م. ماقاتايەۆ «ەلىم باردا»، «اناۋ – اسپان، مىناۋ – ب ا ق» ولەڭدەرى
تاراز قالاسى، يۋ. گاگارين اتىنداعى
№29 ورتا مەكتەبى قازاق
ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى:
بەكنازاروۆا جارقىناي
قازاق ادەبيەتى 6 سىنىپ
قىسقا مەرزىمدى ساباق جوسپارى
تاقىرىبى: م. ماقاتايەۆ «ەلىم باردا»، «اناۋ – اسپان، مىناۋ – ب ا ق» ولەڭدەرى.
ماقساتى: حح عاسىردىڭ ءبىرتۋار تۇلعاسى، پوەزيانىڭ حانتاڭىرىنە اينالعان اقىن مۇقاعاليدىڭ ومىرىنە شولۋ جاساي وتىرىپ، اقىننىڭ پوەزياسىنا تالداۋ جاساپ ولەڭىنىڭ يدەياسىن، ماقساتىن ۇعىندىرۋ.
مىندەتتەرى: 1. ادەبي ءتىل نورماسىن مەڭگەرگەن، شىعارمادان العان اسەرلەرىن بۇگىنگى ومىرمەن سالىستىرا الاتىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتى قالىپتاسقان، جان - جاقتى دامىعان تۇلعا قالىپتاستىرۋ؛
2 وقۋشىنىڭ سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ، ءوز پىكىرى، ەستەتيكالىق تالعامى بار ساۋاتتى وقۋشى دايىنداۋ، اۋىزشا دا، جازباشا دا ەركىن، كوركەم سويلەۋگە اقىن شىعارماشىلىعى ارقىلى ۇيرەتۋ.
3. پوەزيا الەمىمەن وقۋشىلاردىڭ جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلۋ، ەلىن، جەرىن سۇيۋگە، ءاندى، ولەڭدى قادىرلەۋگە، تابيعاتقا دەگەن مەيىرىمدىلىككە، قامقورلىققا تاربيەلەۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: مۇقاعالي اقىننىڭ ولەڭدەرىنىڭ مازمۇنىن، يدەياسىن ءتۇسىنىپ، شابىتتانعان وقۋشى قالىپتاسادى.
ءادىس – تاسىلدەر: توپتىق وقىتۋ، كونسەپتۋالدى كەستە، ديسكۋسسيالىق سۇراقتار، ۆەنن دياگرامماسى، ساتىلاي كەشەندى تالداۋ، كەيىپكەرگە حات.
كورنەكىلىكتەر: «اڭىز ادام» جۋرنالى، ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سلايدتار، پوستەرلەر، ماركەر، ستيكەر، سمايليكتەر، «باعدارشام» تۇستەرى
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى ( 1 مينۋت)
وقۋشىلاردىڭ ساباققا جاقسى دايىندىقپەن، ىنتامەن كىرىسۋى ءۇشىن پسيحولوگيالىق دايارلىق جۇرگىزۋ. ونى كوڭىل - كۇي سمايليكتەرىن كورسەتۋدى تاپسىرامىن.
«ولەڭ شۋماقتارى» ادىسىمەن توپقا ءبولۋ. م. ماقاتايەۆتىڭ «قارا ولەڭ» ولەڭىنىڭ شۋماقتارىن پايدالانامىن. وقۋشىلاردى توپتارعا ءبولىپ، توپ سپيكەرىن سايلاتامىن. باعالاۋ پاراعىن بەرەمىن.
ءۇي تاپسىرماسى. م. ماقاتايەۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى.
اقىننىڭ كۇندەلىگىنەن ءۇزىندى جاتتاۋ.
«باعدارشام» ارقىلى باعالاتامىن.
جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ (7 مينۋت)
ديسكۋسسيالىق سۇراقتار
ديسكۋسسيالىق سۇراقتار يا جوق
1. م. ماقاتايەۆ 1931ج. الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى، قاراساز اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.
2. «قايىرلى ءتۇن» ولەڭى وقۋ، ءبىلىم تۋرالى جازىلعان.
3. مۇقاعاليدىڭ ۇرپاقتارى بار.
4. مۇقاعالي پوەما جازباعان.
5. اقىننىڭ جارى لاشىن ءازىمجانوۆا.
6. مۇقاعاليدىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتى مۇحامەتقالي.
7. اقىن جوعارى ءبىلىم العان
8. اقىن ورىس اقىندارىمەن جاقىن ارالاسپادى.
9. اقىن ولەڭدى 20 جاسىنان باستاپ جازا باستادى.
10. جارىق كورگەن كىتاپتارى بار.
11. مۇقاعالي اقىن «اققۋلار ۇيىقتاعاندا» داستانىن ع. مۇسىرەپوۆكە وقىپ بەرگەندە، ول كىسى التىن قالامىن سىيعا تارتقان.
12. اقىن وتە جۋاس، مومىن ادام بولعان.
13. م. ماقاتايەۆ شىعارمالاردى قازاق تىلىندە سويلەتتى.
14. مۇقاعاليدىڭ 100 شاقتى ولەڭدەرىنە ءان جازىلعان.
15. اقىننىڭ ءۇش باقىتى بار.
16. ماقاتايەۆتىڭ «سارجايلاۋ» ولەڭىنە ءان جازعان كومپوزيتور ن. تىلەندييەۆ.
17. تاراز قالاسىندا م. ماقاتايەۆ اتىنا كوشە، مەكتەپ بەرىلگەن.
18. مۇقاعالي ولەڭگە «شەكپەن جاۋىپ قايتارامىن» دەگەن.
19. مۇقاعاليدىڭ اتا - اناسى بار.
20. مۇقاعالي قازاقتىڭ اقىن قىزىنا ارناپ ولەڭ شىعاردى.
ماعىنانى تانۋ (8 مينۋت)
توپتارعا تاپسىرما بەرۋ. پوستەرمەن جۇمىس.
1 - توپ «ەلىم باردا» ولەڭىن كىتاپتان مانەرلەپ وقىتۋ ولەڭ نە جايىندا جازىلعان؟ اقىن وتانىنا، ەلىنە دەگەن ىستىق ىقىلاسىن قالاي جەتكىزگەن؟، ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جاساتۋ.
2 - توپ «اناۋ - اسپان، مىناۋ - ب ا ق» ولەڭى مەن ا. قۇنانبايەۆتىڭ «قىس» ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقىتىپ، ولەڭنىڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساتۋ.
ولەڭدە قىس كورىنىسى قالاي سۋرەتتەلگەن؟
تابيعاتتى ادام كەيىپىندە سۋرەتتەۋ كورىكتەۋدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
3 - توپ ولەڭدەردىڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ.
4 - توپ كونسەپتۋالدى كەستە اقىننىڭ ەكى ولەڭىنە كەستە جاساۋ.
سەرگىتۋ ءساتى (1 مينۋت)
م. ماقاتايەۆتىڭ التىن قوردا ساقتاۋلى ءوز داۋسىن تىڭداتۋ.
ساباقتى بەكىتۋ (5 مينۋت)
توپتارعا وزدەرىنىڭ پوستەرگە جازعاندارىن تاقتاعا ءىلدىرتىپ، قورعاتامىن. ءار توپ وكىلدەرىنىڭ قورعاۋى ءمۇعالىمنىڭ «باعاسى» ارقىلى باعالانادى.
وي تولعانىس (5 مينۋت)
كەيىپكەرگە حات. وقۋشىلارعا اقىنعا ارناپ حات جازدىرۋ. ءوز ارماندارى مەن ويلارىن ءبىلدىرتۋ.
كەرى بايلانىس
باعالاۋ (3 مينۋت)
وقۋشىلار اقىنعا ارناپ جازعان حاتتارىن وقىپ جاتقاندا، سىنىپ وقۋشىلارىنا ستيكەر تاراتامىن. سول ستيكەرگە اركىم ءوز اتتارىن جازىپ «باعالاۋ كريتەرييى» پاراعىنا جابىستىرادى. ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى جايلى پىكىرلەرىن كەرى بايلانىس پاراعىنا جازادى. وسى ارالىقتا توپ سپيكەرىنەن باعالاۋ پاراعىن الىپ، ەڭ جوعارى باعاعا يە بولعان وقۋشىلاردى اتاپ، ءسۋماتيۆتى باعالايمىن.
ساباقتىڭ مودۋلدەرى:
وقۋ مەن وقىتۋداعى جاڭا ءادىس – تاسىلدەر، ستو، اكت، ءوۇب، وقىتۋدى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق، جاس ەرەكشەلىگىنە سايكەس وقىتۋ، تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№29 ورتا مەكتەبى قازاق
ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى:
بەكنازاروۆا جارقىناي
قازاق ادەبيەتى 6 سىنىپ
قىسقا مەرزىمدى ساباق جوسپارى
تاقىرىبى: م. ماقاتايەۆ «ەلىم باردا»، «اناۋ – اسپان، مىناۋ – ب ا ق» ولەڭدەرى.
ماقساتى: حح عاسىردىڭ ءبىرتۋار تۇلعاسى، پوەزيانىڭ حانتاڭىرىنە اينالعان اقىن مۇقاعاليدىڭ ومىرىنە شولۋ جاساي وتىرىپ، اقىننىڭ پوەزياسىنا تالداۋ جاساپ ولەڭىنىڭ يدەياسىن، ماقساتىن ۇعىندىرۋ.
مىندەتتەرى: 1. ادەبي ءتىل نورماسىن مەڭگەرگەن، شىعارمادان العان اسەرلەرىن بۇگىنگى ومىرمەن سالىستىرا الاتىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتى قالىپتاسقان، جان - جاقتى دامىعان تۇلعا قالىپتاستىرۋ؛
2 وقۋشىنىڭ سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ، ءوز پىكىرى، ەستەتيكالىق تالعامى بار ساۋاتتى وقۋشى دايىنداۋ، اۋىزشا دا، جازباشا دا ەركىن، كوركەم سويلەۋگە اقىن شىعارماشىلىعى ارقىلى ۇيرەتۋ.
3. پوەزيا الەمىمەن وقۋشىلاردىڭ جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلۋ، ەلىن، جەرىن سۇيۋگە، ءاندى، ولەڭدى قادىرلەۋگە، تابيعاتقا دەگەن مەيىرىمدىلىككە، قامقورلىققا تاربيەلەۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: مۇقاعالي اقىننىڭ ولەڭدەرىنىڭ مازمۇنىن، يدەياسىن ءتۇسىنىپ، شابىتتانعان وقۋشى قالىپتاسادى.
ءادىس – تاسىلدەر: توپتىق وقىتۋ، كونسەپتۋالدى كەستە، ديسكۋسسيالىق سۇراقتار، ۆەنن دياگرامماسى، ساتىلاي كەشەندى تالداۋ، كەيىپكەرگە حات.
كورنەكىلىكتەر: «اڭىز ادام» جۋرنالى، ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سلايدتار، پوستەرلەر، ماركەر، ستيكەر، سمايليكتەر، «باعدارشام» تۇستەرى
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى ( 1 مينۋت)
وقۋشىلاردىڭ ساباققا جاقسى دايىندىقپەن، ىنتامەن كىرىسۋى ءۇشىن پسيحولوگيالىق دايارلىق جۇرگىزۋ. ونى كوڭىل - كۇي سمايليكتەرىن كورسەتۋدى تاپسىرامىن.
«ولەڭ شۋماقتارى» ادىسىمەن توپقا ءبولۋ. م. ماقاتايەۆتىڭ «قارا ولەڭ» ولەڭىنىڭ شۋماقتارىن پايدالانامىن. وقۋشىلاردى توپتارعا ءبولىپ، توپ سپيكەرىن سايلاتامىن. باعالاۋ پاراعىن بەرەمىن.
ءۇي تاپسىرماسى. م. ماقاتايەۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى.
اقىننىڭ كۇندەلىگىنەن ءۇزىندى جاتتاۋ.
«باعدارشام» ارقىلى باعالاتامىن.
جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ (7 مينۋت)
ديسكۋسسيالىق سۇراقتار
ديسكۋسسيالىق سۇراقتار يا جوق
1. م. ماقاتايەۆ 1931ج. الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى، قاراساز اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.
2. «قايىرلى ءتۇن» ولەڭى وقۋ، ءبىلىم تۋرالى جازىلعان.
3. مۇقاعاليدىڭ ۇرپاقتارى بار.
4. مۇقاعالي پوەما جازباعان.
5. اقىننىڭ جارى لاشىن ءازىمجانوۆا.
6. مۇقاعاليدىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتى مۇحامەتقالي.
7. اقىن جوعارى ءبىلىم العان
8. اقىن ورىس اقىندارىمەن جاقىن ارالاسپادى.
9. اقىن ولەڭدى 20 جاسىنان باستاپ جازا باستادى.
10. جارىق كورگەن كىتاپتارى بار.
11. مۇقاعالي اقىن «اققۋلار ۇيىقتاعاندا» داستانىن ع. مۇسىرەپوۆكە وقىپ بەرگەندە، ول كىسى التىن قالامىن سىيعا تارتقان.
12. اقىن وتە جۋاس، مومىن ادام بولعان.
13. م. ماقاتايەۆ شىعارمالاردى قازاق تىلىندە سويلەتتى.
14. مۇقاعاليدىڭ 100 شاقتى ولەڭدەرىنە ءان جازىلعان.
15. اقىننىڭ ءۇش باقىتى بار.
16. ماقاتايەۆتىڭ «سارجايلاۋ» ولەڭىنە ءان جازعان كومپوزيتور ن. تىلەندييەۆ.
17. تاراز قالاسىندا م. ماقاتايەۆ اتىنا كوشە، مەكتەپ بەرىلگەن.
18. مۇقاعالي ولەڭگە «شەكپەن جاۋىپ قايتارامىن» دەگەن.
19. مۇقاعاليدىڭ اتا - اناسى بار.
20. مۇقاعالي قازاقتىڭ اقىن قىزىنا ارناپ ولەڭ شىعاردى.
ماعىنانى تانۋ (8 مينۋت)
توپتارعا تاپسىرما بەرۋ. پوستەرمەن جۇمىس.
1 - توپ «ەلىم باردا» ولەڭىن كىتاپتان مانەرلەپ وقىتۋ ولەڭ نە جايىندا جازىلعان؟ اقىن وتانىنا، ەلىنە دەگەن ىستىق ىقىلاسىن قالاي جەتكىزگەن؟، ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جاساتۋ.
2 - توپ «اناۋ - اسپان، مىناۋ - ب ا ق» ولەڭى مەن ا. قۇنانبايەۆتىڭ «قىس» ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقىتىپ، ولەڭنىڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساتۋ.
ولەڭدە قىس كورىنىسى قالاي سۋرەتتەلگەن؟
تابيعاتتى ادام كەيىپىندە سۋرەتتەۋ كورىكتەۋدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
3 - توپ ولەڭدەردىڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ.
4 - توپ كونسەپتۋالدى كەستە اقىننىڭ ەكى ولەڭىنە كەستە جاساۋ.
سەرگىتۋ ءساتى (1 مينۋت)
م. ماقاتايەۆتىڭ التىن قوردا ساقتاۋلى ءوز داۋسىن تىڭداتۋ.
ساباقتى بەكىتۋ (5 مينۋت)
توپتارعا وزدەرىنىڭ پوستەرگە جازعاندارىن تاقتاعا ءىلدىرتىپ، قورعاتامىن. ءار توپ وكىلدەرىنىڭ قورعاۋى ءمۇعالىمنىڭ «باعاسى» ارقىلى باعالانادى.
وي تولعانىس (5 مينۋت)
كەيىپكەرگە حات. وقۋشىلارعا اقىنعا ارناپ حات جازدىرۋ. ءوز ارماندارى مەن ويلارىن ءبىلدىرتۋ.
كەرى بايلانىس
باعالاۋ (3 مينۋت)
وقۋشىلار اقىنعا ارناپ جازعان حاتتارىن وقىپ جاتقاندا، سىنىپ وقۋشىلارىنا ستيكەر تاراتامىن. سول ستيكەرگە اركىم ءوز اتتارىن جازىپ «باعالاۋ كريتەرييى» پاراعىنا جابىستىرادى. ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى جايلى پىكىرلەرىن كەرى بايلانىس پاراعىنا جازادى. وسى ارالىقتا توپ سپيكەرىنەن باعالاۋ پاراعىن الىپ، ەڭ جوعارى باعاعا يە بولعان وقۋشىلاردى اتاپ، ءسۋماتيۆتى باعالايمىن.
ساباقتىڭ مودۋلدەرى:
وقۋ مەن وقىتۋداعى جاڭا ءادىس – تاسىلدەر، ستو، اكت، ءوۇب، وقىتۋدى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق، جاس ەرەكشەلىگىنە سايكەس وقىتۋ، تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ