- 05 ناۋ. 2024 00:10
- 211
ماقتانۋ - ماقتانشاقتىق ەمەس
ءوزىن – ءوزى تانۋ پانىنەن ساباق ازىرلەمەسى
ساباق تاقىرىبى: ماقتانۋ – ماقتانشاقتىق ەمەس
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىك: وقۋشىلاردىڭ كىشىپەيىل، قايىرىمدىلىق سياقتى ادامي قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
دامىتۋشىلىق: جاعىمدى، جاعىمسىز قىلىقتاردى اجىراتا ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: كىشىپەيىلدىلىككە، قاراپايىمدىلىققا، ۇستامدىلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: اعاش سۋرەتى، گۇلدەر، ءۇنتاسپا.
1) شاتتىق شەڭبەرى
وقۋشىلارمەن شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ، امانداسادى.
اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ولەڭىنىڭ ءبىر شۋماعىن بىرگە ايتادى. (1 فليپچارت)
بەس نارسەدەن قاشىق بول،
بەس نارسەگە اسىق بول،
ادام بولام دەسەڭىز.
وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق -
بەس دۇشپانىڭ بىلسەڭىز.
2) اڭگىمەلەسۋ
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن ايتىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
- «ماقتانۋ» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- «ماقتانشاق» ادام قانداي بولادى دەپ ويلايسىڭ؟
- سەندەر قانداي ىسپەن ماقتانا الاسىڭدار؟
تۇيىندەۋ (ءمۇعالىم ءسوزى)
– ادام ءوز ەڭبەگىمەن كەلگەن جەتىستىكتەرىن دوس، جاقىن، تۋىستارىنا ايتىپ، ءوزىنىڭ قۋانىشىن بولىسسە، ونىڭ ايىبى جوق. ونى ماقتانۋ دەپ ايتادى. بەت الدى ىستەمەگەن ءىستى، جاسادىم دەپ ايتۋ، كىشكەنتاي ەڭبەگىن ۇلكەيتىپ ايتۋ، قولىنان كەلمەيتىن ىسكە ماساتتانۋ، ءوزىن وزگەلەردەن جوعارى ساناۋ – ماقتانشاقتىققا جاتادى. بۇل ادامدى ۇياتقا قالدىرادى.
3) ماتىنمەن جۇمىس
ءماتىندى مانەرلەپ، تىزبەكتەپ وقىپ، ماقتانۋ مەن ماقتانشاقتىقتى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنەدى. مازمۇنىنى ايتادى.
ءماتىن بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
- التىن ءمۇيىزدىڭ ءىس - ارەكەتى ماقتانۋ ما، ماقتانشاقتىق پا؟ نەلىكتەن؟
- ول ماقتانشاقتىعىنان قانداي قيىندىقتارعا تاپ بولدى؟
4) دايەكسوز (2 فليپچارت)
«ماقتانشاق كىسى - مەنمەن كىسى، مەنمەندىك - ادامنىڭ ءمىنى»
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ
ءمۇعالىم ءسوزى
ماقتانشاقتىق ۇياتقا قالدىرىپ، ىڭعايسىز جاعدايلارعا دۋشار ەتەدى، وتىرىك ايتىپ، ءوزىن باسقالاردان اقىلدى سانايدى. ول ادامعا ەشكىم جاقىنداعىسى كەلمەيدى. سوندىقتان دا ۇلگى بولارىسپەن ماقتانۋعا بولادى، ال ماقتانشاق بولماۋ كەرەك.
ويىن «كىشىپەيىلدىلىككە ادىمدار»
ەگەر «ءيا» دەگەن جاۋاپ بولسا بالالار الاقان سوعادى.
a) ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرگەنىن مۇقيات تىڭداۋ؛
ب) اڭگىمەنى ءبولىپ، بوتەن اڭگىمەگە ارالاسۋ؛
ۆ) قىزعا ورىن بەرۋ جانە ۇلكەنگە؛
گ) بىرەۋدىڭ زاتىن تارتىپ الۋ؛
د) ۇلكەنگە كومەكتەسۋ؛
ە) جولداستارىڭمەن دورەكى سويلەسۋ؛
ج) دالاعا ءبىرىنشى بولىپ شىعۋ ءۇشىن، باسقالاردى يتەرۋ؛
ز) وتىنىشپەن سۇراۋ، تالاپ ەتپەۋ؛
5) تىنىشتىق ءساتى
مۋزىكا تىڭداۋ. بالالاردىڭ دەنەسى، ويى سەرگىتىلەدى.
بالالار دەنەلەرىن ءتۇزۋ، باستارىن جوعارى كوتەرىپ، ىڭعايلانىپ وتىرادى. كوزدەرىن جۇمۋلارىنا بولادى. تۇلا بويلارى جاقسىلىققا، ماحابباتقا تولعانىن سەزىنۋگە ۇمتىلادى.
6) توپتىق جۇمىس
ءار توپ وزىنە بەرىلگەن ءماتىندى ساحنالاپ كورسەتەدى.
1 - توپ تاپسىرماسى
ءۇش وقۋشى بىرىگىپ جۋرنالدى قاپتايدى، ءبىراق ايان: مەن قاپتادىم،- دەيدى. وعان ادلەت پەن تامەرلان وعان ۇندەمەيدى. ءمۇعالىم ەستۋىنشە، ۇشەۋى ىستەگەنىن ايتقاندا ايان: ءيا، ۇشەۋىمىز جاساعانبىز، - دەيدى.
2 - توپ تاپسىرماسى
زۋبيليا قالالىق باسكەتبول جارىسىنان 2 ورىندى جەڭىپ الدى. سىنىپقا كەلىپ، «مەن ەكىنشى ورىن الدىم»- دەپ ايقايلادى. سىنىپ وقۋشىلارى ءزۋبيليانىڭ جەڭىسىنە شاتتانا قۋاندى.
3 - توپ تاپسىرماسى
شاڭعى تەبۋمەن اينالىسقانىنا ءۇش كۇن بولعان اليحان دوستارىنا: «مەن ەرتەڭ تاۋدان اكەممەن بىرگە سىرعانايتىن بولدىم. شاڭعىنى جاڭا ۇيرەنسەم دە، جاتتىقتىرۋشىم رۇقسات ەتتى»،- دەدى. بالالار وعان كۇماندانىپ، قارادى.
7) تاپسىرما
«جارناما» ويىنى
1-توپ
2-توپ
3-توپ
دوستارىن جارنامالايدى. وقۋلىقتى جارنامالايدى ءوز سىنىپتارىنىڭ جەتىستىگىن جارنامالايدى
8) جاڭا اقپارات
ماقتانىش، ماقتانشاق سوزدەرىنىڭ ماعىناسى اشىپ، ءتۇسىندىرىپ، نەگە جەتكىزەتىنىن سىزباعا ءتۇسىر
ماقتانىش ماقتانشاق
ماقتانىش سەزىم وزىمشىلدىك
مەنمەندىك
9) داپتەرمەن جۇمىس مەنىڭ ويىمشا... ايدارىمەن بەرىلگەن بوس جولدارعا ماقتانۋ مەن ماقتانشاقتىق تۋرالى ءوز ويلارىن جازادى.
10) جۇرەكتەن – جۇرەككە
سەندەر كىمدى ماقتان تۇتاسىڭدار؟ جۇرەكشەگە جازىپ، اعاشقا جاپسىرادى.
ساباق تاقىرىبى: ماقتانۋ – ماقتانشاقتىق ەمەس
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىك: وقۋشىلاردىڭ كىشىپەيىل، قايىرىمدىلىق سياقتى ادامي قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
دامىتۋشىلىق: جاعىمدى، جاعىمسىز قىلىقتاردى اجىراتا ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: كىشىپەيىلدىلىككە، قاراپايىمدىلىققا، ۇستامدىلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: اعاش سۋرەتى، گۇلدەر، ءۇنتاسپا.
1) شاتتىق شەڭبەرى
وقۋشىلارمەن شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ، امانداسادى.
اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ولەڭىنىڭ ءبىر شۋماعىن بىرگە ايتادى. (1 فليپچارت)
بەس نارسەدەن قاشىق بول،
بەس نارسەگە اسىق بول،
ادام بولام دەسەڭىز.
وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق -
بەس دۇشپانىڭ بىلسەڭىز.
2) اڭگىمەلەسۋ
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن ايتىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
- «ماقتانۋ» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- «ماقتانشاق» ادام قانداي بولادى دەپ ويلايسىڭ؟
- سەندەر قانداي ىسپەن ماقتانا الاسىڭدار؟
تۇيىندەۋ (ءمۇعالىم ءسوزى)
– ادام ءوز ەڭبەگىمەن كەلگەن جەتىستىكتەرىن دوس، جاقىن، تۋىستارىنا ايتىپ، ءوزىنىڭ قۋانىشىن بولىسسە، ونىڭ ايىبى جوق. ونى ماقتانۋ دەپ ايتادى. بەت الدى ىستەمەگەن ءىستى، جاسادىم دەپ ايتۋ، كىشكەنتاي ەڭبەگىن ۇلكەيتىپ ايتۋ، قولىنان كەلمەيتىن ىسكە ماساتتانۋ، ءوزىن وزگەلەردەن جوعارى ساناۋ – ماقتانشاقتىققا جاتادى. بۇل ادامدى ۇياتقا قالدىرادى.
3) ماتىنمەن جۇمىس
ءماتىندى مانەرلەپ، تىزبەكتەپ وقىپ، ماقتانۋ مەن ماقتانشاقتىقتى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنەدى. مازمۇنىنى ايتادى.
ءماتىن بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
- التىن ءمۇيىزدىڭ ءىس - ارەكەتى ماقتانۋ ما، ماقتانشاقتىق پا؟ نەلىكتەن؟
- ول ماقتانشاقتىعىنان قانداي قيىندىقتارعا تاپ بولدى؟
4) دايەكسوز (2 فليپچارت)
«ماقتانشاق كىسى - مەنمەن كىسى، مەنمەندىك - ادامنىڭ ءمىنى»
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ
ءمۇعالىم ءسوزى
ماقتانشاقتىق ۇياتقا قالدىرىپ، ىڭعايسىز جاعدايلارعا دۋشار ەتەدى، وتىرىك ايتىپ، ءوزىن باسقالاردان اقىلدى سانايدى. ول ادامعا ەشكىم جاقىنداعىسى كەلمەيدى. سوندىقتان دا ۇلگى بولارىسپەن ماقتانۋعا بولادى، ال ماقتانشاق بولماۋ كەرەك.
ويىن «كىشىپەيىلدىلىككە ادىمدار»
ەگەر «ءيا» دەگەن جاۋاپ بولسا بالالار الاقان سوعادى.
a) ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرگەنىن مۇقيات تىڭداۋ؛
ب) اڭگىمەنى ءبولىپ، بوتەن اڭگىمەگە ارالاسۋ؛
ۆ) قىزعا ورىن بەرۋ جانە ۇلكەنگە؛
گ) بىرەۋدىڭ زاتىن تارتىپ الۋ؛
د) ۇلكەنگە كومەكتەسۋ؛
ە) جولداستارىڭمەن دورەكى سويلەسۋ؛
ج) دالاعا ءبىرىنشى بولىپ شىعۋ ءۇشىن، باسقالاردى يتەرۋ؛
ز) وتىنىشپەن سۇراۋ، تالاپ ەتپەۋ؛
5) تىنىشتىق ءساتى
مۋزىكا تىڭداۋ. بالالاردىڭ دەنەسى، ويى سەرگىتىلەدى.
بالالار دەنەلەرىن ءتۇزۋ، باستارىن جوعارى كوتەرىپ، ىڭعايلانىپ وتىرادى. كوزدەرىن جۇمۋلارىنا بولادى. تۇلا بويلارى جاقسىلىققا، ماحابباتقا تولعانىن سەزىنۋگە ۇمتىلادى.
6) توپتىق جۇمىس
ءار توپ وزىنە بەرىلگەن ءماتىندى ساحنالاپ كورسەتەدى.
1 - توپ تاپسىرماسى
ءۇش وقۋشى بىرىگىپ جۋرنالدى قاپتايدى، ءبىراق ايان: مەن قاپتادىم،- دەيدى. وعان ادلەت پەن تامەرلان وعان ۇندەمەيدى. ءمۇعالىم ەستۋىنشە، ۇشەۋى ىستەگەنىن ايتقاندا ايان: ءيا، ۇشەۋىمىز جاساعانبىز، - دەيدى.
2 - توپ تاپسىرماسى
زۋبيليا قالالىق باسكەتبول جارىسىنان 2 ورىندى جەڭىپ الدى. سىنىپقا كەلىپ، «مەن ەكىنشى ورىن الدىم»- دەپ ايقايلادى. سىنىپ وقۋشىلارى ءزۋبيليانىڭ جەڭىسىنە شاتتانا قۋاندى.
3 - توپ تاپسىرماسى
شاڭعى تەبۋمەن اينالىسقانىنا ءۇش كۇن بولعان اليحان دوستارىنا: «مەن ەرتەڭ تاۋدان اكەممەن بىرگە سىرعانايتىن بولدىم. شاڭعىنى جاڭا ۇيرەنسەم دە، جاتتىقتىرۋشىم رۇقسات ەتتى»،- دەدى. بالالار وعان كۇماندانىپ، قارادى.
7) تاپسىرما
«جارناما» ويىنى
1-توپ
2-توپ
3-توپ
دوستارىن جارنامالايدى. وقۋلىقتى جارنامالايدى ءوز سىنىپتارىنىڭ جەتىستىگىن جارنامالايدى
8) جاڭا اقپارات
ماقتانىش، ماقتانشاق سوزدەرىنىڭ ماعىناسى اشىپ، ءتۇسىندىرىپ، نەگە جەتكىزەتىنىن سىزباعا ءتۇسىر
ماقتانىش ماقتانشاق
ماقتانىش سەزىم وزىمشىلدىك
مەنمەندىك
9) داپتەرمەن جۇمىس مەنىڭ ويىمشا... ايدارىمەن بەرىلگەن بوس جولدارعا ماقتانۋ مەن ماقتانشاقتىق تۋرالى ءوز ويلارىن جازادى.
10) جۇرەكتەن – جۇرەككە
سەندەر كىمدى ماقتان تۇتاسىڭدار؟ جۇرەكشەگە جازىپ، اعاشقا جاپسىرادى.