InfoHub Logo

تاقىرىبى: كومىرسۋلار. مونو جانە ديساحاريدتەردىڭ حيميالىق قاسيەتتەرى.
پوليساحاريدتەر جانە ولاردىڭ حيميالىق قاسيەتتەرى
كومىرسۋلار - حيميالىق قۇرامى سm(H2O) n ياعني كومىرسۋتەك+سۋ، اتى وسىدان شىققان)
فورمۋلاسىمەن ورنەكتەلەتىن تابيعي ورگانيكالىق قوسىلىستار كلاسى
كومىرسۋلار دەپ اتالۋ سەبەبى ولاردىڭ العاشقى زەرتتەلگەن وكىلدەرى (س6ن12و6) سۋ مەن كومىرتەگى اتومىنان قۇرالعان ءتارىزدى.
س(ن2و)- جالپى فورمۋلاسى.
ۋگليەۆودتاردىڭ ۇلەسىنە وسىمدىكتەردىڭ 80%، ال جانۋارلاردىڭ 2% قۇرعاق زاتتارى جاتادى.
كومىرسۋلار (ۋگليەۆودتار) تابيعاتتا وتە كوپ تارالعان جانە ادام ومىرىندە ماڭىزى وتە زور. كومىرسۋلاردىڭ وتە ماڭىزدى قوسىلىستار ەكەنى دالەلدەندى. ولار نۋكلەين قىشقىلدارىنىڭ جانە كەيبىر بەلوكتاردىڭ قۇرامىندا كەزدەسەدى. بەلوكتار ادام ورگانيزمىندە يممۋندىق سيستەمانىڭ قۇرىلۋىندا ماڭىزدى رول اتقارادى.
ال باسقا كومىرسۋلاردان ماتالار، قاعاز جانە قوپارىلعىش زاتتار الىنادى. كومىرسۋلار قاراپايىم زاتتاردان سۋ مەن سو2 كۇن ساۋلەسىنىڭ ەنەرگياسىن پايدالانىپ،
جاسىل پيگمەنت ءحلوروفيلدىڭ قاتىسۋمەن سينتەزدەلەدى. بۇل پروسەستى فوتوسينتەز دەيدى.
كومىرسۋلاردىڭ كلاسسيفيكاسياسى ولار ءۇش كلاسقا بولىنەدى:
مونوساحاريدتەر - قاراپايىم قانتتار، ولار گيدروليزدەنبەيدى، بۇلار – گليۋكوزا، فرۋكتوزا، پەنتازا، گەكسوزا.
ديساحاريدتەر - ءار مولەكۋلاسى ەكى مونوساحاريدتەردەن تۇرادى (ساحاروزا، لاكتوزا).
پوليساحاريدتەر - وتە كۇردەلى، زاتتار، گيدروليزدەنگەندە پ مولەكۋلا مونوساحاريدتەر تۇزەدى (كراحمال، كلەچاتكا).

مونوساحاريدتەر
تابيعاتتا ەڭ كوپ تاراعان مولەكۋلاسىندا بەس (پەنتوزا)
نەمەسە التى (گەكسوزا) كومىرتەك اتومى بار كومىرسۋلاردىڭ ءبىر ءتۇرى.
كومىرسۋلاردىڭ قاراپايىمى – مونوساحاريدتەر. مونوساحاريدكە ءجۇزىم قانتى – گليۋكوزا، جەمىس شىرىنىندا جانە بالدا كوپ مولشەردە كەزدەسەتىن فرۋكتوزا، نۋكلەين قىشقىلدارى مەن اتف - نىڭ قۇرامىنا كىرەتىن ريبوزا مەن دەزوكسيريبوزا ت. ب. جاتادى.
مونوساحاريدتەر – سۋدا جاقسى ەريتىن جاعىمدى، ءتاتتى ءدامى بار ءتۇسسىز زاتتار.

فيزيكالىق قاسيەتتەرى
مونوساحاريدتەر – ءتۇسسىز، ءتاتتى، كريستالعا اينالاتىن زاتتار. ولار ىلعال تارتقىش، سۋدا جاقسى ەريدى. مونوساحاريدتەردىڭ سۋداعى ەرىتىندىسى لاكمۋسقا بەيتاراپ، ءتاتتى ءدامى بار. ءار ءتۇرلى مونوساحاريدتەردىڭ تاتتىلىگى تۇرلىشە، مىسالى فرۋكتوزا گليۋكوزادان 1. 5 – 2 ەسە ءتاتتى.
مونوساحاريدتەردىڭ ەرىتىندىلەرى وپتيكالىق پارمەندى. سپيرتتە قيىن ەريدى، ال ەفيرلەردە ولار ەرىمەيدى.

حيميالىق قاسيەتتەرى
1. گەكسوزالار سپيرتتەر سياقتى سىلتىلەرمەن ارەكەتتەسىپ، الكوگوليات سياقتى ساحارادتار تۇزەدى.
2. توتىعۋ رەاكسياسى. بارلىق گەكسوزا – الدوزالار، جەڭىل توتىعىپ، كۇمىس اينا رەاكسياسىن جانە فەلينك سۇيىعىن توتىقسىزداندىرىپ، قىزىل ءتۇستى مىس توتىعىن بەرەدى، ياعني وزدەرىن الدەگيدتەر سياقتى ۇستايدى.