ماتىندىك قۇجاتتى پىشىمدەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماتىندىك قۇجاتتى پىشىمدەۋ.
ساباقتىڭ بىلىمدىك ماقساتى: قۇجاتتى پىشىمدەۋدىڭ ءارتۇرلى ارەكەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق پىشىمدەۋدىڭ ارەكەتتەرىن پراكتيكا جۇزىندە قولدانۋدى ماقساتى: ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، تازالىققا، دك – دە ۇقىپتى جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دك - دە پىشىمدەۋ ارەكەتتەرىن كورسەتە ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دك، وقۋلىق، جۇمىس داپتەرى، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، تەست، سلايدتار.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ساباققا دايىندىعىن
تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: سلايد – قايتالاۋ سۇراقتارى.
1. MS Word رەداكتورى قانداي رەداكتور، ونى قالاي ىسكە قوسامىز؟
2. MS Word رەداكتورىنىڭ تەرەزە ەلەمەنتتەرىن اتاڭدار.
3. ماتىندىك قۇجات قۇرماس بۇرىن قانداي ارەكەت جاسايمىز؟
4. Enter پەرنەسىن قاي كەزدە باسامىز؟
5. قۇجات بەتىمەن ورىن اۋىستىرۋ ءۇشىن نەنى قولدانامىز؟
6. Baskspace، Delete پەرنەلەرىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
7. تەرىلگەن ءماتىندى قالاي ساقتايمىز؟
8. ورفوگرافيانى تەكسەرۋ ءۇشىن قانداي سوزدىكتەر قولدانىلادى؟
9. ورفوگرافيانى قاي كوماندامەن تەكسەرەمىز؟
ءىىى. جاڭا ساباق:
پىشىمدەۋ دەپ ماتىندىك قۇجاتتاردى راسىمدەۋ بويىنشا جۇرگىزىلەتىن ءار ءتۇرلى ارەكەتتەردى ايتادى. قۇجات پىشىمدەۋدى قۇجات قۇرۋعا دەيىن دە، سول سياقتى ودان كەيىندە جۇرگىزۋگە بولادى. پىشىمدەۋدى ورىنداۋ رەتى قۇجاتتىڭ اقىرعى ناتيجەسىنە اسەر ەتپەيدى، ءبىراق قۇجاتتى باسپاعا شىعارماي تۇرىپ پىشىمدەۋ كەرەك. ەگەر الىنعان قۇجات قانداي دا ءبىر سەبەپتەرمەن ۇناماعان جاعدايدا ونى قايتا پىشىمدەۋگە بولادى.
پىشىمدەۋ ارەكەتتەرىن ورىنداي وتىرىپ؛
- ءارتۇرلى قارىپتەردى پايدالانۋعا؛
- جۇمىس ءورىسىنىڭ شەكارالارىن وزگەرتۋگە، سول جاق، وڭ جاق، جوعارى، تومەنگى ورىستەرىن ايقىنداۋعا؛
- بەتتەگى ءماتىندى تۋرالاۋعا؛
- جولارالىق ينتەرۆالدى ورناتۋعا جانە وزگەرتۋگە؛
- ءماتىندى باعاندارعا بولۋگە؛
- ماتىندە جيەكتەردىڭ ءارتۇرلى تيپتەرىن قولدانۋعا؛
- ءماتىندى راسىمدەۋمەن بايلانىستى باسقا دا مۇمكىندىكتەردى (ءتىزىم، قۇيما جانە ت. ب) قولدانۋعا بولادى.
پىشىمدەۋ كەزىندە اسپاپتار پانەلىندەگى باتىرمالاردى دا، مەنيۋ كوماندالارىندا پايدالانۋعا بولادى.
پىشىمدەۋ وپەراسيالارىن بۇكىل ماتىنمەن دە، ونىڭ بولىمدەرى: سيمۆولمەن، سوزبەن، جولمەن، ابزاسپەن، بولىممەن، بەتپەن دە جۇرگىزۋگە بولادى. ول ءۇشىن پىشىمدەلەتىن بولىكتى بەلگىلەۋ كەرەك.
ءماتىندى بەلگىلەۋدىڭ كەلەسى تاسىلدەرى بار.
- ءبىر عانا ءسوزدى بەلگىلەۋ ءۇشىن ونى ەكى رەت شەرتەمىز.
- بۇكىل جولدى بەلگىلەۋ ءۇشىن ماۋس نۇسقاعىشىن جولدىڭ باسىنا جىلجىتىپ ءبىر رەت شەرتەمىز.
- سويلەمدى بەلگىلەۋ ءۇشىن پەرنەسىن باسىپ تۇرىپ، سويلەمنىڭ كەز كەلگەن جەرىندە ماۋستى ءبىر رەت شەرتەمىز.
- ابزاستى بەلگىلەۋ ءۇشىن ونى ءۇش رەت شەرتەمىز.
- بۇكىل قۇجاتتى بەلگىلەۋ ءۇشىن پەرنەلەر كومبيناسيالارىن باسىپ نەمەسە پراۆكا →ۆىدەليت ۆسە كومانداسىن ورىندايمىز.
قۇجاتتىڭ ۇلكەن بولىگىن بەلگىلەۋ ءۇشىن بەلگىلەنەتىن بولىكتىڭ باسىندا ءبىر رەت شەرتەمىز دە، پەرنەسىن باسىپ تۇرىپ، بەلگىلەنەتىن بولىكتىڭ سوڭىنا اۋىسىپ ماۋستى تاعى ءبىر رەت شەرەتەمىز.
پىشىمدەۋدىڭ نەگىزگى رەجىمدەرى.
ءماتىن ەنگىزۋ كەزىندە سيمۆولداردى پىشىمدەۋ رەجىمدەرىن بىردەن بەرۋگە بولادى نەمەسە بۇل رەجىمدەردى بۇكىل قۇجاتتىڭ ءماتىنى تەرىلىپ بولعاننان كەيىن قولدانۋعا بولادى.
سيمۆولداردى پىشىمدەۋ. سيمۆولداردى پىشىمدەۋدىڭ ەڭ جىلدام ءتاسىلى پىشىمدەۋ پانەلىنىڭ باتىرمالارىن پايدالانۋ.
ج «جارتىلاي قارايتىلعان».
ك «كۋرسيۆ»
چ «استى سىزىلعان»
پىشىمدەۋدىڭ بىرنەشە باپتاۋىن بىردەن وزگەرتۋ ءۇشىن فورمات → شريفت كومانداسىن ورىندايمىز. ەكراندا ودان قاجەتتى پارامەترلەردى تاڭداۋعا بولاتىن شريفت تەرەزەسى پايدا بولادى.
ءىV. بەكىتۋ تاپسىرمالارى:
ا) سۇراقتار. ( سلايدپەن )
1. پىشىمدەۋ دەپ نەنى ايتامىز؟
2. پىشىمدەۋ كەزىندە نەلەردى پايدالانۋعا بولادى؟
3. ج، ك، چ باتىرمالارىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
4. پىشىمدەۋدىڭ بىرنەشە باپتاۋىن بىردەن وزگەرتۋ ءۇشىن قاي كوماندالاردى قولدانامىز؟
ءا) تەست سۇراقتارى.
ب) كومپيۋتەرمەن جۇمىس: سويلەمدى تالداۋ: سويلەمدى جازىپ، سويلەم مۇشەلەرىن شارتتى بەلگىلەرىمەن سىزۋ. ول ءۇشىن قاجەتتى ءسوزدى ەرەكشەلەپ، فورمات →شريفت سۇحبات تەرەزەسىنىڭ شريفت استارلى بەتىندە استىن سىزۋ
(پودچەركيۆانيە) ورىسىندە قاجەتتى سىزىق تۇرلەرىن تاڭداۋ كەرەك.
نۇرسۇلتان باقشادان ءۇزىپ العان راۋشان گۇلىن اناسىنا سىيلادى.
نۇرسۇلتان - باستاۋىش
باقشادان - پىسىقتاۋىش
ءۇزىپ العان - انىقتاۋىش
راۋشان - انىقتاۋىش
گۇلىن - تولىقتاۋىش
اناسىنا - تولىقتاۋىش
سىيلادى - بايانداۋىش
ۆ) جەلتوقسان، تاۋەلسىزدىك تۋرالى ولەڭدەر وقۋ، وقىلعان ولەڭدەرىن MS Word رەداكتورىندا جازىپ، ءارتۇرلى پىشىمدەۋ ارەكەتتەرىن قولدانۋ.
گ) كەلە جاتقان جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ، تىلەكتەرىن Word Art پىشىمدەۋىن قولدانىپ ادەمىلەپ، ارلەپ جازۋ.
V. باعالاۋ
VI. قورىتىندىلاۋ.
VII. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. 9. 2 - تاقىرىپتى وقىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ بىلىمدىك ماقساتى: قۇجاتتى پىشىمدەۋدىڭ ءارتۇرلى ارەكەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق پىشىمدەۋدىڭ ارەكەتتەرىن پراكتيكا جۇزىندە قولدانۋدى ماقساتى: ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، تازالىققا، دك – دە ۇقىپتى جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دك - دە پىشىمدەۋ ارەكەتتەرىن كورسەتە ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دك، وقۋلىق، جۇمىس داپتەرى، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، تەست، سلايدتار.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ساباققا دايىندىعىن
تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: سلايد – قايتالاۋ سۇراقتارى.
1. MS Word رەداكتورى قانداي رەداكتور، ونى قالاي ىسكە قوسامىز؟
2. MS Word رەداكتورىنىڭ تەرەزە ەلەمەنتتەرىن اتاڭدار.
3. ماتىندىك قۇجات قۇرماس بۇرىن قانداي ارەكەت جاسايمىز؟
4. Enter پەرنەسىن قاي كەزدە باسامىز؟
5. قۇجات بەتىمەن ورىن اۋىستىرۋ ءۇشىن نەنى قولدانامىز؟
6. Baskspace، Delete پەرنەلەرىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
7. تەرىلگەن ءماتىندى قالاي ساقتايمىز؟
8. ورفوگرافيانى تەكسەرۋ ءۇشىن قانداي سوزدىكتەر قولدانىلادى؟
9. ورفوگرافيانى قاي كوماندامەن تەكسەرەمىز؟
ءىىى. جاڭا ساباق:
پىشىمدەۋ دەپ ماتىندىك قۇجاتتاردى راسىمدەۋ بويىنشا جۇرگىزىلەتىن ءار ءتۇرلى ارەكەتتەردى ايتادى. قۇجات پىشىمدەۋدى قۇجات قۇرۋعا دەيىن دە، سول سياقتى ودان كەيىندە جۇرگىزۋگە بولادى. پىشىمدەۋدى ورىنداۋ رەتى قۇجاتتىڭ اقىرعى ناتيجەسىنە اسەر ەتپەيدى، ءبىراق قۇجاتتى باسپاعا شىعارماي تۇرىپ پىشىمدەۋ كەرەك. ەگەر الىنعان قۇجات قانداي دا ءبىر سەبەپتەرمەن ۇناماعان جاعدايدا ونى قايتا پىشىمدەۋگە بولادى.
پىشىمدەۋ ارەكەتتەرىن ورىنداي وتىرىپ؛
- ءارتۇرلى قارىپتەردى پايدالانۋعا؛
- جۇمىس ءورىسىنىڭ شەكارالارىن وزگەرتۋگە، سول جاق، وڭ جاق، جوعارى، تومەنگى ورىستەرىن ايقىنداۋعا؛
- بەتتەگى ءماتىندى تۋرالاۋعا؛
- جولارالىق ينتەرۆالدى ورناتۋعا جانە وزگەرتۋگە؛
- ءماتىندى باعاندارعا بولۋگە؛
- ماتىندە جيەكتەردىڭ ءارتۇرلى تيپتەرىن قولدانۋعا؛
- ءماتىندى راسىمدەۋمەن بايلانىستى باسقا دا مۇمكىندىكتەردى (ءتىزىم، قۇيما جانە ت. ب) قولدانۋعا بولادى.
پىشىمدەۋ كەزىندە اسپاپتار پانەلىندەگى باتىرمالاردى دا، مەنيۋ كوماندالارىندا پايدالانۋعا بولادى.
پىشىمدەۋ وپەراسيالارىن بۇكىل ماتىنمەن دە، ونىڭ بولىمدەرى: سيمۆولمەن، سوزبەن، جولمەن، ابزاسپەن، بولىممەن، بەتپەن دە جۇرگىزۋگە بولادى. ول ءۇشىن پىشىمدەلەتىن بولىكتى بەلگىلەۋ كەرەك.
ءماتىندى بەلگىلەۋدىڭ كەلەسى تاسىلدەرى بار.
- ءبىر عانا ءسوزدى بەلگىلەۋ ءۇشىن ونى ەكى رەت شەرتەمىز.
- بۇكىل جولدى بەلگىلەۋ ءۇشىن ماۋس نۇسقاعىشىن جولدىڭ باسىنا جىلجىتىپ ءبىر رەت شەرتەمىز.
- سويلەمدى بەلگىلەۋ ءۇشىن پەرنەسىن باسىپ تۇرىپ، سويلەمنىڭ كەز كەلگەن جەرىندە ماۋستى ءبىر رەت شەرتەمىز.
- ابزاستى بەلگىلەۋ ءۇشىن ونى ءۇش رەت شەرتەمىز.
- بۇكىل قۇجاتتى بەلگىلەۋ ءۇشىن
قۇجاتتىڭ ۇلكەن بولىگىن بەلگىلەۋ ءۇشىن بەلگىلەنەتىن بولىكتىڭ باسىندا ءبىر رەت شەرتەمىز دە،
پىشىمدەۋدىڭ نەگىزگى رەجىمدەرى.
ءماتىن ەنگىزۋ كەزىندە سيمۆولداردى پىشىمدەۋ رەجىمدەرىن بىردەن بەرۋگە بولادى نەمەسە بۇل رەجىمدەردى بۇكىل قۇجاتتىڭ ءماتىنى تەرىلىپ بولعاننان كەيىن قولدانۋعا بولادى.
سيمۆولداردى پىشىمدەۋ. سيمۆولداردى پىشىمدەۋدىڭ ەڭ جىلدام ءتاسىلى پىشىمدەۋ پانەلىنىڭ باتىرمالارىن پايدالانۋ.
ج «جارتىلاي قارايتىلعان».
ك «كۋرسيۆ»
چ «استى سىزىلعان»
پىشىمدەۋدىڭ بىرنەشە باپتاۋىن بىردەن وزگەرتۋ ءۇشىن فورمات → شريفت كومانداسىن ورىندايمىز. ەكراندا ودان قاجەتتى پارامەترلەردى تاڭداۋعا بولاتىن شريفت تەرەزەسى پايدا بولادى.
ءىV. بەكىتۋ تاپسىرمالارى:
ا) سۇراقتار. ( سلايدپەن )
1. پىشىمدەۋ دەپ نەنى ايتامىز؟
2. پىشىمدەۋ كەزىندە نەلەردى پايدالانۋعا بولادى؟
3. ج، ك، چ باتىرمالارىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
4. پىشىمدەۋدىڭ بىرنەشە باپتاۋىن بىردەن وزگەرتۋ ءۇشىن قاي كوماندالاردى قولدانامىز؟
ءا) تەست سۇراقتارى.
ب) كومپيۋتەرمەن جۇمىس: سويلەمدى تالداۋ: سويلەمدى جازىپ، سويلەم مۇشەلەرىن شارتتى بەلگىلەرىمەن سىزۋ. ول ءۇشىن قاجەتتى ءسوزدى ەرەكشەلەپ، فورمات →شريفت سۇحبات تەرەزەسىنىڭ شريفت استارلى بەتىندە استىن سىزۋ
(پودچەركيۆانيە) ورىسىندە قاجەتتى سىزىق تۇرلەرىن تاڭداۋ كەرەك.
نۇرسۇلتان باقشادان ءۇزىپ العان راۋشان گۇلىن اناسىنا سىيلادى.
نۇرسۇلتان - باستاۋىش
باقشادان - پىسىقتاۋىش
ءۇزىپ العان - انىقتاۋىش
راۋشان - انىقتاۋىش
گۇلىن - تولىقتاۋىش
اناسىنا - تولىقتاۋىش
سىيلادى - بايانداۋىش
ۆ) جەلتوقسان، تاۋەلسىزدىك تۋرالى ولەڭدەر وقۋ، وقىلعان ولەڭدەرىن MS Word رەداكتورىندا جازىپ، ءارتۇرلى پىشىمدەۋ ارەكەتتەرىن قولدانۋ.
گ) كەلە جاتقان جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ، تىلەكتەرىن Word Art پىشىمدەۋىن قولدانىپ ادەمىلەپ، ارلەپ جازۋ.
V. باعالاۋ
VI. قورىتىندىلاۋ.
VII. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. 9. 2 - تاقىرىپتى وقىپ كەلۋ.