ارمانسىز ادام – قاناتسىز قۇسپەن تەڭ
ارمانسىز ادام – قاناتسىز قۇسپەن تەڭ
ماقساتى: وقۋشىلار ساناسىنا ارمان تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ، سويلەۋ جانە ءتىل مادەنيەتىن دامىتۋ، بىلىمدىلىككە، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، ناقىل سوزدەر
ءجۇرۋ بارىسى:
1 - جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار، بۇگىنگى تاربيە شارامىزعا قاتىسۋشى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
ماڭگى لاۋلاپ جانۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن باقىت تابۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن بولىپ قالۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن ارمان كەرەك ەكەن ادامعا،- دەپ تولىمدى تالانت، ءسوز شەبەرى مۇحتار اعامىز جىرلاعانداي، ادامعا ءۇمىت وتىن جاندىراتىن ول - ارمان. 2 - جۇرگىزۋشى: ءبىز كۇن سايىن «ناعىز ءومىر» تۋرالى ارماندايمىز. ەگەر تەرەڭ ويلايتىن بولساق، شىندىعىندا ادامعا ارمان كەرەك - اق، ول بىزگە باعىت، كۇش - قۋات بەرەدى، ءۇمىتىمىزدى جالعاپ وتىرادى. سول ايتپاقشى، بۇگىنگى ءبىزدىڭ اشىق تاربيە ساعاتىمىز جارقىن بولاشاقتىڭ بەينەسى – ارمان تۋرالى بولماق.
ەندەشە 10 ب سىنىبىنىڭ دايىنداعان «ارمانسىز ادام – قاناتسىز قۇسپەن تەڭ» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: مىنا ومىردە جۇرەگىڭدە، بويىڭدا ىستىق قان باردا،
بولمىستى دا، بولماستى دا بولادى دەپ ارماندا،
- دەپ اقىن مۇقاعالي دا ارمان جايلى جىرلاعان...
1 - جۇرگىزۋشى: ال، جىر كەرۋەنى العا جىلجىعان سايىن مۇحتار شاحانوۆ شىعارمالارى جارىق جۇلدىزداردىڭ قاراڭعى ءتۇن قويناۋىنان ساۋلەسىن شاشقانداي جارقىراي تۇسەدى. اقىننىڭ ءوزى جىرلاعانداي ادامعا ءۇمىت وتىن جاندىراتىن، ءۇمىت وتىن مازداتاتىن ارمان كەرەك ەكەنىن ءسوز ورنەگىمەن دالەلدەگەن. مىنە، سول اقىننىڭ “ارمان” اتتى ولەڭىنە نازار سالايىق.
1 - جۇرگىزۋشى: ءاليحان، مەن وسى جەردە ارمان تۋرالى اڭىز ايتسام دەپ وتىرمىن.
- ارمان دەگەن نە؟ – دەپ جىگىت قارياعا ساۋال قويعان ەكەن. سول كەزدە قاريا:
- ارمان دەگەنىمىز اقىل - ويدىڭ شىندىعى. قۇس – ۇشسام دەيدى، بالا – وسسەم دەيدى، قىز – كورىكتى بولسام دەيدى، جىگىت – جۇرەكتى بولسام دەيدى، قارت – جۇزگە جەتسەم دەيدى، ۇستاز – شاكىرتىمە ۇلگى بولسام دەيدى. ارمانعا اداسپاعان جەتەدى، اداسقان جەتە المايدى. ارمانىنا اقىلدى جەتەدى، اقىماق بۇل ومىردەن ءتۇڭىلىپ وتەدى، – دەپ قارت جاۋاپ بەرىپتى.
2 - جۇرگىزۋشى: اق قاناتتى قۇسىم دەيمىن سەنى،
اسپاننان جەرگە تۇسىرمەيمىن سەنى.
مارماردەن ماڭگى مۇسىندەيمىن سەنى،
ەي، ارمانىم! – دەپ ونەرگە ءوزىنىڭ قايتالانباس قولتاڭباسىن قالدىرعان سان قىرلى تالانتتى اقىن يسرايىل اعامىز ارماندى اق قاناتتى قۇسقا، ءمارمار مۇسىنگە تەڭەيدى. ال، ءبىزدىڭ سىنىپتاستارىمىزدىڭ ارمان تۋرالى ويلارى قانداي ەكەن؟ وسى جەردەن سىنىپتاستارىمىزدىڭ ارمان تۋرالى پىكىرلەرىن بىلسەك قايتەدى؟! (تاقتاعا سۇراقتار شىعارىلادى، وقۋشىلار سول سۇراقتار توڭىرەگىندە ءوز پىكىرلەرىن ايتادى)
1 - جۇرگىزۋشى: ءاننىڭ دە ەستىسى بار، ەسەرى بار،
تىڭداۋشىنىڭ قۇلاعىن كەسەرى بار.
اقىلدىنىڭ سوزىندەي ويلى كۇيدى،
تىڭداعاندا، كوڭىلدىڭ وسەرى بار، – دەپ اباي اقىن جىرلاعانداي جەلدىبايەۆ اعامىزدىڭ شىعارماشىلىعىنداعى كۇيلەردىڭ ادامنىڭ كوڭىلىن كوتەرەردەي قاسيەتى بار. ەندەشە، سول كۇيگە كەزەك بەرەيىك
«ەركە سىلقىم» كۇيى ورىندايتىن: -----------------------
2 - جۇرگىزۋشى: ارمان – العا جەتەلەيتىن جارىق جۇلدىز، ادام ادال ەڭبەك ەتىپ، قيىندىققا مويىماي، قاجىرلىلىق تانىتقاندا عانا ءوز مۇراتىنا جەتەدى، ياعني ارمانى جۇزەگە اسادى. ايتپەسە، ارمان قيالعا اينالىپ، كەلەشەكتىڭ قامى بولماي، اقيقات ومىردەن الىس، تەك ويلاپ قانا ۇعاتىن ادام ساناسىنداعى الەمگە اينالادى.
1 - جۇرگىزۋشى: ءيا، قاي ادامدا بولسىن ءوزiنiڭ ارمانى بولادى. سول ارماندارىنا جەتكiسi كەلەدى. ارمانىنا جەتۋ ءۇشىن الدىنا ۇلكەن ماقساتتار قويادى. ەگەر، ادامنىڭ ارمانى بولماسا، ول العا ەشقاشان جىلجىماس ەدi. ارمانسىز ادام - قاناتى جوق قۇسپەن تەڭ دەگەندەي، قاناتسىز قۇس سەكiلدi ەشقاشان بيىككە ۇشا المايدى. ادام بالاسى ارمانداۋ ارقىلى عانا جەتىستىككە جەتەدى ەكەن. مەنىڭ بۇل ءسوزىمدى مىنا بەينەروليك تە راستايدى. (تاقتادا بەينەوروليك كورسەتىلەدى)
2 - جۇرگىزۋشى: وسى كورىنىستەن كىم نە ءتۇيدى؟ بەينەروليكتەگى قىتايلىق قىز بەن جىگىت دەنساۋلىعىنا قاراماستان بالەت ونەرى ارقىلى ءوز ارمانىنا جەتتى. ادامعا ءوز ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قانداي قۇندىلىقتار قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟ ارماندى ادام مۇمكىندىگىمەن شەكتەۋگە بولاما؟ نەلىكتەن؟؟
(1 - 2 وقۋشى بەينەروليكتەن تۇيگەن ءوز ويىن ايتادى)
1 - جۇرگىزۋشى: ءومىردىڭ الدى - ىستىق، ارتى - سۋىق،
الدى ويىن، ارت جاعى مۇڭعا جۋىق.
جاقسى ءاندى تىڭداساڭ وي كوزىڭمەن،
ءومىر ساۋلە كورسەتەر سۋداي تۇنىق.
ءان: «جالعان دۇنيە» ورىندايتىن: ءامىرجانوۆ اربول
2 - جۇرگىزۋشى: ادامدى ساناي بەرسەڭ، كوپ ارمان دا،
«ءمىنسىز ب ا ق، سانسىز داۋلەت» دەپ ارماندا
مەرگەنگە ءتۇزۋ مىلتىق، وق ارماندا
تاماقسىز تابىسى جوق كارىپتەرگە
جالعىز كۇنگى تاماقتىڭ توعى ارمان دا. (ش. قۇدايبەردى)
1 - جۇرگىزۋشى: شىڭ باسىنا تۇرسىن مەيلى قار قۇيىپ،
دۇنيەدە نەلەر بيىك – ار بيىك.
كوك جالعىزى – اي دا مەنىڭ ارمانىم،
ارمانىم عوي الەمدەگى بار بيىك.
دوستار، سىزدەردىڭ وسى تاربيە ساعاتىنان تۇيگەن ءوز ويلارىڭىزدى سىزدەردىڭ شىعارماشىلىقتارىڭىز بويىنشا تۇيىندەسەك.
(وقۋشىلار وزدەرىنىڭ قيالىنداعى ارمان بەينەسىن قاعاز بەتىنە تۇسىرەدى)
شىعارماشىلىق تاپسىرما
2 - جۇرگىزۋشى: ارمان دەگەن كوپ بەلەس – بىرىنە شىقساڭ، ءبىرى بار دەپ عابيت اعامىز ادام ارمانىنىڭ شەكسىز ەكەندىگىن ايتادى. وسى بۇگىنگى تاربيە ساعاتىنان تۇيگەنىمىز – ءبارى دە ءوز قولىمىزدا!!! (بەينەروليك كورسەتىلەدى)
1 - جۇرگىزۋشى: تالماسىن قانات، سونبەسىن ءۇمىت
ارماندار العا جالعاسىن
سوقسا دا داۋىل، ءورت بولسىن ءومىر
قاناتتار بالعىن تالماسىن
2 - جۇرگىزۋشى: ارمانعا بىرگە بارايىق،
اۋەلەپ انگە سالايىق.
قازاق ەلىنىڭ كىرپىشىن
ءبارىمىز بىرگە قالايىق.
1 - جۇرگىزۋشى: – - ارماندارىڭىز ورىندالسىن! بىلىممەن، ونەرمەن العا سامعاڭىزدار! دەپ بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى اياقتايمىز!
قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگى اپايلارعا بەرىلەدى.
2 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرگە، وتباسىلارىڭىزعا اماندىق، زامانعا تىنىشتىق تىلەي وتىرىپ، كورىپ تاماشالاعاندارىڭىز ءۇشىن راحمەت ايتامىز.
ماقساتى: وقۋشىلار ساناسىنا ارمان تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ، سويلەۋ جانە ءتىل مادەنيەتىن دامىتۋ، بىلىمدىلىككە، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، ناقىل سوزدەر
ءجۇرۋ بارىسى:
1 - جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار، بۇگىنگى تاربيە شارامىزعا قاتىسۋشى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
ماڭگى لاۋلاپ جانۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن باقىت تابۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن بولىپ قالۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن ارمان كەرەك ەكەن ادامعا،- دەپ تولىمدى تالانت، ءسوز شەبەرى مۇحتار اعامىز جىرلاعانداي، ادامعا ءۇمىت وتىن جاندىراتىن ول - ارمان. 2 - جۇرگىزۋشى: ءبىز كۇن سايىن «ناعىز ءومىر» تۋرالى ارماندايمىز. ەگەر تەرەڭ ويلايتىن بولساق، شىندىعىندا ادامعا ارمان كەرەك - اق، ول بىزگە باعىت، كۇش - قۋات بەرەدى، ءۇمىتىمىزدى جالعاپ وتىرادى. سول ايتپاقشى، بۇگىنگى ءبىزدىڭ اشىق تاربيە ساعاتىمىز جارقىن بولاشاقتىڭ بەينەسى – ارمان تۋرالى بولماق.
ەندەشە 10 ب سىنىبىنىڭ دايىنداعان «ارمانسىز ادام – قاناتسىز قۇسپەن تەڭ» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: مىنا ومىردە جۇرەگىڭدە، بويىڭدا ىستىق قان باردا،
بولمىستى دا، بولماستى دا بولادى دەپ ارماندا،
- دەپ اقىن مۇقاعالي دا ارمان جايلى جىرلاعان...
1 - جۇرگىزۋشى: ال، جىر كەرۋەنى العا جىلجىعان سايىن مۇحتار شاحانوۆ شىعارمالارى جارىق جۇلدىزداردىڭ قاراڭعى ءتۇن قويناۋىنان ساۋلەسىن شاشقانداي جارقىراي تۇسەدى. اقىننىڭ ءوزى جىرلاعانداي ادامعا ءۇمىت وتىن جاندىراتىن، ءۇمىت وتىن مازداتاتىن ارمان كەرەك ەكەنىن ءسوز ورنەگىمەن دالەلدەگەن. مىنە، سول اقىننىڭ “ارمان” اتتى ولەڭىنە نازار سالايىق.
1 - جۇرگىزۋشى: ءاليحان، مەن وسى جەردە ارمان تۋرالى اڭىز ايتسام دەپ وتىرمىن.
- ارمان دەگەن نە؟ – دەپ جىگىت قارياعا ساۋال قويعان ەكەن. سول كەزدە قاريا:
- ارمان دەگەنىمىز اقىل - ويدىڭ شىندىعى. قۇس – ۇشسام دەيدى، بالا – وسسەم دەيدى، قىز – كورىكتى بولسام دەيدى، جىگىت – جۇرەكتى بولسام دەيدى، قارت – جۇزگە جەتسەم دەيدى، ۇستاز – شاكىرتىمە ۇلگى بولسام دەيدى. ارمانعا اداسپاعان جەتەدى، اداسقان جەتە المايدى. ارمانىنا اقىلدى جەتەدى، اقىماق بۇل ومىردەن ءتۇڭىلىپ وتەدى، – دەپ قارت جاۋاپ بەرىپتى.
2 - جۇرگىزۋشى: اق قاناتتى قۇسىم دەيمىن سەنى،
اسپاننان جەرگە تۇسىرمەيمىن سەنى.
مارماردەن ماڭگى مۇسىندەيمىن سەنى،
ەي، ارمانىم! – دەپ ونەرگە ءوزىنىڭ قايتالانباس قولتاڭباسىن قالدىرعان سان قىرلى تالانتتى اقىن يسرايىل اعامىز ارماندى اق قاناتتى قۇسقا، ءمارمار مۇسىنگە تەڭەيدى. ال، ءبىزدىڭ سىنىپتاستارىمىزدىڭ ارمان تۋرالى ويلارى قانداي ەكەن؟ وسى جەردەن سىنىپتاستارىمىزدىڭ ارمان تۋرالى پىكىرلەرىن بىلسەك قايتەدى؟! (تاقتاعا سۇراقتار شىعارىلادى، وقۋشىلار سول سۇراقتار توڭىرەگىندە ءوز پىكىرلەرىن ايتادى)
1 - جۇرگىزۋشى: ءاننىڭ دە ەستىسى بار، ەسەرى بار،
تىڭداۋشىنىڭ قۇلاعىن كەسەرى بار.
اقىلدىنىڭ سوزىندەي ويلى كۇيدى،
تىڭداعاندا، كوڭىلدىڭ وسەرى بار، – دەپ اباي اقىن جىرلاعانداي جەلدىبايەۆ اعامىزدىڭ شىعارماشىلىعىنداعى كۇيلەردىڭ ادامنىڭ كوڭىلىن كوتەرەردەي قاسيەتى بار. ەندەشە، سول كۇيگە كەزەك بەرەيىك
«ەركە سىلقىم» كۇيى ورىندايتىن: -----------------------
2 - جۇرگىزۋشى: ارمان – العا جەتەلەيتىن جارىق جۇلدىز، ادام ادال ەڭبەك ەتىپ، قيىندىققا مويىماي، قاجىرلىلىق تانىتقاندا عانا ءوز مۇراتىنا جەتەدى، ياعني ارمانى جۇزەگە اسادى. ايتپەسە، ارمان قيالعا اينالىپ، كەلەشەكتىڭ قامى بولماي، اقيقات ومىردەن الىس، تەك ويلاپ قانا ۇعاتىن ادام ساناسىنداعى الەمگە اينالادى.
1 - جۇرگىزۋشى: ءيا، قاي ادامدا بولسىن ءوزiنiڭ ارمانى بولادى. سول ارماندارىنا جەتكiسi كەلەدى. ارمانىنا جەتۋ ءۇشىن الدىنا ۇلكەن ماقساتتار قويادى. ەگەر، ادامنىڭ ارمانى بولماسا، ول العا ەشقاشان جىلجىماس ەدi. ارمانسىز ادام - قاناتى جوق قۇسپەن تەڭ دەگەندەي، قاناتسىز قۇس سەكiلدi ەشقاشان بيىككە ۇشا المايدى. ادام بالاسى ارمانداۋ ارقىلى عانا جەتىستىككە جەتەدى ەكەن. مەنىڭ بۇل ءسوزىمدى مىنا بەينەروليك تە راستايدى. (تاقتادا بەينەوروليك كورسەتىلەدى)
2 - جۇرگىزۋشى: وسى كورىنىستەن كىم نە ءتۇيدى؟ بەينەروليكتەگى قىتايلىق قىز بەن جىگىت دەنساۋلىعىنا قاراماستان بالەت ونەرى ارقىلى ءوز ارمانىنا جەتتى. ادامعا ءوز ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قانداي قۇندىلىقتار قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟ ارماندى ادام مۇمكىندىگىمەن شەكتەۋگە بولاما؟ نەلىكتەن؟؟
(1 - 2 وقۋشى بەينەروليكتەن تۇيگەن ءوز ويىن ايتادى)
1 - جۇرگىزۋشى: ءومىردىڭ الدى - ىستىق، ارتى - سۋىق،
الدى ويىن، ارت جاعى مۇڭعا جۋىق.
جاقسى ءاندى تىڭداساڭ وي كوزىڭمەن،
ءومىر ساۋلە كورسەتەر سۋداي تۇنىق.
ءان: «جالعان دۇنيە» ورىندايتىن: ءامىرجانوۆ اربول
2 - جۇرگىزۋشى: ادامدى ساناي بەرسەڭ، كوپ ارمان دا،
«ءمىنسىز ب ا ق، سانسىز داۋلەت» دەپ ارماندا
مەرگەنگە ءتۇزۋ مىلتىق، وق ارماندا
تاماقسىز تابىسى جوق كارىپتەرگە
جالعىز كۇنگى تاماقتىڭ توعى ارمان دا. (ش. قۇدايبەردى)
1 - جۇرگىزۋشى: شىڭ باسىنا تۇرسىن مەيلى قار قۇيىپ،
دۇنيەدە نەلەر بيىك – ار بيىك.
كوك جالعىزى – اي دا مەنىڭ ارمانىم،
ارمانىم عوي الەمدەگى بار بيىك.
دوستار، سىزدەردىڭ وسى تاربيە ساعاتىنان تۇيگەن ءوز ويلارىڭىزدى سىزدەردىڭ شىعارماشىلىقتارىڭىز بويىنشا تۇيىندەسەك.
(وقۋشىلار وزدەرىنىڭ قيالىنداعى ارمان بەينەسىن قاعاز بەتىنە تۇسىرەدى)
شىعارماشىلىق تاپسىرما
2 - جۇرگىزۋشى: ارمان دەگەن كوپ بەلەس – بىرىنە شىقساڭ، ءبىرى بار دەپ عابيت اعامىز ادام ارمانىنىڭ شەكسىز ەكەندىگىن ايتادى. وسى بۇگىنگى تاربيە ساعاتىنان تۇيگەنىمىز – ءبارى دە ءوز قولىمىزدا!!! (بەينەروليك كورسەتىلەدى)
1 - جۇرگىزۋشى: تالماسىن قانات، سونبەسىن ءۇمىت
ارماندار العا جالعاسىن
سوقسا دا داۋىل، ءورت بولسىن ءومىر
قاناتتار بالعىن تالماسىن
2 - جۇرگىزۋشى: ارمانعا بىرگە بارايىق،
اۋەلەپ انگە سالايىق.
قازاق ەلىنىڭ كىرپىشىن
ءبارىمىز بىرگە قالايىق.
1 - جۇرگىزۋشى: – - ارماندارىڭىز ورىندالسىن! بىلىممەن، ونەرمەن العا سامعاڭىزدار! دەپ بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى اياقتايمىز!
قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگى اپايلارعا بەرىلەدى.
2 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرگە، وتباسىلارىڭىزعا اماندىق، زامانعا تىنىشتىق تىلەي وتىرىپ، كورىپ تاماشالاعاندارىڭىز ءۇشىن راحمەت ايتامىز.
You Might Also Like
