InfoHub Logo

ءپان ءمۇعالىمى: مۇحتاروۆا گۇلدانا تاڭجارباي قىزى

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەكى نۇكتەنىڭ اراقاشىقتىعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا بەرىلگەن كوورديناتاسى بويىنشا جازىقتىقتاعى ەكى نۇكتەنىڭ اراقاشىقتىعىن تابۋ فورمۋلاسىن ۇيرەتۋ جانە ەسەپتەر شىعارعاندا پايدالانا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى تىكبۇرىشتى كوورديناتا جۇيەسىندە ەكى نۇكتەنىڭ اراقاشىقتىعىن تابۋ فورمۋلاسىن پايدالانا بىلۋگە ۇيرەتۋ جانە ءبىلىم داعدىلارىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىلىك: وقۋشىلاردى العىرلىققا، ۇقىپتىلىققا، فورمۋلالاردى پايدالانۋ ارقىلى جۇيەلىلىككە، ناقتىلىققا، جەتىستىگىن باعالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: دەمونستراسيالىق بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، دامىتا دەڭگەيلەپ وقىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: تانىمدىق - تەوريالىق ءبىلىم بەرۋ..
ساباقتىڭ ءجۇرىسى: I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ

II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ۇيگە بەرىلگەن ەسەپتەردى تەكسەرۋ
ەسەپتىڭ دۇرىس شەشىمى مەن شىعارۋ جولى تاقتادا جازىلىپ تۇرادى، سول ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - ءبىرىن تەكسەرەدى.
2. قايتالاۋ سۇراقتارى:
1) پيفاگور تەورەماسىن جاتقا ايت؛
2) كەسىندى ورتاسىنىڭ كوورديناتاسىن تابۋ فورمۋلاسىن ايت؛
3) كەسىندىنىڭ ءبىر ۇشى مەن ورتاسىنىڭ كوورديناتاسى بەرىلسە، ەكىنشى ۇشىنىڭ كوورديناتاسى قالاي تابىلادى؟

III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
كوورديناتالىق ءتۇزۋ سالىپ، ا(3)، ۆ(9) نۇكتەلەرىن بەلگىلەپ، اۆ كەسىندىسىنىڭ ۇزىندىعىن تابامىز: ا ۆ ءىاۆى=6
3 9
ياعني، ا(ح1)، ۆ(ح2) بولسا ءىاۆى =ءىح2 - ح1ءى
وي تاستاۋ:
كوورديناتالىق جازىقتىقتا ا(ح1؛ ۋ1) جانە ۆ(ح2؛ ۋ2) نۇكتەلەرى بەرىلسىن.
بەرىلگەن كوورديناتالارى بويىنشا ولاردىڭ اراقاشىقتىعىن انىقتايىق. ا جانە ۆ نۇكتەلەرىنەن كوورديناتالىق وستەرگە پاراللەل تۇزۋلەر جۇرگىزىپ، قيىلىسۋىن س نۇكتەسىمەن بەلگىلەڭدەر.
وي تاستاۋ:
ۋ ا 1) ح1≠ ح2، ۋ1 ≠ ۋ2 جاعدايىن قاراستىرامىز:
س ۆ ا مەن س نۇكتەلەرىنىڭ اراقاشىقتىعى ءىۋ2 - ۋ1ءى مانىنە تەڭ، ال
و ح س مەن ۆ نۇكتەلەرىنىڭ اراقاشىقتىعى ءىح2 - ح1ءى مانىنە تەڭ. اۆس تىكبۇرىشتى ءۇشبۇرىشىن قاراستىرامىز:
ءتۇيىندى شەشۋ:
پيفاگور تەورەماسى بويىنشا: اۆ2=اس2+ۆس2 سوندا، اۆ2=(ح2 - ح1) 2+(ۋ2 - ۋ1) 2
ءىس – ارەكەت:
ا(1؛- 2)، ۆ(- 2؛ 2) بولسا، ا جانە ۆ نۇكتەلەرىنىڭ اراقاشىقتىعىن تابايىق:
اۆ2= (- 2 - 1) 2+(- 2 - 2) 2=9+16=25، اۆ=5
ساناعا ءسىڭىرۋ:
1) ەگەر كوورديناتالار باسى و(0؛ 0) نۇكتەسى مەن ر(ح؛ ۋ) نۇكتەسىنە دەيىنگى قاشىقتىقتى تابۋ كەرەك بولسا: ور2=ح2+ۋ2
2) ەگەر ەكى نۇكتەدە ابسيسسا وسىندە جاتسا: d=Ix2 - x1I
3) ەگەر ەكى نۇكتەدە ورديناتا وسىندە جاتسا: d=Iy2 - y1I
ناتيجە: جازىقتىقتاعى ەكى نۇكتەنىڭ اراقاشىقتىعى ولاردىڭ سايكەس كوورديناتالارىنىڭ ايىرىمدارىن كۆادراتتاپ قوسىپ، ودان كۆادراتتىق ءتۇبىر تاپقانعا تەڭ.
ەكى نۇكتەنىڭ اراقاشىقتىعىنىڭ فورمۋلاسى:
ۇعىندىرۋ مىسالدارى:
1 - مىسال: ا(2؛ 5)، ۆ(- 1؛- 3). شەشۋى: اۆ=
2 - مىسال: ح ءوسىنىڭ بويىنان (1؛ 2) جانە (2؛ 3) نۇكتەلەرىنەن بىردەي قاشىقتىقتاعى نۇكتەنى تابۋ كەرەك.
شەشۋى: (ح: 0) نۇكتەسى - ىزدەلىندى نۇكتە بولسىن، سوندا: (ح - 1) 2+(0 - 2) 2= (ح - 2) 2+(0 - 3) 2
بۇدان ح=4، ىزدەلىندى نۇكتە: (4؛ 0)

IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
ءار وقۋشىعا ەكى نۇكتەنىڭ كوورديناتاسى جازىلعان، اراقاشىقتىعىن تابۋعا كەسپە پاراقشا بەرەم، جاۋابىن اۋىزشا الامىن.

V. ەسەپتەر شىعارتۋ.
وقۋلىقتان №№178 - 182
VI. قورىتىندىلاۋ. تەستتىك تاپسىرما.
VII. ۇيگە تاپسىرما: §14. №183، 185، 186 - ەسەپتەر
VIII. باعالاۋ.