كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى تولەگەن توقتاروۆتىڭ تۋعانىنا 100 جىل!
توقتاروۆ (تاحتاروۆ) تولەگەن – ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسۋشىسى، قاتارداعى گۆارديا جاۋىنگەرى. تولەگەن توقتاروۆ 1920 جىلدىڭ 19 جەلتوقسانىندا شىعىس قازاقستان وبلىسى ۇلان اۋدانى قاراقۇدىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
1941 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا كەڭەس اسكەرىقاتارىنا قابىلدانادى. اعا لەيتەنانت سولوۆيەۆتىڭ روتاسىنا قابىلدانادى. ول گەنەرال پانفيلوۆ باسقارعان داڭقتى گۆارديا ديۆيزياسىنىڭ قاتارىندا شايقاستى. جاس سارباز جاۋىنگەرلىك وتباسىنا تەز كىردى، ماشينانى جاقسى يگەردى. كوپ ۇزاماي روتا دا تولەگەندى سىپايىلىعى، تاپقىرلىعى، باتىلدىعى ءۇشىن ءسۇيىپ تىڭدايدى. تولەگەن باتىل دا باتىر قيمىلداپ، روتا جاۋىنگەرلەرىن شابىتتاندىرىپ وتىراتىن. اۆتوماتشى ت.توقتاروۆتىڭ ەرلىكتەرى تۋرالى داڭق بۇكىل مايداندا ءدۇر سىلكىندى.
ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى "ءومىردى جاقسى كورسەڭ - ول ءۇشىن كۇرەسۋدى ءبىل" دەگەن ۇرانمەن ەل ءۇشىن، جەر ءۇشىن ءوز ءومىرىن قيدى. 1942 جىلى 5 اقپاندا ەرجۇرەك سارباز ناگاتكينو اۋىلىنا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ كىرىپ، ءوز اۆتوماتىنان وتپەن 7 ءفاشيستى جويىپ، ەكەۋىن تۇتقىنعا الدى.
تولەگەن زاۋىتقا تۋعان جۇمىس ۇجىمىنا ورالۋدى ارماندادى، ءبىراق جاۋ وعى ونىڭ ءومىرىن قيدى."ءولىمنىڭ كوزىنە تىكە قاراڭىز، جىپىلىقتاماڭىز. ءولىم سەنەن قورقادى، سەن جەڭەسىڭ" دەگەن تولەگەن نەبارى 22 جاسىندا دۇنيەدەن وتەدى. قازاق حالقىنىڭ ەرجۇرەك ۇلى 1942 جىلى 10 اقپاندا شايقاستا ەرلىكپەن قازا تاپتى. بۇل كۇنى ت. توقتاروۆ وكوپىناجاۋ ۆزۆودى ءجۇردى. باتىل جاۋىنگەر كەڭەس جاۋىنگەرىنىڭ جويقىن وتىنا توتەپ بەرە الماي، قايتىپ ورالعان، ءبىراق كوپ ۇزاماي قايتادان شابۋىلعا شىققان بارلىق جاۋلارىن اتىپ تاستادى. قىزىل اسكەر گۆاردياسىنىڭ جاۋىنگەرى تولەگەن توقتاروۆ اسقازانىنان اۋىر جارالاندى، ءبىراق اتىستى توقتاتپادى. وق-دارىلەر تاۋسىلدى. توقتاروۆ اۋىر جاراقاتىنا قاراماستان، جاۋعا كەتتى. سوڭعى كۇشتەرىن جيىپ، جاۋدى ءولتىرىپ جاتقاندا باسقا ءفاشيستىڭ وعىمەن ءولتىرىلدى...
ءبىز جانە ءبىزدىڭ ۇرپاقتارىمىز حالقىمىزدىڭ، ءار ساربازدىڭ جاساعان ولمەس ەرلىگىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. سوعىس-بۇل ادامنىڭ ەڭ ۇلكەن ءۆارۆاريزمى. سوعىس-بۇل قان، اشۋ-ىزا، جەككورۋشىلىك. جەڭىس نەمەسە جەڭىلىس ءۇشىن تولەنگەن باعا از ەمەس.
ۋ.م.دجولدىبايەۆا ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ دوسەنتى
س.ءا.ءاشىم ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ گەوگرافيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ فاكۋلتەتىنىڭ 1-كۋرس ستۋدەنتى
You Might Also Like
-
تالدىقورعان قالاسىندا جاقىندا قوعامدىق كولىك قۇرىلىمى جاقسارتىلدى، بىرنەشە جىل بۇرىن سمارت ايالدامالار سالىنعان بولاتىن، ەندى اۆتوبۋستاردا جول ءجۇرۋ تولەمدەرىن قابىلداۋدىڭ زاماناۋي جۇيەسى ورناتىلدى.
-
قاتار-قاتار ورنالاسقان تەمىر قۇرساۋداعى جىلقىنىڭ تىرشىلىگى ءبىر قالىپتى ءوتىپ جاتادى. قولدان بەرگەن قۇنارلى ازىقتان ديلانعان، قوڭدانعان جانۋارلار تورداعى ارىستانداي اسەر ەتەدى. اۋىق-اۋىق تىپىرشىپ، شا...
