۋ ءادىسى دەگەنىمىز نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەيىك. «جوبا» (لات.)- الدىندا جۇرەتىن. ياعني قانداي دا جوبا بولسا دا العا جۇرەتىنى ءسوزسىز.«ءادىس»- بەلگىلى ءبىر ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن پراكتيكالىق نەمەسە تەوريالىق بىلىمدەردىڭ ىزدەنۋدەگى جۇمىسى، ديداكتيكالىق كاتەگوريا. جوبالاۋ ءادىسى بۇل - بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى وقۋ - ادىستەمەلىك ءبىلىمدى نەگىزگە الا وتىرىپ تۇپكىلىكتى قۇرىلىمىن ايقىنداۋ ارقىلى شەشۋ. جوبالاۋ ءادىسىن باسقاشا ماسەلە ءادىسى رەتىندە دە تانيمىز، سەبەبى بەلگىلى ءبىر تەوريالىق نەمەسە پراكتيكالىق ماسەلەنى شەشۋدى ماقسات ەتەدى. قازىرگى كەزدە جوبالاۋ ءادىسىن مۇعالىمدەردىڭ جوبالىق وقىتۋىندا قولدانىلاتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا دەپ تۇسىنەمىز.
2. الەمدىك پەداگوگيكادا جوبالاۋ ءادىسى جاڭا ەمەس. ول 1920 جىلى اقش - تا پايدا بولعان.
جوبالاۋ ءادىسى – يننوۆاسيالىق پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا. پەداگوگيكالىق جوبا ول پەداگوگتاردىڭ ارنايى ۇيىمداستىرعان، بالالاردىڭ وزدىگىنەن شەشىم قابىلداۋىن جانە دە ءوز تاڭداۋى مەن ەڭبەگىنىڭ، شىعارماشىلىعىنىڭ ناتيجەسىنە ءوزىن جاۋاپتى ەتەتىن ءىس - ارەكەتتەر توبى. ارنايى ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن ايقىن ماسەلەلەرگە ىنتالاندىرۋ جانە جوبا ءىس - ارەكەتى ارقىلى ماسەلەنىڭ شەشىمىن قامتيتىن ءبىلىمنىڭ ءىس - جۇزىندە پايدالانۋى.
جوبالاۋ ءادىسى – ماسەلەنى جەتە زەرتتەۋ ارقىلى، ناقتىلى ناتيجە بەرە الاتىن، راسىمدەلگەن ديداكتيكالىق ماقساتقا جەتۋ ءتاسىلى. جوبالاۋ ءادىسى – بارلىق كەزدە قانداي دا ءبىر ماسەلەنىڭ شەشىمىن جورامالدايدى.
جوبالاۋ ءادىسى – جەكە باسقا باعىتتالعان وقىتۋ ءادىسى. ول وقۋدىڭ مازمۇندىق بولىگى مەن تاپسىرما كەشەنى ارقىلى شەبەرلىك پەن داعدىنى دامىتادى. ول وقىتۋدىڭ مازمۇندىق بولىگىن تاپسىرما جيىنتىعى ارقىلى بالالاردىڭ زەرتتەۋ ءىس - ارەكەتىن بولدىرۋعا سەبەپشى، وقىتىلاتىن ماعلۇماتتاردى قانداي دا ءبىر ءىس - ارەكەت نەمەسە پرودۋكسيا رەتىندە الىپ شەبەرلىك پەن داعدىنى دامىتادى.
بۇگىنگى قوعامنىڭ ۇستازدار الدىنا قويىپ وتىرعان باستى مىندەتى، ارتار جۇگى – ساپالى ءبىلىم بەرۋمەن قاتار جان - جاقتى دامىعان، وزىندىك وي - پىكىرى قالىپتاسقان، ومىردە ويىن جۇزەگە اسىرا الاتىن تۇلعا قالىپتاستىرۋ. تۇلعا قالىپتاستىرۋدا – ونىڭ ءتانى مەن جانىن قاتار دامىتۋ، تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ىزدەۋ، انىقتاۋ، جۇيەلەۋ، قولدانۋ.
1965 جىلدان بەرى قاراي جوبالاۋ ءادىسى حالىقارالىق دەڭگەيدە قولدانىلا باستادى. بۇل ادىسكە قايتا ورالۋدىڭ باستى سەبەبىن عالىمدار «ماسەلەنى ونىڭ دامۋىندا قاراستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىندىگىمەن» بايلانىستىرادى، ياعني ءبىلىم الۋشىلار ناقتى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ارەكەت ۇستىندە بىرنەشە رەت تەورياعا ۇڭىلەدى، سونىڭ ناتيجەسىندە ءوز ءىسىنىڭ قالاي ورىندالعانىن باعالاي الادى، ءوز قولدارىمەن جاسالعان ءىس ولارعا قاناعاتتانارلىق، وزىنە سەنىمدىلىك اكەلەدى. عالىمدار بۇل تەحنولوگيانىڭ وسى ارتىقشىلىقتارىنا ۇلكەن ءمان بەرگەن. ۆ. كيلپاتريك جوبالاۋ ءادىسىن «وت دۋشي ۆىپولنياەمىي زامىسەل» دەپ ءتۇسىندى. ونىڭ ويىنشا، وقۋ ارەكەتتەرى وقىتۋشىنىڭ قاتىسۋىنسىز ورىندالۋى ءتيىس. سوندا وقۋشى ءوز ارەكەتىنىڭ ناتيجەسىن كورىپ، ءوزىنىڭ قابىلەتىن باعالاي الادى دەپ تۇجىرىمدايدى.
1. ەڭ بىرىنشىدەن جوبالاۋ ءادىسى دەگەنىمىز نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەيىك. «جوبا» (لات.)- الدىندا جۇرەتىن. ياعني قانداي دا جوبا بولسا دا العا جۇرەتىنى ءسوزسىز.«ءادىس»- بەلگىلى ءبىر ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن پراكتيكالىق نەمەسە تەوريالىق بىلىمدەردىڭ ىزدەنۋدەگى جۇمىسى، ديداكتيكالىق كاتەگوريا. جوبالاۋ ءادىسى بۇل - بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى وقۋ - ادىستەمەلىك ءبىلىمدى نەگىزگە الا وتىرىپ تۇپكىلىكتى قۇرىلىمىن ايقىنداۋ ارقىلى شەشۋ. جوبالاۋ ءادىسىن باسقاشا ماسەلە ءادىسى رەتىندە دە تانيمىز، سەبەبى بەلگىلى ءبىر تەوريالىق نەمەسە پراكتيكالىق ماسەلەنى شەشۋدى ماقسات ەتەدى. قازىرگى كەزدە جوبالاۋ ءادىسىن مۇعالىمدەردىڭ جوبالىق وقىتۋىندا قولدانىلاتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا دەپ تۇسىنەمىز.
2. الەمدىك پەداگوگيكادا جوبالاۋ ءادىسى جاڭا ەمەس. ول 1920 جىلى اقش - تا پايدا بولعان.
جوبالاۋ ءادىسى – يننوۆاسيالىق پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا. پەداگوگيكالىق جوبا ول پەداگوگتاردىڭ ارنايى ۇيىمداستىرعان، بالالاردىڭ وزدىگىنەن شەشىم قابىلداۋىن جانە دە ءوز تاڭداۋى مەن ەڭبەگىنىڭ، شىعارماشىلىعىنىڭ ناتيجەسىنە ءوزىن جاۋاپتى ەتەتىن ءىس - ارەكەتتەر توبى. ارنايى ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن ايقىن ماسەلەلەرگە ىنتالاندىرۋ جانە جوبا ءىس - ارەكەتى ارقىلى ماسەلەنىڭ شەشىمىن قامتيتىن ءبىلىمنىڭ ءىس - جۇزىندە پايدالانۋى.
جوبالاۋ ءادىسى – ماسەلەنى جەتە زەرتتەۋ ارقىلى، ناقتىلى ناتيجە بەرە الاتىن، راسىمدەلگەن ديداكتيكالىق ماقساتقا جەتۋ ءتاسىلى. جوبالاۋ ءادىسى – بارلىق كەزدە قانداي دا ءبىر ماسەلەنىڭ شەشىمىن جورامالدايدى.
جوبالاۋ ءادىسى – جەكە باسقا باعىتتالعان وقىتۋ ءادىسى. ول وقۋدىڭ مازمۇندىق بولىگى مەن تاپسىرما كەشەنى ارقىلى شەبەرلىك پەن داعدىنى دامىتادى. ول وقىتۋدىڭ مازمۇندىق بولىگىن تاپسىرما جيىنتىعى ارقىلى بالالاردىڭ زەرتتەۋ ءىس - ارەكەتىن بولدىرۋعا سەبەپشى، وقىتىلاتىن ماعلۇماتتاردى قانداي دا ءبىر ءىس - ارەكەت نەمەسە پرودۋكسيا رەتىندە الىپ شەبەرلىك پەن داعدىنى دامىتادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرى. شارتتى باعىنىڭقىلى ساباقتاس
