جۇمساق ويىنشىق تىگۋ
تاقىرىبى: جۇمساق ويىنشىق تىگۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا جۇمساق ويىنشىقتاردى تىگىپ ۇيرەتۋ.
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى جۇمساق ويىنشىقتار جاساۋ رەتتىلىگىمەن تانىستىرۋ، ويىنشىقتارعا ماتا تاڭداۋعا ۇيرەتۋ.
ءا) تاربيەلىك: ۇجىمدىق جۇمىستى جۇمىس ۇيىمداستىرۋعا، جوسپارلاي بىلۋگە، ءبىر - بىرىنە كومەكتەسۋگە، قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋعا، باستاعان جۇمىسىن اياعىنا جەتكىزە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ساۋساق قيمىلدارىن جەتىلدىرۋ، العان ءبىلىمىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋىن قاداعالاۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق..
ساباقتىڭ ءادىسى: كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، ساراماندىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءپانارالىق بايلانىسى: بەينەلەۋ ونەرى، گەومەتريا، سىزۋ گەوگرافيا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ماقسات قويۋ كەزەڭى: وقۋشىلارعا جۇمساق ويىنشىقتاردى تىگىپ ۇيرەتۋ. جاڭا ساباق بويىنشا سۇراقتار قويۋ:
1. ايۋدىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلىسىڭدەر؟
2. اق ايۋ تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
3. جۇمساق ويىنشىقتار نەدەن تىگىلەدى؟
4. جۇمساق ويىنشىق نە ءۇشىن قاجەت؟
5. قانداي جۇمساق ويىنشىقتاردى بىلەسىڭدەر
ءىىى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ كەزەڭى.
اق ايۋ – اركتيكا تۇرعىنى، جەر بەتىندەگى ەڭ ءىرى جىرتقىش اڭ. ول جاقسى جۇزەدى جانە سۇنگيدى، جارتاستاردا، مۇزدى جارلاردا ەپتىلىكپەن جىلجيدى، قۇرعاق جەرلەردە جاقسى جۇرەدى. ونىڭ تەرىسىنىڭ استىنداعى قالىڭ مايى، قالىڭدا-تىعىزدى ءجۇنى سۋىقتان جاقسى قورعايدى. ونىڭ ءتىپتى تابانىڭدا دا قالىن تۇك بار. ول تيۋلەر\لەندەردىڭ، سولتۇستىك بۇعىلارىنىڭ، كەمىرگىشتەردىڭ ەتەمىن قورەكتەنەدى. بالىق اۋلايدى، جەمىستەردى دە جاقسى كورەدى. تيۋلەندەردى ۇزاق جاتىپ قاراۋىلدايدى: ونى اياعىمەن ۇرىپ قۇلاتادى دا، مۇزعا قاراي سۇيرەپ شىعارادى. العاشىندا ۇرعاشى ايۋ ءبىر قونجىق تابىلدى، ودان كەيىن ءار ءۇش جىلدا ەگىزدەپ تۋادى. جاڭا تۋعان قونجىقتار ءالسىز بولادى. ولار اناسىنىڭ سوڭىنان ەرۋگە تەك ءۇش ايلىعىندا عانا جەتەدى. وعان دەيىن اناسى ءوز ءومىر تاجىريبەلەرىن ۇيرەتىپ، كۇن كورىسكە باۋليدى.
- وقۋشىلار، بىزدەر سەندەرمەن اق ايۋ جۇمساق ويىنشىعىن تىگىپ ۇيرەنەمىز. جۇمساق بارىسىندا قانداي قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك؟
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى:
1. قايشى وتكىر بولۋى شارت.
2. قايشىنىڭ ءجۇزىن جابىق تۇرگە كەلتىرىپ، پارتانىڭ وڭ جاعىنا قويامىز.
3. قايشىنى ۇزارتا قۇلاعىن جوعارى قاراتىپ، ۇشىن وزىنە قاراتىپ بەر.
4. ينەنى ارنايى جاستىقشاعا شانشى، ويتكەنى ول ينەنى جوعالۋدان، توتەنشە جاعدايدان ساقتايدى.
5. ينەنىڭ ۇشىن وزىڭە قاراتىپ، الۋشى كىسىگە جىپپەن ساباقتاپ بەر.
6. ينەمەن تىككەن دە ينەنى ايزىنا سالما.
7. سىنعان ينەنى تاستاما، ەشكىمدى زاقىمداماي تىن جەرگە تاستا.
IV. ساراماندىق جۇمىستىڭ تاقىرىبى: اق ايۋ جۇمساق ويىنشىعىن تىگۋ.
ماقساتى: ماتادان اق ايۋ جۇمساق ويىنشىعىن تىگىپ ۇيرەنۋ.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار مەن ماتەريالدار: سانتيمەترلىك تاسپا، قالام، قاعاز، ينە ءجىپ، تۇكتى ماتا، سينتيپونە، اق ايۋ سۋرەتى.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ا) وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن، ىستەگەن جۇمىستارىن باعالاۋ؛
ءا) ۇيگە تاپسىرما بەرۋ؛
ب) جۇمىس ورنىن جيناستىرۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا جۇمساق ويىنشىقتاردى تىگىپ ۇيرەتۋ.
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى جۇمساق ويىنشىقتار جاساۋ رەتتىلىگىمەن تانىستىرۋ، ويىنشىقتارعا ماتا تاڭداۋعا ۇيرەتۋ.
ءا) تاربيەلىك: ۇجىمدىق جۇمىستى جۇمىس ۇيىمداستىرۋعا، جوسپارلاي بىلۋگە، ءبىر - بىرىنە كومەكتەسۋگە، قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋعا، باستاعان جۇمىسىن اياعىنا جەتكىزە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ساۋساق قيمىلدارىن جەتىلدىرۋ، العان ءبىلىمىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋىن قاداعالاۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق..
ساباقتىڭ ءادىسى: كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، ساراماندىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءپانارالىق بايلانىسى: بەينەلەۋ ونەرى، گەومەتريا، سىزۋ گەوگرافيا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ماقسات قويۋ كەزەڭى: وقۋشىلارعا جۇمساق ويىنشىقتاردى تىگىپ ۇيرەتۋ. جاڭا ساباق بويىنشا سۇراقتار قويۋ:
1. ايۋدىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلىسىڭدەر؟
2. اق ايۋ تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
3. جۇمساق ويىنشىقتار نەدەن تىگىلەدى؟
4. جۇمساق ويىنشىق نە ءۇشىن قاجەت؟
5. قانداي جۇمساق ويىنشىقتاردى بىلەسىڭدەر
ءىىى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ كەزەڭى.
اق ايۋ – اركتيكا تۇرعىنى، جەر بەتىندەگى ەڭ ءىرى جىرتقىش اڭ. ول جاقسى جۇزەدى جانە سۇنگيدى، جارتاستاردا، مۇزدى جارلاردا ەپتىلىكپەن جىلجيدى، قۇرعاق جەرلەردە جاقسى جۇرەدى. ونىڭ تەرىسىنىڭ استىنداعى قالىڭ مايى، قالىڭدا-تىعىزدى ءجۇنى سۋىقتان جاقسى قورعايدى. ونىڭ ءتىپتى تابانىڭدا دا قالىن تۇك بار. ول تيۋلەر\لەندەردىڭ، سولتۇستىك بۇعىلارىنىڭ، كەمىرگىشتەردىڭ ەتەمىن قورەكتەنەدى. بالىق اۋلايدى، جەمىستەردى دە جاقسى كورەدى. تيۋلەندەردى ۇزاق جاتىپ قاراۋىلدايدى: ونى اياعىمەن ۇرىپ قۇلاتادى دا، مۇزعا قاراي سۇيرەپ شىعارادى. العاشىندا ۇرعاشى ايۋ ءبىر قونجىق تابىلدى، ودان كەيىن ءار ءۇش جىلدا ەگىزدەپ تۋادى. جاڭا تۋعان قونجىقتار ءالسىز بولادى. ولار اناسىنىڭ سوڭىنان ەرۋگە تەك ءۇش ايلىعىندا عانا جەتەدى. وعان دەيىن اناسى ءوز ءومىر تاجىريبەلەرىن ۇيرەتىپ، كۇن كورىسكە باۋليدى.
- وقۋشىلار، بىزدەر سەندەرمەن اق ايۋ جۇمساق ويىنشىعىن تىگىپ ۇيرەنەمىز. جۇمساق بارىسىندا قانداي قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك؟
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى:
1. قايشى وتكىر بولۋى شارت.
2. قايشىنىڭ ءجۇزىن جابىق تۇرگە كەلتىرىپ، پارتانىڭ وڭ جاعىنا قويامىز.
3. قايشىنى ۇزارتا قۇلاعىن جوعارى قاراتىپ، ۇشىن وزىنە قاراتىپ بەر.
4. ينەنى ارنايى جاستىقشاعا شانشى، ويتكەنى ول ينەنى جوعالۋدان، توتەنشە جاعدايدان ساقتايدى.
5. ينەنىڭ ۇشىن وزىڭە قاراتىپ، الۋشى كىسىگە جىپپەن ساباقتاپ بەر.
6. ينەمەن تىككەن دە ينەنى ايزىنا سالما.
7. سىنعان ينەنى تاستاما، ەشكىمدى زاقىمداماي تىن جەرگە تاستا.
IV. ساراماندىق جۇمىستىڭ تاقىرىبى: اق ايۋ جۇمساق ويىنشىعىن تىگۋ.
ماقساتى: ماتادان اق ايۋ جۇمساق ويىنشىعىن تىگىپ ۇيرەنۋ.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار مەن ماتەريالدار: سانتيمەترلىك تاسپا، قالام، قاعاز، ينە ءجىپ، تۇكتى ماتا، سينتيپونە، اق ايۋ سۋرەتى.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ا) وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن، ىستەگەن جۇمىستارىن باعالاۋ؛
ءا) ۇيگە تاپسىرما بەرۋ؛
ب) جۇمىس ورنىن جيناستىرۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قازاقتىڭ ۇلتتىق قولونەرى ارقىلى بالانىڭ شىعارماشىلىعىن، ىزدەنىمپازدىعىن دامىتۋ
