InfoHub Logo

تاقىرىبى: كيكىلجىڭنىڭ دەنساۋلىققا اسەرى
قاتىساتىندار: 5 - 6 - سىنىپتار
ماقساتى: كيكىلجىڭنىڭ تۋىنداۋ سەبەپتەرى، ونىڭ ادام دەنساۋلىعىنا اسەرى، جۇيكەگە اسەر ەتەتىن جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ تۋرالى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ؛ وقۋشىلاردى سيتۋاسيالىق جاعدايلاردى تالداۋ ارقىلى سانالى شەشىم قابىلداۋعا ۇيرەتۋ؛
سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە، ءوز دەنساۋلىعىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا، اينالاسىنداعى ادامدارمەن جاقسى قارىم - قاتىناس جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىلى: اڭگىمە، سۇراق - جاۋاپ، رولدىك ويىندار، پسيحولوگيالىق ترەنينگتەر
ءتۇرى: پسيحو - پروفيلاكتيكالىق
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەر
«دەنساۋلىق - اۋرۋ مەن دەنە كەمىستىگىنىڭ جوقتىعى عانا ەمەس، ادامنىڭ دەنە، جان ساۋلىعى مەن الەۋمەتتىك تولىق اماندىق جاعدايى»، «مەيىرىمدى كۇلكى، جاقسى ءسوز - ءماندى ءومىر نەگىزى»
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى(كىرىسپە ءسوز)
ءىى. پسيحولوگيالىق ترەنينگ
ءىىى. ميعا شابۋىل(سۇراق – جاۋاپ)
ءىV. سيتۋاسيالىق جاعدايلار(رولدىك ويىندار)
V. ۆالەولوگيالىق ترەنينگ
VI. قورىتىندى.

ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. كىرىسپە ءسوز.
- بالالار، دەنساۋلىق ماسەلەسى بۇگىنگى كۇندە كۇردەلى ماسەلەگە اينالىپ وتىر. وتباسىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى، اۋرۋلارمەن اۋرۋ، كوڭىل - كۇيدىڭ مازاسىزدىعى، ءتۇرلى جاعدايلارعا وقۋشىنىڭ ناشار بەيىمدەلۋى ماسەلەنىڭ سان قىرلى ەكەنىن كورسەتەدى دە، ارنايى ماماندار مەن مۇعالىمدەردەن كوپ كۇش جۇمساۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان دەنساۋلىعىمىزدى ساقتاۋ، ءوز دەنساۋلىعىمىزدى باسقارا ءبىلۋ، ءتۇرلى كەلىسپەۋشىلىكتىڭ الدىن الۋ، كيكىلجىڭنىڭ تۋۋ سەبەپتەرى مەن ودان شىعۋ جولدارىن ءتۇسىنۋ ماقساتىندا «كيكىلجىڭنىڭ دەنساۋلىققا اسەرى» اتتى پسيحو - پروفيلاكتيكالىق ساباقتى ۇيىمداستىرىپ وتىرمىز.

ءىى. پسيحولوگيالىق ترەنينگ.
- بۇگىنگى ساباعىمىز كوڭىلدى ءوتۋ ءۇشىن كوڭىل - كۇيىمىزدى كوتەرەتىن جاتتىعۋدان باستايىق.(جاعىمدى باياۋ مۋزىكانىڭ ىرعاعىمەن)
1 - كەزەڭ. دەنەمىزدى بوس ۇستاپ ىڭعايلى وتىرامىز.
2 - كەزەڭ. كوزدى جۇمىپ، تىنىشتانىپ بۇكىل دەنەمىزدى ويشا شولامىز.
3 - كەزەڭ. دەنەمىزدى بوس ۇستاپ، ءوز - ءوزىمىزدى جاعىمدى جانە كوڭىلدى سەزىنىپ، ومىردەگى بارلىق جاعىمدى ساتتەردى ەسكە الايىق.
4 - كەزەڭ. ءوزىمىزدى ءالى كۇلتەلەرىن اشپاعان گۇل دەپ سەزىنەيىك. سول گۇل كۇلتەلەرى باياۋ اشىلىپ، كۇنگە قاراي ۇمتىلۋدا. دەنەمىزدى بوس ۇستاپ جوعارى كوتەرىلەمىز، كوزىمىزدى اشىپ قولىمىزدى سىلكىلەيمىز.
- بالالار، ىڭعايلى وتىرىپ، ءبىر - بىرىمىزگە قاراپ، ادەمى جىميىپ، كۇلەيىك. ءارقاشان وسىلاي كوڭىل - كۇيىمىز كوتەرىڭكى بولسىن.
- بالالار، ەندى كەزەكپەن كەزەك بارلىق ادامزاتقا جاقسى دەنساۋلىققا ارنالعان تىلەكتەر ايتايىقشى:
مىسالى: دەنساۋلىق - ادامنىڭ باستى بايلىعى، سوندىقتان دەنساۋلىقتى ساقتاي بىلەيىك. كۇلكى - ادام ءومىرىن ۇزارتادى، ەشقاشان جۇزىمىزدەن كۇلكى كەتپەسىن. كوڭىل - كۇيىمىز ءارقاشان كوتەرىڭكى بولسىن.

ءىىى. نەگىزگى ءبولىم. ميعا شابۋىل.(سۇراق – جاۋاپ)
- بالالار، ادام بالاسىنا تىلەپ جاتقان دەنساۋلىق ءسوزىن كىم قالاي تۇسىنەدى؟ دەنساۋلىق دەگەن نە؟
- كەي جاعدايلاردا كوڭىل - كۇيىمىزدىڭ بولماۋىنا نە سەبەپ بولادى؟ ونىڭ دەنساۋلىققا اسەرى قانداي؟
- بالالار، كيكىلجىڭ قانداي جاعدايدا تۋىندايدى؟
- كيكىلجىڭدى قالاي بولدىرماۋعا بولادى؟ كيكىلجىڭ بولعاندا كوڭىل - كۇي قالاي وزگەرەدى؟

ءىV. سيتۋاسيالىق جاعدايلار.(رولدىك ويىندار)
ەكى وقۋشى كوشەدە كەلە جاتىپ ءبىرىن - ءبىرى قاعىپ كەتەدى. ەكەۋى ءبىراز كيكىلجىڭگە باردى. سوڭىندا توبەلەسكە ۇلاسۋ ءقاۋپى تۋىندادى.(ال بالالار، وسى كيكىلجىڭنىڭ سەبەبىن ويلاستىرىپ، ودان شىعۋ جولىن رولگە ەنىپ كورسەتىڭدەر. وقۋشىنىڭ دورەكىلىگىنە، كوڭىل - كۇيىنە، ۇستامسىزدىعىنا، ءوز سەزىمىن قاداعالاي الماۋىنا، قارىم - قاتىناسقا تۇسە المايتىنىنا ءمان بەرۋ قاجەت)
پسيحولوگتىڭ پىكىرى: كيكىلجىڭدى جاعداي ءار ادامعا ءار ءتۇرلى اسەر ەتەدى. كيكىلجىڭ سوزىنە پسيحولوگيالىق انىقتاما بەرە بولساق: كونفليكت پسيحولوگيالىق سوزدىكتە بىلاي اۋدارىلادى. «كونفليكت - لاتىن ءسوزى - كيكىلجىڭ. مۇنىڭ ماعىناسى - وتكىر ەموسيونالدى اشۋ»
كيكىلجىڭ - ويى، ماقساتى مەن قالاۋلارى، تالابى، قىزىعۋشىلىعى ءار ءتۇرلى نەمەسە بىرنەشە ادامدار اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىك. ول مىناداي بولىپ بولىنەدى:
1. جەكە باستىڭ كۇيزەلىسى.
2. ەكەۋارا كيكىلجىڭ.
3. توپ اراسىنداعى كيكىلجىڭ.
بارلىق جاعدايدا ەكى جاقتىڭ كيكىلجىڭى ءار ءتۇرلى سەبەپتەن تۋادى. كەي جاعدايدا كيكىلجىڭنىڭ ءوزى سترەسكە اكەپ سوقتىرادى. ياعني، قورقىتۋ، ۇركىتۋ ارقىلى ەكىنشى ادامدى قىسىمعا الىپ، ادىلەتسىزدىك جاساپ وتىر. كىمدە - كىمنىڭ ادىلەتى جوق بولسا، ونىڭ ۇياتى دا جوق. ۇيات دەگەن ادامنىڭ بويىنداعى ادامشىلدىعى.
قىسىم - ءوز ويىن زورلىقپەن ەكىنشى ادامعا مويىنداتۋ، بۇيىرا ۋىسىنان شىعارماۋ، ەكىنشى ادامدى تولىق باقىلاۋىنا الۋ. كيكىلجىڭ كەي جاعدايلاردا سترەسكە سوقتىرادى دەدىك. ال بالالار، سترەسس دەگەن ءسوزدى ەستىگەن - دە سەندەردىڭ كوز الدارىڭا، ويلارىڭا نە كەلەدى؟
سترەستىك جاعدايدا بولاتىن سەزىمدەر: قوبالجۋ، قورقۋ، اۋىرۋ، ىزالانۋ، اشۋلانۋ، ابىگەرگە ءتۇسۋ، جەك كورۋ، ۋايىمعا سالىنۋ.
سترەسس دەگەنىمىز - جۇيكە جۇيەسىنىڭ زورىعۋى. اشۋلانۋ - ادامنىڭ ءوزىن مەڭگەرە الماۋى / ادرەناليننىڭ ءبولىنۋى، ونىڭ اسەرى /، ەرىك تاربيەسىنىڭ كەمىستىگى، ال ەرىك جىگەرى كۇشتى ادام ورىنسىز اشۋشاڭدىققا، ۇشقالاقتىققا بارا بەرمەيدى. ۇستامدى، مەيىرىمدى ادام نە ىستەسە دە اقىلمەن، ويلانىپ ىستەيدى.
ادامدار اراسىندا كيكىلجىڭدى بولدىرماۋ ءۇشىن، ەكى جاق تا بىردەي شەشىمگە كەلۋى ءتيىس. مىنا جاعدايدا اشۋدى اقىلعا جەڭدىرىپ، ءبىر - بىرىنە جىلى ءسوز ايتىپ كەلىسىمگە كەلۋ - كومپروميسس دەپ اتالادى.
كومپروميسس - بۇل كيكىلجىڭ تۋىنداعان ساتتە، ەكى جاقتىڭ دا كەيبىر ءوز ويلارىنان باس تارتىپ ورتاق ءبىر شەشىمدى قابىلداۋى. كەلىسىم - بۇل كەلەشەكتە الدىنا قويعان ماقساتىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ادامنىڭ بىرىگە كۇش قوسۋى.
V. ۆالەولوگيالىق ترەنينگ:
1 - كەزەڭ. «مەن سابىرلىمىن»، «مەن تىنىشتالامىن»، «ءبارى جاقسى بولادى» دەپ ىشتەي قايتالاپ ءوزىمىزدى سەندىرەمىز.
2 - كەزەڭ. ساباڭا ءتۇسىپ كوڭىل - كۇيىڭ قالپىنا كەلگەنشە 10 - عا دەيىن سانا.
3 - كەزەڭ. قۇلاق قالقانىن جەڭىل قيمىلمەن اينالدىرا سيپالا، باسىڭدى قولىڭمەن قاۋسىرا قۇشاقتاپ، الاقانىڭدى قۇلاعىڭا تيگىز، موينىڭدى سيپاپ يىعىڭدى ىسقىلا.
VI. قورىتىندى.
ءبىزدىڭ باقىتىمىزدىڭ وننان توعىزى دەنساۋلىققا بايلانىستى. ءوزىڭدى سىيلاعانىڭ، دەنساۋلىعىڭدى سىيلاعانىڭ. عۇمىرىڭدى قىسقارتاتىن اسەرلەر - ۇرەي، ۋايىم، زارىعۋ، جىگەرسىزدىك، كۇندەۋ، جەك كورۋ.
مىنەكي، بالالار، بۇگىن كيكىلجىڭنىڭ اسەرى دەنساۋلىققا قانشالىقتى زيان ەكەندىگىن بىلدىك. ءار جاعدايدا اقىلمەن ويلاپ، ەكىنشى جاققا قىسىم جاساماۋدى، زورلىق تۋدىرماۋدى، اشۋ - ىزا، جەك كورۋشىلىككە جىبەرمەي شەشۋگە ادام بالاسىنىڭ كۇشى جەتەدى. وسى كۇشتى پايدالانىپ، ءوزىڭنىڭ دە وزگەنىڭ دە دەنساۋلىعىن ويلاپ، كيكىلجىڭنىڭ دەنساۋلىققا اسەرىن ءتۇسىنىپ شەشىم قابىلداعان ءجون. ءارقاشان كيكىلجىڭنەن اۋلاق جۇرەيىك، ويتكەنى كيكىلجىڭ ادام دەنساۋلىعىنا زيان!