كوكونىستەر
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس
ۇ. و. ءىس - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ تاقىرىبى: قىس قىزىعى.(سۋرەت بويىنشا).
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ ماقساتى: بالالاردىڭ قىس مەزگىلى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتىپ، سوزدىك قورىن بايىتۋمەن بىرگە، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ. قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىن اجىراتا ءبىلىپ، كورگەندەرى مەن بايقاعاندارىن دۇرىس بايانداۋعا، نەنى، كىمدى، كىمدەردى، قانداي دەگەن سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرۋگە، سۋرەت مازمۇنىنا ساي اڭگىمە قۇراپ ايتۋعا ۇيرەتۋ.
تابيعاتتى ايالاۋعا، اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
سىقىرلاۋىق، شاڭعى، حوككەي، كونكي سوزدەرىن سوزدىك قورلارىنا ەنگىزە وتىرىپ، ويلاۋ، كورىپ تانۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. بالالاردى جىگەرلەندىرۋ.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ ءادىس - ءتاسىلى: قۋانىشتى ءسات، سۇراق - جاۋاپ، كورسەتۋ، اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، ترەنينگ قورىتۋ، ەلەستەتۋ، ءان ايتۋ، جالعاستىرۋ.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ كورنەكىلىگى: قىس بەينەسى بەينەلەنگەن ءۇي، شاڭعى، كونكي، حوككەي ۇلگىلەرى، كومپيۋتەر، سۋرەتتەر، قىسقى اعاش.
سوزدىك قور: سىقىرلاۋىق، شاڭعى، كونكي، حوككەي.
سوزدىك جۇمىس: سىقىرلاۋىق، شاڭعى، كونكي، حوككەي.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ءپان ارالىق بايلانىس: ءان - اۋەز، ماتەماتيكا، اينالامەن تانىستىرۋ.
بالالار، سەندەر ايازدان قورقاسىڭدار ما؟
- دالاعا شىققاندا توڭاسىڭدار ما؟
ەگەر توڭاتىن بولساڭدار، قانە ءبىر - ءبىرىمىزدى جىلىتايىقشى /ۇرلەۋ ءادىسى/
- قانە، جىلىندىق پا؟
جىلىنىپ، بولساق، ءبىر ءسات ءوزىمىزدى سىرتتا، تازا اۋادا تۇرعانداي ەلەستەتەيىك.
- بالالار اينالانىڭ ءبارى قانداي؟
- قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
- اۋا قانداي؟
- مۇنىڭ ءبارى قاي مەزگىلدە بولادى؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار، مىنە ءقازىر قىستىڭ ناعىز قاق ورتاسى. بۇل مەزگىلدى «سىقىرلاۋىق» قىس دەپ اتايدى. دالادا جۇرگەندە قاردىڭ ءۇستى سىقىرلايدى ەكەن. تىڭداساڭدار سىقىرلاعان داۋىس ەستىلىپ تۇرادى.
- قانە، قايتالاپ جىبەرەيىك، قانداي قىس؟
- ءبىز قىستان، ايازدان قورىقپايمىز، جىلى كيىنىپ، دالادا وينايمىز. سەندەر قىستا دالادا وينايتىن قانداي ويىنداردى بىلەسىڭدەر؟
ال بۇدان دا باسقا قىستا – شاڭعى، كونكي، حوككەي ويىندارى بار ەكەن. ءبىزدىڭ جاقتا بۇل ويىندار كوپ وينالا بەرمەيدى، سوندىقتان ءبىز بۇل ويىنداردى بىلە بەرمەيمىز.
- مىنە، مىناۋ قۇرالدى - «شاڭعى» دەپ اتايمىز. شاڭعىنى اياعىمىزعا كيىپ الىپ، قولىمىزدا ەكى تاياقشاسىن ۇستاپ، بيىكتەن تومەنگە قاراي سىرعانايمىز، جوعارىدان تومەنگە تەز تۇسەمىز.
مىناۋ كونكي. بۇل كونكيمەن مۇز ۇستىندە وينايمىز.
- مىنا تاياقشا حوككەي تاياعى دەپ اتالادى. حوككەي ويىنى دا مۇزدا وينالادى. اياعىمىزعا كونكي كيىپ حوككەي تاياعىن قولىمىزعا ۇستاپ، مۇز ۇستىندە سىرعاناپ ءجۇرىپ وينايمىز.
- قانە، ءبارىمىز بۇل ويىنداردىڭ اتىن قايتالاپ جىبەرەيىك.
ال ەندى، بالالار، ءقازىر ءبارىمىز مۇندا نازار اۋدارايىق.
- بۇل سۋرەتتەن نەنى كورىپ تۇرسىڭدار؟
دۇرىس ايتاسىڭدار، بۇل سۋرەتتە قىس مەزگىلى بەينەلەنگەن. وسى سۋرەتتەن كورىپ تۇرعان بالالارعا ات قويايىقشى.
شاناسى بار بالا كىم؟
اققالا جاساپ جاتقاندار؟
شاڭعىسى بار بالا؟
قار ۇستىندە جاتقان بالالار؟
شانامەن سىرعاناپ جۇرگەندەر؟ قار اكەلە جاتقان كىم؟
سۋرەت بويىنشا اڭگىمە.
مەن سەندەرگە بۇل سۋرەت بويىنشا اڭگىمە ايتىپ بەرەيىن، قانە، ءبارىمىز مۇقيات تىڭداپ الايىق.
- تۇندە دالادا قار كوپ جاۋىپ، اينالانىڭ ءبارىن اپپاق قار باسقان. بالالار عاجايىپ قىسقى تابيعات اياسىندا ويناپ ءجۇر.
بەيبارىس، اقنيەت، انەل قاردان دومالاتىپ «اققالا» جاساپتى. ولارعا گۇلسەزىم كومەكتەسىپ، قار تاسىپ ءجۇر. اققالا وتە تاماشا بولىپ شىقتى، بالالارعا قاراپ كۇلىپ تۇر. دات – شانامەن، بەكجان – شاڭعىمەن ويناپ ءجۇر. ولار بالالاردىڭ اققالاسىنا قىزىعا قاراپ قويادى. سىرعاناقتا شانامەن سىرعاناپ جۇرگەن عانيا مەن پەريزاتتا بالالارعا ريزا بولدى.
بارلىق بالالاردىڭ ويىندارىنا ريزا بولعان باعجان مەن اقنيەت وزدەرىنىڭ اققالاسىن قالاي جاسايتىندارىن ويلاپ، قار ۇستىندە جاتىر.
- بالالار، سەندەرگە اڭگىمە ۇنادى ما؟ اڭگىمە قىزىق پا؟
ولاي بولسا، قانە ورنىمىزدان تۇرىپ، ءبارىمىز تاعى دا ءبىر دالاعا شىعىپ، اققالا جاساپ كورەيىك.
- ءبىز ءقازىر دالادا تۇرمىز، جەردىڭ بەتىن قار باسقان، قانە باسىپ كورەيىكشى.
ەندى العا ەڭكەيىپ جەردەن قاردى الىپ، ۇستاپ دومالاتامىز، ۇلكەيتۋ ءۇشىن جەرگە قويىپ، دومالاتىپ الايىق.
- اققالا نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
ۇلكەن بولىگىن جاساپ بولدىق، ەندى ەكىنشى بولىگىن جاسايىق، ونى قايدا قويامىز؟
- ەندى قاي بولىگىن جاسايمىز؟
- باسىنا نە كيگىزەمىز؟
- كوزى، اۋزىنا نە سالامىز؟
- مۇرنىنا نە ىستەيمىز؟
بايقاڭدار، بالالار، بيىل قويان جىلى عوي، قوياندار ءسابىزدى جەپ كەتپەسىن.
اققالامىز دايىن بولدى، وڭ جاعىنان ءبىر، سول جاعىنان ءبىر قارايىق. اققالامىز ادەمى بولدى ما؟
- جارايسىڭدار، بالالار.
ەندى قايتادان سۋرەتكە نازار سالىپ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمە ايتايىق. قانە، كىم باستايدى.
جالعاستىرۋ ءادىسى بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
بالالار ءقازىر قىسقى ويىن ويناپ جىبەرەيىك.
وقۋ ءىس - ارەكەتىن قورىتۋ، بالالاردى ماداقتاۋ.
استانا - ازيادادان جارناما كورسەتۋ. ازيادا تۋرالى ايتىپ ءوتۋ. بالالاردى جىگەرلەندىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: بالالار قىس مەزگىلى تۋرالى مەڭگەرەدى، ەرەكشەلىكتەرىن
اجىراتا الادى. قىسقى ويىنداردى اتاپ، سۋرەت بويىنشا
اڭگىمەلەي بىلەدى.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ تاقىرىبى: قىس قىزىعى.(سۋرەت بويىنشا).
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ ماقساتى: بالالاردىڭ قىس مەزگىلى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتىپ، سوزدىك قورىن بايىتۋمەن بىرگە، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ. قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىن اجىراتا ءبىلىپ، كورگەندەرى مەن بايقاعاندارىن دۇرىس بايانداۋعا، نەنى، كىمدى، كىمدەردى، قانداي دەگەن سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرۋگە، سۋرەت مازمۇنىنا ساي اڭگىمە قۇراپ ايتۋعا ۇيرەتۋ.
تابيعاتتى ايالاۋعا، اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
سىقىرلاۋىق، شاڭعى، حوككەي، كونكي سوزدەرىن سوزدىك قورلارىنا ەنگىزە وتىرىپ، ويلاۋ، كورىپ تانۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. بالالاردى جىگەرلەندىرۋ.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ ءادىس - ءتاسىلى: قۋانىشتى ءسات، سۇراق - جاۋاپ، كورسەتۋ، اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، ترەنينگ قورىتۋ، ەلەستەتۋ، ءان ايتۋ، جالعاستىرۋ.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ كورنەكىلىگى: قىس بەينەسى بەينەلەنگەن ءۇي، شاڭعى، كونكي، حوككەي ۇلگىلەرى، كومپيۋتەر، سۋرەتتەر، قىسقى اعاش.
سوزدىك قور: سىقىرلاۋىق، شاڭعى، كونكي، حوككەي.
سوزدىك جۇمىس: سىقىرلاۋىق، شاڭعى، كونكي، حوككەي.
ۇ. و. ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ءپان ارالىق بايلانىس: ءان - اۋەز، ماتەماتيكا، اينالامەن تانىستىرۋ.
بالالار، سەندەر ايازدان قورقاسىڭدار ما؟
- دالاعا شىققاندا توڭاسىڭدار ما؟
ەگەر توڭاتىن بولساڭدار، قانە ءبىر - ءبىرىمىزدى جىلىتايىقشى /ۇرلەۋ ءادىسى/
- قانە، جىلىندىق پا؟
جىلىنىپ، بولساق، ءبىر ءسات ءوزىمىزدى سىرتتا، تازا اۋادا تۇرعانداي ەلەستەتەيىك.
- بالالار اينالانىڭ ءبارى قانداي؟
- قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
- اۋا قانداي؟
- مۇنىڭ ءبارى قاي مەزگىلدە بولادى؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار، مىنە ءقازىر قىستىڭ ناعىز قاق ورتاسى. بۇل مەزگىلدى «سىقىرلاۋىق» قىس دەپ اتايدى. دالادا جۇرگەندە قاردىڭ ءۇستى سىقىرلايدى ەكەن. تىڭداساڭدار سىقىرلاعان داۋىس ەستىلىپ تۇرادى.
- قانە، قايتالاپ جىبەرەيىك، قانداي قىس؟
- ءبىز قىستان، ايازدان قورىقپايمىز، جىلى كيىنىپ، دالادا وينايمىز. سەندەر قىستا دالادا وينايتىن قانداي ويىنداردى بىلەسىڭدەر؟
ال بۇدان دا باسقا قىستا – شاڭعى، كونكي، حوككەي ويىندارى بار ەكەن. ءبىزدىڭ جاقتا بۇل ويىندار كوپ وينالا بەرمەيدى، سوندىقتان ءبىز بۇل ويىنداردى بىلە بەرمەيمىز.
- مىنە، مىناۋ قۇرالدى - «شاڭعى» دەپ اتايمىز. شاڭعىنى اياعىمىزعا كيىپ الىپ، قولىمىزدا ەكى تاياقشاسىن ۇستاپ، بيىكتەن تومەنگە قاراي سىرعانايمىز، جوعارىدان تومەنگە تەز تۇسەمىز.
مىناۋ كونكي. بۇل كونكيمەن مۇز ۇستىندە وينايمىز.
- مىنا تاياقشا حوككەي تاياعى دەپ اتالادى. حوككەي ويىنى دا مۇزدا وينالادى. اياعىمىزعا كونكي كيىپ حوككەي تاياعىن قولىمىزعا ۇستاپ، مۇز ۇستىندە سىرعاناپ ءجۇرىپ وينايمىز.
- قانە، ءبارىمىز بۇل ويىنداردىڭ اتىن قايتالاپ جىبەرەيىك.
ال ەندى، بالالار، ءقازىر ءبارىمىز مۇندا نازار اۋدارايىق.
- بۇل سۋرەتتەن نەنى كورىپ تۇرسىڭدار؟
دۇرىس ايتاسىڭدار، بۇل سۋرەتتە قىس مەزگىلى بەينەلەنگەن. وسى سۋرەتتەن كورىپ تۇرعان بالالارعا ات قويايىقشى.
شاناسى بار بالا كىم؟
اققالا جاساپ جاتقاندار؟
شاڭعىسى بار بالا؟
قار ۇستىندە جاتقان بالالار؟
شانامەن سىرعاناپ جۇرگەندەر؟ قار اكەلە جاتقان كىم؟
سۋرەت بويىنشا اڭگىمە.
مەن سەندەرگە بۇل سۋرەت بويىنشا اڭگىمە ايتىپ بەرەيىن، قانە، ءبارىمىز مۇقيات تىڭداپ الايىق.
- تۇندە دالادا قار كوپ جاۋىپ، اينالانىڭ ءبارىن اپپاق قار باسقان. بالالار عاجايىپ قىسقى تابيعات اياسىندا ويناپ ءجۇر.
بەيبارىس، اقنيەت، انەل قاردان دومالاتىپ «اققالا» جاساپتى. ولارعا گۇلسەزىم كومەكتەسىپ، قار تاسىپ ءجۇر. اققالا وتە تاماشا بولىپ شىقتى، بالالارعا قاراپ كۇلىپ تۇر. دات – شانامەن، بەكجان – شاڭعىمەن ويناپ ءجۇر. ولار بالالاردىڭ اققالاسىنا قىزىعا قاراپ قويادى. سىرعاناقتا شانامەن سىرعاناپ جۇرگەن عانيا مەن پەريزاتتا بالالارعا ريزا بولدى.
بارلىق بالالاردىڭ ويىندارىنا ريزا بولعان باعجان مەن اقنيەت وزدەرىنىڭ اققالاسىن قالاي جاسايتىندارىن ويلاپ، قار ۇستىندە جاتىر.
- بالالار، سەندەرگە اڭگىمە ۇنادى ما؟ اڭگىمە قىزىق پا؟
ولاي بولسا، قانە ورنىمىزدان تۇرىپ، ءبارىمىز تاعى دا ءبىر دالاعا شىعىپ، اققالا جاساپ كورەيىك.
- ءبىز ءقازىر دالادا تۇرمىز، جەردىڭ بەتىن قار باسقان، قانە باسىپ كورەيىكشى.
ەندى العا ەڭكەيىپ جەردەن قاردى الىپ، ۇستاپ دومالاتامىز، ۇلكەيتۋ ءۇشىن جەرگە قويىپ، دومالاتىپ الايىق.
- اققالا نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
ۇلكەن بولىگىن جاساپ بولدىق، ەندى ەكىنشى بولىگىن جاسايىق، ونى قايدا قويامىز؟
- ەندى قاي بولىگىن جاسايمىز؟
- باسىنا نە كيگىزەمىز؟
- كوزى، اۋزىنا نە سالامىز؟
- مۇرنىنا نە ىستەيمىز؟
بايقاڭدار، بالالار، بيىل قويان جىلى عوي، قوياندار ءسابىزدى جەپ كەتپەسىن.
اققالامىز دايىن بولدى، وڭ جاعىنان ءبىر، سول جاعىنان ءبىر قارايىق. اققالامىز ادەمى بولدى ما؟
- جارايسىڭدار، بالالار.
ەندى قايتادان سۋرەتكە نازار سالىپ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمە ايتايىق. قانە، كىم باستايدى.
جالعاستىرۋ ءادىسى بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
بالالار ءقازىر قىسقى ويىن ويناپ جىبەرەيىك.
وقۋ ءىس - ارەكەتىن قورىتۋ، بالالاردى ماداقتاۋ.
استانا - ازيادادان جارناما كورسەتۋ. ازيادا تۋرالى ايتىپ ءوتۋ. بالالاردى جىگەرلەندىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: بالالار قىس مەزگىلى تۋرالى مەڭگەرەدى، ەرەكشەلىكتەرىن
اجىراتا الادى. قىسقى ويىنداردى اتاپ، سۋرەت بويىنشا
اڭگىمەلەي بىلەدى.
You Might Also Like
