سويلەۋ نە ءۇشىن قاجەت؟
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سويلەۋ نە ءۇشىن قاجەت؟
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردا سويلەۋ تۋرالى ۇعىم قالىپتاستىرا وتىرىپ، سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ. وقۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ بارىسىندا ادەپتىلىككە، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جەكە سيۋجەتتى سۋرەتتەر، تىرەك سىزبا.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. باعدارلاۋ - موتيۆاسيالىق كەزەڭى.
وقۋشىلارعا ءسوزجۇمباق شەشۋ ۇسىنىلادى. ءمۇعالىم ءسوزجۇمباق شەشۋ ارقىلى «سويلەۋ» الەمىنە ساياحاتقا شىعاتىندارىن حابارلايدى.
ءسوزجۇمباق
1) جىلت - جىلت ەتكەن، جىلعالاردان وتكەن. (سۋ)
2) ءتاتتى، ءتاتتىنىڭ ءىشى قاتتى، قاتتىنىڭ ءىشى ءتاتتى. (ورىك)
3) كىشكەنتاي عانا بويى بار، اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. (قوي)
4) "پ"- دان ەگەر باستاساڭ، زووپاركتە تۇرا الام. "ت"- دان ەگەر باستاساڭ،
ويىڭدى سىرتقا شىعارام. (ءپىل - ءتىل)
5) شىر - شىر ەتەدى،
ۇستاساڭ، سويلەپ كەتەدى. (تەلەفون)
6) اۋلادا بار، ەلدە جوق داۋىلدا بار، جەلدە جوق. (ۋ ءارپى)
سويلەۋ الەمىنە جەتۋ ءۇشىن وقۋشىلار بەرىلگەن تاپسىرمالار مەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
وقۋشىلارعا ءسوجۇمباقتان ادامدار ءبىر بىرىمەن قارىم - قاتىناس جاساۋدا قولداناتىن نارسەنىڭ اتاۋىن تاۋىپ، سول سوزگە سويلەم قۇراۋ تاپسىرىلادى.
1. سويلەۋ نە ءۇشىن قاجەت؟
2. سويلەۋ نە ارقىلى جۇزەگە اسادى؟
ءمۇعالىم سويلەۋ تۋرالى وقۋشىلاردىڭ ويىن جيناقتاپ، سىزباعا تۇسىرەدى.
(وقۋشىلار «سويلەۋ» الەمىنە جەتتى.)
II. وپەراسيونالدىق - ورىنداۋشىلىق كەزەڭ.
1 - جاتتىعۋ. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءمۇعالىمنىڭ وقۋى.
ە) وقۋشىلارعا ءماتىندى كەزەكتەتىپ وقىتۋ.
ب) ءماتىننىڭ مازمۇنى تالدانادى
1. ماتىندە كىم جايلى ايتىلعان؟
2. اپاسى نە سەبەپتى ۇسەنگە ۇندەمەدى؟
3. ۇسەن نەلىكتەن كورىنبەيتىن بالا بولعىسى كەلمەدى؟
4. ۇسەن ادەپتى بالانىڭ قاتارىنا قوسىلدى ما؟ سوزدىك جۇمىسى:
لەزدە - تەز ارادا، جىلدام.
2 - جاتتىعۋ ورىندالادى.
ءبىلىمدى تياناقتاۋعا ارنالعان وقۋلىقتان تىس گرامماتيكالىق تاپسىرمالار:
1. وقۋشىلار سيۋجەتتى سۋرەتكە قاراپ، اڭگىمە قۇراستىرادى.
سوزدىك ديكتانتى. جاقشاداعى سوزدەردى سويلەم ماعىناسىنا قاراي وزگەرتىپ جازۋ تاپسىرىلادى.
ارمان مەن دوسجان (تەلەفون) ۇزاق سويلەستى.
اجەسى نەمەرەسىنە (ارىستان مەن تۇلكى) ەرتەگى ايتىپ بەردى.
III. رەفلەكسيالىق - باعالاۋ كەزەڭى: ەرتەدە ءبىر قاڭباق شال ەلسىز دالادا كەلە جاتىپ، اسپان الەمىنە جەلمەن ۇشىپ كەتىپتى. ول اسپان الەمىن قىزىقتاپ ءجۇرىپ، ءبىر كىشكەنە پلانەتاعا كەزىگەدى. قاڭباق شال ول پلانەتانىڭ اتىن (نە ارقىلى سۇرايدى) قالاي بىلەدى؟
بالالار پلانەتانىڭ اتىن ونىمەن سويلەسۋ ارقىلى بىلەتىنىن ايتادى.
- ول مەركۋريي پلانەتاسى ەكەن. مەركۋريي پلانەتاسى قاڭباق شالدى باسقا دا پلانەتالارمەن تانىستىرادى.
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا بەكىتۋ سۇراقتارىن قويادى.
ءۇى. قورىتىندى ءبولىم.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ، ونى ءتۇسىندىرۋ.
ءۇىى. باعالاۋ.
وقۋشىلاردىڭ ەڭبەگىن ماداقتاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردا سويلەۋ تۋرالى ۇعىم قالىپتاستىرا وتىرىپ، سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ. وقۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ بارىسىندا ادەپتىلىككە، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جەكە سيۋجەتتى سۋرەتتەر، تىرەك سىزبا.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. باعدارلاۋ - موتيۆاسيالىق كەزەڭى.
وقۋشىلارعا ءسوزجۇمباق شەشۋ ۇسىنىلادى. ءمۇعالىم ءسوزجۇمباق شەشۋ ارقىلى «سويلەۋ» الەمىنە ساياحاتقا شىعاتىندارىن حابارلايدى.
ءسوزجۇمباق
1) جىلت - جىلت ەتكەن، جىلعالاردان وتكەن. (سۋ)
2) ءتاتتى، ءتاتتىنىڭ ءىشى قاتتى، قاتتىنىڭ ءىشى ءتاتتى. (ورىك)
3) كىشكەنتاي عانا بويى بار، اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. (قوي)
4) "پ"- دان ەگەر باستاساڭ، زووپاركتە تۇرا الام. "ت"- دان ەگەر باستاساڭ،
ويىڭدى سىرتقا شىعارام. (ءپىل - ءتىل)
5) شىر - شىر ەتەدى،
ۇستاساڭ، سويلەپ كەتەدى. (تەلەفون)
6) اۋلادا بار، ەلدە جوق داۋىلدا بار، جەلدە جوق. (ۋ ءارپى)
سويلەۋ الەمىنە جەتۋ ءۇشىن وقۋشىلار بەرىلگەن تاپسىرمالار مەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
وقۋشىلارعا ءسوجۇمباقتان ادامدار ءبىر بىرىمەن قارىم - قاتىناس جاساۋدا قولداناتىن نارسەنىڭ اتاۋىن تاۋىپ، سول سوزگە سويلەم قۇراۋ تاپسىرىلادى.
1. سويلەۋ نە ءۇشىن قاجەت؟
2. سويلەۋ نە ارقىلى جۇزەگە اسادى؟
ءمۇعالىم سويلەۋ تۋرالى وقۋشىلاردىڭ ويىن جيناقتاپ، سىزباعا تۇسىرەدى.
(وقۋشىلار «سويلەۋ» الەمىنە جەتتى.)
II. وپەراسيونالدىق - ورىنداۋشىلىق كەزەڭ.
1 - جاتتىعۋ. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءمۇعالىمنىڭ وقۋى.
ە) وقۋشىلارعا ءماتىندى كەزەكتەتىپ وقىتۋ.
ب) ءماتىننىڭ مازمۇنى تالدانادى
1. ماتىندە كىم جايلى ايتىلعان؟
2. اپاسى نە سەبەپتى ۇسەنگە ۇندەمەدى؟
3. ۇسەن نەلىكتەن كورىنبەيتىن بالا بولعىسى كەلمەدى؟
4. ۇسەن ادەپتى بالانىڭ قاتارىنا قوسىلدى ما؟ سوزدىك جۇمىسى:
لەزدە - تەز ارادا، جىلدام.
2 - جاتتىعۋ ورىندالادى.
ءبىلىمدى تياناقتاۋعا ارنالعان وقۋلىقتان تىس گرامماتيكالىق تاپسىرمالار:
1. وقۋشىلار سيۋجەتتى سۋرەتكە قاراپ، اڭگىمە قۇراستىرادى.
سوزدىك ديكتانتى. جاقشاداعى سوزدەردى سويلەم ماعىناسىنا قاراي وزگەرتىپ جازۋ تاپسىرىلادى.
ارمان مەن دوسجان (تەلەفون) ۇزاق سويلەستى.
اجەسى نەمەرەسىنە (ارىستان مەن تۇلكى) ەرتەگى ايتىپ بەردى.
III. رەفلەكسيالىق - باعالاۋ كەزەڭى: ەرتەدە ءبىر قاڭباق شال ەلسىز دالادا كەلە جاتىپ، اسپان الەمىنە جەلمەن ۇشىپ كەتىپتى. ول اسپان الەمىن قىزىقتاپ ءجۇرىپ، ءبىر كىشكەنە پلانەتاعا كەزىگەدى. قاڭباق شال ول پلانەتانىڭ اتىن (نە ارقىلى سۇرايدى) قالاي بىلەدى؟
بالالار پلانەتانىڭ اتىن ونىمەن سويلەسۋ ارقىلى بىلەتىنىن ايتادى.
- ول مەركۋريي پلانەتاسى ەكەن. مەركۋريي پلانەتاسى قاڭباق شالدى باسقا دا پلانەتالارمەن تانىستىرادى.
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا بەكىتۋ سۇراقتارىن قويادى.
ءۇى. قورىتىندى ءبولىم.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ، ونى ءتۇسىندىرۋ.
ءۇىى. باعالاۋ.
وقۋشىلاردىڭ ەڭبەگىن ماداقتاۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بىلعارىدان راۋشان گۇلىن دايىنداۋ ءادىسى.
