كاسىپورىنداردىڭ جارىلىس جانە ءورت قاۋىپسىزدىگى
ءپان اتاۋى: ەڭبەكتى قورعاۋ جانە ونەركاسىپ ەكولوگياسى نەگىزدەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كاسىپورىنداردىڭ جارىلىس جانە ءورت قاۋىپسىزدىگى
ساباقتىڭ ماقساتى: تەحنيكانىڭ، تەحنولوگيانىڭ، ءوندىرىس جانە ەڭبەكتى ۇيىمداستىرۋدى دامىتۋدىڭ زاماناۋي دەڭگەيىنە ءتيىستى ەڭبەكتى نورمالاۋ وندىرىستىك قۋاتتى وڭتايلى پايدالانۋىن ۇيرەنۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) سالەمدەسۋ
ب) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءتيپى: ءداستۇرلى
قۇرال – جابدىقتار: داپتەر، سىزعىش، قارىنداش.
جاڭا ساباقتىڭ قىسقاشا مازمۇنى:
جارىلىستار – بۇل قىسقا ۋاقىت ارالىعىندا شەكتەۋلى كولەمدە ەنەرگيانىڭ ۇلكەن سانىنىڭ بوساۋى. ول قىسىمى وتە جوعارى قاتتى ىسىعان گازدىڭ پايدا بولۋىنا الىپ كەلەدى، اياق استى كەڭەيگەن جاعدايدا قورشاعان دەنەگە سوققىلىق، مەحانيكالىق اسەر ەتەدى. جارىلىس قاتتى ورتادا توڭىرەگىن بۇزىپ، ۇساقتايدى، اۋا مەن سۋدىڭ جويقىن اسەردەگى اۋالىق نەمەسە گيدراۆليكالىق سوققى تولقىندارىن قۇرايدى.
جارىلۋ ءقاۋپى بار وبەكتىلەرگە قورعانىس، مۇناي ءوندىرۋشى جانە ۇقساتۋشى، مۇناي – حيميا، گاز، حيميا، توقىما وبەكتىلەر، نان ونىمدەرى مەن ءدارى – دارمەك ونەركاسىبى، جىلدام تۇتاناتىن جانە جاناتىن سۇيىقتار، سۇيىتىلاتىن گاز قويمالارى جاتادى.
كاسىپورىندا اۋانىڭ، بەنزيننىڭ، تابيعي گازدىڭ بۋىنان، قانت جانە اعاش شاڭىنان جانە ت. ب. جيناقتالۋىنان پايدا بولعان اۋا قوسپاسى جارىلىسىن بولدىرماۋ ءۇشىن، ءبىرىنشى كەزەكتە ىقتيمال وت شىعۋ كوزدەرىن جويادى جانە كاسىپورىنداردى قورعاۋعا باعىتتالعان شارالاردى جۇرگىزەدى، ولاردىڭ نەگىزگىلەرى مىنالار:
● جارىلىس كەزىندە ەڭ جوعارعى قىسىمعا تەڭ جۇكتەمەنى كوتەرۋگە قابىلەتتى بەرىك قورشاۋدى، قۇرىلعىلاردى جوبالاۋ؛
● جارىلۋ ءقاۋىپى بار ايماقتاردا وتتەگى قۇرامى قاجەتتى جانۋدان از بولاتىن ينەرتتى ورتانى، بەرىك قابىرعالار مەن جارىلۋ ءقاۋىپى بار ايماقتى وقشاۋلاندىرۋ؛
● جارىلۋ ءقاۋپى بار ءوندىرىستى جارىلىس بولعان جاعدايدا قورشاعان ورتاعا زالال كەلمەيتىن جەرلەرگە ورنالاستىرۋ؛
● جارىلىس كەزىندە پايدا بولعان قىسىمى ن شىعارۋ ءۇشىن ارنايى ساقتاندىرعىش كلاپاندارىن ورناتۋ؛
● جارىلىستى جانشۋ (جارىلۋ ءقاۋپى بار قوسپانى تۇتانا باستاعان كەزدە العاشقى ساتتە باياۋ كوتەرىلەتىندىگىن ەسكەرە وتىرا ارنايى داچيكتەر دابىلى بويىنشا جالىننىڭ تارالۋىن شەكتەيتىن قوندىرعى قوسىلادى)؛
جارىلىس جانە ءورت شىعۋ ءقاۋىپى بار وبەكتىلەردەگى اۆاريا سالدارىن السىرەتۋگە، ورتكە قارسى شارالاردى ءوز ۋاقىتىندا وتكىزۋ ىقپال ەتەدى، ولار ءورت وشاقتارىن جويۋدى نەمەسە پايدا بولۋىن قيىنداتۋدى عانا ەمەس، سونداي – اق پايدا بولعان جالىن مەن ءورتتى جەدەل جويۋدى جانە ورتەنگەن عيماراتتاعى ادامدى، مۇلىكتى قۇتقارۋدى قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس.
جالپى ەرەجەلەر
1. ءورت قاۋىپسىزدىگى قاعيدالارى (بۇدان ءارى – قاعيدالار) حالىقتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن، مۇلىكتى، قورشاعان ورتانى قورعاۋ ماقساتىندا مەنشىك نىسانىنا قاراماستان جەكە تۇلعالار مەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ قولدانۋىنا جانە ورىنداۋىنا ارنالعان.
2. وسى قاعيدالاردىڭ ەرەجەلەرىمەن قاتار قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2009 جىلعى 16 قاڭتارداعى № 14 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «ءورت قاۋىپسىزدىگىنە قويىلاتىن جالپى تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2009 جىلعى 16 قاڭتارداعى № 16 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «وبەكتىلەردى قورعاۋعا ارنالعان ءورت تەحنيكاسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قويىلاتىن تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2008 جىلعى 29 تامىزداعى № 796 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «عيماراتتاردى، ءۇي - جايلاردى جانە قۇرىلىستاردى اۆتوماتتى تۇردە ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆتوماتتى ءورت دابىلىمەن، ءورت كەزىندە ادامدارعا حابارلاۋ جانە ولاردى ەۆاكۋاسيالاۋدى باسقارۋ جۇيەلەرىمەن جابدىقتاۋ جونىندەگى تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2008 جىلعى 29 تامىزداعى № 803 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «وندىرىستىك وبەكتىلەردەگى سيگنالدىق تۇستەرگە، بەلگىلەۋلەرگە جانە قاۋىپسىزدىك بەلگىلەرىنە قويىلاتىن تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى (بۇدان ءارى – ءورت قاۋىپسىزدىگى سالاسىنداعى تەحنيكالىق رەگلامەنتتەر) باسشىلىققا الىنۋى ءتيىس.
3. وسى قاعيدالار ازاماتتىق اۆياسيا وبەكتىلەرى ءۇشىن، ورمانداردا جانە ەنەرگەتيكالىق (ەنەرگيا شىعاراتىن جانە ەنەرگيا بەرەتىن) وبەكتىلەردە قولدانىلمايدى، ولار ءۇشىن ءورت قاۋىپسىزدىگى قاعيدالارىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى بەكىتەدى.
4. جۇمىسكەرلەر تەك ورتكە قارسى نۇسقاۋلىقتان وتكەننەن كەيىن عانا جۇمىس ىستەۋگە جىبەرىلەدى، ال جۇمىستىڭ ەرەكشەلىگى وزگەرگەندە ىقتيمال ورتتەردىڭ الدىن الۋ جانە ولاردى ءسوندىرۋ بويىنشا قوسىمشا وقۋدان وتەدى. ورتكە قارسى نۇسقاۋلىقتان وتەتىن ماماندىقتار (لاۋازىمدار) تىزبەسىن، ءتارتىبى مەن مەرزىمدەرىن، ءورت - تەحنيكالىق مينيمۋم بويىنشا ورتكە قارسى نۇسقاۋلىق پەن ساباقتاردى ءوتۋدىڭ تاقىرىپتىق جانە وقۋ جوسپارلارىن ءورت قاۋىپسىزدىگى سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان (بۇدان ءارى – ۋاكىلەتتى ورگان) بەلگىلەيدى.
5. ورتتەن قورعاۋ جۇيەلەرى مەن قۇرالدارىن وشىرۋمەن بايلانىستى جۇمىستاردى جوسپارلاعان جاعدايدا، سونداي - اق ۇيىمنىڭ تەڭگەرىمىندەگى نەمەسە ونىڭ اۋماعىنداعى جولدار مەن كىرەبەرىستەردىڭ جاي - كۇيىنىڭ وزگەرگەنى تۋرالى وبەكتىلەردىڭ يەلەرى جەرگىلىكتى ورتكە قارسى قىزمەت ورگاندارىنا جۇمىستى جۇرگىزۋ مەرزىمدەرى، وزگەرىس سيپاتى تۋرالى الدىن الا اقپاراتتى قامتيتىن حاتپەن حابارلاۋى قاجەت. جۇمىستىڭ اۆاريالىق سيپاتى بولعاندا حابارلاما ءۇش تاۋلىك ىشىندە جۇرگىزىلەدى. ءتيىستى جەرلەردە جولداردى جابۋ كەزىندە اينالىپ ءوتۋ باعىتىن نۇسقاعىشتار ورناتىلۋى نەمەسە جولدىڭ جوندەلەتىن ۋچاسكەلەرى ارقىلى وتپەلەر نەمەسە ءوتۋ جولدارى سالىنادى.
6. ۇيىمدار مەن ەلدى مەكەندەردىڭ اۋماقتارىن، عيماراتتاردى، قۇرىلىستار مەن قۇرىلىمداردى، ەۆاكۋاسيالىق جولدار مەن شىعۋ جولدارىن ۇستاۋ ءتارتىبى «ءورت قاۋىپسىزدىگىنە قويىلاتىن جالپى تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتىنە سايكەس انىقتالادى.
ساباقتى بەكىتۋ: ساباقتى بەكىتىپ وقۋشىلاردى باعالاۋ. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ.
قورىتىندى: جارىلىس تۋرالى قوسىمشا اقپارات اكەلۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كاسىپورىنداردىڭ جارىلىس جانە ءورت قاۋىپسىزدىگى
ساباقتىڭ ماقساتى: تەحنيكانىڭ، تەحنولوگيانىڭ، ءوندىرىس جانە ەڭبەكتى ۇيىمداستىرۋدى دامىتۋدىڭ زاماناۋي دەڭگەيىنە ءتيىستى ەڭبەكتى نورمالاۋ وندىرىستىك قۋاتتى وڭتايلى پايدالانۋىن ۇيرەنۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) سالەمدەسۋ
ب) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءتيپى: ءداستۇرلى
قۇرال – جابدىقتار: داپتەر، سىزعىش، قارىنداش.
جاڭا ساباقتىڭ قىسقاشا مازمۇنى:
جارىلىستار – بۇل قىسقا ۋاقىت ارالىعىندا شەكتەۋلى كولەمدە ەنەرگيانىڭ ۇلكەن سانىنىڭ بوساۋى. ول قىسىمى وتە جوعارى قاتتى ىسىعان گازدىڭ پايدا بولۋىنا الىپ كەلەدى، اياق استى كەڭەيگەن جاعدايدا قورشاعان دەنەگە سوققىلىق، مەحانيكالىق اسەر ەتەدى. جارىلىس قاتتى ورتادا توڭىرەگىن بۇزىپ، ۇساقتايدى، اۋا مەن سۋدىڭ جويقىن اسەردەگى اۋالىق نەمەسە گيدراۆليكالىق سوققى تولقىندارىن قۇرايدى.
جارىلۋ ءقاۋپى بار وبەكتىلەرگە قورعانىس، مۇناي ءوندىرۋشى جانە ۇقساتۋشى، مۇناي – حيميا، گاز، حيميا، توقىما وبەكتىلەر، نان ونىمدەرى مەن ءدارى – دارمەك ونەركاسىبى، جىلدام تۇتاناتىن جانە جاناتىن سۇيىقتار، سۇيىتىلاتىن گاز قويمالارى جاتادى.
كاسىپورىندا اۋانىڭ، بەنزيننىڭ، تابيعي گازدىڭ بۋىنان، قانت جانە اعاش شاڭىنان جانە ت. ب. جيناقتالۋىنان پايدا بولعان اۋا قوسپاسى جارىلىسىن بولدىرماۋ ءۇشىن، ءبىرىنشى كەزەكتە ىقتيمال وت شىعۋ كوزدەرىن جويادى جانە كاسىپورىنداردى قورعاۋعا باعىتتالعان شارالاردى جۇرگىزەدى، ولاردىڭ نەگىزگىلەرى مىنالار:
● جارىلىس كەزىندە ەڭ جوعارعى قىسىمعا تەڭ جۇكتەمەنى كوتەرۋگە قابىلەتتى بەرىك قورشاۋدى، قۇرىلعىلاردى جوبالاۋ؛
● جارىلۋ ءقاۋىپى بار ايماقتاردا وتتەگى قۇرامى قاجەتتى جانۋدان از بولاتىن ينەرتتى ورتانى، بەرىك قابىرعالار مەن جارىلۋ ءقاۋىپى بار ايماقتى وقشاۋلاندىرۋ؛
● جارىلۋ ءقاۋپى بار ءوندىرىستى جارىلىس بولعان جاعدايدا قورشاعان ورتاعا زالال كەلمەيتىن جەرلەرگە ورنالاستىرۋ؛
● جارىلىس كەزىندە پايدا بولعان قىسىمى ن شىعارۋ ءۇشىن ارنايى ساقتاندىرعىش كلاپاندارىن ورناتۋ؛
● جارىلىستى جانشۋ (جارىلۋ ءقاۋپى بار قوسپانى تۇتانا باستاعان كەزدە العاشقى ساتتە باياۋ كوتەرىلەتىندىگىن ەسكەرە وتىرا ارنايى داچيكتەر دابىلى بويىنشا جالىننىڭ تارالۋىن شەكتەيتىن قوندىرعى قوسىلادى)؛
جارىلىس جانە ءورت شىعۋ ءقاۋىپى بار وبەكتىلەردەگى اۆاريا سالدارىن السىرەتۋگە، ورتكە قارسى شارالاردى ءوز ۋاقىتىندا وتكىزۋ ىقپال ەتەدى، ولار ءورت وشاقتارىن جويۋدى نەمەسە پايدا بولۋىن قيىنداتۋدى عانا ەمەس، سونداي – اق پايدا بولعان جالىن مەن ءورتتى جەدەل جويۋدى جانە ورتەنگەن عيماراتتاعى ادامدى، مۇلىكتى قۇتقارۋدى قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس.
جالپى ەرەجەلەر
1. ءورت قاۋىپسىزدىگى قاعيدالارى (بۇدان ءارى – قاعيدالار) حالىقتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن، مۇلىكتى، قورشاعان ورتانى قورعاۋ ماقساتىندا مەنشىك نىسانىنا قاراماستان جەكە تۇلعالار مەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ قولدانۋىنا جانە ورىنداۋىنا ارنالعان.
2. وسى قاعيدالاردىڭ ەرەجەلەرىمەن قاتار قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2009 جىلعى 16 قاڭتارداعى № 14 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «ءورت قاۋىپسىزدىگىنە قويىلاتىن جالپى تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2009 جىلعى 16 قاڭتارداعى № 16 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «وبەكتىلەردى قورعاۋعا ارنالعان ءورت تەحنيكاسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قويىلاتىن تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2008 جىلعى 29 تامىزداعى № 796 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «عيماراتتاردى، ءۇي - جايلاردى جانە قۇرىلىستاردى اۆتوماتتى تۇردە ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆتوماتتى ءورت دابىلىمەن، ءورت كەزىندە ادامدارعا حابارلاۋ جانە ولاردى ەۆاكۋاسيالاۋدى باسقارۋ جۇيەلەرىمەن جابدىقتاۋ جونىندەگى تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2008 جىلعى 29 تامىزداعى № 803 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «وندىرىستىك وبەكتىلەردەگى سيگنالدىق تۇستەرگە، بەلگىلەۋلەرگە جانە قاۋىپسىزدىك بەلگىلەرىنە قويىلاتىن تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتى (بۇدان ءارى – ءورت قاۋىپسىزدىگى سالاسىنداعى تەحنيكالىق رەگلامەنتتەر) باسشىلىققا الىنۋى ءتيىس.
3. وسى قاعيدالار ازاماتتىق اۆياسيا وبەكتىلەرى ءۇشىن، ورمانداردا جانە ەنەرگەتيكالىق (ەنەرگيا شىعاراتىن جانە ەنەرگيا بەرەتىن) وبەكتىلەردە قولدانىلمايدى، ولار ءۇشىن ءورت قاۋىپسىزدىگى قاعيدالارىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى بەكىتەدى.
4. جۇمىسكەرلەر تەك ورتكە قارسى نۇسقاۋلىقتان وتكەننەن كەيىن عانا جۇمىس ىستەۋگە جىبەرىلەدى، ال جۇمىستىڭ ەرەكشەلىگى وزگەرگەندە ىقتيمال ورتتەردىڭ الدىن الۋ جانە ولاردى ءسوندىرۋ بويىنشا قوسىمشا وقۋدان وتەدى. ورتكە قارسى نۇسقاۋلىقتان وتەتىن ماماندىقتار (لاۋازىمدار) تىزبەسىن، ءتارتىبى مەن مەرزىمدەرىن، ءورت - تەحنيكالىق مينيمۋم بويىنشا ورتكە قارسى نۇسقاۋلىق پەن ساباقتاردى ءوتۋدىڭ تاقىرىپتىق جانە وقۋ جوسپارلارىن ءورت قاۋىپسىزدىگى سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان (بۇدان ءارى – ۋاكىلەتتى ورگان) بەلگىلەيدى.
5. ورتتەن قورعاۋ جۇيەلەرى مەن قۇرالدارىن وشىرۋمەن بايلانىستى جۇمىستاردى جوسپارلاعان جاعدايدا، سونداي - اق ۇيىمنىڭ تەڭگەرىمىندەگى نەمەسە ونىڭ اۋماعىنداعى جولدار مەن كىرەبەرىستەردىڭ جاي - كۇيىنىڭ وزگەرگەنى تۋرالى وبەكتىلەردىڭ يەلەرى جەرگىلىكتى ورتكە قارسى قىزمەت ورگاندارىنا جۇمىستى جۇرگىزۋ مەرزىمدەرى، وزگەرىس سيپاتى تۋرالى الدىن الا اقپاراتتى قامتيتىن حاتپەن حابارلاۋى قاجەت. جۇمىستىڭ اۆاريالىق سيپاتى بولعاندا حابارلاما ءۇش تاۋلىك ىشىندە جۇرگىزىلەدى. ءتيىستى جەرلەردە جولداردى جابۋ كەزىندە اينالىپ ءوتۋ باعىتىن نۇسقاعىشتار ورناتىلۋى نەمەسە جولدىڭ جوندەلەتىن ۋچاسكەلەرى ارقىلى وتپەلەر نەمەسە ءوتۋ جولدارى سالىنادى.
6. ۇيىمدار مەن ەلدى مەكەندەردىڭ اۋماقتارىن، عيماراتتاردى، قۇرىلىستار مەن قۇرىلىمداردى، ەۆاكۋاسيالىق جولدار مەن شىعۋ جولدارىن ۇستاۋ ءتارتىبى «ءورت قاۋىپسىزدىگىنە قويىلاتىن جالپى تالاپتار» تەحنيكالىق رەگلامەنتىنە سايكەس انىقتالادى.
ساباقتى بەكىتۋ: ساباقتى بەكىتىپ وقۋشىلاردى باعالاۋ. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ.
قورىتىندى: جارىلىس تۋرالى قوسىمشا اقپارات اكەلۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: § 37 ىبىراي التىنسارين – اعارتۋشى، پەداگوگ.
