- 05 ناۋ. 2024 02:11
- 241
«كوكتەم ءسانى» ساحنالىق قويىلىم
«كوكتەم ءسانى» ساحنالىق قويىلىم.
ماقساتى: ساحنالىق قويىلىم جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردى شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
مىندەتتەرى:
1) وقۋشىلاردىڭ ءماتىندى دۇرىس ۇعىنىپ، ءوز ويلارىمەن تولىقتىرۋعا، ءماتىندى ميميكامەن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ ارتىستىك، جاۋاپكەرشىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋ؛
3) ۇقىپتىلىققا، تياناقتىلىققا، شىعارماشىلىققا تاربيەلەۋ.
سىنىپتان تىس شاراعا 3 «ءا» كلاسس وقۋشىلارى قاتىسادى.
ءوتىلۋ بارىسى:
1. پارتادا وقۋشىلار وتىرادى.
ءمۇعالىم:
- بالالار، ءقازىر قانداي مەزگىل؟ قىستىڭ بىتۋىنە نەشە كۇن قالدى؟ قىس بىتكەن سوڭ قانداي مەزگىل باستالادى؟
- كوكتەم.
كوكتەم مەزگىلى قانداي ولەڭ جاتتادىق؟
«جازعىتۇرى» ولەڭىن مانەرلەپ وقيدى.
ءمۇعالىم: بالالار كوكتەم مەزگىلى نەسىمەن ۇنايدى؟
وقۋشىلار ءوز ويىن ايتادى.
ءمۇعالىم: بالالار وسى تاقىرىپتى ورمانداعى اڭدار دا تالقىلاپ جاتىر ەكەن. ەندەشە اڭداردى تىڭدايىق!
ساحنادا ءارتۇرلى اڭدار ۇيىقتاپ جاتادى. ءجاي مۋزىكا وينالادى. اتەشتىڭ شاقىرعان داۋىسى ەستىلىپ، تاڭ اتادى. اڭدار بىرتىندەپ كەرىلىپ، ەسىنەپ تۇرا باستايدى. ءبارى بىردەي مۋزىكاعا قوسىلىپ تاڭعى جاتتىعۋ جاسايدى. سوسىن ءارقايسىسى ءوز شارۋاسىن جاساي بەرەدى.
ءبىر كەزدە اڭ پاتشاسى – ارىستان ويانادى. كەرىلەدى، سوزىلادى، جان - جاعىنا قاراپ كوكتەم كەلبەتىنە تامسانادى. سودان سوڭ جان - جاعىنا قاراپ كومەكشىسى جولبارىستى ىزدەي باستايدى. جولبارىستى بىلاي دەپ شاقىرادى:
- ءاي، جولبارىس بەرى كەل،
اڭداردىڭ ءبارىن ەرتە كەل.
ولارعا قويار سۇراق بار،
مۇقيات ءبارىڭ تىڭداپ ال!
جولبارىس جۇگىرىپ ءجۇرىپ بارلىق اڭدارعا جار سالادى:
- ءاي، جاراندار، جاراندار!
ماعان قاراي قاراڭدار!
اڭ پاتشاسى ارىستاننىڭ
بارىڭە قويار ساۋالى بار.
بارلىق اڭدار جينالىپ، بىرتىندەپ ارىستانعا سالەم بەرىپ جينالا باستايدى.
ارىستان:
- ارمىسىڭدار، جاندارىم!
بارمىسىڭدار، اڭدارىم!
سەندەرگە قويار ساۋال بار
مۇقيات ماعان قاراڭدار!
كۇن ۇزارىپ، جىلىدى،
كوكتەم كەلدى دالاما.
«كوكتەم ءسانى» دەگەن نە؟
ساۋالىم بار بارشاڭا!
«كوكتەم ءسانى؟!»دەپ جانۋارلار ءبىر - بىرىنە تاڭىرقاي قاراسادى دا، ءوز ويلارىن ايتا باستايدى.
ايۋ - ارسەن: كوكتەم ءسانى - التىن كۇن،
جارقىرايدى جارقىن كۇن!
2. يت - ەركەبۇلان: كوكتەم ءسانى – شۇبار بۇلتتار،
سول بۇلتتاردان جاڭبىر جاۋار.
3. تۇلكى - سىمبات: كوكتەم ءسانى دەگەنىمىز - گۇل تاقسىر!
گۇلدەي جايناپ جۇرەيىكشى، ءبىز، تاقسىر!
4. مىسىق - نازەركە: كوكتەم ءسانى - جاسىل جەلەك،
سول جەلەكتە ءجۇرمىز بيلەپ.
5. قويان - كاميلا: كوكتەم ءسانى - اعاشتار،
اۋامىزدى تازارتار!
6. اق ايۋ - قايرات: كوكتەم ءسانى - قۇستار عوي،
ءان سالادى شارىقتاپ.
7. ايبار:
كوكتەم ءسانى - ول ناۋرىز مەرەكەسى،
قازاعىمنىڭ كەلتىرەر بەرەكەسىن!
8. جىلان، قوي - امينا، باۋىرجان:
كوكتەم ءسانى - جاڭا تۋعان تولدەر عوي،
ورىستەردە جۇگىرەدى سايران ساپ.
9. جىلان - نۇرجانبەك: كوكتەم ءسانى - تامشىلاعان جاڭبىرلار،
جەرىمىزدى كوك شوپتەرگە تولتىرار.
10. قويان - دانا، جانارۋ:
كوكتەم ءسانى - ءمولدىر سۋ،
قۇمارىڭدى قاندىرار.
بارلىق جانۋارلار ايتىپ بولعاندا تەك بۇلعىن عانا ۇندەمەي تۇرادى. ارىستان وعان قاراپ:
- اۋ، بۇلعىن باتىرىم،
ءبارى ايتتى ءوز ويىن.
سەندە ايتار ءسوز جوق پا؟
قانە، سەن دە ءسوز باستا!
بۇلعىن جان - جاعىنا قاراپ الىپ:
- اۋ، حان يەم، نە دەيىن،
قاراپ تۇرمىن تاڭىرقاپ.
انە كۇن تۇر جارقىراپ،
انە گۇل تۇر جايقالىپ
قاراسام كوز تويمايدى.
سۋىڭ، نۋىڭ، حوش ءيىس
ءبارىن قوسساڭ سول دۇرىس.
كوكتەم ءسانى سول بولادى.
كوڭىلىڭ نۇرعا تولادى.
بارلىق جانۋارلار: «دۇرىس، دۇرىس!» دەپ شۋلاسادى.
ارىستان: دۇرىس ايتتىڭ، بۇلعىنجان!
كوكتەم ءسانى وسىلار!
بارلىعى اينالىپ، بي بيلەپ قۋاندى.
ءمۇعالىم: سالەم، كوكتەم،
ورنەك قانداي سۋ سالعان،
جاسىل قىرات - جاسىل ساعىم بۋسانعان.
جاس شاعىمدا ءجيى اعاتىن جۇلدىزدىڭ.
جۇپار ءيسىن جۇتا بەرەم جۋساننان.
مىنە، بالالار، ادامدار دا، جان - جانۋارلار دا كوكتەمدى اسىعا كۇتەدى. كوكتەم مەزگىلىن جاقسى كورەدى. كوكتەم كەلگەندە تۋعان جەرىمىز دە قۇلپىرىپ كەتەدى.
ەندەشە تۋعان جەرىمىزگە كوكتەم كەلە بەرسىن دەگەن نيەتپەن «تۋعان جەر – التىن بەسىگىم» اتتى انمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدا قورىتىندىلايىق!
ماقساتى: ساحنالىق قويىلىم جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردى شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
مىندەتتەرى:
1) وقۋشىلاردىڭ ءماتىندى دۇرىس ۇعىنىپ، ءوز ويلارىمەن تولىقتىرۋعا، ءماتىندى ميميكامەن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ ارتىستىك، جاۋاپكەرشىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋ؛
3) ۇقىپتىلىققا، تياناقتىلىققا، شىعارماشىلىققا تاربيەلەۋ.
سىنىپتان تىس شاراعا 3 «ءا» كلاسس وقۋشىلارى قاتىسادى.
ءوتىلۋ بارىسى:
1. پارتادا وقۋشىلار وتىرادى.
ءمۇعالىم:
- بالالار، ءقازىر قانداي مەزگىل؟ قىستىڭ بىتۋىنە نەشە كۇن قالدى؟ قىس بىتكەن سوڭ قانداي مەزگىل باستالادى؟
- كوكتەم.
كوكتەم مەزگىلى قانداي ولەڭ جاتتادىق؟
«جازعىتۇرى» ولەڭىن مانەرلەپ وقيدى.
ءمۇعالىم: بالالار كوكتەم مەزگىلى نەسىمەن ۇنايدى؟
وقۋشىلار ءوز ويىن ايتادى.
ءمۇعالىم: بالالار وسى تاقىرىپتى ورمانداعى اڭدار دا تالقىلاپ جاتىر ەكەن. ەندەشە اڭداردى تىڭدايىق!
ساحنادا ءارتۇرلى اڭدار ۇيىقتاپ جاتادى. ءجاي مۋزىكا وينالادى. اتەشتىڭ شاقىرعان داۋىسى ەستىلىپ، تاڭ اتادى. اڭدار بىرتىندەپ كەرىلىپ، ەسىنەپ تۇرا باستايدى. ءبارى بىردەي مۋزىكاعا قوسىلىپ تاڭعى جاتتىعۋ جاسايدى. سوسىن ءارقايسىسى ءوز شارۋاسىن جاساي بەرەدى.
ءبىر كەزدە اڭ پاتشاسى – ارىستان ويانادى. كەرىلەدى، سوزىلادى، جان - جاعىنا قاراپ كوكتەم كەلبەتىنە تامسانادى. سودان سوڭ جان - جاعىنا قاراپ كومەكشىسى جولبارىستى ىزدەي باستايدى. جولبارىستى بىلاي دەپ شاقىرادى:
- ءاي، جولبارىس بەرى كەل،
اڭداردىڭ ءبارىن ەرتە كەل.
ولارعا قويار سۇراق بار،
مۇقيات ءبارىڭ تىڭداپ ال!
جولبارىس جۇگىرىپ ءجۇرىپ بارلىق اڭدارعا جار سالادى:
- ءاي، جاراندار، جاراندار!
ماعان قاراي قاراڭدار!
اڭ پاتشاسى ارىستاننىڭ
بارىڭە قويار ساۋالى بار.
بارلىق اڭدار جينالىپ، بىرتىندەپ ارىستانعا سالەم بەرىپ جينالا باستايدى.
ارىستان:
- ارمىسىڭدار، جاندارىم!
بارمىسىڭدار، اڭدارىم!
سەندەرگە قويار ساۋال بار
مۇقيات ماعان قاراڭدار!
كۇن ۇزارىپ، جىلىدى،
كوكتەم كەلدى دالاما.
«كوكتەم ءسانى» دەگەن نە؟
ساۋالىم بار بارشاڭا!
«كوكتەم ءسانى؟!»دەپ جانۋارلار ءبىر - بىرىنە تاڭىرقاي قاراسادى دا، ءوز ويلارىن ايتا باستايدى.
ايۋ - ارسەن: كوكتەم ءسانى - التىن كۇن،
جارقىرايدى جارقىن كۇن!
2. يت - ەركەبۇلان: كوكتەم ءسانى – شۇبار بۇلتتار،
سول بۇلتتاردان جاڭبىر جاۋار.
3. تۇلكى - سىمبات: كوكتەم ءسانى دەگەنىمىز - گۇل تاقسىر!
گۇلدەي جايناپ جۇرەيىكشى، ءبىز، تاقسىر!
4. مىسىق - نازەركە: كوكتەم ءسانى - جاسىل جەلەك،
سول جەلەكتە ءجۇرمىز بيلەپ.
5. قويان - كاميلا: كوكتەم ءسانى - اعاشتار،
اۋامىزدى تازارتار!
6. اق ايۋ - قايرات: كوكتەم ءسانى - قۇستار عوي،
ءان سالادى شارىقتاپ.
7. ايبار:
كوكتەم ءسانى - ول ناۋرىز مەرەكەسى،
قازاعىمنىڭ كەلتىرەر بەرەكەسىن!
8. جىلان، قوي - امينا، باۋىرجان:
كوكتەم ءسانى - جاڭا تۋعان تولدەر عوي،
ورىستەردە جۇگىرەدى سايران ساپ.
9. جىلان - نۇرجانبەك: كوكتەم ءسانى - تامشىلاعان جاڭبىرلار،
جەرىمىزدى كوك شوپتەرگە تولتىرار.
10. قويان - دانا، جانارۋ:
كوكتەم ءسانى - ءمولدىر سۋ،
قۇمارىڭدى قاندىرار.
بارلىق جانۋارلار ايتىپ بولعاندا تەك بۇلعىن عانا ۇندەمەي تۇرادى. ارىستان وعان قاراپ:
- اۋ، بۇلعىن باتىرىم،
ءبارى ايتتى ءوز ويىن.
سەندە ايتار ءسوز جوق پا؟
قانە، سەن دە ءسوز باستا!
بۇلعىن جان - جاعىنا قاراپ الىپ:
- اۋ، حان يەم، نە دەيىن،
قاراپ تۇرمىن تاڭىرقاپ.
انە كۇن تۇر جارقىراپ،
انە گۇل تۇر جايقالىپ
قاراسام كوز تويمايدى.
سۋىڭ، نۋىڭ، حوش ءيىس
ءبارىن قوسساڭ سول دۇرىس.
كوكتەم ءسانى سول بولادى.
كوڭىلىڭ نۇرعا تولادى.
بارلىق جانۋارلار: «دۇرىس، دۇرىس!» دەپ شۋلاسادى.
ارىستان: دۇرىس ايتتىڭ، بۇلعىنجان!
كوكتەم ءسانى وسىلار!
بارلىعى اينالىپ، بي بيلەپ قۋاندى.
ءمۇعالىم: سالەم، كوكتەم،
ورنەك قانداي سۋ سالعان،
جاسىل قىرات - جاسىل ساعىم بۋسانعان.
جاس شاعىمدا ءجيى اعاتىن جۇلدىزدىڭ.
جۇپار ءيسىن جۇتا بەرەم جۋساننان.
مىنە، بالالار، ادامدار دا، جان - جانۋارلار دا كوكتەمدى اسىعا كۇتەدى. كوكتەم مەزگىلىن جاقسى كورەدى. كوكتەم كەلگەندە تۋعان جەرىمىز دە قۇلپىرىپ كەتەدى.
ەندەشە تۋعان جەرىمىزگە كوكتەم كەلە بەرسىن دەگەن نيەتپەن «تۋعان جەر – التىن بەسىگىم» اتتى انمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدا قورىتىندىلايىق!