كىم ىسكەر جانە كىم شەبەر؟ (سايىس ساباق)
6 - سىنىپتىڭ ۇلدارىنىڭ اراسىندا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «كىم ىسكەر جانە كىم شەبەر؟» (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
وقۋشىلارعا قازاقتىڭ ماقال - ماتەلدەرىن، سالت ءداستۇرىن، وقۋشىلاردىڭ تەحنولوگيا پانىنەن العان بىلىمدەرىن ءىس - تاجىريبەمەن ۇشتاستىرا جانە تولىق ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن وياتۋ.
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، جەتىلدىرۋ، بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن ۇشتاۋ، ونەرگە ىنتاسىن دامىتۋ، ۇلتتىق ماقتانىشىن سەزىمىن وياتۋ، شاپشاڭدىققا، تالعامپازدىققا، شەبەرلىككە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ماقساتى:
ءوز ەلىن، حالقىن وتانىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، شەبەرلىككە، ۇقىپتىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ويۋلار، كارتوچكالار، ساعات، دايىن قيىلعان قاڭىلتىر ماتەريالى.
ساباقتىڭ ءادىسى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، جەتىلدىرۋ، بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، قازاق ادەبيەتى، بەينەلەۋ ونەرى، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، سىزۋ.
ساباقتىڭ ءوتىلۋ بارىسى:
بۇگىنگى زامان تالابىنا ساي ادام سەگىز قىرلى ءبىر سىرلى بولۋى كەرەك. «ۇيرەتۋ - ۇلكەننەن، ۇيرەنۋ - كىشىدەن» دەمەكشى، وتكەننىڭ ونەگەسىن، ءداستۇردىڭ تاتىمدىسىن ساباق ۇستىندە بالا بويىنا ءسىڭىرۋ ءاربىر ۇستازدىڭ مىندەتى.
سايىستىڭ شارتتارىمەن تانىستىرۋ:
قۇرمەتتى ءادىلقازىلار، ۇستازدار، سايىسكەرلەر، وقۋشىلار «كىم ىسكەر جانە كىم شەبەر؟» اتتى سايىس ساباعىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. بۇل سايىسىمىزعا 6 سىنىپتاردان 4 توپ قاتىسقالى وتىر. ولار: «جاسۇلان»، «ونەر»، «شەبەر»، «دارىن»
سايىس ساباعىمىزدىڭ شارتتارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
سايىس شارتتارى 6 كەزەڭنەن تۇرادى:
1. «تانىستىرۋ»
(ءار توپتىڭ باسشىسى ءوز توبىمەن تانىستىرادى ) (4 مينۋت)
2. «سۇراق - جاۋاپ»
(ساندىقتان الىنعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ) (7 مينۋت)
3. «ويلان تاپ»
(سۋرەتكە ماقال - ماتەل قۇراپ ايتۋ) (6 مينۋت)
4. «ءتىل ونەرى»
(كىم كوپ ءتىل بىلەدى) (6 مينۋت)
5. «كۇشىڭە سەنبە، ىسىڭە سەن» (قاڭىلتىر ماتەريالىنا ويۋ - ورنەك سالۋ)
جانە «تاپقىر دوستار» اناگرامما (ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن ءسوزجۇمباقتى شەشۋى كەرەك) (10 مينۋت)
6. «ونەرلى بالا ورگە جۇزەر» (5 مينۋت)
ءار توپ ۇيدەن جاساپ كەلگەن بۇيىمدارىن قورعايدى
I. شارت: «تانىستىرۋ»
ال كىمنىڭ ونەرى بار قانشالىقتى،
كىلەمگە بىرەۋلەر ورنەك سالىپتى.
تەرمە ۇستاپ، ەندى ءبىرى شي توقىسا،
ويۋدان ءتۇيىن ءتۇيىپ تامسانىپتى، - دەپ كەلە، كەزەكتى سايىسكەرلەردىڭ ءوز توپتارىن تانىستىرۋعا بەرەيىك.
ءار توپتىڭ توپ باسشىسى وزدەرىنىڭ توبىمەن تانىستىرادى.
II. شارت: «سۇراق - جاۋاپ»
«بىلەكتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى.
ينەمەن قۇدىق قازعانداي
ءبىلىمنىڭ شىڭىنا شىعادى، - دەي وتىرىپ، كەزەكتى «سۇراق - جاۋاپ» سايىسى.
بۇل شارتتا ورتاعا ساندىققا سالىنعان سۇراقتار اكەلىنەدى. ءار توپقا ارنالعان 2 سۇراق بار جانە ءبىر سۇراققا 5 ۇپاي ەگەر ەكەۋىنە دە دۇرىس جاۋاپ بەرسە 10 ۇپاي بەرىلەدى. ساندىقتان ءار توپتىڭ توپ باسشىسى سۇراقتى الادى. جاۋاپ بەرۋگە 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. جاۋابىن ورتاعا ءار توپتان ءبىر ادام ورتاعا شىعىپ جاۋاپ بەرەدى.
1) ءۇش ارسىز، ءۇش جاماندىقتى اتاپ بەرىڭىز؟
- ۇيقى ارسىز، تاماق ارسىز، كۇلكى ارسىز؛
- ناقاق قان توگۋ، كىسى مالىن ۇرلاپ الۋ، اتا - بابادان قالعان جۇرتتى بۇزباۋ؛
2) قازاقشا اي اتتارىن اتا؟
- قاڭتار، اقپان، ناۋرىز، مامىر، ماۋسىم، شىلدە، تامىز، قىركۇيەك، قازان، قاراشا، جەلتوقسان؛
3) ءتورت تۇلىك مالدىڭ يەسى قالاي اتالادى؟
- تۇيە - ويسىلقارا، جىلقى - قامبار اتا، قوي - شوپان اتا، ەشكى - سەكسەك اتا، سيىر - زەڭگى بابا؛
4) قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن اتا؟
- دومبىرا، سازسىرناي، جەتىگەن، قوبىز، سىبىزعى ت. ب.
5) جەتى اتانى اتاپ بەرىڭىز؟
- اتا، اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە؛
6) جەتى قازىنانى اتاپ بەرىڭىز؟
- ەر جىگىت، سۇلۋ ايەل، اقىل - ءبىلىم، جۇيرىك ات، قىران بۇركىت، بەرەن مىلتىق، جۇيرىك تازى؛
7) ءۇش ءجۇزدى جانە ءۇش كوزدى اتاڭىز؟
- ۇلى ءجۇز، ورتا ءجۇز، كىشى ءجۇز؛
- سۋ اناسى – بۇلاق، جول اناسى – تۇياق، ءسوز اناسى – قۇلاق؛
8) بەس قارۋ دەگەن نە؟
- ساداق، قىلىش، نايزا سۇڭگى، ايبالتا، شوقپار؛
III. شارت: «ويلان تاپ»
بۇل سايىستا ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سۋرەتكە بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر ايتۋ.
سۇراقتار:
1) ويۋ - ورنەك، 5) گۇل
2) دومبىرا، 6) اعاش
3) كىتاپ، 7) بالىق
4) ات، 8) شاڭىراق
IV. «ءتىل ونەرى»
بۇل سايىستا تاپقان سوزدەرىڭىزدى قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندە ايتاسىزدار، ەگەر ءبىر ءسوزدى دۇرىس تاپساڭىز 5 ۇپاي، ەكى سوزگە 10 ۇپاي، ءۇش سوزگە 15 ۇپاي. ينتەراكتيۆتى تاقتادا ءار توپقا ارنالعان سۇراقتار بەرىلەدى سول سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. «نە» دەگەن جەرگە كەرەكتى ءسوز قوياسىزدار.
1) جاڭبىرمەنەن نە كوگەرەر؟ (جەر، زەمليا، earth)؛
2) نە قورقاق، قول باتىر؟ (كوز، گلازا، eye)؛
3) قانشا جۋان بولسا دا جالعىز نە ءۇي بولماس؟ (اعاش، دەريەۆو، tree)؛
4) نە وتباسىنان باستالادى؟ (وتان، رودينا، Motherland)؛
5) تۋعان جەرگە نەڭدى تىك؟(تۋ، فلاگ، flag)؛
6) نە باسىنان ءشىريدى؟ (بالىق، رىبا، fish)؛
7) شەبەردىڭ ساۋساعى نە؟(التىن، زولوتو، gold)؛
8) جاقسىدان ۇيرەن، جاماننان نە؟ (جيرەن، وتۆراششەنيە، away)؛
V. «كۇشىڭە سەنبە، ىسىڭە سەن»
بۇل سايىستا دايىن قاڭىلتىر ماتەريالىنا ويۋ - ورنەك سالادى جانە ءسوزجۇمباق شەشەدى.
«تاپقىر بولساڭ تاۋىپ كور» اناگرامما
VI. «ونەرلى بالا ورگە جۇزەر»
ءار توپ ۇيدەن جاساپ كەلگەن بۇيىمدارىن قورعايدى
قورىتىندى:
سىزدەر، ءبىزدىڭ شەبەر، ىسكەر جانە قيىننان قيىستىرار تاپقىر وقۋشىلار ونەرىن تاماشالادىڭىزدار.
ونەر - قۇدىرەت، كۇش، ادامنىڭ جان سەرىگى، رۋحاني بايلىعى. كەز كەلگەن وزىپ شىقپايدى، تالاپتى، ونەرلى وقۋشى جارقىراپ بىرىنشىلىككە شىعادى.
تالانت پەن ونەر اتاۋلىنىڭ كوتەرىلەر شىڭى - دارىندىلىق. وسىنداي سايىسقا ءجيى قاتىسىپ، تالاپتارىڭىز تالماي، دارىندىلىق قاسيەتىڭىز ارتا بەرسىن.
قۇرمەتتى ءادىلقازىلار القاسى وقۋشىلاردىڭ ونەرلەرىن باعالاڭىزدار.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «كىم ىسكەر جانە كىم شەبەر؟» (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
وقۋشىلارعا قازاقتىڭ ماقال - ماتەلدەرىن، سالت ءداستۇرىن، وقۋشىلاردىڭ تەحنولوگيا پانىنەن العان بىلىمدەرىن ءىس - تاجىريبەمەن ۇشتاستىرا جانە تولىق ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن وياتۋ.
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، جەتىلدىرۋ، بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن ۇشتاۋ، ونەرگە ىنتاسىن دامىتۋ، ۇلتتىق ماقتانىشىن سەزىمىن وياتۋ، شاپشاڭدىققا، تالعامپازدىققا، شەبەرلىككە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ماقساتى:
ءوز ەلىن، حالقىن وتانىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، شەبەرلىككە، ۇقىپتىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ويۋلار، كارتوچكالار، ساعات، دايىن قيىلعان قاڭىلتىر ماتەريالى.
ساباقتىڭ ءادىسى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، جەتىلدىرۋ، بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، قازاق ادەبيەتى، بەينەلەۋ ونەرى، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، سىزۋ.
ساباقتىڭ ءوتىلۋ بارىسى:
بۇگىنگى زامان تالابىنا ساي ادام سەگىز قىرلى ءبىر سىرلى بولۋى كەرەك. «ۇيرەتۋ - ۇلكەننەن، ۇيرەنۋ - كىشىدەن» دەمەكشى، وتكەننىڭ ونەگەسىن، ءداستۇردىڭ تاتىمدىسىن ساباق ۇستىندە بالا بويىنا ءسىڭىرۋ ءاربىر ۇستازدىڭ مىندەتى.
سايىستىڭ شارتتارىمەن تانىستىرۋ:
قۇرمەتتى ءادىلقازىلار، ۇستازدار، سايىسكەرلەر، وقۋشىلار «كىم ىسكەر جانە كىم شەبەر؟» اتتى سايىس ساباعىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. بۇل سايىسىمىزعا 6 سىنىپتاردان 4 توپ قاتىسقالى وتىر. ولار: «جاسۇلان»، «ونەر»، «شەبەر»، «دارىن»
سايىس ساباعىمىزدىڭ شارتتارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
سايىس شارتتارى 6 كەزەڭنەن تۇرادى:
1. «تانىستىرۋ»
(ءار توپتىڭ باسشىسى ءوز توبىمەن تانىستىرادى ) (4 مينۋت)
2. «سۇراق - جاۋاپ»
(ساندىقتان الىنعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ) (7 مينۋت)
3. «ويلان تاپ»
(سۋرەتكە ماقال - ماتەل قۇراپ ايتۋ) (6 مينۋت)
4. «ءتىل ونەرى»
(كىم كوپ ءتىل بىلەدى) (6 مينۋت)
5. «كۇشىڭە سەنبە، ىسىڭە سەن» (قاڭىلتىر ماتەريالىنا ويۋ - ورنەك سالۋ)
جانە «تاپقىر دوستار» اناگرامما (ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن ءسوزجۇمباقتى شەشۋى كەرەك) (10 مينۋت)
6. «ونەرلى بالا ورگە جۇزەر» (5 مينۋت)
ءار توپ ۇيدەن جاساپ كەلگەن بۇيىمدارىن قورعايدى
I. شارت: «تانىستىرۋ»
ال كىمنىڭ ونەرى بار قانشالىقتى،
كىلەمگە بىرەۋلەر ورنەك سالىپتى.
تەرمە ۇستاپ، ەندى ءبىرى شي توقىسا،
ويۋدان ءتۇيىن ءتۇيىپ تامسانىپتى، - دەپ كەلە، كەزەكتى سايىسكەرلەردىڭ ءوز توپتارىن تانىستىرۋعا بەرەيىك.
ءار توپتىڭ توپ باسشىسى وزدەرىنىڭ توبىمەن تانىستىرادى.
II. شارت: «سۇراق - جاۋاپ»
«بىلەكتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى.
ينەمەن قۇدىق قازعانداي
ءبىلىمنىڭ شىڭىنا شىعادى، - دەي وتىرىپ، كەزەكتى «سۇراق - جاۋاپ» سايىسى.
بۇل شارتتا ورتاعا ساندىققا سالىنعان سۇراقتار اكەلىنەدى. ءار توپقا ارنالعان 2 سۇراق بار جانە ءبىر سۇراققا 5 ۇپاي ەگەر ەكەۋىنە دە دۇرىس جاۋاپ بەرسە 10 ۇپاي بەرىلەدى. ساندىقتان ءار توپتىڭ توپ باسشىسى سۇراقتى الادى. جاۋاپ بەرۋگە 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. جاۋابىن ورتاعا ءار توپتان ءبىر ادام ورتاعا شىعىپ جاۋاپ بەرەدى.
1) ءۇش ارسىز، ءۇش جاماندىقتى اتاپ بەرىڭىز؟
- ۇيقى ارسىز، تاماق ارسىز، كۇلكى ارسىز؛
- ناقاق قان توگۋ، كىسى مالىن ۇرلاپ الۋ، اتا - بابادان قالعان جۇرتتى بۇزباۋ؛
2) قازاقشا اي اتتارىن اتا؟
- قاڭتار، اقپان، ناۋرىز، مامىر، ماۋسىم، شىلدە، تامىز، قىركۇيەك، قازان، قاراشا، جەلتوقسان؛
3) ءتورت تۇلىك مالدىڭ يەسى قالاي اتالادى؟
- تۇيە - ويسىلقارا، جىلقى - قامبار اتا، قوي - شوپان اتا، ەشكى - سەكسەك اتا، سيىر - زەڭگى بابا؛
4) قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن اتا؟
- دومبىرا، سازسىرناي، جەتىگەن، قوبىز، سىبىزعى ت. ب.
5) جەتى اتانى اتاپ بەرىڭىز؟
- اتا، اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە؛
6) جەتى قازىنانى اتاپ بەرىڭىز؟
- ەر جىگىت، سۇلۋ ايەل، اقىل - ءبىلىم، جۇيرىك ات، قىران بۇركىت، بەرەن مىلتىق، جۇيرىك تازى؛
7) ءۇش ءجۇزدى جانە ءۇش كوزدى اتاڭىز؟
- ۇلى ءجۇز، ورتا ءجۇز، كىشى ءجۇز؛
- سۋ اناسى – بۇلاق، جول اناسى – تۇياق، ءسوز اناسى – قۇلاق؛
8) بەس قارۋ دەگەن نە؟
- ساداق، قىلىش، نايزا سۇڭگى، ايبالتا، شوقپار؛
III. شارت: «ويلان تاپ»
بۇل سايىستا ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سۋرەتكە بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر ايتۋ.
سۇراقتار:
1) ويۋ - ورنەك، 5) گۇل
2) دومبىرا، 6) اعاش
3) كىتاپ، 7) بالىق
4) ات، 8) شاڭىراق
IV. «ءتىل ونەرى»
بۇل سايىستا تاپقان سوزدەرىڭىزدى قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندە ايتاسىزدار، ەگەر ءبىر ءسوزدى دۇرىس تاپساڭىز 5 ۇپاي، ەكى سوزگە 10 ۇپاي، ءۇش سوزگە 15 ۇپاي. ينتەراكتيۆتى تاقتادا ءار توپقا ارنالعان سۇراقتار بەرىلەدى سول سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. «نە» دەگەن جەرگە كەرەكتى ءسوز قوياسىزدار.
1) جاڭبىرمەنەن نە كوگەرەر؟ (جەر، زەمليا، earth)؛
2) نە قورقاق، قول باتىر؟ (كوز، گلازا، eye)؛
3) قانشا جۋان بولسا دا جالعىز نە ءۇي بولماس؟ (اعاش، دەريەۆو، tree)؛
4) نە وتباسىنان باستالادى؟ (وتان، رودينا، Motherland)؛
5) تۋعان جەرگە نەڭدى تىك؟(تۋ، فلاگ، flag)؛
6) نە باسىنان ءشىريدى؟ (بالىق، رىبا، fish)؛
7) شەبەردىڭ ساۋساعى نە؟(التىن، زولوتو، gold)؛
8) جاقسىدان ۇيرەن، جاماننان نە؟ (جيرەن، وتۆراششەنيە، away)؛
V. «كۇشىڭە سەنبە، ىسىڭە سەن»
بۇل سايىستا دايىن قاڭىلتىر ماتەريالىنا ويۋ - ورنەك سالادى جانە ءسوزجۇمباق شەشەدى.
«تاپقىر بولساڭ تاۋىپ كور» اناگرامما
VI. «ونەرلى بالا ورگە جۇزەر»
ءار توپ ۇيدەن جاساپ كەلگەن بۇيىمدارىن قورعايدى
قورىتىندى:
سىزدەر، ءبىزدىڭ شەبەر، ىسكەر جانە قيىننان قيىستىرار تاپقىر وقۋشىلار ونەرىن تاماشالادىڭىزدار.
ونەر - قۇدىرەت، كۇش، ادامنىڭ جان سەرىگى، رۋحاني بايلىعى. كەز كەلگەن وزىپ شىقپايدى، تالاپتى، ونەرلى وقۋشى جارقىراپ بىرىنشىلىككە شىعادى.
تالانت پەن ونەر اتاۋلىنىڭ كوتەرىلەر شىڭى - دارىندىلىق. وسىنداي سايىسقا ءجيى قاتىسىپ، تالاپتارىڭىز تالماي، دارىندىلىق قاسيەتىڭىز ارتا بەرسىن.
قۇرمەتتى ءادىلقازىلار القاسى وقۋشىلاردىڭ ونەرلەرىن باعالاڭىزدار.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن بەكىتۋ، ەسەپتەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ ماقساتىندا وتكىزىلگەن قايتالاۋ ساباعىنىڭ جوسپارىن ۇسىنىپ وتىرمىن.
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ابايدىڭ ءومىربايانى مەن شىعارماشىلىعى.
