كوشباسشى بولۋعا ۇمتىلايىق
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنا قاراستى مەملەكەتتىك مەكەمەسى وبلىس ورتالىعىنىڭ كوكساي-2 شاعىن اۋدانىندا ج.نۇرلىبايەۆ كوشەسىندە ورنالاسقان. قاداعالاۋسىز، قاراۋسىز قالعان، الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىنىڭ بالالارىنا اتالعان ورتالىق، ۋاقىتشا بەيىمدەپ، تاربيەلەپ، بارىنشا جان-جاقتى قامقورلىعىنا الىپ جاعداي جاساۋدا.
09.02.2018 جىلى ساع 10-00دە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ «كامەلەتكە تولماعانداردى بەيىمدەۋ ورتالىعىندا» ورتالىق تاربيەشى د.تىلەگەنوۆا، پەداگوگ-پسيحولوگ ا.ەسجانوۆا جانە حالىقارالىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاجىريبە جيناقتاۋشى ءتورتىنشى كۋرس ستۋدەنتى ا.ءابدىقادىردىڭ بىرلەسە ۇيىمداستىرىپ وتكىزگەن «كوشباسشى بولۋعا ۇمتىلايىق» تاقىرىبىنداعى سايىس ساباقتارى ءوز دەڭگەيىندە تاربيەلى، قىزىقتى بولىپ ءوتىلدى.
ماقساتى: بالانىڭ ءوي-ورىسىن جان-جاقتى دامىتا وتىرىپ، ادامگەرشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، يماندىلىققا، ءوز وتانىن، جەرىن، ەلىن سۇيۋگە، حالقىمىزدى سالت ءداستۇرىن قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ، تاربيەلەۋ.
الدىمەن، سايىس قورىتىندىسىن جاريالاۋ ءۇشىن القابيلەر سايلانىپ الىندى
كورنەكىلىكتەرى: ناقىل سوزدەر، شارالار، فوتوسۋرەتتەرمەن بەزەندىرىلگەن. سايىس بارىسىندا ۆيديوروليك ورنىمەن پايدالانىپ بالالار بويلارىنا پاتريوتتىق سەزىمدەردى جيناقتاپ، كوپ ماعلۇمات الارلىقتاي اسەر الىندى. قازاق ەلىنىڭ جىل ماقتانىشتارى تۋرالى تۇسىنىكتەمەلەر وقىلىپ، فوتوسۋرەتتەر كورسەتىلىپ سۇراق-جاۋاپ جۇرگىزىلدى.
ورتالىقتىڭ مۋزىكالىق جەتەكشىسى ب.ۋتەيەۆتىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ان-كۇي، بي بيلەپ، تاقپاقتار ايتىلدى. تاجىريبە جيناقتاۋشى ستۋدەنت، كەلەشەك پەداگوگ-پسيحولوگ ا.ءابدىقادىردىڭ تاربيەلەنۋشىلەرمەن جۇرگىزگەن پسيحولوگيالىق ويىندارى ۇيىمداستىرىلدى.
1. شار جارۋ ويىنى.
ماقساتى: بالانىڭ وي قابىلەتىن دامىتۋ
2. قۇبىردان سۋ اعىزۋ
ماقساتى: بالالاردى اۋىزبىرشىلىككە تاتۋلىققا الىپ كەلەدى.
سايىس بارىسىندا بالالار توپقا ءبولىنىپ ءوز مۇمكىندىكتەرىن كورسەتتى. قازاق ەلىنىڭ ءسالت-داستۇرىن ءبىلۋ، ءتۇسۇنۋ، ۇعىنۋ ماقساتىندا: قىز ۇزاتۋ، بەتاشار، بەسىككە سالۋ،تۇساۋ كەسۋ،سياقتى داستۇرلەر ايتىلىپ، كورسەتىلدى. سونىمەن قاتار ولەڭ ايتۋ سايىسىندا تاربيەلەنۋشى اقمارال مۋستافايەۆانىڭ «وتكەن ءومىر» اتتى ارناۋ ولەڭى، (اناسىنا ارناپ جازعان) ۇلكەنگە دە، كىشىگە دە وي سالاتىنداي اسەر قالدىردى. وسى قىز بالانىڭ ولەڭ شۋماقتارىن ۇسىنىپ وتىرمىن.
«وتكەن ءومىر»
جان انا اڭساپ ءجۇرمىن كۇندە ءوزىڭدى،
بالام دەگەن بال ءتاتتى جىر ءسوزىڭدى.
ارماننىڭ قيالىمەن كەلەم انا،
قايتا كورسەم ەكەن دەپ ءوزىڭىزدى.
مەن تىرىڭدە بىلمەپپىن، ءقادىرىڭدى،
جىلىنا ءبىر كورەمىز ءقابىرىڭدى.
قايتا اللام ورتاعا توگەر مە ەدى؟
انالىق اق جۇرەكتى جارىعىڭدى.
پەندەلىككە سالىنىپ، اق تاڭدايمىز،
انانى بىزدەر تاۋىپ جاتقاندايمىز.
ءبىر سوزىنە ون اۋىز ءتىل قايىرىپ،
اق ءسۇتىنىڭ الدىندا اقتالمايمىز.
ەي، ادامزات قادىرلە اناڭ بولسا،
زور باقىت بىرگە ءجۇرىپ امان بولسا.
انادان بار جىلۋلىق تابىلادى،
وكىنىپ، قينالعاننان جانىڭ توڭسا.
انانداي بولا المايدى، وزگە ەشكىم،
اناسىز ءومىر سىنىن باستان كەشتىم.
اناداي ارداقتى ادام تابام دەمە،
انادان ەشبىر جان جوق، اسقان ەشكىم.
جىلاتپا،سىزات سالما، جۇرەگىنە،
قارسى تۇرما، ەكى ەتپە تىلەگەندە.
اناڭدى ايالاپ ءوت، جىلاتپاعىن،
ماڭگى جۇماق كىلتى بار جۇرەگىندە.
ۇرسسا ۇرسار، جامان بولسىن دەمەيدى ەكەن،
وتكەن ءومىر امال نە، كەلمەيدى ەكەن.
اناڭدى الىپ، ۇشىپ، ساعىنعاندا،
جۇرەك تولقىپ، جان كۇيدى كەرنەيدى ەكەن.
انا دەگەن بايتەرەك، قاسيەتتى،
بارشاعا ەم بولاتىن وسيەتى.
جەر باسىپ جۇرگەن بۇكىل ادامزاتتىڭ،
مۇمكىن ەمەس اناعا باس يمەۋى.
انا داگەن بۇلاعىڭ اعىپ جاتقان،
انا دەگەن الاۋ وت جانىپ جاتقان.
بالام امان بولسىن دەپ كۇنى-تۇنى،
اق ءسۇت بەرىپ، الپەشتەپ باعىپ جاتقان.
ويلاناڭدار! كۇنىگە ويعا الىڭدار،
اق سۇتىمەن ومىرگە بويلادىڭدار.
انا دەگەن ءومىردىڭ اقىلشىسى،
انانىڭ اقىلىنا تويعان كىم بار؟
قادىرلە ايالاپ ءوت اناڭ بولسا،
ءومىردىڭ جىلۋى جوق اناڭ سولسا.
وتسە دە دۇنيەدەن ماڭگىلىككە،
ۇمىتپا، قۇران وقىت جانىڭ بولسا.
اقمارلدىن تالابىنا نۇر جاۋسىن دەپ تىلەك بىلدىردىك.
«كامەلەتكە تولماعانداردى بەيىمدەۋ ورتالىعىنىڭ» باسشىسى قانسەيىت بيمەن جۇماحانۇلىنا ءسوز بەرىلدى. ول بالالاردىڭ ونەرلەرىنىڭ تاماشالىعىن اتاپ ايتىپ، تىلەكتەرىن جانە جىلى لەبىزىن ءبىلدىردى. قورىتىندىلاي كەلە، سايىس دەڭگەيىنە قاراي، توپ باسشىلىرى ماراپاتتالىپ، ماقتاۋ قاعازدارى بەرىلدى. سايىس سوڭىندا بالالارعا ءتاتتى تورت بەرىلدى. بالالار ءوز ريزاشىلىقتارىن ءبىلدىرىپ راحمەتتەرىن ايتتى.
چەحوۆتىڭ ايتقانىنداي «ادام بارلىق جاعىنان دا: ءتۇرى دە، كيىمى دە، جانى دا، ويى دا سۇلۋ بولۋ كەرەك» - دەگەن. وسىنداي سايىستار، ءىس-شارالاردىڭ ارقاسىندا بولاشاق جاستاردىڭ كەلەشەگى جارقىن بولادى دەپ سەنەمىن.
وقو ءبىلىم باسقارماسىنىڭ
«كامەلەتكە تولماعانداردى بەيىمدەۋ ورتالىعى» كمم-نىڭ
تاربيەشىسى مۋسايەۆا گۋلفايراز اديلحان قىزى
You Might Also Like
-
ماڭعىستاۋ- كيەلى تۇبەك، تۇنىپ تۇرعان تاريح .كيەلى تۇبەكتىڭ كيەسى نەدە، الىستان ەم ىزدەپ كەلۋشىلەر اۋليە بەكەتى ءپىر تۇتادى، ول قايدان كەلگەن قاسيەت، توڭىرەگى تولا جازۋ دالانىڭ قانداي ادۋىندى داستان ...
-
قايناعان سۋداعى باقا سيندرومى. ءبىزدىڭ كۇشىمىزدى سارقىلتاتىن نە نارسە؟
