م. اۋەزوۆ «قاراش-قاراش وقيعاسى» حيكاياتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. اۋەزوۆ «قاراش - قاراش وقيعاسى» حيكاياتى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بىلىمدىلىك: م. اۋەزوۆتىڭ ءومىرى مەن الەمدىك ادەبيەتكە قوسقان ۇلەسىن، حيكاياتتاعى تاريحي تۇلعا ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كوزىن شىندىققا جەتكىزۋ. ماعجان جۇمابايەۆ، شەرحان مۇرتازا شىعارمالارىمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى وتكەن تاريحقا كوز جىبەرتە وتىرىپ، كوركەم شىعارماعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، تۋعان ولكە تاريحىن ءسوز ەتۋ
3. تاربيەلىك ءمانى: وقۋشىلاردىڭ تۋعان ەلىنە، حالقىنا، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن وياتۋ، ادامگەرشىلىككە، ادالدىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىزدەنۋ ساباعى، ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بۇكتەمە، ناقىل سوزدەر، كارتا.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، گەوگرافيا، تاريح.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
تەحنولوگيا: ساتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسى
VII ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ نازارىن جاڭا ساباققا اۋدارۋ
الەم ءتانتى بولدى «اباي جولىنا»،
ءبىز قارايمىز ءجۇرىپ وتكەن جولىنا.
دانا مۇحتار، دارا مۇحتار بۇگىندە،
تابىلار ءار قازاقتىڭ ۇيىندە،- دەي وتىرىپ، ەل بالاسى بولا بىلگەن مۇحتار ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا توقتالامىز.
3. جاڭا ساباق
م. اۋەزوۆ «قاراش - قاراش وقيعاسى» حيكاياتى
- بالالار ءبىز بۇگىن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ تۋىپ - وسكەن جەرىنە سىرتتاي ساياحاتقا شىعامىز. مىنە، مىناۋ اباي اۋدانى ءبورىلى اۋىلى اياققورعان قىستاعى. وسى ۇيدە جازۋشى ومىرگە كەلگەن. مىناۋ - اكەسى ومارحاننىڭ بەيىتى.
- بالالار سەندەر وسى كەزگە دەيىن جازۋشىنىڭ قانداي شىعارمالارىمەن تانىستىڭدار؟
- «اجەمنىڭ اڭگىمەسى»، «كوكسەرەك»، «ءبىرجان سال اۋىلىندا» اڭگىمەلەرىن وقىدىق.
- دۇرىس. ال ەندى وسى جازۋشىنىڭ اڭگىمەسىنىڭ نەگىزىندە تۇسىرىلگەن قانداي كينولاردى كوردىڭدەر؟
- «كوكسەرەك»، «اسۋدا اتىلعان وق» كينولارىن كوردىك.
- جاقسى. ەندى سەندەرگە وسى جازۋشى ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋ ءۇشىن «ادەبيەتشىلەر»، «زەرتتەۋشىلەر»، «تاريحشىلار» توبىن قۇرىپ، زەرتتەۋ تۋرالى تاپسىرمالار بەرىلگەن.
ساباقتى مىنا جوسپار كولەمىندە تالداپ وتىرىپ مەڭگەرەلىك:
1. ا) بولاشاق ۇلى جازۋشىنىڭ ەسىمىنىڭ قويىلۋ تاريحى.
ءا) اتا ءۇمىتىن اقتاۋ.
1. ا) حيكاياتتىڭ جازىلۋ سەبەبى.
ءا) كينودان ءۇزىندى.
ب) پروبلەمالىق سۇراق
بولاشاق ۇلى جازۋشىنىڭ ەسىمىنىڭ قويىلۋ تاريحى تۋرالى «ادەبيەتشىلەردى» تىڭدالىق.
ادەبيەتشى: م. و. اۋەزوۆ 1987 جىلى 28 - قىركۇيەكتە اباي اۋدانىنداعى ءبورىلى قىستاعىنا جاقىن اياققاراعاندا تۋعان.
تۇرىك، اراب - پارسى ادەبيەتتەرىنەن جاقسى حاباردار اۋەز اتانىڭ «مۇحتار» دەگەن ءسوزدىڭ «ازات»،«ءبىلىمدى»،«تاڭداۋلى» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىنىن كوكىرەگىنە تۇيگەنى بار ەدى. سول ءسوزدى تاڭداپ الىپ، ءوزىنىڭ ۇلكەن ۇلى ومارحان مەن سۇيىكتى كەلىنى نۇرجامالدان تۋعان نەمەرەسىنە مۇحتار دەپ ات قويدى.
كىشكەنتاي مۇحتار اتاسى اۋەز بەن اجەسى ءدىناسىلدىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى.
اۋەز قارت ۇلى اقىن ابايدىڭ ادال دوسى بولعان. ول ابايدىڭ اسىل ولەڭدەرى حالقىنىڭ قازىناسىنا اينالسا ەكەن دەپ ارمان ەتۋشىلەردىڭ ءبىرى ەدى.
ول كەزدە قازاق ەلىندە ساۋاتتى ادامدار از بولاتىن، كىتاپ بولمايتىن. وسىنداي جاعدايدا اۋەز قارت ءوزىنىڭ سۇيىكتى اقىنى ابايدىڭ ولەڭدەرىن كوشىرتىپ، تۇپتەتىپ الادى. سونى وقۋلىق ورنىنا پايدالانىپ، بالالارىنا الدىمەن اراب ارىپتەرىن ۇيرەتىپ، حات تانىتادى. سودان سوڭعى اۋەز ءمۇعالىمنىڭ بار ۇستازدىق ءادىسى اباي ولەڭدەرىن شاكىرتتەرىنە بىرىنەن سوڭ ءبىرىن جاتتاتا بەرۋ بولدى. كۇندەردىڭ كۇنىندە اۋەز اتانىڭ الدىنا 5 - 6 جاسار كەڭ ماڭداي، بۇيرا شاش بالا مۇحتار دا شاكىرت بولىپ تىزە بۇگەدى.
مۇحتاردىڭ جاس كەزىندەگى جاقسى كورىپ، قۇمارتا وينايتىن ويىندارىنىڭ ءبىرى ايزىك بولاتىن.
بۇل تۋرالى مۇحتاردىڭ اعاسى احمەت اۋەزوۆ بىلاي دەيدى:«ايزىك»ويىنى اۋىل بالالارىنىڭ ىشىندە شوڭقا ەكەۋمىزگە قيىن تيەدى. بالا كەزىندە مۇحتاردى «شوڭقا» دەپ اتايتىنبىز. سەبەبى ساقانى شيىرىپ اتا المايمىز. ويىن ءتارتىبىن كوپ بۇزامىز. سودان دا بولار كوبىنە ايزىك ويىنىندا اسىقتان ۇتىلىپ قالاتىنبىز. مۇندايدا شوڭقا وزىمەن تەڭدەس بالالاردان ۇتىلعانىنا شىداي الماي، نامىسى كەلىپ جىلايتىن».
م. اۋەزوۆ «قاراش-قاراش وقيعاسى» حيكاياتى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بىلىمدىلىك: م. اۋەزوۆتىڭ ءومىرى مەن الەمدىك ادەبيەتكە قوسقان ۇلەسىن، حيكاياتتاعى تاريحي تۇلعا ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كوزىن شىندىققا جەتكىزۋ. ماعجان جۇمابايەۆ، شەرحان مۇرتازا شىعارمالارىمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى وتكەن تاريحقا كوز جىبەرتە وتىرىپ، كوركەم شىعارماعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، تۋعان ولكە تاريحىن ءسوز ەتۋ
3. تاربيەلىك ءمانى: وقۋشىلاردىڭ تۋعان ەلىنە، حالقىنا، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن وياتۋ، ادامگەرشىلىككە، ادالدىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىزدەنۋ ساباعى، ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بۇكتەمە، ناقىل سوزدەر، كارتا.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، گەوگرافيا، تاريح.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
تەحنولوگيا: ساتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسى
VII ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ نازارىن جاڭا ساباققا اۋدارۋ
الەم ءتانتى بولدى «اباي جولىنا»،
ءبىز قارايمىز ءجۇرىپ وتكەن جولىنا.
دانا مۇحتار، دارا مۇحتار بۇگىندە،
تابىلار ءار قازاقتىڭ ۇيىندە،- دەي وتىرىپ، ەل بالاسى بولا بىلگەن مۇحتار ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا توقتالامىز.
3. جاڭا ساباق
م. اۋەزوۆ «قاراش - قاراش وقيعاسى» حيكاياتى
- بالالار ءبىز بۇگىن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ تۋىپ - وسكەن جەرىنە سىرتتاي ساياحاتقا شىعامىز. مىنە، مىناۋ اباي اۋدانى ءبورىلى اۋىلى اياققورعان قىستاعى. وسى ۇيدە جازۋشى ومىرگە كەلگەن. مىناۋ - اكەسى ومارحاننىڭ بەيىتى.
- بالالار سەندەر وسى كەزگە دەيىن جازۋشىنىڭ قانداي شىعارمالارىمەن تانىستىڭدار؟
- «اجەمنىڭ اڭگىمەسى»، «كوكسەرەك»، «ءبىرجان سال اۋىلىندا» اڭگىمەلەرىن وقىدىق.
- دۇرىس. ال ەندى وسى جازۋشىنىڭ اڭگىمەسىنىڭ نەگىزىندە تۇسىرىلگەن قانداي كينولاردى كوردىڭدەر؟
- «كوكسەرەك»، «اسۋدا اتىلعان وق» كينولارىن كوردىك.
- جاقسى. ەندى سەندەرگە وسى جازۋشى ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋ ءۇشىن «ادەبيەتشىلەر»، «زەرتتەۋشىلەر»، «تاريحشىلار» توبىن قۇرىپ، زەرتتەۋ تۋرالى تاپسىرمالار بەرىلگەن.
ساباقتى مىنا جوسپار كولەمىندە تالداپ وتىرىپ مەڭگەرەلىك:
1. ا) بولاشاق ۇلى جازۋشىنىڭ ەسىمىنىڭ قويىلۋ تاريحى.
ءا) اتا ءۇمىتىن اقتاۋ.
1. ا) حيكاياتتىڭ جازىلۋ سەبەبى.
ءا) كينودان ءۇزىندى.
ب) پروبلەمالىق سۇراق
بولاشاق ۇلى جازۋشىنىڭ ەسىمىنىڭ قويىلۋ تاريحى تۋرالى «ادەبيەتشىلەردى» تىڭدالىق.
ادەبيەتشى: م. و. اۋەزوۆ 1987 جىلى 28 - قىركۇيەكتە اباي اۋدانىنداعى ءبورىلى قىستاعىنا جاقىن اياققاراعاندا تۋعان.
تۇرىك، اراب - پارسى ادەبيەتتەرىنەن جاقسى حاباردار اۋەز اتانىڭ «مۇحتار» دەگەن ءسوزدىڭ «ازات»،«ءبىلىمدى»،«تاڭداۋلى» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىنىن كوكىرەگىنە تۇيگەنى بار ەدى. سول ءسوزدى تاڭداپ الىپ، ءوزىنىڭ ۇلكەن ۇلى ومارحان مەن سۇيىكتى كەلىنى نۇرجامالدان تۋعان نەمەرەسىنە مۇحتار دەپ ات قويدى.
كىشكەنتاي مۇحتار اتاسى اۋەز بەن اجەسى ءدىناسىلدىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى.
اۋەز قارت ۇلى اقىن ابايدىڭ ادال دوسى بولعان. ول ابايدىڭ اسىل ولەڭدەرى حالقىنىڭ قازىناسىنا اينالسا ەكەن دەپ ارمان ەتۋشىلەردىڭ ءبىرى ەدى.
ول كەزدە قازاق ەلىندە ساۋاتتى ادامدار از بولاتىن، كىتاپ بولمايتىن. وسىنداي جاعدايدا اۋەز قارت ءوزىنىڭ سۇيىكتى اقىنى ابايدىڭ ولەڭدەرىن كوشىرتىپ، تۇپتەتىپ الادى. سونى وقۋلىق ورنىنا پايدالانىپ، بالالارىنا الدىمەن اراب ارىپتەرىن ۇيرەتىپ، حات تانىتادى. سودان سوڭعى اۋەز ءمۇعالىمنىڭ بار ۇستازدىق ءادىسى اباي ولەڭدەرىن شاكىرتتەرىنە بىرىنەن سوڭ ءبىرىن جاتتاتا بەرۋ بولدى. كۇندەردىڭ كۇنىندە اۋەز اتانىڭ الدىنا 5 - 6 جاسار كەڭ ماڭداي، بۇيرا شاش بالا مۇحتار دا شاكىرت بولىپ تىزە بۇگەدى.
مۇحتاردىڭ جاس كەزىندەگى جاقسى كورىپ، قۇمارتا وينايتىن ويىندارىنىڭ ءبىرى ايزىك بولاتىن.
بۇل تۋرالى مۇحتاردىڭ اعاسى احمەت اۋەزوۆ بىلاي دەيدى:«ايزىك»ويىنى اۋىل بالالارىنىڭ ىشىندە شوڭقا ەكەۋمىزگە قيىن تيەدى. بالا كەزىندە مۇحتاردى «شوڭقا» دەپ اتايتىنبىز. سەبەبى ساقانى شيىرىپ اتا المايمىز. ويىن ءتارتىبىن كوپ بۇزامىز. سودان دا بولار كوبىنە ايزىك ويىنىندا اسىقتان ۇتىلىپ قالاتىنبىز. مۇندايدا شوڭقا وزىمەن تەڭدەس بالالاردان ۇتىلعانىنا شىداي الماي، نامىسى كەلىپ جىلايتىن».
م. اۋەزوۆ «قاراش-قاراش وقيعاسى» حيكاياتى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: زات ەسىمنىڭ جەكەشە جانە كوپشە ءتۇرى.
