كەسكىندەمە قۇرالدارىمەن تابيعاتتىڭ، ادامنىڭ، عيماراتتاردىڭ اسەمدىلىگىن بەينەلەۋ
بەينەلەۋ ونەرى 4 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كەسكىندەمە قۇرالدارىمەن تابيعاتتىڭ، ادامنىڭ، عيماراتتاردىڭ اسەمدىلىگىن بەينەلەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا كەسكىندەمەنىڭ ونەرىندەگى تاقىرىپتارمەن سۋرەت سالۋدا مالىمەتتەر بەرىپ، ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، جاڭا ماعلۇمات بەرۋ جانە ت. ب.
ءا) دامىتۋشىلىق: ساباق وقىتۋدىڭ نەگىزگى ءۇردىسىن ەستە قالدىرۋ، وقۋشى ساناسىنا تەرەڭ ءسىڭىرۋ، قۇرالدارمەن جۇمىس جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىلىك: سۋرەت سالدىرۋ ارقىلى ولاردى تازالىققا، ۇقىپتىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
قۇرال - جابدىقتار: البومدار، پلاكاتتار، قارىنداشتار، اق قاعاز، 3 - سىنىپ وقۋلىعى جانە تاعى باسقا قۇرال جابدىقتار، سلايد. ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما.
كەسكىندەمە، كەسكىندەۋ ونەرى (جيۆوپيس) – بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر ءتۇرى. ول بەلگىلى ءبىر زاتتىڭ بەتىنە بوياۋ ارقىلى سالىناتىن كوركەم شىعارما ونەردىڭ بارلىق باسقا تۇرلەرى سياقتى، كەسكىندەمەدە يدەولوگيالىق جانە تانىمدىق قىزمەت اتقارادى، ادامعا ەستەتيكالىق ءلاززات بەرەتىن قۇندى دا اسەم شىعارمالار تۋدىرادى. كەسكىندەمە ءداۋىردىڭ رۋحاني مازمۇنى مەن الەۋمەتتىك بەينەلەپ قانا قويماي، بەلگىلى ءبىر يدەولوگيالىق كونسەپسيالار نەگىزىندە ولارعا باعا بەرەدى. كەسكىندەمە تۋىندىسى كورەرمەننىڭ سەزىمىنە، ويىنا اسەر ەتۋ ارقىلى بەينەلەنگەن شىندىقتان ءتالىم الىپ، وزىنشە قورىتىندى جاساۋعا سەبەپكەر بولادى.
كەسكىندەمەسىندەگى تاريحي تاقىرىپتاعى كوركەم تۋىندىلار ناقتى ءبىر تاريحي جانر شەڭبەرىمەن شەكتەلىپ قالمادى. تاريحي تاقىرىپ تاريحي تۇلعالار وبرازىن قايتا جانداندىرۋدا تاريحي پورترەتتە، تاريحتا ناقتى بولعان اسكەري جورىقتار مەن سوعىس كورىنىستەرىن بەينەلەۋدە باتالدىق جانرمەن مىعىم بايلانىس تاۋىپ وتىردى. جوعارىدا اتاپ وتكەنىمىزدەي، تەك تاريحي سيۋجەتكە نەگىزدەلگەن كومپوزيسيالارمەن شەكتەلۋ تاريحي جانردىڭ نەگىزگى ءمانىن، مازمۇنىن اشپايدى. ال، ونى ناقتى تاريحتان، اسكەري جورىق كورىنىستەرىنەن بولە - جارىپ قاراۋ مۇمكىن ەمەس. تاريحي پورترەت، تاريحي تابيعات كورىنىسى جانە تاريحي باتالدىڭ سيۋجەتتەر تاريحي جانردىڭ قۇرىلىمدىق بولىكتەرى، ونى جاساۋشى نەگىزگى فاكتورلار بولىپ تابىلادى.
ءۇىىى عاسىردىڭ سوڭى مەن ءحىح عاسىردىڭ باسىندا امەريكا بەينەلەۋ ونەرىندەگى تاريحي كەسكىندەمەنىڭ دامۋ بارىسىنا كوز جۇگىرتە وتىرىپ، تاۋەلسىزدىك يدەياسىنىڭ جەتەكشى ءرول ويناعانىنا كۋا بولامىز. امەريكا بەينەلەۋ ونەرىنىڭ، اسىرەسە، پورترەتتەر مەن تاريحي تاقىرىپتاعى كەسكىندەمەلەردىڭ رومانتيكالىق سيپاتتا كورىنىس تابۋى وقيعا بارىسىن يدەيالاندىرۋ، ۇلىقتاۋ، قاستەرلەۋ سەزىمدەرىنەن تۋىنداعان كوركەمدىك مانەر بولدى. بۇل ەرەكشەلىكتەردى قازاقستان بەينەلەۋ ونەرىندەگى تاريحي تاقىرىپتاعى كەسكىندەمەلىك جۇمىستارمەن سالىستىرا قاراستىرۋ بارىسىندا ەكى توپتان دا ازاماتتىق جانە ادامگەرشىلىك ۇستانىمدارىنىڭ نەگىزگى پرينسيپ بولعانىن بايقايمىز.
قازاقستان بەينەلەۋ ونەرىنىڭ الۋان ءتۇرلى سيپاتتا بولعانىن جوعارىدا اتاپ كەتتىك. دەگەنمەن، تاريحي كەسكىندەمەلەر دە وسى ادامگەرشىلىك پوزيسيالار نەگىزىندە ءوز جالعاسىن تاپتى. وسىعان بايلانىستى، بۇگىنگى قازاقستان بەينەلەۋ ونەرىندەگى، اسىرەسە، كەسكىندەمەدەگى جانرلاردىڭ دامۋ بارىسىن، ولاردىڭ دامۋىنىڭ شەكارالارى مەن جەتەكشى رولگە يە بولعاندارىن انىقتاۋ قازىرگى قازاق كەسكىندەمەسى دامۋىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى بولىپ تابىلادى. تاريحي تاقىرىپقا قالام تارتقان قازاقستان كەسكىندەمەسىنىڭ بۇگىنگى وكىلدەرى م. مۋللاشيەۆ، ج. قايرامبايەۆ، ا. دۇزەلحانوۆ، ءو. جۇبانيازوۆ، د. قاسىموۆ، د. الييەۆ، ش. نوعايبايەۆ، م. قاسپاق، ق. اجىبەكوۆ، ب. مىرزاحمەتوۆ. ا. احمەدياروۆ، ت. تىلەۋجان، ت. ب. كەسكىندەمەشىلەردىڭ شىعارماشىلىعىندا قازاق تاريحى ءارتۇرلى سيپات پەن مانەردە شەشىم تاۋىپ، كەسكىندەمە دامۋىنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرى مەن شەكارالارىن انىقتاپ بەردى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ
جاڭا ساباق بويىنشا سۇراقتار قويۋ
1. كەسكىندەمە ونەرى دەگەنىمىز نە؟
2. كەسكىندەمەگە قانداي ونەر تۋىندىلارىن جاتقىزۋعا بولادى؟
3. كەسكىندەمەشى سۋرەتشىلەر كىمدەر؟
ۇيگە تاپسىرما تاقىرىپتى وقۋ، قۇرالدار اكەلۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كەسكىندەمە قۇرالدارىمەن تابيعاتتىڭ، ادامنىڭ، عيماراتتاردىڭ اسەمدىلىگىن بەينەلەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا كەسكىندەمەنىڭ ونەرىندەگى تاقىرىپتارمەن سۋرەت سالۋدا مالىمەتتەر بەرىپ، ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، جاڭا ماعلۇمات بەرۋ جانە ت. ب.
ءا) دامىتۋشىلىق: ساباق وقىتۋدىڭ نەگىزگى ءۇردىسىن ەستە قالدىرۋ، وقۋشى ساناسىنا تەرەڭ ءسىڭىرۋ، قۇرالدارمەن جۇمىس جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىلىك: سۋرەت سالدىرۋ ارقىلى ولاردى تازالىققا، ۇقىپتىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
قۇرال - جابدىقتار: البومدار، پلاكاتتار، قارىنداشتار، اق قاعاز، 3 - سىنىپ وقۋلىعى جانە تاعى باسقا قۇرال جابدىقتار، سلايد. ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما.
كەسكىندەمە، كەسكىندەۋ ونەرى (جيۆوپيس) – بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر ءتۇرى. ول بەلگىلى ءبىر زاتتىڭ بەتىنە بوياۋ ارقىلى سالىناتىن كوركەم شىعارما ونەردىڭ بارلىق باسقا تۇرلەرى سياقتى، كەسكىندەمەدە يدەولوگيالىق جانە تانىمدىق قىزمەت اتقارادى، ادامعا ەستەتيكالىق ءلاززات بەرەتىن قۇندى دا اسەم شىعارمالار تۋدىرادى. كەسكىندەمە ءداۋىردىڭ رۋحاني مازمۇنى مەن الەۋمەتتىك بەينەلەپ قانا قويماي، بەلگىلى ءبىر يدەولوگيالىق كونسەپسيالار نەگىزىندە ولارعا باعا بەرەدى. كەسكىندەمە تۋىندىسى كورەرمەننىڭ سەزىمىنە، ويىنا اسەر ەتۋ ارقىلى بەينەلەنگەن شىندىقتان ءتالىم الىپ، وزىنشە قورىتىندى جاساۋعا سەبەپكەر بولادى.
كەسكىندەمەسىندەگى تاريحي تاقىرىپتاعى كوركەم تۋىندىلار ناقتى ءبىر تاريحي جانر شەڭبەرىمەن شەكتەلىپ قالمادى. تاريحي تاقىرىپ تاريحي تۇلعالار وبرازىن قايتا جانداندىرۋدا تاريحي پورترەتتە، تاريحتا ناقتى بولعان اسكەري جورىقتار مەن سوعىس كورىنىستەرىن بەينەلەۋدە باتالدىق جانرمەن مىعىم بايلانىس تاۋىپ وتىردى. جوعارىدا اتاپ وتكەنىمىزدەي، تەك تاريحي سيۋجەتكە نەگىزدەلگەن كومپوزيسيالارمەن شەكتەلۋ تاريحي جانردىڭ نەگىزگى ءمانىن، مازمۇنىن اشپايدى. ال، ونى ناقتى تاريحتان، اسكەري جورىق كورىنىستەرىنەن بولە - جارىپ قاراۋ مۇمكىن ەمەس. تاريحي پورترەت، تاريحي تابيعات كورىنىسى جانە تاريحي باتالدىڭ سيۋجەتتەر تاريحي جانردىڭ قۇرىلىمدىق بولىكتەرى، ونى جاساۋشى نەگىزگى فاكتورلار بولىپ تابىلادى.
ءۇىىى عاسىردىڭ سوڭى مەن ءحىح عاسىردىڭ باسىندا امەريكا بەينەلەۋ ونەرىندەگى تاريحي كەسكىندەمەنىڭ دامۋ بارىسىنا كوز جۇگىرتە وتىرىپ، تاۋەلسىزدىك يدەياسىنىڭ جەتەكشى ءرول ويناعانىنا كۋا بولامىز. امەريكا بەينەلەۋ ونەرىنىڭ، اسىرەسە، پورترەتتەر مەن تاريحي تاقىرىپتاعى كەسكىندەمەلەردىڭ رومانتيكالىق سيپاتتا كورىنىس تابۋى وقيعا بارىسىن يدەيالاندىرۋ، ۇلىقتاۋ، قاستەرلەۋ سەزىمدەرىنەن تۋىنداعان كوركەمدىك مانەر بولدى. بۇل ەرەكشەلىكتەردى قازاقستان بەينەلەۋ ونەرىندەگى تاريحي تاقىرىپتاعى كەسكىندەمەلىك جۇمىستارمەن سالىستىرا قاراستىرۋ بارىسىندا ەكى توپتان دا ازاماتتىق جانە ادامگەرشىلىك ۇستانىمدارىنىڭ نەگىزگى پرينسيپ بولعانىن بايقايمىز.
قازاقستان بەينەلەۋ ونەرىنىڭ الۋان ءتۇرلى سيپاتتا بولعانىن جوعارىدا اتاپ كەتتىك. دەگەنمەن، تاريحي كەسكىندەمەلەر دە وسى ادامگەرشىلىك پوزيسيالار نەگىزىندە ءوز جالعاسىن تاپتى. وسىعان بايلانىستى، بۇگىنگى قازاقستان بەينەلەۋ ونەرىندەگى، اسىرەسە، كەسكىندەمەدەگى جانرلاردىڭ دامۋ بارىسىن، ولاردىڭ دامۋىنىڭ شەكارالارى مەن جەتەكشى رولگە يە بولعاندارىن انىقتاۋ قازىرگى قازاق كەسكىندەمەسى دامۋىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى بولىپ تابىلادى. تاريحي تاقىرىپقا قالام تارتقان قازاقستان كەسكىندەمەسىنىڭ بۇگىنگى وكىلدەرى م. مۋللاشيەۆ، ج. قايرامبايەۆ، ا. دۇزەلحانوۆ، ءو. جۇبانيازوۆ، د. قاسىموۆ، د. الييەۆ، ش. نوعايبايەۆ، م. قاسپاق، ق. اجىبەكوۆ، ب. مىرزاحمەتوۆ. ا. احمەدياروۆ، ت. تىلەۋجان، ت. ب. كەسكىندەمەشىلەردىڭ شىعارماشىلىعىندا قازاق تاريحى ءارتۇرلى سيپات پەن مانەردە شەشىم تاۋىپ، كەسكىندەمە دامۋىنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرى مەن شەكارالارىن انىقتاپ بەردى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ
جاڭا ساباق بويىنشا سۇراقتار قويۋ
1. كەسكىندەمە ونەرى دەگەنىمىز نە؟
2. كەسكىندەمەگە قانداي ونەر تۋىندىلارىن جاتقىزۋعا بولادى؟
3. كەسكىندەمەشى سۋرەتشىلەر كىمدەر؟
ۇيگە تاپسىرما تاقىرىپتى وقۋ، قۇرالدار اكەلۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
№1 الاسا تاۋلى ولكەلەر (8 سىنىپ)
