InfoHub Logo

جاستاردىڭ ادامگەرشىلىك - رۋحاني قۇندىلىقتارىن دامىتۋ، ولاردى پاتريوتتىق تاربيەگە، ۇلتتىق سانا سەزىمدى وياتۋعا باۋلۋ، ءبىلىم الۋ جانە قوعامدىق جۇمىستارعا بەلسەنە قاتىسۋ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ، ءداستۇرلى مادەنيەتىمىزدىڭ رۋحاني جانە ماتەريالدىق قۇندىلىقتارىن ساراپتاي وتىرىپ، تاني بىلۋگە ۇيرەتۋ - بۇگىنگى قوعامنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. 

قوعامنىڭ نەگىزگى تىرەگى - ازاتتىق رۋحى مەن بابالار ونەگەسىن بويىنا سىڭىرگەن، بىلىمگە دەگەن تالپىنىسى جوعارى، الدىنا بيىك ماقساتتار قويا بىلەتىن جالىندى جاستار. ال جاستاردىڭ نەگىزگى بولىگىن ستۋدەنتتەر قۇرايتىنى بارىمىزگە بەلگىلى. بولاشاق كاسىبي مامان بولاتىن ستۋدەنتتىڭ ءوي-ورىسىن، ۇلتتىق مادەنيەتىن، ۇلتتىق رۋح پەن سانالى سەزىمىن دامىتىپ، العىر تۇلعانى قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-نىڭ فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىندە مادەنيەتتانۋ ماماندىعى قۇرىلعان بولاتىن. 

مادەنيەتتانۋ - بۇل ستۋدەنتتەردىڭ قوعامدىق-ساياسي، مادەني-كوپشىلىك، تىلدىك جانە عىلىمي قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان قوعامدىق ءپان بولىپ تابىلادى. ءپان رەتىندە ستۋدەنتتەردىڭ قوعامدىق بەلسەندىلىكتەرىن دامىتۋعا، بوس ۋاقىتتارىن ءتيىمدى وتكىزۋگە، سونداي-اق مادەنيەت پەن سپورت باعىتىن جەتىلدىرۋگە، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ۇجىمدىق مادەنيەتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. ناقتىلاي ايتساق، 

— الەم مادەنيەتى مەن وركەنيەتىنىڭ دامۋ تاريحىن، ولاردىڭ مادەني گەنەزيسى مەن قۇندىلىقتارىنىڭ الۋان تۇرلىلىگىن سىني تالداۋ، فيلوسوفيا مەن مادەنيەت تەورياسىنىڭ پرينسيپتەرىن ءتۇسىنۋدى كورسەتۋ؛

— جەتەكشى مادەنيەت مەكتەپتەرى مەن تۇجىرىمدامالاردىڭ تەوريالىق ماسەلەلەرىن ءبىلۋ جانە مادەنيەتتىڭ تەوريالىق نەگىزىن قۇرايتىن نەگىزگى ۇعىمدار، پرينسيپتەر، تەرميندەر، پروبلەمالار، ارتەفاكتىلەر جانە ۇلگىلەرمەن جۇمىس ىستەۋ قابىلەتىن كورسەتۋ؛

— زاماناۋي باتىس جانە شىعىس مادەنيەتىن دامىتۋدىڭ جالپى ۇلگىسىن، سونىڭ ىشىندە وتاندىق مادەنيەتتى، ءتۇرلى مادەنيەتتەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋ فورمالارىن ءبىلۋدى كورسەتۋ؛

— ءداستۇرلى جانە قازىرگى قازاق، تۇرىك مادەنيەتى مەن وركەنيەتىنىڭ قالىپتاسۋى تۋرالى الەمدىك جانە ەۋرازيالىق تاريحي ءۇردىستىڭ كونتەكستىندە قازاقستاننىڭ دامۋ مودەلىنىڭ تابىستىلىق فاكتورلارىن انىقتاۋ ءۇشىن عىلىمي جانە تاريحي بىلىمدەرىن ەركىن ءتۇسىندىرۋ جانە شىعارماشىلىق پايدالانۋ؛

— ءحح-ححى عاسىردىڭ باسىنداعى الەمدىك مادەنيەتتەگى ماڭىزدى تەندەنسيالاردى ايقىنداۋ، بۇقارالىق مادەنيەتتىڭ ءتىلى مەن ماتىنىنە (بۇقارالىق ادەبيەت، كينو، مۋزىكا، جارناما) وزدەرىنىڭ قارىم-قاتىناسىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن جاپپاي جانە تۇتىنۋشىلىق مادەنيەتتىڭ قالىپتاسۋىنىڭ سەبەپتەرى مەن ناقتى تاريحي جاعدايلارىن، ونىڭ ەتيكالىق جانە ەستەتيكالىق قۇندىلىقتار جۇيەسىن انىقتاۋ؛

— الەمدىك، ايماقتىق، جەرگىلىكتى جوسپارداعى قازىرگى زامانعى مادەنيەتتىڭ نەگىزگى ۇردىستەرى مەن ديناميكاسى تۋرالى قازىرگى زامانعى ونەردەگى داستۇرلەر مەن جاڭالىقتاردىڭ ديالەكتيكاسى، زاماناۋي ونەردىڭ ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى ءبىلىمدى جۇيەلەۋ؛ 

— باتىس ەۋروپا مەن ازيانىڭ قازىرگى زامانعى ونەرىندەگى نەگىزگى جانرلار، ستيلدەر، ۇردىستەر تۋرالى اقپاراتتى، اسىرەسە مادەنيەتتىڭ ءارتۇرلى تۇرلەرىندەگى ادەمى تۇسىنىكتەردى تالداۋ، جىكتەۋ، سالىستىرۋ، ولاردىڭ زەرتتەۋ پرينسيپتەرى مەن ادىستەرىن قولدانۋ؛

— مەديا مادەنيەتتىڭ، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ جاڭا نىساندارىن، زاماناۋي بايلانىس قۇرالدارىنداعى جاڭا ۇردىستەردىڭ جانە ولاردىڭ مىنەز-قۇلقىنا جانە ادامنىڭ قۇندىلىققا باعدارلانۋىنا اسەر ەتۋ ءمانىن ءتۇسىنۋ؛

— مادەنيەتتى گەندەرلىك، فەمينيستىك زەرتتەۋدەگى نەگىزگى ءارتۇرلى تەورەتيكالىق جانە ادىستەمەلىك تاسىلدەردى وبەكتيۆتى باعالاۋ، گەندەرلىك ساياسات قاعيدالارىنا نەگىزدەلگەن گەندەرلىك تەڭدىكتى بۇزۋدى سىني جانە تاۋەلسىز تالداۋ، باعالاۋ؛

بۇل باعىتتار بويىنشا مادەنيەتتانۋ ماماندىعىنىڭ ستۋدەنتتەرى ءار ءتۇرلى كونكۋرستار مەن دوڭگەلەك ۇستەلدەر، ءىس-شارالار وتكىزەدى، ءاردايىم كورمەلەرگە، كينوتەاترلارعا، تەاترلارعا مادەني جورىقتار، قالا مۇراجايلارىنا جانە ت.ب. ستۋدەنتتىك ەكسكۋرسيالار ۇيىمداستىرىپ وتىرادى، مادەنيەت سالاسىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن دارىندى ونەر قايراتكەرلەرىمەن قىزىقتى كەزدەسۋلەر وتكىزىپ تۇرادى.

جالپى، ۋنيۆەرسيتەتتە ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي، جاستاردىڭ رۋحاني بايلىعىن ارتتىرۋ، ىشكى مادەنيەتىن كوتەرۋ، سياقتى جۇمىستاردى ۇيىمداستىرىپ، وقۋ ورداسىنىڭ بەدەلىن بۇرانعىدان دا بيىك بەلەسكە كوتەرەتىنى تالاس تۋدىرمايدى. وسى ورايدا، ءبىز بولاشاق مادەنيەتتانۋشىلار، رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى اياسىندا، ءتول مادەنيەتىمىزگە تيەسىلى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىمىزعا ءسىنىرىپ، اتا بابا مۇراسىن جاڭعىرتۋعا، سونىمەن قاتار وزگە مادەنيەتتەردى ءجىتى يگەرۋگە تالپىنىپ، مادەنيەتتانۋ ماماندىعىن بولاشاقتا بيىك دارەجەگە كوتەرۋگە بار ىنتا جىگەرىمىزدى سالامىز!          

وندىرىستىك تاجىربيە جەتەكشىسى: ەسبولوۆا  ءمولدىر اۋەلتايەۆنا 
ماقالا اۆتورى: حاسيەتوۆا جانيا جاراس قىزى

---