كوكىرەكتەگى كوز
وڭاشا بولمەدە ەرتەڭگى ساباققا دايىندالىپ وتىرعان قارا بالا كەنەت سەلك ەتتى. تىرس-تىرس ەتكەن بۇل نە؟ زارەسىنىڭ ۇشقانىن قاراشى! ءا-ا، جايىمەن تەرەزەگە ۇرىلعان جاڭبىر تامشىلارى عوي. قاراشا ايىنىڭ قارا سۋىعىندا جاڭبىر جاۋادى دا، ارتىنشا وراي-بوراي قار تۇسەتىنى بار. «پاي-پاي، قار جاۋعان قانداي تاماشا! قالىڭ كيىنىپ، اققالا سوعىپ، شانا، شاڭعى تەبەمىز!..»
— ۇمىتا جازداپپىن. «انا تىلىنەن» اباي اتامىزدىڭ ءبىر ولەڭىن جاتتاۋ كەرەك ەكەن-اۋ!
ەرجىگىت كىتاپ سورەلەرىنەن مۇقاباسى قالىڭداۋ اقشىل كىتاپتى قولىنا الدى. «جىر جاۋھارى». اباي. «وكىنىشتى كوپ ءومىر كەتكەن ءوتىپ...» ولەڭدەر، پوەمالار، قارا سوزدەر. الماتى. «راريتەت». 2008 جىل.
قارا بالانىڭ ەسىل-دەرتى كىتاپقا اۋعان. وقىپ وتىر، وقىپ وتىر. ءبىراز ولەڭدەردىڭ ماعىناسىنا تەرەڭ بويلاي المادى. ءجۇز جەتىنشى بەتتەگى «بىلىمدىدەن شىققان ءسوز» دەپ باستالاتىن ولەڭدى قايىرا-قايىرا قايتالادى.
بىلىمدىدەن شىققان ءسوز،
تالاپتىعا بولسىن كەز.
نۇرىن، سىرىن بىلۋگە،
كوكىرەگىندە بولسىن كوز...
«بىرىنشى-ەكىنشى شۋماقتارى تۇسىنىكتى. نۇرىن، سىرىن دەگەن ءسوزدىڭ توركىنىن دە شامالايمىن. ال ءتورتىنشى شۋماقتاعى «كوكىرەگىندە بولسىن كوز» دەگەن سويلەم ميىنا قونبادى. كوز! كادىمگى ەكى كوز. ونىمەن كورەمىز. ال كوكىرەكتەگى كوز قايدان كەلگەن؟!.»
ەرجىگىت جۇگىرىپ دالاعا شىقتى دا، اۋلادا اتاربا دارتەسىن جوعارى كوتەرىپ، بايلاپ جاتقان اتاسىنا جەتتى.
— اتا، ات-وۋ! بەس مينوتكە ۋاقىتىڭىز بولا ما؟
— جايشىلىق پا، قۇلىنىم؟
— سۇرايىن دەپ ەدىم.
— نەنى؟
— اباي اتامىزدىڭ ولەڭدەرىنەن.
— ۇيگە بارا بەر، مەن ءقازىر كەلەم.
مىنە، اتاسى مەن نەمەرەسى اڭگىمەلەسىپ وتىر. ەرجىگىتتىڭ بار نازارى اتاسىندا. اپىرىم-اۋ، اتاسى نە دەگەن بىلگىش؟ كوپ وقىعاننىڭ پايداسى-اۋ؟! شوقشا ساقالى وزىنە جاراسىمدى، ءيمانجۇزدى كاريا ءبىرىنشى سىنىپتا وقيتىن نەمەرەسىنىڭ قويعان ساۋالىن تاپتىشتەپ ءتۇسىندىرىپ بەردى.
— تەگىندە ءسوزدىڭ بوياۋى، ءۇنى، سىرى، نۇرى بولادى. ونى بىلمەككە تالپىنعان، كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ ادام بالاسى جاقسى سارالايدى.
— ءبىز بىلەتىن كوز ەكەۋ ەمەس پە؟
— دۇرىس ايتاسىڭ، بالام! ول ادامنىڭ مىناۋ جارىق دۇنيەنى كورەر كوزى، ياعني قوس جانارى. سول سياقتى كوكىرەكتە دە كوز بولادى. كوكىرەكتەگى كوز وقۋعا، بىلىمگە ۇمتىلعان ادام بالاسىنا ءتان سيپات. ماسەلەن، سەنىڭ حاكىم اباي بابامىزدىڭ ولەڭ شۋماقتارىن ۇعىنۋعا تالاپتانعانىڭنىڭ ءوزى كوكىرەگىڭنىڭ وياۋلىعىن، سەرگەكتىگىن سەزدىرەدى. ءبىلىم بۇلاعى – كىتاپتا! جاقسى كىتاپ ادام جانىن تازارتادى، ساناسىنا ساۋلە تۇسىرەدى. سول ءۇشىن كىتاپتى كوپ وقىعان ءلازىم. وقىپ قانا قويماي، ونداعى جاۋھار ويلاردى ويعا توقۋ كەرەك. ءتۇسىندىڭ بە؟ ىبىراي التىنسارين بابامىز دا:
ءبىر قۇدايعا سىيىنىپ،
كەل، بالالار وقىلىق!
وقىعاندى كوڭىلگە،
ىقىلاسپەن توقىلىق، — دەپ وسيەت ەتتى ەمەس پە؟!
— راحمەت، اتا! ءتۇسىندىم. بۇدان بىلاي اباي اتامىزدىڭ دا، وزگە اقىن-جازۋشىلاردىڭ دا كىتاپتارىن ءتۇسىنىپ، ساناما ءسىڭىرىپ، ىجداھاتپەن وقيتىن بولامىن.
You Might Also Like
-
اتا-اجەسىنىڭ باۋىرىندا وسكەن ۇسەن ۇقىپتى بالا. قاي قاشان كورسەڭىز، كيىمى تاپ-تازا، مۇنتازداي بولىپ جۇرگەنى. ۇستىنە قىلشىق جۋىتپايدى. ونىڭ مۇنداي ءمۇتتاقىم ادەتى اتاسىنان جۇققان.
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، كادىمگى يت پەن قاسقىر دوس بولىپ، ءتاتۋ-تاتتى ءومىر ءسۇرىپتى. ولار بىرەۋگە زورلىق جاساۋدى بىلمەپتى. ۇرلىققا ءۇيىر بولماپتى. ەكەۋى تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن سۇيەك كەمىرىپ كۇن كورىپتى. ە...
