InfoHub Logo

ابىلاي حان اتىنداعى قازاق حالىقارالىق قاتىناستار جانە الەم تىلدەرى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ،جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى 2-كۋرس ستۋدەنتى كاراگۋشينوۆا ايعانىم جاڭاباي قىزى

ماماندىق تاڭداۋ – ءومىرىڭىزدىڭ ءبىر كىرپىشىن دۇرىس قالاۋ.

حوسە حۋليان مارتي                         

كوگىلدىر ەكرانعا تەلمىرىپ، جاستايىنان «مەن جۋرناليست بولامىن»،- دەپ جار سالىپ، ماقساتىن ايقىنداپ اسقاق ارمانعا جەتۋدى كوزدەپ وتىرعان جاس جەتكىنشەكتەر سانى قانشاما... شىندىق جولىندا شىرىلداپ، ەلدىڭ قامى ءۇشىن جۇمىس ىستەيمىن دەيتىندەر شە؟! بۇنى ءبىر عانا سوزبەن بىلاي دەپ توپشىلاۋعا بولادى: بۇگىنگى كۇندە قوعام دامۋى جاڭا جولعا ءتۇستى. ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ شارىقتاعان تۇسى - ءححى عاسىر عىلىمي- تەحنيكالىق ريەۆوليۋسيانىڭ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ جاڭا سيفرلى دەڭگەيگە كوتەرىلگەن كەزەڭىندە، جاھاندانۋدىڭ ىقپالى كۇشەيىپ، باتىستىق مادەنيەت اسەر بەرگەن تۇستا جۋرناليستيكا، ءتورتىنشى بيلىك وكىلدەرىنىڭ قۇرامىنا كىرسەم دەيتىندەر جىل ساناپ ارتپاسا، كەمىمەي تۇر. جاقسىلىققا بالايمىز. دەي تۇرا، جۋرناليست بولام دەسەڭىز … 

جۋرناليستيكا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى كوزدەيدى. سەبەبى، جۋرناليستيكا — عىلىم مەن ۇلكەن ءبىلىم. جۋرناليستيكا — تامىرى تەرەڭ تاريح. جۋرناليستيكا — بەيرەسمي ءتورتىنشى بيلىك، الەۋمەتتىك قۇبىلىس. جۋرناليستيكا - اشىق پىكىر، تالاپ مەن تالانت، كۇش، جىگەر، شىنايى وي، تالعامپاز كوزقاراس. بولات ءمۇرسالىمنىڭ: «جۋرناليستيكا – شىندىقتى ايتاتىن، وقيعانى بۇرمالامايتىن، بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ ماڭىزدى دۇنيەسىن ايتاتىن ينستيتۋت. ال ونىڭ قالاي جۇمىس ىستەۋى – ءار ەلدىڭ، ءار باسىلىمنىڭ، قالا بەردى ءار ءجۋرناليستىڭ مورالدىق ۇستانىمىنا بايلانىستى. جاقىندا بىرنەشە مەملەكەتتىڭ جۋرناليستەر كودەكسىن قاراپ شىقتىم. ءارقايسىسى ءار ءتۇرلى، سويتسە دە بارىنە ۇقساس ۇعىمدار دا جەتەرلىك. سونىڭ ىشىندە ەڭ باستى دەگەن ولشەمدەر: جالعان اقپارات تاراتپاۋ، اۋديتوريانى الداماۋ، تەك قانا سەنىمدى دەرەك كوزدەرىنەن اقپارات الۋ، كوز جەتپەگەن اقپاردى سەنساسيا قۋىپ جاريالاماۋ، بىرەۋگە كۇيە، بىرەۋگە جالا جاپپاۋ، نامىسىنا تيمەۋ، اركىمنىڭ جەكە باسىنا، وتباسىنا قاتىستى اقپاراتتى جاريالاماۋ. بۇنداي ولشەمدەر كوپ. ياعني جۋرناليستيكا ادامشىلىق قاعيدالارىنان اتتاماي، اقپارات تاراتۋمەن اينالىسۋى ءتيىس. جۋرناليستيكانى ساناتكەرلىكپەن، تاربيەمەن، ۇيرەتۋمەن، ناسيحاتپەن شاتاستىرۋعا بولمايدى» دەگەنى بەكەر ەمەس عوي؟ قىزىق تا قيىن، قۇرمەتتى دە مازاسىز ماماندىقتىڭ ادامى دا — وسى جۋرناليست. جۋرناليست — جول ۇستىندەگى جولاۋشى. ويتكەنى، ول ءومىر بويى جول ۇستىندە ءجۇرىپ، بارمايتىن جەرى مەن ەلى جوق. ول حالىق ايتقانداي –قوعامنىڭ  ءۇنى مەن قوعامنىڭ قىراعى كوزى. ونىڭ ءتىلى زاڭنىڭ ءتىلى، ادىلەتتىڭ اششى ءتىلى. جۋرناليست قوعامداعى جاقسىلىق اتاۋلىنى جاڭعىرتىپ، جاماندىق اتاۋلىنىڭ جەر-جەبىرىنە جەتەتىن قالامگەر مەن ۇلى قايراتكەر. مەن ءتىپتى كەيدە جۋرناليست ماماندىعىن قاراپايىم ومىردەگى بال اراسىنا تەڭەيمىن. ويتكەنى، بال اراسى سەكىلدى جۋرناليستەر دە وزىنە كەرەك اقپاراتتى جەر - كوكتى كەزىپ، شارتاراپتى شارلاپ، ىزدەنىپ ءجۇرىپ جينايدى. جانە وسى ىزدەنىس جولىندا تالاي نەبىر لياززات الار تاڭعاجايىپ، عاجاپ ساتتەردىڭ كۋاسى بولادى، سونىمەن قاتار سان قيلى كۇردەلى پروسەسستەردى باسىنان كەشىرەدى. ايتسە دە، سونىڭ ناتيجەسىندە ۇلكەن بەلەستەردى باعىندىرادى. مىنە ، وسىنداي دارا ەرەكشەلىكتەرىمەن جۋرناليستيكانىڭ ورنى قوعامدا ءار كەز بولەك. جۋرناليست بولام دەسەڭىز ەڭ الدىمەن نە كەرەك؟ باتىلدىق. شىندىق . ادىلدىك. ۆ.ا.كوچەتكوۆتىڭ: «ەسلي ونا سۋروۆا، ەسلي ونا تەبە نە نراۆيتسيا، ۋحودي يز گازەتى ۆ درۋگۋيۋ، ينۋيۋ پروفەسسيۋ» دەگەن وسى ءبىر سويلەمى تالايدى اڭعارتىپ تۇر، ونىڭ بۇلاي دەۋى دە تەككە ەمەس. ءسوزىڭ مەن ىسىڭدە باتىلدىق بوي كورسەتىپ، ونى شىندىق شىڭىندا ادىلدىكتىڭ تىلىمەن جەتكىزۋ كەز كەلگەننىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن دۇنيە. ەكىنشىسى، ساۋاتتىلىق، قىسقالىق، تارتىمدىلىق. ول نەگە دەسەڭىز، احمەت بايتۇرسىنوۆ: «گازەت حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى، ءھام ءتىلى » دەيتىن بولسا، سول گازەتكە ماتەريالدى ۇسىناتىن وكىل، حابارشى - جۋرناليست.  

«قاي ەلدىڭ ءباسپاسوزى مىقتى بولسا، سول ەلدىڭ بولاشاعى زور» دەگەن ءمىرجاقىپ اتامىزدىڭ ءسوزى دە ءوز ومىرشەڭدىگىن جويعان جوق. مەملەكەتتىك تىلدە شىعاتىن باسىلىمدار – ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزدىڭ باستى تىرەگى. سوندىقتان دا زامان اعىمى جاڭا جەتىستىكتەرگە جەتەلەسە دە، ومىرلىك ۇستانىمىمىزدى قالىپتاستىراتىن گازەت–جۋرنالدىڭ باعاسى ءبىزدىڭ ومىرىمىزدە وزگەرمەيدى دەگىم كەلەدى. جۋرناليستەر وسىنى ەسكەرسە ، نۇر ۇستىنە نۇر. 

كەزىندە كينو پايدا بولعاندا دۋالى اۋىزدار تەاتر ولەدى دەپ داۋرىققان ەدى. گازەت شىققاندا كىتاپ كەلمەسكە كەتەدى دەگەن بولجام ايتىلدى. ال ينتەرنەت اقپارات نارىعىن جاۋلاي باستاعاندا باسپا ءسوز قۇردىمعا كەتەدى دەپ شۋلاستى جۇرت. ءبارى دە جەل ءسوز ەكەنىن ۋاقىت دالەلدەدى. تەاتر كورەرمەنىن، كىتاپ تۇراقتى وقىرماندارىن جوعالتقان جوق. ال تەليەۆيزيا مەن باسپا ءسوز جاڭا عاسىرعا بەيىمدەلۋ ساتىلارىنان ءوتىپ جاتىر. جۋرناليست بولام دەسەڭىز، وسىنى دا ەسكەرىڭىز. 

---