جۇمىس كەستەسىن اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ
8 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇمىس كەستەسىن اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ. كەستەنى باسپاعا شىعارۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: جۇمىس كەستەسىنىڭ اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەلۋىن ۇيرەتۋ.
2. تاربيەلىك: كەستەلەردى تولتىرۋ جولدارىن، كوركەمدەۋ جولدارىن ۇيرەتۋ.
3. دامىتۋشىلىق: كەستەلەرمەن جۇمىس جاساعان كەزدە اۆتوماتتى پىشىمدەۋدى پايدالانۋ.
ساباق جابدىقتارى: دك، پروەكتر، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، سلايد، تەست.
ساباق ءتۇرى: ارالاس.
ساباق ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ - بايانداۋ.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەندەۋ، ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: قايتالاۋ سۇراقتارى – سلايد، SIN Kaz بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق:
كەستەنىڭ ءپىشىمىن وزگەرتۋ ءۇشىن، ياعني باعانداردىڭ تاقىرىپتارىنىڭ استىن سىزۋ، كەستەنىڭ ءبۇيىر جاقتارىن سىزىقپەن ءبولىپ الۋ ءۇشىن اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ وپەراسياسى قولدانىلادى.
اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ ءۇشىن ءپىشىم مازىرىندەگى وزپىشىمدەگىشتى قولدانامىز. وزپىشىمدەگىش جەتەسى كەستەدەگى مالىمەتتى كاسىبي ازىرلەنگەن قالپى بويىنشا پىشىمدەۋگە كومەكتەسەدى. وزپىشىمدەگىش كومەگىمەن جولدار مەن باعاندار تاقىرىپتارىن، قوسىندىلاردى جانە بەتتىڭ باسقا دا ەلەمەنتتەرىن ەرەكشەلەۋگە بولادى. وسىدان كەيىن ءتۇرلى تۇستەرمەن ەرەكشەلەۋ، قۇيىپ بوياۋ قوسۋ جۇمىس پاراعىن كورنەكى دە تارتىمدى ەتەدى.
وزپىشىمدەگىشتى كوپ دەڭگەيلى تاقىرىپتارى جانە قورىتىندىلارى بار نەداۋىر كۇردەلى كەستەلەرگە قاتىستى قولدانۋ ۇسىنىلمايدى.
ەگەر، ءسىزدى وزپىشىمدەۋ ناتيجەلەرى قاناعاتتاندىرماسا، وزگەرتۋدى وڭاي بولدىرماي تاستاۋعا بولادى. ستاندارتتى قۇرالدار ۇستەلىندەگى بولدىرماۋ باتىرماسىن باسامىز.
كەستەنى بەزەندىرۋ كەزىندە وزپىشىمدەگىش جەتەسىن قولدانۋ ءۇشىن مىنا ارەكەتتەردى ورىندايمىز.
1. كەستەنى بولەكتەيمىز،
2. ءپىشىم مازىرىندە ءوزپىشىمدى تاڭدايمىز،
3. الىنعان وزپىشىمدەگىش سۇحبات تەرەزەسىندە بەزەندىرۋ ءمازىرىن تاڭداپ، جارايدى باتىرماسىن باسامىز.
ۇياشىقتاردى پىشىمدەۋ - بۇل ولاردىڭ سىرتقى كورىنىسىن بەزەندىرۋ، سونداي – اق ولاردىڭ مازمۇنىنىڭ مالىمەتتەر پىشىمىنە تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ. ۇياشىقتاردى پىشىمدەۋ ءۇشىن، قاجەتتى ۇياشىقتى ەرەكشەلەپ الىپ، پىشىمدەۋ قۇرالدار ۇستەلىنىڭ باتىرمالارىن پايدالانامىز نەمەسە ءپىشىم ءمازىرىنىڭ ۇياشىقتار ءامىرىن ىسكە قوسامىز.
Excel باعدارلاماسىندا پىشىمدەۋ ۇستەلىنىڭ باتىرمالارى ماتىنگە قاتىستى Word باعدارلاماسىندا ۇسىنىلاتىن ارەكەتتەردىڭ بارلىعىن: ءقارىپتىڭ ءتۇسىن، مانەرى مەن كولەمىن وزگەرتۋ، بولەكتەنگەن ۇياشىقتارداعى ءماتىندى تۋرالاۋ جانە ت. ب. قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ۇياشىقتاردى پىشىمدەۋدى قاراستىرايىق. بۇل ءتاسىل مىناداي قوسىمشالاردان تۇراتىن ۇياشىقتار ءپىشىمى سۇحبات تەرەزەسىن اشادى.
ۇياشىقتى پىشىمدەۋ تۇرلەرى:
1. سان - ۇياشىقتار دەرەكتەرىنىڭ ءپىشىمىن وزگەرتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
2. تۋرالاۋ – ۇياشىق مازمۇنىن تۋرالاۋ پارامەترىن بەلگىلەيدى.
3. ءقارىپ - ءقارىپ پارامەترلەرىن بەلگىلەيدى.
4. جيەك - ۇياشىق جيەكتەرىنىڭ پارامەترلەرىن بەلگىلەيدى.
5. اشەكەيلەر – ۇياشىقتاردىڭ بويالۋىن بەلگىلەيدى.
6. قورعانىس – ۇياشىقتاردىڭ قورعانىسىن بەلگىلەيدى.
«ەكى نەمەسە بىرنەشە ۇياشىقتى بىرىكتىرگەن كەزدە» ولار ءبىر ۇياشىققا اينالىپ، ۇياشىقتاعى ءماتىندى نەمەسە ورنەكتى پىشىمدەۋدى وڭايلاتادى.
مىسالى، تاقىرىپ ءبىر ۇياشىققا سىياتىن ەتۋ ءۇشىن كەستە تاقىرىبى جولاعىنداعى بىرنەشە ۇياشىقتى بىرىكتىرۋ قاجەت بولدى دەلىك. وسىدان كەيىن تاقىرىپ ءماتىنىن بىرىكتىرىلگەن ۇياشىقتا تۋرا ورتادا ورنالاستىراتىنداي ەتىپ تۋرالاۋعا بولادى. ول ءۇشىن:
- تاقىرىپتى ا1 ۇياشىعىنا جازۋ؛
- كەستەدە بولادى دەپ بولجانىپ وتىرعان باعاندار سانىنا سايكەس ۇياشىقتار اۋقىمىن ەرەكشەلەۋ؛
- پىشىمدەۋ قۇرالدار ۇستەلىندە ۇياشىقتى بىرىكتىرۋ جانە ورتادا ورنالاستىرۋ پەرنەسىن باسۋ كەرەك.
كەستەلەردى باسۋعا شىعارۋ
كەستەنىڭ ءبىر داناسىن باسۋعا شىعارۋ ءۇشىن ستاندارتتى اسپاپتار پانەلىندەگى پەچات باتىرماسىن شەرتۋ جەتكىلىكتى. ەگەر كەستەنىڭ قانداي دا ءبىر بولىگىن نەمەسە بىرنەشە داناسىن باسۋعا بەرەتىن بولساق، وندا:
1. قۇجاتتىڭ باسۋعا شىعارعىمىز كەلەتىن بولىگىن بەلگىلەيمىز؛
2. فايل → پەچات كومانداسىن ورىندايمىز؛
3. پەچات ديالوگتىك تەرەزەسىندە قۇجاتتىڭ قانداي بولىگىن (بەلگىلەنگەن اۋقىم، بەلگىلەنگەن بەت نەمەسە جۇمىس كىتابىن تۇتاسىمەن) شىعارعىمىز كەلەتىنىن، پاراقتاردىڭ اۋقىمىن ( ءۇنسىز كەلىسىم بويىنشا باسۋعا بارلىق پاراقتار شىعارىلادى) كورسەتەمىز؛
4. وك پەرنەسىن شەرتەمىز.
IV. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ا) تاقىرىپتىق تەست الۋ. تەست 10 سۇراقتان تۇرادى.
ءا) دەڭگەيلىك تاپسىرما: كومپيۋتەردە تاپسىرما ورىنداۋ.
ءى دەڭگەي – مالىمەتتەردى Excel باعدارلاماسىنىڭ كەستەسىندە جازۋ. جالپى سوماسى ۇياشىعىنا ەسەپتەۋ ناتيجەسىن جازۋ.
ءىى دەڭگەي – مالىمەتتەردى Excel باعدارلاماسىنىڭ كەستەسىندە جازۋ. وزپىشىمدەگىشتى قولدانىپ، كەستەنىڭ كەز كەلگەن تۇرىمەن پىشىمدەۋ.
ءىىى دەڭگەي - مالىمەتتەردى Excel باعدارلاماسىنىڭ كەستەسىندە جازۋ. وزپىشىمدەۋدى قولدانىپ، كەستەنى كەز كەلگەن تۇرىمەن پىشىمدەۋ. كەستەنىڭ بىرنەشە كوشىرمەسىن الۋ.
ب) بەكىتۋ سۇراقتارى - (سلايد)
1) وزپىشىمدەگىش جەتەسى نە ءۇشىن قولدانىلادى؟
2) وزپىشىمدەگىشتى قولدانۋ ءۇشىن قانداي ارەكەتتەردى ورىندايمىز؟
3) ۇياشىقتى پىشىمدەۋ ءۇشىن قاي ارەكەتتەردى ورىندايمىز؟
4) ۇياشىقتار ءپىشىمى تەرەزەسىندە ۇياشىقتى پىشىمدەۋدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
5) دايىن كەستەنى باسپاعا بەرۋ ءۇشىن قاي ارەكەتتەردى ورىندايمىز؟
V. باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. تاقىرىپتى وقۋ، مازمۇنداۋ. كەستە قۇرىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇمىس كەستەسىن اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ. كەستەنى باسپاعا شىعارۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: جۇمىس كەستەسىنىڭ اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەلۋىن ۇيرەتۋ.
2. تاربيەلىك: كەستەلەردى تولتىرۋ جولدارىن، كوركەمدەۋ جولدارىن ۇيرەتۋ.
3. دامىتۋشىلىق: كەستەلەرمەن جۇمىس جاساعان كەزدە اۆتوماتتى پىشىمدەۋدى پايدالانۋ.
ساباق جابدىقتارى: دك، پروەكتر، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، سلايد، تەست.
ساباق ءتۇرى: ارالاس.
ساباق ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ - بايانداۋ.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەندەۋ، ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: قايتالاۋ سۇراقتارى – سلايد، SIN Kaz بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق:
كەستەنىڭ ءپىشىمىن وزگەرتۋ ءۇشىن، ياعني باعانداردىڭ تاقىرىپتارىنىڭ استىن سىزۋ، كەستەنىڭ ءبۇيىر جاقتارىن سىزىقپەن ءبولىپ الۋ ءۇشىن اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ وپەراسياسى قولدانىلادى.
اۆتوماتتى تۇردە پىشىمدەۋ ءۇشىن ءپىشىم مازىرىندەگى وزپىشىمدەگىشتى قولدانامىز. وزپىشىمدەگىش جەتەسى كەستەدەگى مالىمەتتى كاسىبي ازىرلەنگەن قالپى بويىنشا پىشىمدەۋگە كومەكتەسەدى. وزپىشىمدەگىش كومەگىمەن جولدار مەن باعاندار تاقىرىپتارىن، قوسىندىلاردى جانە بەتتىڭ باسقا دا ەلەمەنتتەرىن ەرەكشەلەۋگە بولادى. وسىدان كەيىن ءتۇرلى تۇستەرمەن ەرەكشەلەۋ، قۇيىپ بوياۋ قوسۋ جۇمىس پاراعىن كورنەكى دە تارتىمدى ەتەدى.
وزپىشىمدەگىشتى كوپ دەڭگەيلى تاقىرىپتارى جانە قورىتىندىلارى بار نەداۋىر كۇردەلى كەستەلەرگە قاتىستى قولدانۋ ۇسىنىلمايدى.
ەگەر، ءسىزدى وزپىشىمدەۋ ناتيجەلەرى قاناعاتتاندىرماسا، وزگەرتۋدى وڭاي بولدىرماي تاستاۋعا بولادى. ستاندارتتى قۇرالدار ۇستەلىندەگى بولدىرماۋ باتىرماسىن باسامىز.
كەستەنى بەزەندىرۋ كەزىندە وزپىشىمدەگىش جەتەسىن قولدانۋ ءۇشىن مىنا ارەكەتتەردى ورىندايمىز.
1. كەستەنى بولەكتەيمىز،
2. ءپىشىم مازىرىندە ءوزپىشىمدى تاڭدايمىز،
3. الىنعان وزپىشىمدەگىش سۇحبات تەرەزەسىندە بەزەندىرۋ ءمازىرىن تاڭداپ، جارايدى باتىرماسىن باسامىز.
ۇياشىقتاردى پىشىمدەۋ - بۇل ولاردىڭ سىرتقى كورىنىسىن بەزەندىرۋ، سونداي – اق ولاردىڭ مازمۇنىنىڭ مالىمەتتەر پىشىمىنە تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ. ۇياشىقتاردى پىشىمدەۋ ءۇشىن، قاجەتتى ۇياشىقتى ەرەكشەلەپ الىپ، پىشىمدەۋ قۇرالدار ۇستەلىنىڭ باتىرمالارىن پايدالانامىز نەمەسە ءپىشىم ءمازىرىنىڭ ۇياشىقتار ءامىرىن ىسكە قوسامىز.
Excel باعدارلاماسىندا پىشىمدەۋ ۇستەلىنىڭ باتىرمالارى ماتىنگە قاتىستى Word باعدارلاماسىندا ۇسىنىلاتىن ارەكەتتەردىڭ بارلىعىن: ءقارىپتىڭ ءتۇسىن، مانەرى مەن كولەمىن وزگەرتۋ، بولەكتەنگەن ۇياشىقتارداعى ءماتىندى تۋرالاۋ جانە ت. ب. قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ۇياشىقتاردى پىشىمدەۋدى قاراستىرايىق. بۇل ءتاسىل مىناداي قوسىمشالاردان تۇراتىن ۇياشىقتار ءپىشىمى سۇحبات تەرەزەسىن اشادى.
ۇياشىقتى پىشىمدەۋ تۇرلەرى:
1. سان - ۇياشىقتار دەرەكتەرىنىڭ ءپىشىمىن وزگەرتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
2. تۋرالاۋ – ۇياشىق مازمۇنىن تۋرالاۋ پارامەترىن بەلگىلەيدى.
3. ءقارىپ - ءقارىپ پارامەترلەرىن بەلگىلەيدى.
4. جيەك - ۇياشىق جيەكتەرىنىڭ پارامەترلەرىن بەلگىلەيدى.
5. اشەكەيلەر – ۇياشىقتاردىڭ بويالۋىن بەلگىلەيدى.
6. قورعانىس – ۇياشىقتاردىڭ قورعانىسىن بەلگىلەيدى.
«ەكى نەمەسە بىرنەشە ۇياشىقتى بىرىكتىرگەن كەزدە» ولار ءبىر ۇياشىققا اينالىپ، ۇياشىقتاعى ءماتىندى نەمەسە ورنەكتى پىشىمدەۋدى وڭايلاتادى.
مىسالى، تاقىرىپ ءبىر ۇياشىققا سىياتىن ەتۋ ءۇشىن كەستە تاقىرىبى جولاعىنداعى بىرنەشە ۇياشىقتى بىرىكتىرۋ قاجەت بولدى دەلىك. وسىدان كەيىن تاقىرىپ ءماتىنىن بىرىكتىرىلگەن ۇياشىقتا تۋرا ورتادا ورنالاستىراتىنداي ەتىپ تۋرالاۋعا بولادى. ول ءۇشىن:
- تاقىرىپتى ا1 ۇياشىعىنا جازۋ؛
- كەستەدە بولادى دەپ بولجانىپ وتىرعان باعاندار سانىنا سايكەس ۇياشىقتار اۋقىمىن ەرەكشەلەۋ؛
- پىشىمدەۋ قۇرالدار ۇستەلىندە ۇياشىقتى بىرىكتىرۋ جانە ورتادا ورنالاستىرۋ پەرنەسىن باسۋ كەرەك.
كەستەلەردى باسۋعا شىعارۋ
كەستەنىڭ ءبىر داناسىن باسۋعا شىعارۋ ءۇشىن ستاندارتتى اسپاپتار پانەلىندەگى پەچات باتىرماسىن شەرتۋ جەتكىلىكتى. ەگەر كەستەنىڭ قانداي دا ءبىر بولىگىن نەمەسە بىرنەشە داناسىن باسۋعا بەرەتىن بولساق، وندا:
1. قۇجاتتىڭ باسۋعا شىعارعىمىز كەلەتىن بولىگىن بەلگىلەيمىز؛
2. فايل → پەچات كومانداسىن ورىندايمىز؛
3. پەچات ديالوگتىك تەرەزەسىندە قۇجاتتىڭ قانداي بولىگىن (بەلگىلەنگەن اۋقىم، بەلگىلەنگەن بەت نەمەسە جۇمىس كىتابىن تۇتاسىمەن) شىعارعىمىز كەلەتىنىن، پاراقتاردىڭ اۋقىمىن ( ءۇنسىز كەلىسىم بويىنشا باسۋعا بارلىق پاراقتار شىعارىلادى) كورسەتەمىز؛
4. وك پەرنەسىن شەرتەمىز.
IV. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ا) تاقىرىپتىق تەست الۋ. تەست 10 سۇراقتان تۇرادى.
ءا) دەڭگەيلىك تاپسىرما: كومپيۋتەردە تاپسىرما ورىنداۋ.
ءى دەڭگەي – مالىمەتتەردى Excel باعدارلاماسىنىڭ كەستەسىندە جازۋ. جالپى سوماسى ۇياشىعىنا ەسەپتەۋ ناتيجەسىن جازۋ.
ءىى دەڭگەي – مالىمەتتەردى Excel باعدارلاماسىنىڭ كەستەسىندە جازۋ. وزپىشىمدەگىشتى قولدانىپ، كەستەنىڭ كەز كەلگەن تۇرىمەن پىشىمدەۋ.
ءىىى دەڭگەي - مالىمەتتەردى Excel باعدارلاماسىنىڭ كەستەسىندە جازۋ. وزپىشىمدەۋدى قولدانىپ، كەستەنى كەز كەلگەن تۇرىمەن پىشىمدەۋ. كەستەنىڭ بىرنەشە كوشىرمەسىن الۋ.
ب) بەكىتۋ سۇراقتارى - (سلايد)
1) وزپىشىمدەگىش جەتەسى نە ءۇشىن قولدانىلادى؟
2) وزپىشىمدەگىشتى قولدانۋ ءۇشىن قانداي ارەكەتتەردى ورىندايمىز؟
3) ۇياشىقتى پىشىمدەۋ ءۇشىن قاي ارەكەتتەردى ورىندايمىز؟
4) ۇياشىقتار ءپىشىمى تەرەزەسىندە ۇياشىقتى پىشىمدەۋدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
5) دايىن كەستەنى باسپاعا بەرۋ ءۇشىن قاي ارەكەتتەردى ورىندايمىز؟
V. باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. تاقىرىپتى وقۋ، مازمۇنداۋ. كەستە قۇرىپ كەلۋ.
You Might Also Like
-
بۇكىلالەمدىك ورمەك – ينتەرنەتكە بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن نىعايتۋ، تياناقتاۋ؛ پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەت تۋرالى تولىق وي قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ تاپقىرلىق، ىزدەنىمپ...
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماحامبەت وتەمىس ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى
