InfoHub Logo

قازاق ادەبيەتى
9 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: عابيت مۇسىرەپوۆ شىعارماشىلىعىنداعى انا، ايەل تاقىرىبى. «ۇلپان» رومانىنداعى ۇلپان وبرازى.

ساباقتىڭ ماقساتى:
1) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا روماننىڭ مازمۇنىن، يدەياسىن، تاقىرىبىن ۇعىندىرۋ؛ «ۇلپان» رومانىنىڭ قازاق پروزاسىنىڭ ىشىندەگى انا بەينەسىن جاساۋداعى شوقتىعى بيىك ونەر تۋىندىسى ەكەنىن تانىتۋ.
2) دامىتۋشىلىق: باستى كەيىپكەرلەر ومىردە بولعاندىعىن، ونىڭ تاريحي تيپتىك وبرازدارىن وقۋ مەن جازۋ ارقىلى ءوز ارا كەڭەسە وتىرىپ، جەكە جانە توپتىق جۇيەدە تالقىلاۋ جۇمىسىنا ۇيرەتۋ.
3) تاربيەلىك: اسىلدىڭ سىنىعىنداي ارداقتى، كيەلى تاريحي ادامداردىڭ بەينەسىن تاني بىلۋگە باۋلۋ، ۇلپان انانىڭ بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى دارىپتەي وتىرىپ، ۇلگى ەتۋ.

ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ماركەر، اق پاراق، كۋبيك، تىرەك سىزبالار، ەلەكتروندى وقۋلىق (قازاق پروزاسىنداعى انالار بەينەسى)، ينتەرنەت ماتەريالدارى.
ساباقتىڭ ءادىسى: توپتاستىرۋ، ءىز قۋالاۋ، سەمانتيكالىق كارتا، سالىستىرۋ سىزباسى، كۋبيزم، ەسسە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: شىعارماشىلىق - ىزدەنىس ساباعى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:

ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
2. وقۋشىلاردى ويىن ارقىلى توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ.

ءىى. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ
كىرىسپە: ورەسى بيىك ونەر يەسى، ادەبيەتكە 20 - جىلداردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا كەلگەن ابزال اعا، جازۋشى عابيت ماحمۇت ۇلى مۇسىرەپوۆتىڭ قالامىنان تۋعان بىرنەشە شىعارمالارىمەن، مازمۇنىمەن، تاقىرىبىمەن تانىسىپ كەلدىك. ولاي بولسا، وي جيناقتاۋ ءۇشىن مىناداي سۇراقتار بەرىلەدى:
1. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ العاشقى كولەمدى تۋىندىسى قايسى، وندا ءومىردىڭ قانداي شىندىعى بەينەلەنەدى؟
2. 1928 جىلى جازىلعان پروزالىق شىعارماسى قانداي، وندا قانداي ءومىر باياندالادى؟
3. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ ساتيرالىق اڭگىمەلەرىندەگى ءومىر شىندىعى («تالپاق تاناۋ»، «شۇعىلا»).
4. ع. مۇسىرەپوۆ ساتيرالىق اڭگىمەلەرىندە قانداي وبرازدار كۇلكىلى، اجۋامەن سىنالىپ، مىنەلەدى؟
5. «اڭگىمەشى ع. مۇسىرەپوۆ – ادام جانىنىڭ زەرتتەۋشىسى» دەپ ايتۋىمىزدىڭ سەبەبىن تۇسىندىرىڭىزدەر.

ءىىى. جاڭا ساباق
تومەندەگى سىزبا ارقىلى وقۋشىلار ويىن جيناقتاپ، جاڭا ساباققا باعىت - باعدار بەرەمىن.
ع. مۇسىرەپوۆتىڭ شىعارمالارى قانداي تاقىرىپتارعا ارنالادى؟
جاۋاپ: وتان، تۋعان جەر، ءونىدىرىس، تابيعات، ماحاببات، ەرلىك.
انا، ايەل: ەر انا، اقليما، انانىڭ اناسى، ۇلپان، انانىڭ اراشاسى.
ءىشىنارا توپتاستىرۋ جاساۋ ارقىلى جازۋشىنىڭ بۇگىن «ۇلپان» رومانىنداعى ۇلپان وبرازىن تالداپ، كىم ەكەنىن تانيتىنىمىزدى ەسكەرتەمىن.

ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمالار نەگىزىندە قۇرىلعان سيۋجەتتىك جوسپار بويىنشا «ۇلپان» رومانىن بولىمدەرگە ءبولىپ، تاقىرىپشا قويۋ.
سيۋجەتتىك جوسپار: (جوبا)
1. ەسەنەيدىڭ اناسى ءى توپ
2. امەڭگەرلىك ءىى توپ
3. كۇشىك كۇيەۋ ءىىى توپ
وسى جوسپار بويىنشا روماندى مازمۇنداتۋ. مازمۇنمەن تانىسىپ بولعان سوڭ، 3 توپقا ۇلپان بەينەسىن تالداۋ ءۇشىن 3 ءتۇرلى تاپسىرما بەرەمىن.
ءى توپ. «ءىز قالدىرۋ» ءادىسى بويىنشا ۇلپانعا بايلانىستى وقيعالاردى تەرىپ، بەتتەرىن وقۋلىقتان انىقتايدى.

تاقىرىپشا
ءبولىم
بەتتەرى

ءىى توپ. سيمانتيكالىق كارتا جاساۋ ارقىلى ۇلپاننىڭ ەلگە جاساعان قىزمەتى جانە ۇلپان جايلى جۇرتتىڭ پىكىرىن وقۋلىقتان جيناستىرۋ.
ۇلپان – ۇلت اناسى، ەل اناسى، حالىق اناسى.
ۇلپاننىڭ ەلگە جاساعان قىزمەتى -------------------------------- ۇلپان جايلى ەل – جۇرتتىڭ پىكىرى

ءىىى توپ. ەلەكتروندىق وقۋلىقتان العان اسەرلەرى ارقىلى م. اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىنداعى ۇلجان انا مەن ۇلپان بەينەلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ورتاق قاسيەتىن انىقتاۋ.
ۇلجان --------------------------------- ورتاق قاسيەتتەرى ----------------------------------- ۇلپان

رومانداعى باستى كەيىپكەرىمىز ۇلپان انانىڭ بەينەسىن تانىتۋ ءۇشىن وسىنداي ادىستەر قولدانىپ، وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە ىزدەنە جۇمىس جاساۋىنا جول اشامىز.

ءىۇ. جاڭا ساباقتى قورىتۋ.
جاڭا ساباقتى قورىتۋعا كۋبيزم ءتاسىلىن قولدانامىن. ۇلپان بەينەسىن اشۋعا نەگىز بولارلىق ناقتى سۇراقتار بەرىلەدى. وقۋشىنىڭ كوز قاراسى مەن ءوز پىكىرىن قورعاۋ شەبەرلىگى ەسەپكە الىنادى.
1. سۋرەتتەڭىز: رومانعا كومپوزيسيالىق جوسپار جاسا.
2. سالىستىرىڭىز: 20 - جىلداردا جازىلعان انا، ايەل بەينەسى كورىنەتىن شىعارمالار مەن «ۇلپان» رومانىن سالىستىرىڭىز.
3. زەرتتەڭىز: شىعارمادا شەشەندىك سوزدەر، ماقال - ماتەلدەردىڭ قولدانىلۋ ءمانىن ءتۇسىندىرىڭىز.
4. قولدانىڭىز: روماننان ءۇزىندى الىپ، رولدىك ويىن، كورىنىس دايارلاڭىز.
5. ەلەستەتىڭىز: ۇلپان قايتالانباس ءبىرتۋار ۇلى تۇلعا ەكەنىن، ۇلپانداي ەل اناسى ارامىزدا بار ما دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ، ەلەس جەتەلەڭىز.
6. قارسى شىعىڭىز: روماندا اۆتورمەن كەلىسپەيتىن وقيعالار مەن يدەيالارعا قارسى شىعىڭىز، ءوز پىكىرىڭىزدى قورعاڭىز.

ەسسە جازۋ: ع. مۇسىرەپوۆ انا تاقىرىبىنداعى شىعارمالارىنان قانداي وي تۇيدىڭدەر؟
ءۇ. باعالاۋ.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما: ع. مۇسىرەپوۆتىڭ اڭگىمەلەرىن وقىپ، تاقىرىبى مەن يدەياسىن انىقتاۋ.